Ćwiczenia 1 WPROWADZENIE, PODSTAWOWE PROBLEMY MAKROEKONOMII 2017-03-24 Makroekonomia I Ćwiczenia 1 WPROWADZENIE, PODSTAWOWE PROBLEMY MAKROEKONOMII Barbara Bobrowicz Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW 2017-03-24 Wstęp Barbara Bobrowicz bbobrowicz@wne.uw.edu.pl http://coin.wne.uw.edu.pl/~bbobrowicz/ Dyżur: środa 18:30 s.409 (po wcześniejszym kontakcie e-mailowym) Zasady Zaliczenia: -Przedmiotu: 90% oceny z egzaminu 10% oceny z ćwiczeń -Ćwiczeń : 40% 1sze kolokwium + 60% 2gie kolokwium Pozostałe: Obecność na ćwiczeniach obowiązkowa – max 2 nb Zaliczenie ćwiczeń dopuszcza do egzaminu. 2 wykłady/egzaminy do wyboru: -Prof. Sztandar-Sztanderska -Dr Kondratowicz Katedra Makroekonomii WNE UW Barbara Bobrowicz Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Literatura Podręczniki podstawowe: R. Barro, Makroekonomia, PWE, Warszawa 1997 D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, Ekonomia, tom II [Makroekonomia], wyd. III zmienione (wyd. II z roku 1996 jest również dopuszczalne) PWE, Warszawa 2003. plus zbiór zadań, tom III, PWE, Warszawa 1999 lub wcześniejsze R. Hall, J. Taylor, Makroekonomia, wyd. III zmienione, PWN, Warszawa 2000 Uzupełniające: Keynes J.M., Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, Warszawa1985, PWN, rozdz. 6, 18 Dornbusch, Fischer, Macroeconomics, ed. 1987 lub późniejsze Snowdon b., Vane H., Wynarczyk P., Współczesne nurty teorii makroekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, rozdz. 1-3 Katedra Makroekonomii WNE UW

Wstęp do Makroekonomii Produkt Krajowy Brutto (Gross Domestic Product - GDP) – jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. PKB jest podstawową miarą aktywności ekonomicznej. Należy rozróżnić: - nominalne i realne PKB poziom PKB (nominalny lub realny) oraz wzrost PKB PKB oraz PKB per capita Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Nominalne a realne PKB Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Nominalne a realne PKB Nominalne PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w cenach obowiązujących w okresie czasu, kiedy ta produkcja jest tworzona. Realne PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w cenach obowiązujących w okresie bazowym. Katedra Makroekonomii WNE UW

Nominalne a realne PKB PKB dla USA (miliardy dolarów) Rok Nominalny PKB Realny PKB Deflator PKB Populacja Realny PKB per capita (miliardy dolarów) 109 (miliardy dolarów z 2000 roku) 109 (index 2000=100%) (tysiące) (dolary z 2000 roku) 1980 $2 789.5 $5 161.7 54.06 227 726 $22 666.0 1990 $5 803.1 $7 112.5 81.61 250 181 $28 429.0 2000 $9 817.0 100 282 413 $34 761.0 2008 $14 280.7 $11 671.3 122.36 304 530 $38 326.0 Średnia roczna stopa wzrostu w latach 1980-2008 6.03% 2.97% 1.04% 1.91% Katedra Makroekonomii WNE UW

Roczne stopy wzrostu PKB Katedra Makroekonomii WNE UW

Roczne stopy wzrostu PKB per capita Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Jak to policzyć? Stopa wzrostu PKB : W = Deflator PKB : D = Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Przykład Średnie ceny Ilość Sprzedana 1997 2007 % Zmiana Żywność $ 12 $ 14 17 % 4 5 Mieszkanie 9 10 11 % 3 Rozrywka 25 % Maszyny 20 0 % 2 Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Przykład 1997 nominalne PKB = 1997 Ilość x 1997 Ceny = wydatki w 1997 roku na: Żywność Mieszkanie Rozrywkę Maszyny =4 • $12 + 3 • $9 + 3 • $4 + 2 • $20 = $48 + $27 + $12 + $40 =$127 2007 nominalne PKB = 2007 Ilość x 2007 Ceny 1997 realne PKB = 1997 Ilość x 1997 Ceny 2007 realne PKB= = 2007 Ilość x 1997 Ceny Wzrost PKB Wzrost nominalnego PKB = (nominalne PKB 2007 - nominalne PKB 1997) • 100 = nominalne PKB 1997 Wzrost realnego PKB = (realne PKB 2007 - realne PKB 1997) • 100 = realne PKB 1997 Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Metody liczenia PKB Wartość Dodana jest to przyrost wartości dóbr w wyniku danego procesu produkcji. Dobra Finalne to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Mogą to być dobra konsumpcyjne lub dobra kapitałowe – na przykład maszyny – nabywane przez przedsiębiorstwa. Dobra Pośrednie to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji. Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Metody liczenia PKB ZADANIE 1: Rolnik produkuje jęczmień o wartości 3000 PLN. Z tego 1/3 trafia bezpośrednio do hodowców a 2/3 sprzedawane są Przemysłowi Spożywczemu. Przemysł spożywczy produkuje słód o wartości 3000 PLN, który odsprzedaje browarowi. Browar kupuje także Chmiel o wartości 1000 PLN i wodę o wartości 500 PLN oraz niezbędne do produkcji piwa kadzie za 1000 PLN i produkuje piwo warte 7000 PLN, które trafia do sprzedaży. Proszę policzyć PKB na 3 sposoby. Katedra Makroekonomii WNE UW

wydatki na dobra finalne dochody z czynników produkcji Metody liczenia PKB dobro sprzedawca nabywca wartość transakcji wartość dodana wydatki na dobra finalne dochody z czynników produkcji Jęczmień Rolnik Hodowca Przemysł Spożywczy Słód Browar Chmiel Woda Producent i dystrybutor wody mineralnej Kadzie Producent Kadzi Piwo Konsumenci Suma Katedra Makroekonomii WNE UW

Ruch okrężny w małej gospodarce zamkniętej bez rządu. Oszczędności Gospodarstwa Domowe Przedsiębiorstwa Zasoby Dochody czynników produkcji Dobra i usługi Wydatki gospodarstw domowych na dobra i usługi = PLN = PLN Inwestycje = PLN Katedra Makroekonomii WNE UW

Ruch okrężny w małej gospodarce zamkniętej bez rządu. PKB = Y Oszczędności (Savings) = S Wydatki Konsumpcyjne (Consumption) = C Wydatki Inwestycyjne (Investment) = I Amortyzacja. Zużycie kapitału trwałego = A A = IG - IN [Inwestycje brutto – Inwestycje netto] S=Y-C Y=C+S Y=C+I Y=C+S=C+I S=I Katedra Makroekonomii WNE UW

Ruch okrężny w małej gospodarce zamkniętej z rządem. Wprowadzamy rząd : T – Podatki (Taxes) B – Transfery Rządowe NT – Podatki netto (T-B) G – Wydatki Rządowe (Government Spending) Y = C + I + G Saldo budżetu = NT (Podatki netto) – G (Wydatki Rządowe) Gdy Saldo Budżetu < 0  Deficyt budżetowy Gdy Saldo Budżetu > 0  Nadwyżka budżetowa Y = C + I – Saldo budżetu +NT (Y-NT) – C = S = I – Saldo budżetu S = I – Saldo budżetu Katedra Makroekonomii WNE UW

Ruch okrężny w małej gospodarce otwartej z rządem. Wprowadzamy ROW (Rest of the world) X – Eksport M – Import NX – Eksport netto (tzw. Bilans handlowy) NX = X – M Y = C + I + G + X –M = C + I + G + NX S = I – Saldo budżetu + NX S – I = NX - Saldo budżetu (po lewej nadwyżka finansowa sektora prywatnego, po prawej państwa i zagranicy) Katedra Makroekonomii WNE UW

Katedra Makroekonomii WNE UW Wydatki Reszta Świata – + M X System finansowy + C G + – I – S Te Gospodarstwa domowe Państwo (rząd) Przedsiębiorstwa – Y + Td B Katedra Makroekonomii WNE UW Dochody

Ruch okrężny w małej gospodarce otwartej z rządem. Po odpowiednim uporządkowaniu można wykazać równość odpływów i dopływów w ruchu okrężnym: (odpływy) S + Td + Te + M  I + G + B + X (dopływy) oraz zależności między oszczędnościami sektora prywatnego, państwa i zagranicy: (S – I)  (G + B – Td – Te) + (X – M) Katedra Makroekonomii WNE UW

Spis wprowadzonych skrótów: Y - Suma wynagrodzeń czynników produkcji (dochody właścicieli pracy, kapitału, ziemi etc.)= PKB (GDP) S - Oszczędności (Savings) C - Wydatki konsumpcyjne (Consumption) I - Wydatki Inwestycyjne (Investment) IN – Inwestycje netto IB – Inwestycje brutto A – Amortyzacja (zużycie majątku trwałego) G – Wydatki rządowe Te – Podatki pośrednie (np. VAT) Td – Podatki bezpośrednie (od dochodu) NT – Podatki netto B – Transfery X – Eksport M – Import NX – Eksport netto Katedra Makroekonomii WNE UW