Finansowanie nowoczesnych technologii na wczesnym etapie rozwoju Prof. Bogusław SMÓLSKI Kraków, 6 września 2012r.

„Przetrwają gatunki zwierząt nie te najsilniejsze ani te najbardziej inteligentne, ale te które są najbardziej podatne na zmiany” CHARLES DARWIN a propos Współcześnie nie ma nic pewniejszego niż zmiana Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Finansowanie technologii dolina śmierci, luka w finansowaniu, powstawanie nowych firm, Badania stosowane Badania podstawowe Koniec fazy laboratoryjnej - działający prototyp Produkcja i sprzedaż na rynku Opcja transferu technologii lub start-up’u Prototyp „technologiczny” Rozwój projektu Poziom nakładów PRZEDSIĘBIORCY budżet badań KORPORACJE TRZECI SEKTOR BANKI GIEŁDA VENTURE CAPITAL „ANIOŁOWIE BIZNESU” RZĄD wsparcie finansowe? ryzyko finansowania ryzyko technologiczne potrzeby kapitałowe Finansowanie technologii Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Źródła finansowania w kolejnych etapach (rozwoju) komercjalizacji technologii Rodzina, przyjaciele Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Ocena wartości technologii zawiera trzy główne elementy: (wg prof. A. Pawlaka) Techniczne 40 – 20 % Ekspertyza technologiczna i prognozy technologiczne Innowacyjność i poziom rozwoju technologii Wartość intelektualna (własność i zabezpieczenie wartości) Biznesowe (rynek) 50 – 65 % Różnorodność zastosowań Rozmiary rynku Konkurencja i bariery wzrostu rynkowego Strategia firmy Finansowe 10 – 15 % Wymagania finansowe Stopa zwrotu wkładów XX – dotyczy technologii przełomowych /12-14/% wprowadzonych na rynek technologii daje około 75% dochodów Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Koszt (rozwoju) komercjalizacji technologii Koszty B+R Przeniesienie wyników badań podstawowych do prototypu produktu wymaga poniesienia średnio około 10-krotnie wyższych kosztów niż koszt badań. Aby produkt odniósł sukces rynkowy, nakłady na testowanie prototypu, engineering i promocję są średnio około 10 razy wyższe niż koszt zbudowania prototypu. (Jolly V.J. Commercializing New Technologies, Boston 1997). 1 X 10 X 10 = 100 (!) Aplikacja o grant badawczy pomysł Projekt Wyniki o potencjale rynkowym Raport naukowy Inwestor branżowy kapitałowy komercyjny ? dominujący system finansowania projektów Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Selekcja 7 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Współzależność systemowa Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Jak system działa w Polsce? W każdym systemie o jego efektywności decyduje najsłabsze ogniwo. Innowacyjne gospodarki zdolne do kreowania zaawansowanych technologii rozwijają się tam, gdzie występuje: nowoczesny system edukacyjny silny sektor badań znaczące nakłady finansowe przeznaczane na rozwój dobry system prawny dostęp do kapitału podwyższonego ryzyka dobrze funkcjonujące partnerstwo publiczno-prywatne skuteczna ochrona własności intelektualnej oraz dedykowany działaniom proinnowacyjnym zbiór zachęt (np. podatkowych). Jak system działa w Polsce? 9 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI 10 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Struktura wydatków w części 28 – Nauka (2011 r.) 5 383 894 tyś. zł ok. 50 % DOTACJE ! 11 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Direct and indirect government funding of business R&D and tax incentives for R&D, 2007 Źródło: OECD Innovation Strategy 2010 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Inwestycje kapitału wysokiego ryzyka w stosunku do PKB w wybranych państwach Europy w latach 2007-2009 (%) Źródło: Central and Eastern Europe Statistics 2009, An EVCA Special Paper, EVCA Central and Eastern Europe Task Force, Brussels 2010 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Finansowanie badań – na etapie wczesnej fazy rozwoju technologii w Polsce niedofinansowanie (*) nakłady publiczne na B+R do PKB w % Polska – 0,74% UE-27 – 1,90% (2010 r.) nakłady na B+R na 1 mieszkańca Polska – 55 Euro UE-27 – 473,6 Euro (2009 r.) niekorzystna struktura wewnętrzna budżetu nauki „non-oriented research” Polska ~` 50% UE-27 – 14,5% bardzo niski udział podmiotów gospodarczych w finansowaniu B+R Polska – 30,5% UE-27 – 55,0 % (2008 r.) niewielki odsetek badaczy zatrudniony w przemyśle Polska – 7,0 % UE-27 – 30,0% (2010 r.) (*) Środki wyasygnowane przez rząd na działalność badawczą i rozwojową (dział 730) w 2010 r. wyniosły 4 202,2 mln zł i stanowiły 1,4% wydatków budżetu państwa. Poziom wskaźnika intensywności prac B+R wynikający ze Strategii Rozwoju Kraju 2007 – 2015 zakładany na 2010 r. (1,5%) nie został osiągnięty.(GUS) Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI Źródło: Key figures on Europe, 2011, GUS 2012

Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Prawo o szkolnictwie wyższym art. 86 a. 1. Uczelnia, w celu komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych tworzy spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną, zwaną dalej „spółką celową”. Spółkę celową tworzy rektor za zgodą senatu uczelni lub innego organu kolegialnego uczelni. Do zadań spółki celowej należy w szczególności obejmowanie udziałów w spółkach kapitałowych lub tworzenie spółek kapitałowych, które powstają w celu wdrożenia wyników badań naukowych lub prac rozwojowych prowadzonych w uczelni. 2. Rektor, w drodze umowy, może powierzyć spółce celowej zarządzanie prawami własności przemysłowej uczelni w zakresie jej komercjalizacji. 3. Uczelnia w celu realizacji zadań określonych w ust. 1 i 2 przekazuje spółce celowej w formie aportu wyniki badań naukowych i prac rozwojowych, w szczególności uzyskane prawa własności przemysłowej. 4. Wypłaconą dywidendę spółki celowej uczelnia przeznacza na działalność statutową uczelni.

Struktura systemu finansowania badań w Polsce ze środków publicznych Prezes Rady Ministrów MNiSzW - dotacja statutowa - duże inwestycje infrastrukturalne NOT OPI NCBiR NCN PARP FNP badania „stosowane” (programy strategiczne) badania „podstawowe” WYKONAWCY * Komitet lub Rada ds. Nauki i Innowacyjności z udziałem MNiSW, MG, MF, MRR ???? Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Uwarunkowania transferu wiedzy – wczesnego stadium tworzenia technologii PRZEDSIĘBIORCY NAUKA tworzenie wartości intelektualnej 5 lat + wnikliwość i precyzja dywersyfikacja wysiłku od problemu do rozwiązania pozycja naukowa sukces ekonomiczny 3-5 lat skuteczność koncentracja wysiłku od projektu do gotowego produktu rozwój produktu priorytet sposób pracy kierunek badań cel motywacja horyzont czasowy BARIERA efekt: liczba wniosków patentowych złożonych do Europejskiego Urzędu Patentowego z krajów UE-27 w przeliczeniu 1 mln mieszkańców (2010 r.) Polska = 8,0 UE-27 = 108,6 liczba wniosków patentowych dotyczących wysokich technologii złożonych do Europejskiego Urzędu Patentowego z krajów UE-27 w przeliczeniu 1 mln mieszkańców (2009 r.) Polska = 0,7 UE-27 = 9,5 18 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI Źródło: Eurostat, 2012 18

„Analiza najlepszych praktyk w zarządzaniu pracami B+R „ w ramach POIG - wnioski z badań /OPI - 2012 r./ w jednostkach naukowych sukces projektu to przede wszystkim formalna poprawność realizacji a ich efekty, mierzone wpływem na gospodarkę, są niezadawalające brak priorytetów badawczych i realnej weryfikacji osiągnięć oraz wymagania stawiane badaczom sprawiają, że większość badań realizuje indywidualne cele naukowców podejście właściwe dla badań podstawowych stosowane było praktycznie w całym sektorze nauki część konkursów dotyczy nieprzydatnych w praktyce badań, prowadzonych bez powiązania z otoczeniem gospodarczym. w sytuacji, gdy priorytetem staje się formalna zgodność z założeniami, faworyzowane są projekty przewidywalne i pozbawione ryzyka, również w przedsiębiorstwach ciągła zmiana formalnych zasad prowadzenia prac badawczych oraz modyfikowanie i tworzenie nowych sposobów finansowania badań istotną barierą sprawnego realizowania prac B+R stanowi jakość współpracy firm z instytucjami naukowymi, w szczególności z uczelniami

Proces 20 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Inwestorzy typu Business Angels szacuje się zainteresowanie tego typu działalnością inwestycyjną w Polsce do 100 inwestorów (aktywnych i potencjalnych), w tym około 20 inwestorów zaawansowanych (czyli takich, którzy posiadają na swoim koncie już kilka inwestycji). realne wartości pojedynczej inwestycji (w projekt) na rynku kształtują się w przedziale 0,5-1 mln zł. przy tak zakreślonej średniej wielkości inwestycji oraz przy założeniu, że rocznie business angels dokonują średnio około 50 inwestycji wartość całego strumienia podaży equity można oszacować na 25–50 mln zł 21 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Rynek PE/VC/SC w Polsce Inwestycje VC zrealizowane w RP w 2007 r. wyniosły 680 mln € i w większości były to PE niż VC. W 2008 r. fundusze PE zainwestowały na rynku polskim 500-600 mln €. Projekty na wczesnych etapach rozwoju (seed, start-up) były dotychczas poza obszarem zainteresowania funduszy PE/VC ze względu na wysokie ryzyko inwestycyjne. W Polsce luka kapitałowa polega na braku podaży środków inwestycyjnych od 2 do 10 mln zł. Minimalna wartość inwestycji kształtuje się bowiem na poziomie 3 mln €, (nawet w grupie mniejszych funduszy VC działających w Polsce). Roczna podaż środków na polskim rynku Aniołów Biznesu szacowana jest w 2010r. na ok. 30 mln zł. 22 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Kredyt Technologiczny BGK jako instytucja wdrażająca POIG Na mocy ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej przedsiębiorcy wdrażający nowe technologie mogą otrzymać wsparcie ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego. Wsparcie dla przedsiębiorcy stanowi premia technologiczna stanowiąca spłatę części kapitału kredytu technologicznego, udzielonego przez bank komercyjny. Środki własne przedsiębiorcy muszą stanowić nie mniej niż 25% kosztów kwalifikowanych inwestycji technologicznej finansowanej z kredytu technologicznego

NewConnect - nowa jakość na GPW NewConnect ma status rynku zorganizowanego, lecz prowadzony jest przez GPW poza rynkiem regulowanym jako alternatywnego systemu obrotu.  Jest to propozycja dla młodych, rozwijających się firm, zwłaszcza w sektorze high-tech  jest rynkiem dla spółek: o dużym potencjale wzrostu, z projekcją kapitalizacji do ok.. 20 mln zł, poszukujących kapitału pomiędzy kilkuset tysięcy i kilka milionów złotych, działających w sektorach innowacyjnych, głównie z wartości niematerialnych  (np. IT, media elektroniczne, telekomunikacja, biotechnologie, ochrona środowiska, energia alternatywna, nowoczesne usługi),

Charakterystyka systemu brak rozpoznawalnych priorytetów rozwoju gospodarczego kraju /losy raportu min.Boniego „POLSKA 2030” , kolejnych Foresight’ów, Strategii, itp. ???/ słaba zdolność do koncentrowania nakładów finansowych na wybranych programach naukowo-badawczych (niewykorzystywane szanse) niewystarczająca koordynacja działań pomiędzy agendami rządowymi dominujący potencjał nauki (~70,3%) skupiony w uczelniach wyższych wieloetatowość kadry naukowej rozproszony system inwestycyjny w zakresie infrastruktury badawczej słabo funkcjonujące mechanizmy konkurencyjności Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Bariery utrudniające finansowanie nowoczesnych technologii na wczesnym etapie rozwoju luka kapitałowa / dzięki powstaniu NewConnect, Krajowego Funduszu Kapitałowego oraz aktywizacji podmiotów takich jak anioły biznesu i fundusze seed, jej zakres został zmniejszony ALE ?/ polskie fundusze sc/vc raczej unikają ryzyka rozproszenie środków ze strony sektora publicznego spowolnienie rozwoju gospodarczego i spadek dynamiki inwestycyjnej w gospodarce PPP ?????? brak atrakcyjnych ekonomicznie projektów brak profesjonalnych „brokerów” technologii przecenianie wartości własności intelektualnej (IP) w stosunku do jej wartości rynkowej słaba skuteczność działania i profesjonalnego zarządzania w centrach transferu technologii znikomy udział prywatnych inwestorów uczestniczących w finansowaniu badań pozbawia system realnego weryfikatora założeń  brak zachęt fiskalnych do działalności inwestycyjnej i skomplikowane prawo podatkowe, 26 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Polska na tle innych krajów 27 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI dane za 2011 r.

informacji dotyczących nowych technologii jest zawarta w patentach Około 92% wszystkich informacji dotyczących nowych technologii jest zawarta w patentach Źródło: European Competitiveness Report 2010, European Competitiveness in Key Enabling Technologies (TNO/ZEW), TKM 2011 28 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Inni Azja Europa Chiny Brazylia wielkość produkcji bioetanolu w 2009 r. ilość patentów w zakresie biotechnologii Źródło: European Biomass Industry Association, European Biofuels Technology Platform(EBTP), European Competitiveness Report 2010, European Competitiveness in Key Enabling Technologies (TNO/ZEW) 29 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Europa = 77% globalnego rynku wielkość produkcji komórek PV w 2009 r. Europa = 77% globalnego rynku ilość patentów w zakresie fotoniki Inni Azja Europa Japonia Chiny / Tajwan pierwszy solar Źródło: Photon International Mars 2010, European Competitiveness Report 2010, European Competitiveness in Key Enabling Technologies (TNO/ZEW) „JP Morgan, PV News, Oliver Wyman Analysis” 30 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Udział w globalnym eksporcie zaawansowanych technologii 31 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Uwarunkowania rozwoju komercjalizacji W procesie finansowania nowoczesnych technologii na wczesnym etapie ich rozwoju nie wystarczy sama obecność środków finansowych na rynku, ale niezbędne jest również występowanie kompetentnego i efektywnie współpracującego otoczenia biznesu. Najlepszym przykładem na poparcie powyższej tezy jest Dolina Krzemowa, w której powstały takie firmy jak Google, Cisco, Hewlett-Packard czy Apple Computers. Sukcesy te nie wynikają wyłącznie z faktu, iż ich pomysłodawcy pozyskali odpowiedni kapitał na start i rozwój swoich firm, ale w dużej mierze z tego, że trafili do miejsca, w którym współpraca nauki z biznesem oraz ośrodków innowacji z inwestorami kapitału zewnętrznego jest podstawą działalności. 32 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Strategia działania w warunkach kryzysu ? przetrwać ??? 33 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI 34 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

„Umiejętności dopotąd są jeszcze próżnym wynalazkiem, może czczym tylko rozumu wywodem, albo próżniactwa zabawą, dopokąd nie są zastosowane do użytku narodów.” Stanisław Staszic /1755 -1826/ 35 Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI

Dziękuję Państwu za uwagę e-mail: boguslaw@smolski.eu Prof. dr hab. inż. Bogusław SMÓLSKI