Ochrona środowiska – Dyrektywa Azotanowa Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Dopłaty bezpośrednie a Zasada Wzajemnej Zgodności w gospodarstwach rolnych województwa dolnośląskiego Ochrona środowiska – Dyrektywa Azotanowa Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przeprowadzone w ramach operacji szkoleniowej – umowa nr 00001-6900 FA1900040/09. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi  

OCHRONA WÓD PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI POWODOWANYMI PRZEZ AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO. Dotyczy rolników, których działki położone są na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami (OSN).

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI PRAWO: Dyrektywa Rady 91/676/ EWG Z 12 grudnia 1991 r. w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego – zwana dyrektywą azotanową;

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Dyrektywa azotanowa za cel stawia ochronę wód i zmniejszenie w nich zanieczyszczeń azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych.

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI W Polsce przepisy Dyrektywy azotanowej wdrażane są poprzez: Ustawa Prawo wodne z 18 lipca 2001 r. (Dz. U. 2005r Nr 239, poz. 2019); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. 2002r Nr 241, poz. 2093) .

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych ( Dz. U. 2003 r. Nr 4, poz. 44 ).

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Każde państwo członkowskie wyznacza na terytorium swojego kraju obszary, gdzie wody zostały zanieczyszczone związkami azotu ze źródeł rolniczych. W naszym kraju wyznaczono 19 takich obszarów.

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Obecnie powierzchnia wyznaczonych OSN wynosi 4623,14 km2, co stanowi ok. 1,49 % powierzchni kraju, o 0,5% mniej w stosunku do 2004 r.

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej opracowały programy działań mające na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Na obszarach OSN określono szczegółowe wymagania dotyczące: stosowania i przechowywania nawozów; dawek nawozowych; użytkowania gruntów; sporządzania planów nawozowych; prowadzenia dokumentacji.

SKŁADOWANIE NAWOZÓW I KISZONEK

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Nawozy naturalne w postaci stałej (obornik) należy przechowywać: w pomieszczeniach inwentarskich o nieprzepuszczalnym podłożu na nieprzepuszczalnych płytach, zabezpieczonych przed przenikaniem wycieku do gruntu oraz posiadających instalacje odprowadzające wyciek do szczelnych zbiorników. przy utrzymywania zwierząt na głębokiej ściółce nie wymaga się budowy płyt - jeżeli szczegółowe programy działań nie stanowią inaczej,

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI pojemność płyty obornikowej powinna zapewniać możliwość gromadzenia i przechowywania obornika przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, powierzchnię minimalną płyty można zmniejszyć, jeżeli zwierzęta przebywają na pastwisku - proporcjonalnie o czas przebywania zwierząt na pastwisku.

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Nawozy naturalne w postaci płynnej (gnojówka i gnojowica) powinny być przechowywane: w szczelnych zbiornikach jeżeli szczegółowe programy działań dla poszczególnych obszarów nie określają dodatkowych wymagań, pojemność zbiorników na gnojowicę i na gnojówkę musi wystarczać na okres co najmniej 6 miesięcy.

WYMAGANIA W ZAKRESIE PROWADZENIA DOKUMENTACJI

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Prowadzący działalność rolniczą na obszarze szczególnie narażonym zobowiązani są do: posiadania bilansu azotu w gospodarstwie wykonanego w każdym roku obowiązywania Programu, posiadania corocznych planów nawożenia dla poszczególnych pól w gospodarstwie, prowadzenia rejestru wykonanych zabiegów agrotechnicznych oraz ilości i rodzajów zastosowanych nawozów.

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI posiadania umowy na zbyt lub zakup/przyjęcie nadwyżki nawozów naturalnych. Bilans azotu oraz plan nawożenia należy opracować zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 23.12.2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 4 poz. 44). Dokumenty te należy przechowywać przez cały okres obowiązywania Programu.

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Każdy rolnik prowadzący działalność rolniczą na obszarze szczególnie narażonym powinien zapoznać się z Programem działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla terenu OSN, na którym położone jest jego gospodarstwo i przestrzegać zaleceń w nim zawartych.

DAWKI NAWOZÓW

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Dopuszcza się zastosowanie 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha UR, dlatego też produkcja zwierzęca w gospodarstwie musi być dostosowana do możliwości wykorzystania nawozów naturalnych.

STOSOWANIE NAWOZÓW

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Zakazuje się stosowania nawozów: na glebach zalanych wodą, przykrytych śniegiem lub zamarzniętych (zakaz nie dotyczy stosowania nawozów w stawach wykorzystywanych do chowu lub hodowli ryb);

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Zakazuje się stosowania nawozów: naturalnych w postaci płynnej oraz azotowych na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na stokach o nachyleniu większym niż 10%;

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Zakazuje się stosowania nawozów: naturalnych w postaci płynnej podczas wegetacji roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi; innych niż obornik na pastwiskach, a szczególnie nawozów zawierających produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego i dodatki do wzbogacania gleby (mączki mięsne i mięsno-kostne).

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Wymagania dotyczące stosowania nawozów: nawozy naturalne oraz organiczne w postaci stałej oraz płynnej nie mogą być stosowane w okresie od początku grudnia do końca lutego (ograniczenie nie dotyczy upraw pod osłonami: w szklarniach, inspektach, namiotach foliowych);

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Wymagania dotyczące stosowania nawozów: nawozy naturalne w postaci stałej mogą być stosowane podczas wegetacji roślin tylko na użytkach zielonych i na wieloletnich uprawach polowych;

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Wymagania dotyczące stosowania nawozów: nawozy naturalne stosowane na gruntach ornych powinny być przykryte lub wymieszane z glebą nie później niż następnego dnia po ich zastosowaniu, z wyjątkiem nawozów stosowanych na użytkach zielonych;

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Wymagania dotyczące stosowania nawozów: nawozy naturalne mogą być stosowane w odległości co najmniej 20 m od strefy ochronnej źródeł, ujęć wody, brzegu zbiorników oraz cieków wodnych, kąpielisk zlokalizowanych na wodach powierzchniowych oraz obszarów morskiego pasa nadbrzeżnego; 20 m

OCHRONA WÓD PRZED AZOTANAMI Wymagania dotyczące stosowania nawozów: nawozy należy stosować zgodnie z zasadami określonymi w szczegółowych programach działań ustanowionych dla poszczególnych obszarów szczególnie narażonych.

LISTA SPRAWDZAJĄCA Lista sprawdzająca w zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanami pochodzenia rolniczego Lp. Wymogi zgodności TAK NIE DOTYCZY UWAGI 1. Przestrzega się wymagań z programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla wyznaczonych obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego (OSN), na terenie którego położone jest gospodarstwo rolne lub jego część. 2. Rolnik posiada urządzenia do przechowywania nawozów naturalnych tj. obornik, gnojówka, gnojowica. 3. Rolnik posiada płytę obornikową o pojemności zapewniającej możliwość gromadzenia i przechowywania obornika w okresach, kiedy nie jest on wykorzystywany rolniczo (co najmniej 6 miesięcy) lub posiada zbiorniki na gnojowicę i gnojówkę o pojemności wystarczającej na ich przechowywanie przez okres kiedy nie są one wykorzystywane rolniczo (co najmniej 6 miesięcy).

LISTA SPRAWDZAJĄCA Lp. Wymogi zgodności TAK NIE DOTYCZY UWAGI 4. Kiszonki są zabezpieczone przed wyciekiem soków do gruntu. 5. W gospodarstwie jest kompletny plan nawożenia dla upraw, jeśli program działań mający na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla OSN wymaga posiadania takiego planu. 6. Rolnik nie przekracza dopuszczalnej dawki nawozu naturalnego (N w czystym składniku) w ciągu roku na użytków rolnych. 7. Nawozy naturalne lub organiczne zastosowane na gruntach ornych są przykryte lub wymieszane z glebą najpóźniej następnego dnia po ich zastosowaniu (z wyjątkiem nawozów stosowanych na użytkach zielonych).

LISTA SPRAWDZAJĄCA Lp. Wymogi zgodności TAK NIE DOTYCZY UWAGI 8. Przestrzega się zakazu stosowania nawozów na glebach zalanych wodą, przykrytych śniegiem lub zamarzniętych. 9. Przestrzega się zakazu stosowania nawozów (bez względu na pogodę i stan gleby) w okresie od początku grudnia do końca lutego (z wyjątkiem upraw pod osłonami). 10. Przestrzega się zakazu stosowania nawozów naturalnych w postaci płynnej w całym okresie wegetacji roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi (np. warzywa, owoce jagodowe). 11. Przestrzega się zakazu stosowania nawozów naturalnych w postaci płynnej oraz mineralnych nawozów azotowych na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na polach o nachyleniu większym niż 10 %.

LISTA SPRAWDZAJĄCA Lp. Wymogi zgodności TAK NIE DOTYCZY UWAGI 12. Przy stosowaniu nawozów zachowuje się minimalną wymaganą odległość od strefy wód, w tym od strefy ochronnej źródeł, ujęć wody, brzegu zbiorników oraz cieków wodnych lub kąpielisk. 13. Przestrzega się zakazu stosowania nawozów naturalnych w postaci stałej podczas wegetacji roślin (nie dotyczy wieloletnich upraw polowych i trwałych użytków zielonych). Opis stwierdzonych niezgodności:

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie” Dziękuję za uwagę Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przeprowadzone w ramach operacji szkoleniowej – umowa nr 00001-6900 FA1900040/09. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi