Włodawa 12.12.2011

Rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce polega na: rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, wynikających w szczególności ze: szczególnych uzdolnień; niepełnosprawności; choroby przewlekłej; niedostosowania społecznego; zagrożenia niedostosowaniem społecznym; specyficznych trudności w uczeniu się; zaburzeń komunikacji językowej; sytuacji kryzysowych lub traumatycznych; niepowodzeń edukacyjnych; zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi; trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą; innych potrzeb dziecka.

Kształcenie specjalne organizuje się: Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie Kształcenie specjalne organizuje się: dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych: niesłyszących; 2)   słabo słyszących; 3)   niewidomych; 4)   słabo widzących; 5)   z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją; 6)   z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim; 7)   z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym; 8)   z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera; 9)   z niepełnosprawnościami sprzężonymi. dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

Schemat udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej uczeń Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego opracowany przez zespół IPET Inne opinie lub orzeczenia Analiza – rozpoznanie potrzeb i możliwości Analiza orzeczenia - Wielospecjalistyczna ocena funkcjonowania ucznia w środowisku szkolnym KIPU – plan działań wspierających opracowany przez zespół ZAJĘCIA obowiązkowe, nadobowiązkowe

Funkcjonowanie zespołu PPP Dyrektor powołuje zespoły i wyznacza koordynatorów. Zespoły podejmują działania na poziomie diagnostycznym, programowym i praktycznym. Realizacja zaplanowanych działań i ewaluacja procesu pomocowego.

Rozpoznanie Rozpoznanie ma na celu zdobycie możliwie kompletnej wiedzy o możliwościach psychofizycznych i indywidualnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych ucznia, dlatego tak ważne jest, by obserwacje dokonywane były przez poszczególnych członków zespołu: specjalistów (psychologa, pedagoga, logopedę) i nauczycieli pracujących z dzieckiem oraz rodziców ucznia. Rozpoznanie powinno dotyczyć: mocnych stron dziecka, jego zdolności, wiedzy i umiejętności potrzebnych do realizacji poszczególnych przedmiotów czy zadań, które mogą być przed nim stawiane, także jego ulubionych form aktywności i zainteresowań,

Rozpoznanie powinno dotyczyć: trudności edukacyjnych lub rozwojowych ucznia w zakresie: - emocji i funkcjonowania społecznego (np. w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, wyrażaniu uczuć w sposób społecznie akceptowany, umiejętności werbalizowania uczuć), - sprawności motorycznej dziecka, w tym możliwości samoobsługi (szczególnie ważne w przypadku dzieci niepełnosprawnych), - komunikowania się (np. w przypadku dzieci obcokrajowców możliwość porozumiewania się w języku polskim, w przypadku niektórych dzieci niepełnosprawnych – konieczność stosowania metod komunikacji alternatywnej),

Rozpoznanie powinno dotyczyć: - funkcjonowania poznawczego (np. koncentracja uwagi, pamięć, myślenie), - wiedzy z poszczególnych przedmiotów i umiejętności szkolnych (czytanie, pisanie, liczenie), - motywacji, − warunków zewnętrznych: - organizacji przestrzeni klasy czy szkoły (np. oznakowanie niebezpiecznych miejsc, gdy w klasie jest dziecko słabo widzące), pracy na lekcji, sposobu oceniania dziecka, - sytuacji rodzinnej dziecka, w tym informacji przekazanych przez rodziców (np. że nie mają oni wystarczającej wiedzy, by pomóc dziecku w nauce), - dodatkowych informacji i zaleceń (np. dotyczących noszenia aparatu słuchowego, okularów, butów ortopedycznych, nietypowych zachowań dziecka).

WOPFU Opracowanie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia stanowi sumę obserwacji poszczególnych członków zespołu. Celem takiej diagnozy jest rozpoznanie i określenie specjalnych potrzeb edukacyjnych ucznia, by w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym zaplanować taki sposób wsparcia, który umożliwi ich zaspokojenie. Wybór formy dokumentowania może być zróżnicowany (np. arkusz, karta, zeszyt) i może zależeć od potrzeb wynikających z dokonanego rozpoznania lub wzoru wypracowanego w szkole. Warto, by wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia była dołączona do indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego.

WAŻNE !!!! Grupę uczniów, którym nauczyciel obowiązany jest dostosować wymagania, rozszerzono o uczniów, którzy nie posiadają ani orzeczenia, ani opinii poradni, ale są objęci w szkole pomocą psychologiczno-pedagogiczną na podstawie rozpoznania dokonanego przez nauczycieli i specjalistów (np. uczniowie wykazujący uzdolnienia przedmiotowe;

WAŻNE !!! uczniowie posiadający wysoko rozwinięte kompetencje społeczne np. animatorzy szkolnych imprez, projektów uczniowskich, przedsięwzięć i akcji szkolnych; uczniowie wykazujący zainteresowania i zdolności w dziedzinie nauk matematyczno-przyrodniczych,

WAŻNE !!! wobec których jest potrzeba umożliwienia im wykonywania dodatkowych badań, doświadczeń, ćwiczeń laboratoryjnych itp., uczniowie znajdujący się w trudnej sytuacji rodzinnej, wymagający szczególnego wsparcia i wzmożonego kontaktu szkoły z jego rodzicami.

Formułując cele terapeutyczne do pracy z dzieckiem, należy odpowiedzieć na pytania: Co jest najważniejsze dla dziecka, by w ogóle mogło się uczyć? Jaka forma działań czy zajęć może pozwolić dziecku pokonać tę trudność? W odniesieniu do uczniów niedostosowanych społecznie jak i zagrożonych niedostosowaniem oraz niepełnosprawnych, prowadzone nawet przez profesjonalistów zajęcia specjalistyczne (np. socjoterapeutyczne) nie wpłyną na funkcjonowanie dziecka, ponieważ nie zmienią relacji ucznia z nauczycielami, z uczniami klasy czy szkoły. Dlatego ogromne znaczenie będą miały działania terapeutyczne nauczycieli: budowanie klimatu akceptacji, wspieranie dziecka w rozwoju emocjonalnym, uczenie ważnych umiejętności psychospołecznych (np. kontroli wyrażania silnych emocji, budowania relacji z rówieśnikami), dostrzeganie nawet niewielkich postępów).

Formy i metody pracy z uczniem W określeniu procedury osiągania celów rozumianej jako sposób wykorzystania dostępnych metod, form, środków dydaktycznych czy innych zasobów szkoły i środowiska w celu pomocy dziecku przydatne mogą być następujące pytania: Które z metod, form pracy, środków dydaktycznych najlepiej posłużą uczniowi? Które z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej najlepiej posłużą uczniowi? Z którym ze specjalistów, trenerów, rehabilitantów pracuje się dziecku najlepiej, najbardziej efektywnie? Jaki rodzaj i sposób organizacji zajęć (czas trwania, liczba osób) umożliwia dziecku efektywne korzystanie z nich?

Analiza orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego W orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego znajdują się: 1.DIAGNOZA, w której zawarte są ogólne informacje o możliwościach, ograniczeniach i potencjale rozwojowym dziecka. 2. ZALECENIA, gdzie wskazane są warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka oraz inne formy wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, a także najkorzystniejsze dla niego formy wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, a także najkorzystniejsze dla niego formy kształcenia specjalnego. 3. UZASADNIENIE, gdzie przedstawione jest min. uzasadnienie zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz spodziewane efekty działań.

Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie Nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem, w ramach pracy zespołu, dla każdego ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego: niepełnosprawnego, niedostosowanego społecznie, zagrożonego niedostosowaniem społecznym, opracowują indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny (IPET), dokonują okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia oraz w miarę potrzeby modyfikują IPET.

Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielane w szkole Zajęcia rozwijające uzdolnienia Zajęcia specjalistyczne: korekcyjno-kompensacyjne, Logopedyczne, Socjoterapeutyczne, inne o charakterze terapeutycznym, Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, Klasy terapeutyczne, Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kariery zawodowej – w przypadku gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych, Porady i konsultacje. PDW może być opracowany dla jednego ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym lub zbliżonym rozpoznaniu.

PLAN DZIAŁAŃ WSPIERAJĄCYCH PDW tworzy się dla: posiadających orzeczenie o potrzebie obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, posiadających orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, posiadających opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, wobec których na podstawie działań pedagogicznych rozpoznano indywidualną potrzebę objęcia pomocą

Oznacza to, że PDW jest tworzony dla dzieci, które mają trudności w realizacji standardów podstawy programowej wynikające w szczególności: ze specyfiki ich funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego (niższe niż przeciętne możliwości intelektualne, a także dysleksja, dysgrafia, dysortografia, poważne trudności w uczeniu się matematyki, zaburzenia komunikacji językowej), ze stanu zdrowia (dzieci przewlekle chore, w tym z zaburzeniami psychicznymi) z ograniczeń środowiskowych (dzieci emigrantów kształcone wcześniej za granicą, odmienne kulturowo), dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo, z faktu przeżycia sytuacji traumatycznej lub kryzysowej

zawierają treści poszerzające wymagania podstawy programowej Programy nauczania zawierają treści poszerzające wymagania podstawy programowej i bardzo często adresatem tych programów jest uczeń zdolny.

Programy nauczania. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników Rola nauczyciela: Nauczyciel jest prawdziwym autorem realizowanego programu nauczania i wie, jak zorganizować proces nauczania w swojej klasie. Nowe regulacje prawne oddają w ręce nauczyciela zadanie przedstawienia tej koncepcji dyrektorowi. Nauczyciel może posiłkować się znanymi programami, ale przede wszystkim musi poznać podstawę programową, przemyśleć ją i zaplanować własny sposób realizacji.

Pamiętaj program nauczania musi być napisany dla konkretnej grupy uczniów!   Większość programów dostępnych na rynku jest napisanych dla ucznia który nie istnieje! Zaproponowany przez nauczyciela program nauczania powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony

Nauczyciel może: 1. Opracować program samodzielnie bądź we współpracy z innymi nauczycielami 2. Przedstawić dyrektorowi szkoły program opracowany przez innego autora (autorów), np. może wybrać program nauczania spośród programów dostępnych na rynku, jeśli uważa, że taki właśnie program najlepiej odpowiada potrzebom jego uczniów i warunkom, w jakich pracuje 3. Przedstawić program opracowany przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi przez siebie modyfikacjami, wskazując zakres proponowanych zmian z uzasadnieniem, dlaczego je proponuje. Zaproponowany przez nauczyciela program nauczania powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony.

Szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości. Nauczanie uczniów z niepełnosprawnościami, w tym uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, dostosowuje się do ich możliwości psychofizycznych oraz tempa uczenia się.

Podstawa założenia Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia Uczeń z : orzeczeniem o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej w tym specjalistycznej, rozpoznaniem na poziomie szkoły/ przedszkola.

Cel według zasady SMART powinien być: Cele Cel według zasady SMART powinien być: Skonkretyzowany – czyli określa konkretnie, co zamierzamy osiągnąć (a NIE - co chcemy wyeliminować!), Mierzalny – daje się opisać za pomocą wskaźników, na podstawie których można sprawdzić, czy cel został osiągnięty (tzn. możemy łatwo odpowiedzieć na pytanie: co nam wskaże, że osiągnięto cel?) Akceptowalny – osoby zaangażowane w jego realizację akceptują go, a osiągnięcia z realizacji celu są większe od nakładu pracy, który trzeba włożyć w jego realizację (do tego potrzebna jest m.in. analiza potrzeb) Realny – posiadamy wystarczające zasoby do realizacji celu (dlatego ważna jest rzetelna analiza możliwości ucznia), Terminowy – czyli ma określony termin realizacji, po którym możemy przystąpić do sprawdzania, czy udało się cel osiągnąć.

TYTUŁEM PODSUMOWANIA „Nie ma nic łatwiejszego, niż być zajętym …………….. i nic trudniejszego, niż być efektywnym”. Alec Mackenzie „The Time trap”    „Ilekroć spotyka się dwóch ludzi, tak naprawdę obecnych jest sześciu: każdy z nich tak, jak sam siebie postrzega, każdy z nich tak, jak jest postrzegany przez drugiego i każdy z nich, kim jest naprawdę” – William James. 

Dziękuję za uwagę Joanna Szczepańska s-jo@wp.pl