Program budowy linii dużych prędkości w Polsce Poznań, 11.06.2010 r. 1

Budowa nowych linii kolejowych o wysokich parametrach technicznych (prędkość maksymalna powyżej 300 km/h) jest dominującą tendencją w kolejnictwie europejskich, a także krajów pozaeuropejskich (Azja, Ameryka Południowa). Linie dużych prędkości możliwiają podróżowanie pomiędzy centrami aglomeracji ze średnią prędkością ponad 200 km/h, ponad 2-krotnie wyższą od możliwej przy rozbudowanej sieci autostrad. Linie dużych prędkości mają obecnie m.in. Francja, Niemcy, Hiszpania, Włochy, Belgia, Wlk. Brytania, Holandia, Japonia, Korea, Chiny, Tajwan, Turcja. W budowie znajdują pierwsze linie w takich państwach jak: Grecja, Szwecja, Portugalia, Iran, Argentyna. Planowane są nowe linie m.in. w Austrii, Słowacji, na Węgrzech, Czechach, Rosji, Rumuni, Maroku, Arabii Saudyjskiej, Brazylii, Indiach, Stanach Zjednoczonych i w Polsce. 2

Planowany wzrost długości linii kolejowych dużych prędkości w Europie Źródło: UIC 3

4

Rozwój kolei dużych prędkości w Europie oraz w wybranych krajach Stan [km] Europa Hiszpania Turcja Polska 2009 5566 1594 533 W budowie 3474 2219 212 Planowane 8501 1702 1679 712 2025 17541 5515 2422 5

Wskaźniki gęstości sieci dla państw Europy środkowej Państwo km linii na 100 km2 powierzchni Niemcy 120 Czechy 101 Węgry 85 Słowacja 75 Polska 64 Źródło: DG TREN 6

Program poprawy polskiej sieci kolejowej Polska sieć kolejowa wymaga zasadniczej poprawy i restrukturyzacji Modernizacja linii, zasadniczo do 160 km/h, na głównych liniach sieci TEN-T. Odnowienie linii do parametrów projektowych w przypadkach, gdy modernizacja wymaga zbyt dużych nakładów a rezultaty są niewielkie. Budowa nowych linii, w tym dużych prędkości na kierunkach, gdzie modernizacja nie przyniesie wystarczających rezultatów dla poprawy konkurencyjności kolei, nie rozwiązuje problemów zdolności przepustowej, a koszty modernizacji w przeliczeniu na minutę skrócenia czasu przejazdu są wyższe niż przy budowie nowej linii. 7

Czynniki przemawiające za budową kolei dużych prędkości w Polsce Polska jest zbyt dużym krajem, aby zapewnić dla niej sprawną komunikację między głównymi ośrodkami gospodarczymi i administracyjnymi tylko w oparciu o zmodernizowane linie kolejowe do 160 km/h oraz sieć autostrad. Sama tylko modernizacja linii jest niewystarczająca, aby miastom leżącym poza wielokątem Warszawa – Kraków – Katowice – Wrocław – Poznań – Warszawa zapewnić dobre połączenia z centrum kraju i innymi regionami. Konieczne jest usunięcie bariery w postaci braku linii kolejowych o wysokich parametrach technicznych dla organizacji szybkich połączeń kolejowych pomiędzy Polską wschodnią i zachodnią. Szybkie pociągi na liniach konwencjonalnych ograniczają zdolność przepustową linii dla pociągów towarowych i regionalnych (przypadek Warszawa – Sochaczew na linii E20). Część linii (w szczególności linię E20 należy przeznaczyć docelowo na priorytetowy ruch towarowy w osi wschód – zachód wg projektu Rozporządzenia Parlamentu i Rady UE. 8

Zakres działań PKP PLK S. A Zakres działań PKP PLK S.A. w realizacji rządowego Program budowy i uruchomienia kolei dużych prędkości w Polsce Prace przygotowawcze do budowy nowej linii Warszawa – Łódź – Wrocław/Poznań wraz z łącznikami do linii CMK. Modernizacja linii E65 Południe (CMK) z Warszawy do Katowic i Krakowa i dalej do południowej granicy: I etap – do 200 km/h, II etap – do 300 km/h z rozbudową w kierunku południowym (obecnie studium wykonalności). 9

Główne kierunki połączeń liniami dużej prędkości i ich przedłużeniami z państwami sąsiednimi 10

Linia Warszawa – Łódź – Poznań/Wrocław Parametry nowej linii Prędkość max. 350 km/h Standardy techniczne Zgodne z TSI HS 11

Kalendarz projektu 1995 – Kierunkowy program rozwoju kolei dużych prędkości w Polsce. 2002 – prezentacja koncepcji układu „Y” Warszawa – Łódź – Poznań/Wrocław. 2005 – opracowanie Wstępnego Studium Wykonalności budowy linii dużych prędkości Poznań/Wrocław – Łódź – Warszawa. Luty 2008 - powołanie Zespołu Międzyresortowego ds. budowy KDP. Marzec - Wrzesień 2008 – opracowanie Programu budowy i uruchomienia przewozów kolejami dużych prędkości w Polsce i Prognozy oddziaływania na środowisko dla Programu KDP, konsultacje Programu w Ministerstwach i Urzędach Wojewódzkich. 9 grudnia 2008 – zaproszenie do przetargu na opracowanie Studium Wykonalności dla LDP. 19 grudnia 2008 – przyjęcie uchwałą Rządu RP dokumentu strategicznego „Program budowy i uruchomienia przewozów KDP w Polsce” oraz Master Planu dla kolei polskich do 2030 r. 12

Ważniejsze wykonane studia, analizy i dokumenty 2005 – Wstępne Studium Wykonalności budowy linii dużych prędkości Poznań/Wrocław – Łódź – Warszawa Cel i zakres potwierdzenie zasadności budowy linii dużych prędkości w Polsce, analiza wariantów przebiegu linii, wybór dwóch wariantów do dalszych analiz. 13

2008 – Uchwała Rady Ministrów 276/2008 w sprawie przyjęcia strategii ponadregionalnej w sprawie budowy i uruchomienia przewozów kolejami dużych prędkości w Polsce. 14

Harmonogram działań powiązanych z projektem POIiŚ 7 Harmonogram działań powiązanych z projektem POIiŚ 7.1-26 „Przygotowanie budowy linii dużych prędkości”

Ramowy harmonogram prac budowy linii Warszawa – Łódź – Poznań/Wrocław 16

Liczba pas-km./rok [tys.] Prognoza potoków pasażerów i liczby pociągów dla głównych linii łączących polskie aglomeracje (2020 r.) Relacja przewozu Liczba pas./dobę [tys.] Liczba pas-km./rok [tys.] Liczba poc./dobę 1/ Liczba poc-km./rok 1/ 2020 r. Warszawa – Łódź 34,5 1 637 025 96 4 555 200 Warszawa – Poznań 8,8 1 108 140 24 3 022 200 Warszawa- Wrocław 6,7 868 153 17 2 202 775 9,3 1 052 295 26 2 941 900 Warszawa – Gdańsk 6,1 801 540 16 2 102 400 Źródło: CNTK, PKP IC - BWM 17

Harmonogram prac budowy linii i działań komplementarnych Zadanie Termin realizacji Studium wykonalności dla linii Warszawa – Łódź – Poznań/Wrocław I etap: 2010-2011 II etap: 2011-2012 Studia wykonalności dla przebudowy węzłów kolejowych Warszawa, Poznań, Wrocław, Łódź (z tunelem) 2010-2012 Przygotowanie standardów dla budowy nowej linii Przygotowanie kadr dla projektowania, budowy i eksploatacji linii 2010-2020 Budowa linii i uruchomienie przewozów 2014-2020 Modernizacje innych linii i dworców 18

Węzły multimodalne i dworce KDP Przyjęto wytyczne z Rządowego Programu ... : „... Z założenia dworce obsługujące ruch KDP będą zlokalizowane łącznie z dworcami obsługującymi ruch tradycyjnej kolei. Jest to warunek konieczny realizacji koncepcji sieci KDP zintegrowanej z siecią tradycyjną, o którym mowa w założeniach do Programu KDP.” Dla Wrocławia, Poznania i Warszawy przyjęto w projekcie OPZ obecne dworce główne i centralne. Dla Łodzi - nowy dworzec budowany w ramach II etapu modernizacji obecnego połączenia Łódź – Warszawa. Dla Kalisza/Ostrowa Wlkp. dla opcji 1 - nowy wspólny dworzec wg wariantów zaproponowanych przez władze regionalne w wykonanym na ich zamówienie wstępnym studium. 19

KDP – Kluczowy element polskiej sieci kolejowej pozwalający zdyskontować dotychczasowe i planowane projekty inwestycyjne Linia Warszawa – Łódź – Poznań/Wrocław 2014 – 2020, V= 350 km/h Centralna Magistrala Kolejowa dostosowana do prędkości V ≤ 250 km/h Główne linie ruchu pasażerskiego 20

Perspektywy rozwoju kolei dużych prędkości po 2020 r. Biorąc po uwagę, że: Konieczność dokonania dodatkowych analiz wybiegających poza Master plan dla kolei do 2030 r. - prace analityczne nad studiami wykonalności dla linii Warszawa – Łódź – Poznań/Wrocław i linii E65 Południe (CMK) powinny być dokonywane w perspektywie 30-letniej. Odniesienie się do propozycji Eksperckiego projektu zagospodarowania przestrzennego kraju do 2033 r., który w nowym świetle określa potrzeby w zakresie rozwoju kolei dużych prędkości. Postawienie nowych wyzwań na transportu kolejowego w programie Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Opublikowanie przez Komisję Europejską komunikatu Zrównoważona przyszłość transportu: w kierunku zintegrowanego, zaawansowanego technologicznie i przyjaznego użytkownikowi systemu, inicjującego działania dla perspektywy 2040 r. Niezbędne jest opracowanie programu rozwoju kolei dużych prędkości w Polsce do 2040 r. 21

Główne korytarze możliwe do obsługi przez koleje dużych prędkości 22

Główne cele kolei dużych prędkości w Polsce Skrócenie przejazdu pomiędzy największymi centralnymi aglomeracjami w Polsce do mniej niż 2 godzin. Radykalne skrócenie przejazdu z centrum Polski do regionów przygranicznych do około 3 godzin. Skrócenie czasów przejazdów z Polski zachodniej do wschodniej i z północnej do południowej do 5 – 6 godzin. Zapewnienie 80% mieszkańców Polski dostępu do kolei dużych prędkości przy czasie dojazdu do stacji tych kolei nie dłuższym niż 1 godzina. PKP PLK S.A. zleciło do CNTK opracowanie projektu Kierunkowego programu rozwoju kolei dużych prędkości w Polsce do 2040 r. W najbliższych miesiącach propozycje programu zostaną przekazane do szerokiej konsultacji. 23

Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 24