Ochrony Zdrowia Psychicznego Mazowiecki Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 Departament Zdrowia Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego 1

Podstawa prawna realizacji Narodowego Programu ochrony zdrowia psychicznego na lata 2011-2015 zadania dla samorządów powiatów i gmin. Podstawą prawną Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 28 grudnia 2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 24, poz. 128), które weszło w życie dn. 18 lutego 2011 r. Delegację do rozporządzenia stanowi art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.). Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, zwany dalej Programem, określa strategię działań, mających na celu ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w § 4, pkt 3 nakłada obowiązek realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na szereg podmiotów administracji publicznej w tym na samorządy terytorialny wszystkich szczebli tj. województw, powiatów i gmin 2

Państwo jest gwarantem respektowania praw człowieka Kto jest realizatorem Samorządy lokalne – powiatu, gminy, województwa Jednostki organizacyjne służby zdrowia, pomocy społecznej, edukacji, bezpieczeństwa publicznego Organizacje pozarządowe – stowarzyszenia, fundacje, związki wyznaniowe Organizacje samopomocowe pacjentów i rodzin Państwo jest gwarantem respektowania praw człowieka Osoby chorujące psychicznie i ich rodziny dźwigające ciężar opieki nad nimi nie są w stanie samodzielnie ubiegać się o swe prawa 3

W Programie określono następujące cele główne: . Cele operacyjne i szczegółowe Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego będące w gestii samorządu terytorialnego. W Programie określono następujące cele główne: promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym; zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym; rozwój badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego. 4

zmiana roli i umiejscowienia opieki szpitalnej, która powinna spełniać w systemie rolę wtórną oddziały psychiatryczne lokalnych szpitali ogólnych (wielospecjalistycznych) przejmują leczenie stanów ostrych, natomiast jedno-specjalistyczne szpitale psychiatryczne ulegają transformacji w ośrodki oferujące wysokospecjalistyczne programy leczenia i rehabilitacji a leczenie stanów ostrych tylko w zakresie uzasadnionym lokalnie, 5

NPOZP: środowiskowa opieka psychiatryczna trzy sieci: lecznictwo (centra zdrowia psychicznego) oparcie społeczne (ośrodki pomocy społecznej uczestnictwo społeczno-zawodowe (centra aktywizacji, zatrudnienie chronione i wspierane) koordynacja lokalna (powiat, gmina, dzielnica?) regionalna centralna odpowiedzialność zmiana w działaniu 6

PRIORYTETY PROMOCJI ZDROWIA PSYCHICZNEGO (MPOZP 2011-2015) Zaburzenia spowodowane piciem alkoholu. 2. Zaburzenia depresyjne. 3. Zaburzenia związane z traumatycznymi przeżyciami 4. Zaburzenia geriatryczne związane ze starzeniem się. 5. Zaburzenia wynikające z ubóstwa i bezrobocia. 6. Przewlekłe i nawracające choroby psychotyczne i afektywne. 7. Samobójstwa. 8. Zaburzenia spowodowane zażywaniem substancji psychoaktywnych. 9. Przewlekły stres. 7

Centrum Zdrowia Psychicznego – struktura obligatoryjna Zespół szpitalny - zapewnienie dostępu do psychiatrycznej opieki zdrowotnej - oddział psychiatryczny jako część CZP – rozwiązanie optymalne 8

9

Zadania dla samorządu województwa – utworzenie Centrów Zdrowia Psychicznego - wariant I i II 10

CZP przy szpitalach wojewódzkich Samodzielny Wojewódzki Publiczny Zespołu Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej im. dr Barbary Borzym w Radomiu Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie, Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie - 2 (ul. Nowowiejska i Dolna) Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Drewnica” w Ząbkach NZOZ i Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu k. Warszawy 11

Oddziały psychiatrii ogólnej na terenie województwa mazowieckiego W 2012 roku 15 podmiotów leczniczych podpisało umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na świadczenia psychiatryczne dla dorosłych (tzw. psychiatria ogólna) oraz dodatkowo z 3 podmiotami na świadczenia psychogeriatryczne lub psychosomatyczne w oddziale stacjonarnym. 12

Z jakiego źródła i w jaki sposób Pytanie zadawane przez jednostki samorządu terytorialnego: Z jakiego źródła i w jaki sposób pozyskać środki finansowe na realizację założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego? 13

jednostki samorządu terytorialnego Narodowy Fundusz Zdrowia Środki finansowe przeznaczone na realizację Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w latach 2011 – 2015 wg rozporządzenia ( w mln zł) Podmiot 2012 2013 2014 2015 Budżet państwa ( bez nakładów na badania naukowe i inwestycje w resorcie nauki) 78,49 78,78 78,48 73,68 jednostki samorządu terytorialnego 52,9 Narodowy Fundusz Zdrowia 66 132 198 264 14

Mazowiecki Program Zwiększania Dostępności do Form Środowiskowej Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej Zadania organizacyjne wydzielenie CZP w istniejących placówkach opieki psychiatrycznej, zdiagnozowanie tzw. białych plam i utworzenie w tych rejonach CZP, ukierunkowanie działalności szpitali psychiatrycznych na określony typ zaburzeń psychicznych z uwzględnieniem chorób somatycznych i opieki geriatrycznej dostosowanie infrastruktury szpitali psychiatrycznych do specyfiki działalności, dostosowanie struktury łóżek psychiatrycznych i leczenia uzależnień do wymogów NPOZP wytypowanie szpitali ogólnych (powiatowych) gotowych do utworzenia oddziału psychiatrycznego mając na uwadze równy dostęp do świadczeń tego rodzaju dla mieszkańców województwa stopniowe tworzenie oddziałów ogólnopsychiatrycznych w wytypowanych powiatach szczególnie regionu północno-wschodniego, stworzenie sieci zespołów środowiskowych na terenie województwa mazowieckiego zgodnie z wymaganiami NPOZP – ok. 100 dla dorosłych i ok. 35-40 dla dzieci i młodzieży, utworzenie około 1000 miejsc opieki dziennej dla dorosłych i ok. 450 dla dzieci i młodzieży. 15

Mazowiecki Program Zwiększania Dostępności do Form Środowiskowej Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej (program szczegółowy MPOZP) Cel: Wdrożenie modelu środowiskowej opieki zdrowotnej dla osób z zaburzeniami psychicznymi poprzez Utworzenie i rozwój sieci centrów zdrowia psychicznego zgodnie z zalecanymi wskaźnikami. Skoncentrowanie specjalistycznej opieki psychiatrycznej w jednostkach dysponujących bazą stacjonarną. Decentralizacja podstawowego psychiatrycznego lecznictwa szpitalnego poprzez rozwijanie sieci oddziałów psychiatrycznych w szpitalach ogólnych. Zwiększenie dostępności do psychiatrycznej opieki środowiskowej. Zwiększenie dostępności do terapii w oddziałach dziennych. 16

Mazowiecki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Cel Wzmocnienie wsparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi w środowisku życia poprzez Tworzenie sieci powiązań pomiędzy obszarem ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej. Współpracę sektora publicznego z sektorem pozarządowym w zakresie wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych. Stworzenie optymalnej sieci stacjonarnej pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Zapewnienie pomocy bytowej oraz mieszkaniowej wszystkim potrzebującym osobom z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionym. Stworzenie optymalnej sieci środowiskowych form wsparcia dziennego dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 17

Mazowiecki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Zadania inicjowanie i koordynowanie współpracy pomiędzy instytucjami opieki zdrowotnej, pomocy społecznej i rynku pracy, stała wymiana informacji w obszarze wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi pomiędzy kluczowymi instytucjami ochrony zdrowia i opieki społecznej, realizacja programu współpracy z organizacjami pozarządowymi uwzględniającego zadania służące wzmacnianiu i ochronie zdrowia psychicznego, sukcesywne tworzenie specjalistycznych DPS oraz innych form opieki stacjonarnej dla osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych wg rozpoznanych potrzeb, w pierwszej kolejności w powiatach pozbawionych takiej formy opieki, udzielenie form wsparcia przewidzianych ustawą o pomocy społecznej (zasiłki socjalne, mieszkania socjalne), tworzenie mieszkań chronionych przeznaczonych dla osób z zaburzeniami psychicznymi i uzależnionych, sukcesywne tworzenie Środowiskowych Domów Samopomocy oraz innych form pomocy środowiskowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi wg rozpoznanych potrzeb, w pierwszej kolejności w powiatach pozbawionych takiej formy opieki. 18

Mazowiecki Program Pomocy i Oparcia Społecznego dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Realizacja Zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i wsparcia społecznego wpisane zostały do projektu „Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi” (MCPS, częściowo ZD) W celu dokonania analizy zasobów pozyskiwane dane z powiatów – Karty Powiatów Trudność Satysfakcjonująca realizacja założeń programu wymaga współpracy wielu podmiotów a przede wszystkim jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli Instytucja wiodąca dla poziomu województwa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej 19

Przywrócenie osób z zaburzeniami psychicznymi na otwarty rynek pracy Mazowiecki Program Rozwoju Zróżnicowanych Form Wspieranego Zatrudnienia i Przedsiębiorczości Społecznej Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Cel Przywrócenie osób z zaburzeniami psychicznymi na otwarty rynek pracy poprzez Upowszechnianie form wspieranego zatrudnienia oraz przedsiębiorczości społecznej dla osób niepełnosprawnych, w tym z zaburzeniami psychicznymi. Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób niepełnosprawnych, w tym z zaburzeniami psychicznymi. Zadania diagnoza sytuacji w zakresie funkcjonowania wspieranego zatrudnienia oraz przedsiębiorczości społecznej na terenie powiatów, promocja istniejących spółdzielni socjalnych z terenu województwa jako przykładów dobrych praktyk, rozwój współpracy pomiędzy publicznymi służbami zatrudnienia a CIS i KIS, organizacja/współorganizacja targów pracy dla osób niepełnosprawnych, działania w zakresie aktywizacji zawodowej osób z zaburzeniami psychicznymi realizowane w ramach indywidualnego i grupowego poradnictwa zawodowego, szkolenie dla doradców zawodowych z Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w W-wie i Filii WUP prowadzenie działań informacyjnych upowszechniających usługi i instrumenty rynku pracy. 20

Mazowiecki Program Rozwoju Zróżnicowanych Form Wspieranego Zatrudnienia i Przedsiębiorczości Społecznej Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Trudności: większość kompetencji i środków finansowych do realizacji zadań przypisanych przez NPOZP dla samorządu województwa w obszarze zatrudnienia znajduje się na poziomie powiatowych urzędów pracy Instytucja wiodąca na poziomie województwa: WUP 21

Mazowiecki Program Rozwoju Zróżnicowanych Form Wspieranego Zatrudnienia i Przedsiębiorczości Społecznej Dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi W celu określenia sytuacji panującej na rynku pracy osób z zaburzeniami psychicznymi w Kartach powiatu wysłanych do starostw (poza Warszawą) zebraliśmy dane dotyczące: Zakłady pracy chronionej zatrudniających osoby z zaburzeniami psychicznymi, osoby upośledzone oraz uzależnione od alkoholu, Centrów Integracji Społecznej Klubów Integracji Społecznej Podjętej działalności gospodarczej (także w ramach spółdzielni) Przedsiębiorczości społecznej Szkoleń zawodowych Poradnictwa zawodowego Staży, przygotowania zawodowego Wyposażenia stanowisk pracy Pracy interwencyjnych Robót publicznych Prac społecznie użytecznych Targów pracy Szkoleń dla doradców zawodowych w zakresie pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi 22

Harmonogram realizacji MPOZP Zadania realizowane przez SWM i WSJO Zadania realizowane przez Miasto st. Warszawę Harmonogram określony został w Warszawskim Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego Zadania realizowane przez samorządy powiatowe (ziemskie i grodzkie) Harmonogram określone w powiatowych programach zdrowia psychicznego zwrócimy się o informacje dotyczące przyjęcia programów (MZ lub bezpośrednio powiaty) 23

Mazowiecka Rada Zdrowia Psychicznego Uchwała Zarządu Województwa Mazowieckiego Nr 1272/55/11 z dnia 21 czerwce 2011r z późniejszymi zmianami. Aktualnie Rada liczy 21 osób 24

Sprawozdanie - podsumowanie całkowite nakłady finansowe na realizację NPOZP w 2011r. – 1 655 976 zł z budżetu województwa mazowieckiego. brak nakładów finansowych na upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej (CZP, przekształcanie szpitali) w 2011r. uwagi do sprawozdania w formie pisemnej przekazano do Ministerstwa Zdrowia. W czerwcu 2012 został wydany „Przewodnik – opieka nad osobami z zaburzeniami psychicznymi na Mazowszu” dostępny na stronie internetowej www.mazowia.pl w zakładce „zdrowie” 25

Dziękuję za uwagę 26 Warszawa 19 września 2011