Program edukacyjny „Bezpieczne życie” Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Program edukacyjny „Bezpieczne życie” Wydział ds. Szkoleń i Ćwiczeń Obrony Cywilnej

STATYSTYKA - Każdego roku 120 000 dzieci w wyniku urazów i zatruć wymaga leczenia szpitalnego. - Liczba wypadków, zatruć i różnego rodzaju urazów wśród dzieci w domu, w drodze do i ze szkoły oraz najbliższym otoczeniu stale rośnie. - Główną przyczyną zgonów w grupie wiekowej od 0 do 18 lat są wypadki, a nie choroby. - W wyniku kontaktu dzieci z niebezpiecznymi przedmiotami, substancjami, zwierzętami, ulegają one poparzeniom, skaleczeniom, potłuczeniom, złamaniom, przygnieceniom, zatruciom (szczególnie często lekarstwami), upadkom, pogryzieniom i zadławieniem. - Wśród dzieci i młodzieży notuje się liczne przypadki zagubień i utonięć

Zadania Szefa Obrony Cywilnej Kraju Do zadań realizowanych przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej – Szefa Obrony Cywilnej Kraju należy m.in. OCHRONA LUDNOŚCI przed różnorodnymi zagrożeniami. Jednym ze sposobów realizacji tego zadania jest właśnie EDUKACJA, kierowana w tym wypadku do dzieci i młodzieży.

Szkolenie na potrzeby ochrony ludności Szkolenie kadry kierowniczej i pracowników administracji publicznej i zakładów pracy Szkolenie służb interwencyjnych (ratowniczych i pomocniczych) Szkolenie powszechne Program edukacyjny „Bezpieczne życie” realizowany jest w ramach szkolenia powszechnego, które ma na celu m.in. przygotowanie obywateli do ochrony własnego zdrowia i życia.

Zadania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin. § 3. Do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, na ich obszarze działania, należy: 5) organizowanie szkolenia ludności w zakresie obrony cywilnej,

Zadania Dyrektorów szkół USTAWA z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności:  10) utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach i placówkach, 16) upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych.

Obszar kształcenia i wychowania: Wychowanie przedszkolne Podstawa programowa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Obszar kształcenia i wychowania: Wychowanie przedszkolne Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc, umie o nią poprosić; 2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu; 3) zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich; 4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych (np. środków czystości); 5) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.

Edukacja wczesnoszkolna – klasy I-III Podstawa programowa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Edukacja wczesnoszkolna – klasy I-III W ramach edukacji społecznej dziecko m.in. : - potrafi odróżnić, co jest dobre, a co złe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi, - zna zagrożenia ze strony ludzi; wie, do kogo i w jaki sposób należy się zwrócić o pomoc, - wie, gdzie można bezpiecznie organizować zabawy, a gdzie nie można i dlaczego, - wie, czym zajmuje się np.: policjant, strażak, lekarz, weterynarz; wie, jak można się do nich zwrócić o pomoc. W ramach edukacji przyrodniczej dziecko m.in. : - zna zagrożenia ze strony zwierząt (niebezpieczne i chore zwierzęta) i roślin (np. trujące owoce, liście, grzyby) i wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia.

Treści nauczania Wymagania szczegółowe na koniec klasy III szkoły podstawowej Uczeń kończący klasę III: zna zagrożenia ze strony ludzi; potrafi powiadomić dorosłych o wypadku , zagrożeniu, niebezpieczeństwie; zna numery telefonów: pogotowia ratunkowego, straży pożarnej, policji oraz ogólnopolski numer alarmowy 112, dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych (w miarę swoich możliwości); orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt, a także w zagrożeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, powódź itp.; wie, jak trzeba zachować się w takich sytuacjach, zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, Internetu i multimediów, przestrzega zasad poruszania się po drogach, wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych niezgodnie z przeznaczeniem itd.

Zadania nauczycieli - podstawa programowa edukacji wczesnoszkolnej nie jest programem nauczania, według którego nauczyciele planują i realizują proces wychowania i nauczania, - zalecenia zawarte w tym dokumencie są bowiem tylko fundamentem, na którym oparte są autorskie programy nauczania, - zadaniem nauczyciela jest uwzględnienie zagadnień związanych z bezpieczeństwem w ramach istniejącej podstawy programowej.

Program edukacyjny „Bezpieczne życie” daje gotowe, kompleksowe narzędzie, pozwalające w ciekawy sposób przekazać tak ważne treści.

Geneza programu „Bezpieczne życie” Program edukacyjny „Bezpieczne życie opracowany został przez Szwedzką Ligę Obrony Cywilnej. Do Polski sprowadzony został na mocy porozumienia podpisanego 20 września 2001 r. przez Sekretarza Generalnego Szwedzkiej Ligi Obrony Cywilnej oraz Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej – Szefa Obrony Cywilnej Kraju. Liga prowadzi działania prewencyjne, które mają poszerzyć świadomość ludzi na temat zagrożeń i ryzyka, wzmacniając reagowanie w sytuacjach kryzysowych. Szwedzka Liga Obrony Cywilnej

Cel programu Program „Bezpieczne życie” jest programem edukacyjnym, który ma na celu poprawę bezpieczeństwa dzieci i młodzieży poprzez: upowszechnianie wśród dzieci i rodziców wiedzy i umiejętności z zakresu zachowania się w sytuacji zagrożenia, podniesienie kwalifikacji nauczycieli, przekazujących uczniom wiedzę z zakresu bezpieczeństwa, wzrost świadomości oraz wyrobienie umiejętności i nawyków zachowania się w trudnych sytuacjach, poprawę stanu bezpieczeństwa w szkołach. Czas realizacji: Cały rok szkolny (wrzesień – czerwiec). Rozpoczęcie prac organizacyjno-przygotowawczych – pół roku przez rozpoczęciem realizacji.

Treść programu „Bezpieczne życie” Program przeznaczony jest dla dzieci w wieku 4 – 10 lat i zawiera następujące podprogramy: Odnaleźć Zgubka Bezpieczny dom – Kicia i Rufi Bezpiecznie z prądem Czujka w każdym domu Pierwsza pomoc przedlekarska Bezpieczna szkoła Ćwiczenia pokazowe z zakresu ewakuacji placówki

Odnaleźć Zgubka Celem podprogramu jest nauczenie dziecka postępowania w przypadku zagubienia w lesie. Podpowiada jak nie wpaść w panikę, jak nie dopuścić do wychłodzenia organizmu oraz co zrobić, aby zostać szybciej odnalezionym. W tym celu wprowadza on trzy „złote zasady”, które znać powinno każde dziecko. W czasie realizacji tego podprogramu przekazywane są również treści dotyczące zagubień w innych miejscach, jak supermarket, dworzec kolejowy itp.

Odnaleźć Zgubka Podręcznik dla nauczycieli i rodziców zawiera informacje dotyczące wrażliwości dziecka na brak pokarmu, wody, konsekwencje wyziębienia organizmu czy psychologiczne czynniki wpływające na przeżycie dziecka i sposób ich postępowania. Przekazuje również różne inne informacje potrzebne rodzicom np. w jaki sposób wykorzystywane są środki ratunkowe.

Bezpieczny dom – Kicia i Rufi W czasie realizacji podprogramu przekazywane są informacje: jak unikać niebezpiecznych sytuacji, co może stanowić zagrożenie dla dziecka, jak udzielić podstawowej pomocy, jak zawiadomić policję, pogotowie ratunkowe, straż pożarną. 997 998 999 112

Bezpieczny dom – Kicia i Rufi Podręcznik dla instruktorów i nauczycieli zawiera informacje dotyczące: typów nieszczęśliwych wypadków w zależności od wieku dziecka, szczegółowe informacje na temat upadków jako najczęstszego typu wypadków, niebezpiecznych produktów i zatruć, pożarów, ruchu drogowego i używania kasków rowerowych. Pomaga rodzicom w identyfikacji zagrożeń w najbliższym otoczeniu, organizowaniu bezpiecznej zabawy, postępowania w przypadku wypadku oraz informowania służb ratunkowych.

Bezpiecznie z prądem Podprogram zawiera informacje dotyczące zagrożeń wynikających z korzystania z energii elektrycznej. Celem jest podniesienie świa-domości bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych wśród dzieci, promowanie bez-piecznego i racjonalnego użytkowania energii elektrycznej, rozpoznawania sytuacji grożących porażeniem prądem, prawidłowego reagowania na te sytuacje oraz kształtowanie nawyku oszczędnego korzystania z prądu.

Czujka w każdym domu W ramach tego podprogramu przekazywana jest wiedza na temat zagrożenia jakie stwarza pożar, toksyczności dymu, prawidłowego zachowania w przypadku pożaru oraz podstawowych zasad działania i montażu czujki.

Pierwsza pomoc przedlekarska W czasie szkolenia Trenerzy przekazują nauczycielom wiedzę z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej ze szczególnym uwzględnieniem pomocy udzielanej dzieciom, odnoszącej się do najczęściej występujących urazów u dzieci w wieku szkolnym (na podstawie danych statystycznych).

Bezpieczna szkoła Współpraca placówek edukacyjnych z jednostkami Państwowej Straży Pożarnej w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego obiektów uwzględniajace m.in. ćwiczenia z zakresu ewakuacji oraz

Pedagogizacja dorosłych Informator dla rodziców: co robić, gdy zdarzy się wypadek, telefony alarmowe, najbliższe otoczenie – identyfikacja zagrożeń, bezpieczna zabawa, w jaki sposób wykorzystuje się różne środki ratunkowe, uwarunkowania miejscowe, informacje dla rodziców.

Wdrażanie programu Przystąpienie do programu odbywa się na pod-stawie zgłoszenia do Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej wystosowanego przez jednostkę organi-zacyjną samorządu terytorialnego danego szczebla.

Wdrażanie programu Prace organizacyjne rozpocząć należy na pół roku przed rozpoczęciem realizacji programu. Prace rozpocząć należy od stworzenia harmonogramu wdrażania programu na terenie gminy (miasta, dzielnicy), powiatu lub województwa. Harmonogram zatwierdza Starosta, Wójt, Prezydent lub Burmistrz.

Wdrażanie programu Rola nauczyciela: Zajęcia z dziećmi, w ramach pakietów edukacyjnych, prowadzą sami nauczyciele, gdyż to właśnie oni są najlepiej przygotowani do przekazywania wiedzy swoim podopiecznym. Dochodzi tu również kwestia pedagogizacji rodziców poprzez przekazywanie im odpowiedniej wiedzy i zwracanie uwagi na zagrożenia w czasie zebrań z rodzicami. Nauczyciele są przeszkoleni przez Trenerów w zakresie merytorycznym i metodycznym odnośnie sposobu realizacji programu. Szkolenie dla nauczycieli trwa dwa dni. Przeszkoleni nauczyciele otrzymują zaświadczenia, które wliczają się do awansu zawodowego nauczyciela.

Wdrażanie programu Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej przekazuje wszystkim przeszkolonym nauczycielom materiały edukacyjne w postaci podręczników dla dzieci i rodziców a także gotowe prezentacje dotyczące programu, scenariusze zajęć oraz inne pomoce dydaktyczne np. czujki dymu. W kolejnych latach możliwe jest kontynuowanie programu poprzez raz przygotowanych nauczycieli.

Pakiet edukacyjny „Odnaleźć Zgubka” >>film<<

Uroczyste rozpoczęcia i zakończenia

Konkursy i gry

Ćwiczenia pokazowe Ćwiczymy wszystkie obowiązki osób odpowiedzialnych za ewakuację. Wiemy że nigdy nie jest za dużo ćwiczeń bo w przypadku zdarzenia nie stres kieruje zachowaniem a wyćwiczone mechanizmy.

Dziękuję za uwagę Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Wydział ds. Szkoleń i Ćwiczeń Obrony Cywilnej Dziękuję za uwagę Dodatkowych informacji udzielają: Sławomir Dawidzki tel. 22 523 33 37 e-mail: sdawidzki@kgpsp.gov.pl Monika Adamiec tel. 22 523 30 39 e-mail: madamiec@kgpsp.gov.pl www.ock.gov.pl

WYKONAWCY ZADAŃ : Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, Kurator Oświaty, Starostwo Powiatowe, Urząd Miasta, Urząd Dzielnicy, Urząd Gminy, Komenda Wojewódzka PSP, Komenda Powiatowa PSP, Wydziały właściwe ds. bezpieczeństwa, Policja, Straż Graniczna, Straż Miejska OSP, ZHP, ZHR, PCK, WOPR oraz inne organizacje, Dyrektorzy placówek oświatowych, Nauczyciele i trenerzy

Koordynator powiatowy Koordynator gminny (miejski, dzielnicowy) Wdrażanie programu Koordynatorzy: Koordynator powiatowy Koordynator gminny (miejski, dzielnicowy) Koordynator szkolny

Koordynator powiatowy Wdrażanie programu Koordynator powiatowy Uzgadnia współpracę gmin, służb mundurowych i organizacji przy realizacji uroczystych inauguracji programu oraz uroczystych zakończeń na szczeblu powiatu, Zbiera informacje o potrzebach szkoleniowych nauczycieli od koordynatorów z gmin i planuje szkolenia nauczycieli, Zbiera informacje o potrzebnych materiałach dydaktycznych do szkół, Prowadzi statystykę programu (ilość szkół, nauczycieli i dzieci objętych programem), W przypadku dużych potrzeb szkoleniowych wnioskuje o przesz-kolenie trenera programu „Bezpieczne Życie” na potrzebę powiatu, Zgłasza do Biura ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej problemy wynikłe podczas realizacji programu, otrzymane od koordynatorów szczebli niższych.

Koordynator gminny (miejski, dzielnicowy) Wdrażanie programu Koordynator gminny (miejski, dzielnicowy) Uzgadnia współpracę szkół, służb mundurowych i organizacji przy realizacji uroczystych inauguracji programu oraz uroczystych zakończeń na szczeblu gminy, Zbiera informacje o potrzebach szkoleniowych nauczycieli od koordynatorów szkolnych, Zbiera informacje o potrzebnych materiałach dydaktycznych do szkół od koordynatorów szkolnych, Prowadzi statystykę program (ilość szkół, nauczycieli i dzieci objętych programem), W przypadku dużych potrzeb szkoleniowych wnioskuje o przeszkolenie trenera programu „Bezpieczne Życie” na potrzebę gminy, Zgłasza do koordynatora powiatowego problemy wynikłe w czasie realizacji programu, zgłoszone od koordynatorów szkolnych, Przekazuje w/w informacje koordynatorowi powiatowemu.

Wdrażanie programu Koordynator szkolny Uzgadnia zakres współpracy poszczególnych nauczycieli podczas organizacji uroczystych inauguracji oraz uroczystych zakończeń programu w zakresie realizacji konkursów dla dzieci, występów artystycznych, roli służb mundurowych i organizacji, Zbiera informacje o potrzebach szkoleniowych nauczycieli, Zbiera informacje o potrzebnych materiałach dydaktycznych do szkoły od nauczycieli, Prowadzi statystykę programu (nauczycieli i dzieci objętych programem), Zgłasza potrzeby i zakres współpracy z poszczególnymi służbami. Zgłasza do koordynatora gminnego problemy wynikłe w czasie realizacji programu, zgłoszone od nauczycieli, Przekazuje w/w informacje koordynatorowi gminnemu.

Realizacja programu edukacji dla bezpieczeństwa ramach podstaw programowych Na realizację programu nie jest potrzebne wygenerowanie dodatkowych godzin, a program realizowany jest w ramach podstaw programowych. Program realizowany jest przez cały rok szkolny (wrzesień – czerwiec)

Przykłady realizacji w ramach poszczególnych bloków: Realizacja programu edukacji dla bezpieczeństwa ramach podstaw programowych Przykłady realizacji w ramach poszczególnych bloków: Edukacja muzyczna – piosenki dotyczące programu. Edukacja plastyczna – prace plastyczne nawiązujące do programu. Edukacja społeczna – kontakt z obcymi. Edukacja przyrodnicza – zagubienia w lesie w czasie lekcji przyrody w lesie. Edukacja komputerowa – prowadzenie kroniki programu. Edukacja techniczna – budowa szałasu. Wychowanie fizyczne – zatrucia lekami, odmrożenia.

Realizacja programu Dodatkowo proponujemy: Przeprowadzanie uroczystego rozpoczęcia i zakończe-nia programu. Organizowanie konkursów i gier tematycznych. Wzbogacanie programu przez służby.