Model IS-LM w gospodarce zamkniętej Model IS-LM w gospodarce zamkniętej. Podsumowanie polityki ekonomicznej państwa 1

Model IS-LM – historia podstawy modelu IS-LM sformułowane przez J.R. Hicksa w 30. latach XX wieku; odwołuje się do teorii J.M. Keynesa, czyli: jak Hicks tłumaczył Keynesa? model łączy rynek pieniężny i rynek dóbr (proces wydatkowania pieniędzy na zakup dóbr).

Podstawowe twierdzenia wyróżniające podejście keynesowskie_1 1. Gospodarka jest z samej swej natury niestabilna” i podlega nieregularnym wstrząsom. Wstrząsy te przypisuje się przede wszystkim zmianom krańcowej efektywności inwestycji wynikającym ze zmian stanu zaufania kół gospodarczych, czyli z tego, co Keynes nazywał zmianami „zwierzęcych instynktów” inwestorów. 2. Zdana na swoje własne siły, po przebyciu pewnego zakłócenia, gospodarka może potrzebować dużo czasu na powrót do sytuacji zbliżonej do pełnego zatrudnienia; znaczy to, że gospodarka samoczynnie nie powraca szybko do równowagi.

Podstawowe twierdzenia wyróżniające podejście keynesowskie_2 3. Poziom łącznego produktu (AS) i zatrudnienia jest zasadniczo wyznaczony przez łączny popyt (AD), a władze państwowe mogą podejmować interwencje oddziałujące na poziom łącznego „efektywnego” popytu w celu zapewnienia szybszego powrotu do pełnego zatrudnienia. 4. W prowadzeniu polityki stabilizacyjnej preferuje się na ogół politykę fiskalną, w odróżnieniu od polityki pieniężnej, ponieważ skutki polityki fiskalnej uważa się za bardziej bezpośrednie, przewidywalne i oddziałujące szybciej na łączny popyt niż skutki polityki pieniężnej Cytat za: B.Snowdon, H.Vane, P.Wynarczyk, Współczesne nurty teorii makroekonomii, PWN, Warszawa 1998, s. 99-100.

Model keynesowski – podstawowe zależnosci (NX=0) Globalna podaż i zatrudnienie Globalne planowane wydatki Wydatki rządowe (G) Wydatki konsumpcyjne (C) Wydatki inwestycyjne (I) Polityka podatkowa (t) Stopa procentowa Oczekiwania przedsiębiorstw i krańcowa efektywność kapitału Niepewność Podaż pieniądza Popyt na pieniądz Źródło: B.Snowdon, H.Vane, P.Wynarczyk, op.cit., s. 77.

Model IS-LM - zmienne makroekonomiczne Zmienne zależne: Dochód Y Stopa procentowa r Zmienne niezależne: Zakupy rządowe G Podaż pieniądza M Przeciętny poziom cen P – przyjmujemy, że constans

IS – Investment-Saving równowaga na rynku dóbr, gdy: Rynek dóbr – krzywa IS IS – Investment-Saving równowaga na rynku dóbr, gdy: AD=Y AD Y AD1 45° Y1

IS – zależności między zmiennymi_1 Y = C + I + G – tożsamość dochodu C = Ca + ksk*(1-t)*Y – funkcja konsumpcji (3) I = Ia – wi*r – funkcja inwestycji Ia – inwestycje autonomiczne wi – współczynnik informujący, o ile obniżą się inwestycje jeśli stopa procentowa wzrośnie o 1 punkt % (4) G=Ga r I Ia I = Ia – wi*r

IS – zależności między zmiennymi_2 Y = Ca + ksk*(1-t)*Y + Ia – wi*r + Ga Y = *(Ca+Ia+Ga-wi*r) Krzywa IS – prezentuje wszystkie kombinacje stopy procentowej (r) i dochodu (Y), które spełniają tożsamość dochodu, funkcję konsumpcji, inwestycji. KONSUMPCJA (C) INWESTYCJE (I)

Krzywa IS r Y Y1 Y2 IS r1 r2 Krzywa IS –kombinacje stopy procentowej (r) i dochodu (Y), które spełniają tożsamość dochodu, funkcję konsumpcji, inwestycji.

Rynek pieniądza – krzywa LM Równowaga na rynku pieniężnym (Liquidity-Money) stopa procentowa M/P1 M/P2 realne zasoby pieniądza (M/P) M L r1 r2

Krzywa LM Krzywa LM –kombinacje stopy procentowej (r) i dochodu (Y), które spełniają równanie popytu na pieniądz przy stałym poziomie podaży pieniądza i przy ustalonym przeciętnym poziomie cen. r Y Y1 Y2 LM r1 r2

Wykres IS-LM r Y Y1 LM r1 IS

Polityka fiskalna – przesunięcie IS (1) Ekspansywna polityka fiskalna, przykład:↑ G AD AD1 45° Y1 AD2 ↑G Y2 r Y Y1 LM r1 IS1 IS2 Y2 r2 Y M/P1 M/P L1 M r2 r1 r L2

Polityka fiskalna – przesunięcie IS (2) Restrykcyjna polityka fiskalna, przykład: ↓G AD1 Y1 AD 45° ↓ G AD2 Y2 r Y LM r2 IS1 Y1 r1 Y2 IS2 Y M/P1 M/P L1 L2 M r1 r2 r

Polityka monetarna – przesunięcie LM (1) M/P1 M/P0 r1 r0 Restrykcyjna polityka monetarna LM2 Y2 r2 r Y LM1 IS1 Y1 r1 L AD1 Y1 AD 45° ↓ I AD2 Y2

Polityka monetarna – przesunięcie LM (2) Ekspansywna polityka monetarna M M/P0 M/P1 r0 r1 L r Y IS1 LM1 Y1 r1 LM2 Y2 r2 AD AD1 45° Y1 AD2 ↑I Y2

Skuteczność polityki pieniężnej i fiskalnej - ujęcie keynesowskie krzywa LM – dość płaska ze względu na stosunkowo wysoką wrażliwość popytu na pieniądz na zmiany stopy procentowej; krzywa IS – dość stroma z powodu małej wrażliwości inwestycji na zmiany stopy procentowej

Efekt wypierania Sytuacja, gdy wzrost wydatków rządowych G powoduje wzrost Y, ale i wzrost stopy procentowej, co zmniejsza inwestycje wzrost G może być finansowany z zaciąganego długu publicznego, co zwiększa rynkową stopę procentową. Rząd „wypiera”/ „wypycha” inwestycje podmiotów prywatnych.

Pułapka płynności Pułapka płynności – sytuacja, w której stopa procentowa jest na tak niskim poziomie, że niemożliwe jest dalsze jej obniżanie przez BC; W wypadku nieskończonej wrażliwości popytu na pieniądz względem r, krzywa LM jest pozioma i w rezultacie polityka pieniężna staje się nieefektywna.

Podsumowanie Polityka fiskalna – krzywa IS. Polityka monetarna – krzywa LM. Model IS-LM – narzędzie do analizy wpływu polityki fiskalnej i monetarnej na sytuację gospodarczą dla studenta UE, ekonomisty – praktyka, polityka gospodarczego, etc.