Ewolucja schematu komunikacji językowej Martyna Paradowska Elżbieta Niemiec Filologia włoska II rok 2011

3. wyjaśnienie modelu K. Bühlera 4. postać R. Jakobsona 1. definicja pragmatyki 2. model K. Bühlera 3. wyjaśnienie modelu K. Bühlera 4. postać R. Jakobsona 5. model komunikacji językowej Jakobsona 6. wyjaśnienie elementów modelu Jakobsona 7. funkcje językowe wynikające z modelu Jakobsona 8. wyjaśnienie funkcji 9. krytyka modelu Jakobsona 10. wyjaśnienie pojęć: lokutor, interakcja, akt mowy 11. współczesny model komunikacji językowej 12. glossario 2

Dział językoznawstwa zajmujący się znaczeniem języka i szeroko rozumianego kontekstu w procesie komunikacji. Przedmiotem zainteresowania pragmatyki jest sposób użycia języka jako narzędzia porozumiewania się, cel tego użycia oraz jego skuteczność. W rozważaniach o pragmatyce mieszczą się również intencje nadawcy, jego zachowanie, a także rola czynników pozajęzykowych. Pragmatykę językową określić można jako dziedzinę badającą akty mowy, etykietę językową oraz tekst jako wynik aktu komunikacji. 4

z nadawca odbiorca 5

- cechy konkretne (fizyczne) znaku - cechy językowe znaku - cechy konkretne (fizyczne) znaku za kołem – niektóre cechy znaku nie są wyrażone fizycznie lecz wynikają ze struktury języka i są uzupełniane przez odbiorcę za trójkątem – cechy fizyczne wypowiedzi, które językowo nie są ważne - funkcje językowe: przedstawieniowa / symboliczna – rzeczywistość impresywna / konatywna – odbiorca ekspresywna / emotywna - nadawca 6

rosyjski językoznawca twórca i jeden z czołowych teoretyków praskiej szkoły strukturalistycznej autor rozprawy Poetyki w świetle językoznawstwa, w której przedstawił model komunikacji językowej oparty na wcześniejszych założeniach Bühlera 7

NADAWCA …………………………………………….ODBIORCA KONTAKT KOD KONTEKST KOMUNIKAT NADAWCA …………………………………………….ODBIORCA KONTAKT KOD Każdy z wymienionych czynników wpływa na określoną funkcję języka. 8

KONTEKST – warunki w jakich odbywa się komunikowanie; treść komunikatu KOMUNIKAT – kompleksowa struktura, na którą składają się znaki, ich znaczenia oraz symbole; treść przesłania, przekaz KOD – system znaków służący do przekazywania informacji istniejący w umyśle komunikujących się jednostek i w przestrzeni między nimi 9

EMOTYWNA …………………………………………KONATYWNA FATYCZNA METAJĘZYKOWA PRZEDSTAWIENIOWA POETYCKA EMOTYWNA …………………………………………KONATYWNA FATYCZNA METAJĘZYKOWA 10

Emotywna – stosunek nadawcy do komunikatu Nie lubię poniedziałku. + zgrubienia, zdrobnienia Przedstawieniowa - stosunek kodu do rzeczy Mianuję Cię na rycerza. + świadectwo, akt ślubu, chrztu Poetycka – estetyczny stosunek komunikatu względem samego siebie (utwory literackie) Litwo! Ojczyzno maja! Ty jesteś jak zdrowie, Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił. Fatyczna – podtrzymanie lub przerwanie kontaktu Halo! Powtórz! Mów głośniej! Czy mnie słyszysz? Metajęzykowa – wypowiedzi o języku za pomocą tego samego języka Rzeczownik to odmienna część mowy. Konatywna – stosunek odbiorcy do komunikatu Stój! Słuchaj mnie! + komendy wojskowe, poradniki 11

Kontakt fizyczny nie jest potrzebny, aby nastąpił akt komunikacji językowej. Uczestnicy komunikacji językowej nie muszą pełnić tylko jednej roli (nadawca lub odbiorca). W zachodzącym akcie komunikacji role te nakładają się na siebie. Komunikacja zachodzi przy płynnym przepływie informacji a nie przy jednorazowych wypowiedziach, zachodzi interakcja. Jakobson nie zakłada niewerbalnego oddziaływania na odbiorcę oraz zewnętrznych czynników mogących wpłynąć na odbiór lub przekaz komunikatu (szumy komunikacyjne). 12

INTERAKCJA – wzajemne oddziaływanie na siebie uczestników aktu mowy LOKUTOR - uczestnik aktu mowy, może pełnić zarówno funkcję nadawcy jak i odbiorcy INTERAKCJA – wzajemne oddziaływanie na siebie uczestników aktu mowy AKT MOWY – najmniejsza cząstka komunikowania się 13

INTERAKCJA INTERAKCJA 14

komunikacja językowa – la comunicazione linguistica nadawca – il mittente odbiorca – il destinatario kod – il codice kontekst – il contesto znak – il segno funkcje językowe – le funzioni del linguaggio: emotiva, referenziale, poetica, fàtica, metalinguistica, conativa lokutor – il locutore interakcja – l’interazione akt mowy – l’atto linguistico 15

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego, wyd Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego, wyd. Ossolineum, Wrocław 2003 Teoria aktów mowy. Funkcje języka, tekstu i wypowiedzi. [w:] „Nauka o języku dla polonistów”, praca zbiorowa, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1996 „Roman Jakobson w poszukiwaniu istoty języka 2” wybór pism, pracs zbiorowa, wyd. PIW, Warszawa 1989 http://socjologia.wlanet.pl/psychologia/?prog=podsta wy#wybrane (data wejścia- 20.12.2010) 16