Nowe otwarcie Atrakcyjność inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2011 Duleep Aluwihare Paweł Tynel

Strona 2 Inwestorzy wracają do inwestycji w Europie… Wzrost liczby inwestycji o 14% Aż 70% z nowych inwestycji są to nowe projekty (wzrost o 9%) 30% to rozwój istniejących przedsięwzięć (reinwestycji) (wzrost o 27%) +5% 0% -11% +14%

Strona 3 … i tworzą nowe miejsca pracy Wzrost liczby tworzonych miejsc pracy o 10% Zatrzymanie spadku liczby miejsc pracy po raz pierwszy od 2007 roku -18% -15% -16% +10%

Strona 4 Polska liderem wzrostu nowych projektów… Polska osiągnęła największy przyrost nowych projektów spośród wszystkich krajów Europy Największy przyrost liczby BIZ RankingKraj Zmiana 2009 – Polska40% 2Węgry38% 3Irlandia36% 4Niemcy34% 5Szwecja33% 6Szwajcaria30% 7Rosja18% 8Czechy16% 9Turcja10% 10Belgia9% 11Wielka Brytania7% 12Holandia6% 13Francja6% 14Włochy3% 15Hiszpania-2% Razem14%

Strona 5 … i tworzonych miejsc pracy Polska jest na 3. miejscu pod względem tworzonych miejsc pracy Polska dominuje także w zakresie liczby miejsc pracy na projekt RankingKraj Miejsca pracy 1Wielka Brytania Francja Polska Niemcy Węgry Rosja Hiszpania Irlandia Czechy Belgia Turcja Szwecja Holandia958 14Szwajcaria673 15Włochy627 Razem RankingKraj Miejsca pracy / projekt 1Węgry97,4 2Polska86,5 3Czechy67,8 4Irlandia50,7 5Hiszpania45,7 6Rosja40,1 7Wielka Brytania29,1 8Francja26,6 9Belgia25,2 10Niemcy21,0

Strona 6 Kapitał oraz miejsca pracy mają kolor zielony Inwestycje zagraniczne tworzące nowe miejsca pracy napływają głównie z USA i Niemiec Podobnie rzecz ma się w Polsce Kraj pochodzenia największych inwestorów w Polsce Kraj pochodzenia głównych inwestorów w Europie RankingKraj Miejsca pracy dzięki BIZ w USA Niemcy Francja Szwajcaria Japonia Chiny Korea Południowa Włochy Wielka Brytania Szwecja3 317 RankingKraj Miejsca pracy dzięki BIZ w USA Korea Południowa Niemcy943 4Wielka Brytania926 5Szwecja701 6Włochy641 7Szwacjaria551 8Francja435 9Japonia354 10Finlandia56

Strona 7 Sektory generujące nowe projekty 1. Sektor usług biznesowych 15% spośród wszystkich projektów (wzrost o 25%) 8% tworzonych miejsc pracy – (wzrost o 65%) Polska ma w tym zakresie duży udział 2. Rozwój oprogramowania 10% spośród wszystkich projektów (wzrost o 15%) 4% tworzonych miejsc pracy – (wzrost o 7%) 3. Sektor motoryzacyjny 7% spośród wszystkich projektów (podwojenie, wzrost o 106%) 24% tworzonych miejsc pracy – (podobny poziom co w poprzednim roku) 57% miejsc pracy w Europie tworzonych jest w przemyśle – co potwierdza zeszłoroczną deklarację przedsiębiorców (70%) o woli kontynuacji produkcji przemysłowej w Europie 4. Innowacje i nowe technologie 8% spośród wszystkich projektów oraz 8% tworzonych miejsc pracy Centra R&D powstają głównie w UK (28%), we Francji (19%) oraz Niemczech (10%).

Strona 8 W Polsce dominują starzy znajomi Dominujące branże w Polsce to: Motoryzacja Usługi biznesowe Elektronika BranżaMiejsca pracy 2010 Elektroniczna2 204 Motoryzacyjna1 510 Usługi biznesowe836 Produkcja oprogramowania633 Elektryczna510 Badawczo-rozwojowa410 Maszynowa404 Przemysł gumowy358 Finansowa270 Chemiczna260 Inne4 971 Razem12 366

Strona 9 Rynek inwestora – coraz większa konkurencja o nowe projekty Europa jest wskazywana jako druga preferowana lokalizacja (35%) po Chinach (38%) Europa Środkowa i Wschodnia utrzymała trzecią pozycję (29%) Polaryzacja rynków dla inwestycji – w przyszłości dany region nie będzie miał monopolu na przyciąganie inwestycji zagranicznych W 2005 roku różnica pomiędzy najchętniej i najrzadziej wybieranym regionem wynosiła 57 p.p. (63% vs. 6%) Obecnie jest to tylko 27 p.p. Który region jest najbardziej atrakcyjny inwestycyjnie?

Strona 10 Dlaczego inwestorzy wybierają Polskę oraz Europę Środkową i Wschodnią Argumenty dotyczące inwestycji w EŚW Dynamiczny region Ze stabilną sytuacją gospodarczo-polityczną Oferująca wykwalifikowanych pracowników Za konkurencyjną cenę Polska jest liderem regionu EŚW Mamy niemal dwukrotnie wyższy przyrost projektów (40%) niż w regionie EŚW (22%) 15,5% projektów w tym regionie lokuje się w Polsce 18,9% miejsc pracy w tym regionie tworzonych jest w Polsce

Strona 11 Warszawa jak Bruksela Które z europejskich miast jest najatrakcyjniejsze pod kątem otworzenia działalności gospodarczej?

Strona 12 Perspektywy na przyszłość Firmy planują więcej inwestycji w Europie Deklaracja nowych inwestycji wzrosła o 5 p.p. (33% vs. 28% w 2010) W ramach nowych projektów dominować będzie rozwój istniejących lokalizacji (44%) Zupełnie nowych inwestycji będzie niewiele (13%) Prawie w ogóle nie planuje się przenoszenia działalności do innego kraju (1%) Co ważne o 6 p.p. zmniejszyła się liczba firm deklarujących brak planów do inwestycji Jakie są Twoje plany na następny rok jeśli chodzi o inwestycje w Europie? Jaki rodzaj nowych inwestycji planujesz?

Strona 13 Co stanowi o konkurencyjności Europy Inne spojrzenie W rzeczywistości przewidywalność i stabilność to nie są już argumenty Europy Kwestie społeczne nie odgrywają kluczowej roli przy decyzjach inwestycyjnych Konieczna jest elastyczność w konkurencji z innymi regionami i dążenie do obniżania kosztów przy zachowaniu wysokiej jakości Dlaczego Europa jest atrakcyjna? Największą wartością są ludzie Branie pod uwagę kwestii społecznych Wiara w stabilność finansową i przewidywalność sytuacji gospodarczo-politycznej Potencjał intelektualny i rozwojowy

Strona 14 A co jest dla niej zagrożeniem Największe zagrożenia dla firm inwestujących w Europie

Strona 15 Jak Europa powinna się zmieniać aby przyciągnąć nowe inwestycje Koncentracja na obniżaniu kosztów działalności Oferowanie ulg podatkowych oraz innych form wsparcia dla inwestorów Podwyższenie wieku emerytalnego Szukanie efektywności w sektorze publicznym (e-government, outsourcing) Wsparcie dla innowacyjnych projektów oraz firm z sektora MŚP Zaangażowanie kapitału w długofalowe projekty i restrukturyzację

Strona 16 Doświadczenia Ernst & Young w zakresie wyboru lokalizacji przez inwestorów 1. Potencjał ludzki Dostępność kandydatów do pracy (struktura) Znajomość języków obcych Poziom wynagrodzeń Etyka pracy 2. Położenie geograficzne i infrastruktura Dostępność powierzchni biurowych / uzbrojonych działek Koszt wynajmu biura / zakupu działki Komunikacja – obecność lotniska, liczba i jakość połączeń, szybkość dojazdu pociągiem, drogi Infrastruktura hotelowa oraz konferencyjna Strefa czasowa 3. Sytuacja makroekonomiczna Ryzyko geopolityczne Wskaźniki makroekonomiczne System prawny i podatkowy 4. Zachęty inwestycyjne Poziom wsparcia Możliwość uzyskania dotacji na poziomie centralnym lub lokalnym Zwolnienie z podatku dochodowego Zwolnienie z podatku od nieruchomości 5. Współpraca na poziomie lokalnym Podejście władz miasta i regionu Zrozumienie czego oczekuje Obecność innych firm z podobnej Szybkość działania Gotowość współpracy z uczelnią 6. Sfera prywatna Obecność i aktywność społeczności międzynarodowej Przedszkole i szkoła międzynarodowa Atrakcje kulturalne

Strona 17 Polityka fiskalna a napływ nowych inwestycji Główne wyzwania w zakresie polityki fiskalnej Duże potrzeby finansowania sektora publicznego w wielu krajach ze względu na deficyty budżetowe i zwiększający się dług publiczny Zwiększający się koszt obsługi długu publicznego, także w rozwiniętych gospodarkach Zwiększenie wydatków związanych z wydatkami socjalnymi na przyszłych emerytów Źródło: IMF, Forecasts for 2015

Strona 18 Polityka fiskalna a napływ nowych inwestycji Co do zasady kraje z mniejszym zadłużeniem publicznym rozwijają się szybciej Realny wzrost PKB w % Source: OECD

Strona 19 Ernst & Young 2011 – European Attractiveness Survey Podsumowanie Europa Wzrost liczby nowych inwestycji w 2010 o 14% w stosunku do 2009 Wzrost liczby nowych miejsc pracy tworzonych w 2010 o 10% w stosunku do 2009 Udział firm, które planują nowe inwestycje wzrósł o 5 p.p. (z 28% do 33%) Europa jest drugim regionem na świecie dla nowych inwestycji po Chinach (35% vs. 38%) Spolaryzowany świat – zmniejszyły się różnice pomiędzy regionami i praktycznie wszędzie inwestycje mają miejsce Polska Największy wzrost liczby projektów spośród wszystkich państw w Europie (o 40%) Trzecie miejsce w kwestii tworzenia miejsc pracy (12,366), zaraz za Wielką Brytanią oraz Francją Polska jest liderem w regionie EŚW Warszawa znalazła się w czołówce miast, gdzie warto prowadzić działalność gospodarczą (zaraz za Londynem, Paryżem, Berlinem, Frankfurtem and Amsterdam) Perspektywy Zagrożenia ze strony polityki fiskalnej oraz wysokości zadłużenia mogą mieć istotny negatywny wpływ na napływ inwestycji do Europy oraz Polski W obliczu spolaryzowanego rynku inwestycji zagranicznych konieczna jest realizacja spójnej polityki wsparcia dla inwestorów w Polsce

Strona 20 Metodologia badania W badaniu wzięło udział 812 menedżerów odpowiedzialnych za decyzje inwestycyjne Badanie miało miejsce na przełomie stycznia i lutego 2011 Przedstawiciele firm z każdego kontynentu, zarówno posiadających spółki w Europie jak i tych działających tylko poza Starym Kontynentem Przedstawiciele branż: Przemysł i motoryzacja – 37% Produkty konsumpcyjne – 23% Business Services – 23% IT i telekomunikacja – 9% Chemiczna i farmaceutyczna – 9 %

Duleep Aluwihare Partner Zarządzający Ernst & Young w Polsce Paweł Tynel Dyrektor, Dział Ulg i Dotacji Inwestycyjnych