Polski system podatkowy - przegląd podatków (1)

VAT

VAT – źródła prawa Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054 ze zm.) Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej z dnia 28 listopada 2006 r. (DZ. Urz. UE. L nr 347, str. 1)

VAT – cechy podatku Obrotowy Powszechny Konsumpcyjny Pośredni Wielofazowy Obciążający wartość dodaną Neutralny dla podatnika VAT Państwowy

VAT jako podatek obrotowy To podatek obciążający obrót, tj. wartość sprzedawanych towarów oraz wartość świadczonych usług

VAT jako podatek obrotowy (2) To podatek obciążający obrót dokonywany w obrocie profesjonalnym (obrót nieprofesjonalny – podatek od czynności cywilnoprawnych) Art. 15 ust. 1 ustawy o VAT: „ Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności”.

VAT jako podatek obrotowy (3) Obrót wynika z następujących zdarzeń, stanowiących przedmiot opodatkowania (art. 5 ust. 1 ustawy o VAT): 1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; 2) eksport towarów; 3) import towarów na terytorium kraju; 4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju; 5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Transakcje „na terytorium kraju” Wszelkie świadczenia podatnika na rzecz innych podmiotów Odpłatne świadczenie usług - pozostałe świadczenia Odpłatna dostawa towarów - przeniesienie prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel

Eksport towarów/import towarów Granica UE eksport – 0% Państwo członkowskie UE Poza terytorium UE import - stawka podstawowa

Transakcje wewnątrzwspólnotowe (tylko towarowe) granica „wewnętrzunijna” WNT - stawka podstawowa WDT – 0% Polska (państwo członkowskie UE) Niemcy (państwo członkowskie UE)

Podstawa opodatkowania Art. 29 ust. 1 ustawy o VAT: . „Podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku”

Podstawa opodatkowania (2) Obrót = cena – VAT należny Cena towaru – 122 Obrót – 100 VAT – 22 (przy założeniu stawki 22%)

Stawka VAT Stawka podstawowa – 22% (w okresie przejściowym – 23%) Stawki obniżone – 7% (w okresie przejściowym – 8%), 5%, 0%. Stawka w VAT ma charakter stały (niezależny od wielkości podstawy opodatkowania).

VAT jako podatek powszechny Obciąża obrót wszelkimi towarami i usługami (w odróżnieniu od akcyzy) Zwolnienia mają charakter wyjątkowy

VAT jako podatek konsumpcyjny i pośredni Podatek realnie obciąża wyłącznie konsumenta, tj. etap konsumpcji Podatek obciąża wyłącznie wydatki o charakterze konsumpcyjnym Podmiot będący podatnikiem nie ponosi ekonomicznego ciężaru podatku - ekonomiczny ciężar podatku jest przerzucany na inny podmiot - konsumenta.

VAT jako podatek wielofazowy Podatek obciąża każdy kolejny etap obrotu gospodarczego (nie tylko sprzedaż na rzecz konsumenta) – opodatkowaniu podlega każdy kolejny uczestnik obrotu profesjonalnego hurtownik detalista producent VAT VAT VAT

VAT jako podatek od wartości dodanej (value added tax) Opodatkowaniu podlega wyłącznie wartość dodana przez podatnika (uczestnika obrotu) Zobowiązanie w VAT = podatek należny – podatek naliczony Podatek należny – obciąża sprzedaż dokonaną przez podatnika (podstawą opodatkowania jest cała wartość na danym etapie obrotu, a nie tylko wartość dodana) Podatek naliczony – zawarty w cenie nabytych towarów i usług (odprowadzony przez poprzednich uczestników obrotu), wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych

VAT jako podatek od wartości dodanej (2) B C 100+22=122 700+154=854 300+66=366 A B C WARTOŚĆ DODANA 100 200 400 PODATEK 22 44 88

VAT jako podatek od wartości dodanej (3) B C 100+22=122 700+154=854 300+66=366 A B C PODATEK NALEŻNY 22 66 154 PODATEK NALICZONY - ZOBOWIĄZANIE 44 88

Nadwyżka podatku naliczonego nad należnym B C Stawka 7% 100+22=122 700+49=749 300+66=366 A B C PODATEK NALEŻNY 22 66 49 PODATEK NALICZONY - ZOBOWIĄZANIE 44 - 17 Zwrot pośredni – przeniesienie na następny okres rozliczeniowy Zwrot bezpośredni

Nadwyżka podatku naliczonego nad należnym – kolejny okres rozliczeniowy po przeniesieniu PODATEK NALEŻNY 100 PODATEK NALICZONY - 50 KWOTA Z PRZENIESIENIA - 17 ZOBOWIĄZANIE 33

Stawka 0% Eksport WDT A B C 100+22=122 700+0=700 300+66=366 A B C 0% x 700 = 0 A B C PODATEK NALEŻNY 22 66 PODATEK NALICZONY - ZOBOWIĄZANIE 44 - 66 ZWROT BEZPOŚEDNI ZWROT POŚREDNI

Stawka 0% a zwolnienie przedmiotowe B C 100+22=122 700+zw.=700 300+66=366 A B C PODATEK NALEŻNY 22 66 - PODATEK NALICZONY ZOBOWIĄZANIE 44 Odliczenie podatku naliczonego przysługuje tylko w związku z czynnościami podlegającymi VAT-owi !!!! BRAK ZWROTU

VAT jako podatek neutralny dla podatnika tego podatku Neutralność ekonomiczna dla przedsiębiorców (podatników VAT) – nie wpływa na ich wynik ekonomiczny, nie ponoszą ciężaru tego podatku Realizację tej zasady umożliwiają: przerzucenie podatku na nabywcę (ostatecznie: konsumenta) prawo do odliczenia podatku naliczonego (to podstawowe prawo podatnika VAT)

Neutralność VAT A B C 100+22=122 300+66=366 700+154=854 ROZLICZENIE VAT A B C PODATEK NALEŻNY 22 66 154 PODATEK NALICZONY - ZOBOWIĄZANIE 44 88 PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE A B C NALEŻNOŚĆ ZA SPRZEDAŻ 122 366 854 ZAPŁATA ZA ZAKUP - 0 - 122 - 366 ZAPŁATA DO US - 22 - 44 - 88 WYNIK FINANSOWY = WARTOŚĆ DODANA 100 200 400

VAT jako podatek państwowy VAT stanowi dochód budżetu państwa (art. 1 ust. 2 ustawy o VAT: „Podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa”). W całości – nie ma udziałów JST we wpływach z tego podatku

VAT jako podatek państwowy (2)