ZKP Sposób na znakowanie wyrobów budowlanych znakiem CE 23.05.2012, Warszawa

Dyrektywa 89/106/EWG (CPD- Construction Products Directive) z dnia 21 grudnia 1988 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE

Systemy oceny zgodności Ocena zgodności wyrobu ze zharmonizowanymi Normami Europejskimi i europejskimi aprobatami technicznymi dokonywana jest wg systemów oceny zgodności, określonych w dyrektywie 89/106/EWG. Szczegółowy wykaz grup wyrobów i wyrobów objętych dyrektywą 89/106/EWG i przypisanie ich do odpowiednich systemów oceny zgodności znajduje się w załącznikach nr 1 i 3 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym.

Systemy oceny zgodności Jeżeli dla danego wyrobu istnieje norma zharmonizowana to musi ona być zastosowana. Europejska aprobata techniczna może być przyznana jeżeli: dla wyrobu nie ma normy zharmonizowanej, uznanej normy krajowej, mandatu na opracowanie normy zharmonizowanej, dla wyrobu znacznie odbiegającego od normy zharmonizowanej lub uznanej normy krajowej.

Systemy oceny zgodności Systemy oceny zgodności przewidują udział: producenta, notyfikowanych jednostek (jednostek certyfikujących, laboratoriów).

Wybrane systemy oceny zgodności Metody kontroli obejmują: wstępne badanie typu prowadzone przez producenta lub notyfikowaną jednostkę, badanie próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, prowadzone przez producenta lub notyfikowaną jednostkę zgodnie z ustalonym planem badań, badanie sondażowe próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, w obrocie handlowym lub na budowie, prowadzone przez producenta lub notyfikowaną jednostkę, zakładową kontrolę produkcji, wstępną inspekcję zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji przez notyfikowaną jednostkę, nadzór, ocenę i akceptację zakładowej kontroli produkcji przez notyfikowaną jednostkę.

Systemy oceny zgodności 1+ 1 2+ 2 3 4 Zadania producenta Zakładowa kontrola produkcji FPC (ZKP) X Wstępne badania typu X** Uzupełniające badania próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, prowadzonych przez producenta zgodnie z ustalonym planem badania X* Zadania akredytowane/ notyfikowanej jednostki Wstępne badanie typu Wstępna inspekcja zakładu produkcyjnego i FPC (ZKP) Ciągły nadzór, ocena i akceptacja FPC (ZKP) Badania sondażowe próbek pobranych w zakładzie produkcyjnym, na rynku lub na placu budowy Źródło: rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym * dodatkowe wymagania hEN ** laboratorium akredytowane

Zakładowa Kontrola Produkcji Stała wewnętrzna kontrola produkcji prowadzona przez producenta, której wszystkie elementy, wymagania i postanowienia przyjęte przez producenta powinny być w sposób systematyczny dokumentowane poprzez zapisywanie zasad i procedur postępowania; system dokumentowania kontroli powinien gwarantować jednolitą interpretację zapewniania jakości i umożliwić osiągnięcie wymaganych cech wyrobu oraz efektywności działania systemu kontroli produkcji

Zakładowa Kontrola Produkcji Powinna być opisana w części normatywnej danej specyfikacji technicznej (załącznik ZA) Autorzy specyfikacji technicznych powinni rozważyć, jak bardzo uszczegółowić wymagania ZKP.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Producent powinien utrzymywać dokumentację i system zakładowej kontroli produkcji (FPC) w sposób zapewniający, że produkty dostarczane na rynek są zgodne z zadeklarowaną charakterystyką. System FPC powinien zawierać pisemne procedury regularnych kontroli oraz badań i/lub ocen, a także wykorzystania wyników do kontroli wyrobów konstrukcyjnych w elementach, wyposażenia i procesu produkcyjnego elementu. System FPC zgodny z EN ISO 9001 i uwzględniający specjalistyczne wymagania niniejszej Normy Europejskiej uznaje się za spełniający wyżej podane warunki.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Personel Odpowiedzialność, zwierzchność i wzajemne relacje personelu zarządzającego wykonywaniem oraz sprawdzaniem prac mających wpływ na zgodność wyrobu, powinny być dokładnie określone. System FPC powinien opisywać środki zapewniające, aby personel zaangażowany w działania mające wpływ na ocenę zgodności elementów miał odpowiednie kwalifikacje i był szkolony w zakresie elementów klasy wykonania egzekwowanej przez producenta.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Wyposażenie Sprzęt do pomiarów liniowych i masy oraz do badań, mający wpływ na ocenę zgodności elementów, powinien być z określoną częstotliwością kalibrowany i kontrolowany według udokumentowanych procedur i kryteriów. Wyposażenie stosowane w procesie produkcji powinno być regularnie kontrolowane i utrzymywane w stanie zapewniającym, że jego stosowanie, zużycie lub awaria nie spowoduje znaczących niezgodności w procesie produkcji. Kontrole i konserwacje powinny być prowadzone i rejestrowane zgodnie z pisemnymi procedurami producenta. Dokumenty te powinny być przechowywane przez producenta przez okres podany w procedurach systemu FPC.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Proces projektowania konstrukcji W przypadku, gdy projekt konstrukcji wykonuje producent, system FPC powinien zapewnić zgodność z założeniami projektowymi, określić procedury sprawdzania obliczeń i osoby odpowiedzialne za projekt. Zapisy powinny być wystarczająco szczegółowe i precyzyjne, aby wykazać zadowalającą wiarygodność projektu producenta. Dokumenty te powinny być przechowywane przez producenta przez okres podany w procedurach systemu FPC.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Wyroby konstrukcyjne stosowane w produkcji Producent powinien wdrożyć pisemną procedurę kontrolną służącą do sprawdzania i rejestrowania, że wyroby konstrukcyjne są zgodne ze specyfikacją i że są właściwie stosowane w produkcji elementów. W produkcji powinny być spełnione wymagania dotyczące identyfikacji wyrobów konstrukcyjnych podane w EN 1090-2 i EN 1090-3. Specyfikacja wyrobów konstrukcyjnych stosowanych w produkcji powinna być przechowywana przez producenta zgodnie z procedurami systemu FPC. UWAGA Wymagania identyfikacji podane w EN 1090-2 i EN 1090-3 zależą od klas wykonania.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Specyfikacja elementu Produkcja elementów powinna być kontrolowana z użyciem specyfikacji elementu podającej wszystkie niezbędne informacje, z odpowiednimi szczegółami umożliwiającymi wytworzenie elementu i ocenę jego zgodności. Klasa wykonania powinna być podana w specyfikacji elementu, patrz EN 1090-2 i EN 1090-3. Producent powinien wdrożyć pisemny plan kontroli i badań do sprawdzania i rejestrowania zgodności wytwarzanych elementów z właściwą specyfikacją elementu.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Specyfikacja elementu Specyfikację elementu opracowuje się na podstawie projektu. Gdy specyfikację elementu opracowuje producent na podstawie dokumentacji projektowej, stosuje się Rozdział 6.3.4. Wytyczne do opracowania specyfikacji elementu podano w Załączniku A. UWAGA W wielu przypadkach specyfikację elementu opracowują wspólnie producent i zamawiający (lub projektant działający w ich imieniu). Deklaracja producenta o zgodności ze specyfikacją elementu nie obejmuje tych aspektów projektu, które nie są podejmowane przez producenta i nie potwierdza, że zostały one prawidłowo wprowadzone do specyfikacji.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Ocena wyrobu Producent powinien ustalić procedury w celu zapewnienia, że wszystkie deklarowane wartości i klasy zostały zachowane. Środki kontroli produkcyjnej właściwości oraz metody oceny prób elementu lub rodziny elementów powinny być zgodne z Tablicą 2. Kontrole i plan badań właściwości elementu określone w specyfikacji elementu traktuje się jako uzupełnienie do wymagań podanych w Tablicy 2.

Zakładowa Kontrola Produkcji PN-EN 1090-1 Wyroby niezgodne Producent powinien posiadać pisemne procedury, które określają sposób postępowania z wyrobami niezgodnymi. Przypadki takie rejestruje się w czasie zaistnienia, a dokumenty przechowuje przez okres określony w pisemnych procedurach producenta. Procedury powinny być zgodne z EN 1090-2 lub EN 1090-3.

jednostka notyfikowana Udział jednostek w ocenie zgodności W systemie krajowym Jednostka akredytowana W systemie CE jednostka notyfikowana

1) CE 2) Znakiem budowlanym „B” (prawo unijne) (prawo krajowe) Znakowanie Oznakowanie wyrobów budowlanych i elementów konstrukcyjnych produkowanych w Polsce: 1) CE 2) Znakiem budowlanym „B” (prawo unijne) (prawo krajowe) lub Źródło: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań, jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności, oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym

Stosowane systemy oceny zgodności Najczęściej stosowane systemy oceny zgodności wg dyrektywy 89/106/EWG 1+, 2+, 3, 4

System 1+ „Certyfikat zgodności” Certyfikację i nadzór nad zakładową kontrolą produkcji FPC (ZKP) oraz wstępne badanie typu wyrobu budowlanego przeprowadza Jednostka Dokumentem wydawanym producentowi przez Jednostkę jest „Certyfikat zgodności”

System 2+ Certyfikację i nadzór zakładowej kontroli produkcji FPC (ZKP) przeprowadza Jednostka Wstępne badanie typu przeprowadza Producent Jednostka wydaje producentowi „Certyfikat Zakładowej Kontroli Produkcji”

System 3 Wstępne badanie typu w systemie krajowym przeprowadzane przez akredytowane laboratorium (sprawozdanie z badań) § 9.  Laboratorium wykonujące określone w § 4 ust. 3 zadania akredytowanej jednostki powinno posiadać certyfikat akredytacji z zakresem określonym zgodnie z § 10 ust. 2, potwierdzający spełnienie wymagań i warunków zawartych w Polskich Normach, określających ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. § 10. 2. Zakres akredytacji laboratorium powinien odnosić się do metod badań wyrobów budowlanych i być określony przez odwołanie się do numerów norm na metody badań lub procedur badawczych, przywołanych w specyfikacjach technicznych, lub innych równoważnych metod badania.  

System 3 Wstępne badanie typu w systemie CE przeprowadzane przez laboratorium notyfikowane (sprawozdanie z badań) § 7.4.  „W przypadku gdy zharmonizowana specyfikacja techniczna wyrobu wymaga dokonania oceny zgodności wyrobu budowlanego zgodnie z systemem określonym w pkt. 3 załącznika do rozporządzenia, producent może wystawić deklarację zgodności, jeżeli wstępne badanie typu wykonane przez notyfikowane laboratorium wykazało, że wyrób budowlany jest zgodny ze zharmonizowaną specyfikacją techniczną wyrobu oraz producent przez zakładową kontrolę produkcji zapewnił ciągłość tej zgodności.”

System 4 Producent sam na własną odpowiedzialność wdraża zakładową kontrolę produkcji FPC (ZKP) oraz przeprowadza wstępne badanie typu.

Określanie systemu oceny zgodności - przykład Grupa produktów, takich jak rurociągi, zbiorniki i wyposażenie, nie będących w kontakcie z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi. System 4 – zbiorniki, rurociągi w instalacjach do transportu, rozprowadzania i magazynowania wody nieprzeznaczonej do spożycia przez ludzi (np. „deszczówki”) System 1 - zbiorniki w instalacjach przestrzeni obiektów podlegających przepisom przeciwpożarowym, służących do transportu, rozprowadzania i magazynowania gazu/paliwa przeznaczonego do zasilania systemów ogrzewania/chłodzenia budynków

(CPR- Construction Products Regulation) Rozporządzenie CPR (CPR- Construction Products Regulation)

CPR- zaakceptowany tekst rozporządzenia W dniu 4 kwietnia 2011 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (L 88) ukazało się Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG. Źródło: http://www.ue.itb.pl/dokumenty-podstawowe

W przyszłości: CPR zamiast CPD 1. Wyroby budowlane wprowadzone do obrotu zgodnie z dyrektywą 89/106/EWG przed dniem 1 lipca 2013 r. uznaje się za zgodne z niniejszym rozporządzeniem. 2. Producenci mogą wystawić deklarację właściwości użytkowych na podstawie certyfikatu zgodności lub deklaracji zgodności wydanych przed dniem 1 lipca 2013 r. zgodnie z dyrektywą 89/106/EWG. 3. Wytyczne do europejskich aprobat technicznych opublikowane przed dniem 1 lipca 2013 r., zgodnie z art. 11 dyrektywy 89/106/EWG, mogą być stosowane jako europejskie dokumenty oceny. 4. Producenci i importerzy mogą wykorzystywać europejskie aprobaty techniczne wydane zgodnie z art. 9 dyrektywy 89/106/EWG przed dniem 1 lipca 2013 r. jako europejskie oceny techniczne do końca okresu ważności tych aprobat. Źródło: projekt CPR, http://www.ue.itb.pl/files/ue/pe00005.pl11-1.pdf

Pomocne adresy internetowe Prawo UE http://ec.europa.eu/legislation/index_pl.htm http://eur-lex.europa.eu www.itb.pl/ue Ministerstwo Gospodarki www.mg.gov.pl/Przedsiebiorcy/Ocena+zgodnosci Główny Urząd Nadzoru Budowlanego www.gunb.gov.pl Elektroniczne wersje Dzienników Ustaw www.rcl.gov.pl http://isap.sejm.gov.pl

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Olaf Henrykowski UDT-CERT Wydział Certyfikacji tel.kom. 728-859-725 tel. 0-22 572-23-97