Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza - INTELIGENTNE SPECJALIZACJE

Gdzie szukać informacji www.funduszedlamazowsza.eu Dziękuję za uwagę Klaudiusz Ostrowski Wydział Informacji i Szkoleń Beneficjentów Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Gdzie szukać informacji www.funduszedlamazowsza.eu

RIS-Regionalna Strategia Innowacji Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza 2014 – 2020 jest strategicznym dokumentem horyzontalnym, który ma się przyczynić do budowy spójnego systemu wspierania innowacyjności na Mazowszu. Filary Inteligentnej specjalizacji WM Procesy usługowe Technologie Sektory Strategia na rzecz inteligentnej specjalizacji ma się przyczynić do zbudowania przewagi konkurencyjnej regionu w oparciu o potencjał naukowy i gospodarczy oraz stworzenia sieci współpracy pomiędzy sferami nauki i biznesu. Ma to zapewnić spójność podejmowanych działań oraz stworzyć właściwe ramy dla rozwoju innowacyjności w regionie. Regionalne Strategie Innowacji są dokumentami funkcjonującymi w wielu regionach świata, wyznaczając kierunki ich rozwoju. W krajach Unii Europejskiej stanowią dodatkowo podstawę do wykorzystania środków pomocowych z funduszy strukturalnych jak również Funduszu Spójności. Strategie innowacji są zatem ważnym instrumentem wsparcia władz regionalnych w procesie budowania struktur oraz tworzenia narzędzi służących rozwojowi regionu. Celem RIS mazovia jest identyfikacja potrzeb oraz barier związanych z podnoszeniem innowacyjności WM oraz utworzenie założeń dla systemu współdziałania sfery nauki biznesu i samorządu aby zapewnić transfer wiedzy do gospodarki. RIS MAZOVIA jest projektem dofinansowywanym ze środków Szóstego Programu Ramowego Unii EuropejskiejW związku z wytycznymi Komisji Europejskiej, dotyczącymi konieczności określenia inteligentnej specjalizacji regionu, Samorząd Województwa Mazowieckiego podjął decyzję o aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza na lata 2007 – 2015. Zgodnie z zapisami dokumentu „Europa 2020”, a w szczególności „Europejskiej Agendy Cyfrowej” oraz „Unii Innowacji”, nowa strategia obok koncepcji inteligentnej specjalizacji powinna uwzględniać także tematykę innowacji społecznych, założenia regionalnej polityki klastrowej oraz określać warunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Przeprowadzony dotychczas proces opracowania nowej RSI oraz identyfikacji inteligentnej specjalizacji był długofalowy i wieloetapowy, angażujący przedsiębiorców, przedstawicieli środowiska nauki, administracji publicznej na szczeblu lokalnym, organizacji pozarządowych i instytucji otoczenia biznesu. Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza ma być aktualizowana i weryfikowana co dwa, trzy lata. "Powinna ona uwzględniać trendy polskiej gospodarki. Mają w tym pomóc zarówno przedsiębiorcy z regionu, a także środowisko naukowe" -

Inteligentna specjalizacja Strategia inteligentnej specjalizacji polega na określeniu priorytetów gospodarczych w obszarze B+R+I oraz skupieniu inwestycji na obszarach zapewniających zwiększenie wartości dodanej gospodarki i jej konkurencyjności na rynkach zagranicznych. Inteligentna specjalizacja jest instrumentem wspomagającym osiągnięcie celów Regionalnej Strategii Innowacji. Zadaniem inteligentnej specjalizacji jest koncentracja przedsięwzięć wzmacniających innowacyjność, która wraz z hierarchizacją i integracją proinnowacyjnych działań będzie sprzyjała spójności i efektywności w tworzeniu regionalnego systemu innowacji. Ważnym elementem RIS jest określenie inteligentnej specjalizacji regionu* – obszarów działań, które warto wspierać, w które warto inwestować, by znacząco przyspieszyć i polepszyć rozwój województwa. Inteligentna specjalizacja Mazowszanie nie jest celem, ale instrumentem wspomagającym osiągnięcie celów Regionalnej Strategii Innowacji. Inteligentne specjalizacje– dziedzina zycia gospodarki lub nauki stanowiąca nową, rozwojową specjalizację gospodarczą, która opiera się na wykorzystaniu unikalnych zasobównaturalnych, regionów, połaczeniu różnych branż, zastosowaniu innowacyjnych rozwiązań technologicznych..IS maja na celu doprowadzić do powstania nowych rynków aktywności gospodarczej , modernizacji oraz podniesieniu konkurecyjności państw i regionów. W latach 2014-2020 Unia Europejska przeznaczy pieniądze przede wszystkim na innowacje Innowacje – działalności polegające na opracowaniu nowej technologii i uruchomieniu na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług. Dlatego też zadaniem regionów będzie wskazanie swoich mocnych stron oraz promocja i rozwój innowacji. Zazwyczaj jest tak, że każdy region specjalizuje się w jednej wybranej dziedzinie. Połączenie kilku regionów naraz w inteligentną specjalizację pozwoli na zdecydowane zwiększenie szansy pozyskania funduszy z Unii. Każdy z regionów sam wybiera dziedzinę, w której jest dobry, nie będzie to narzucane z góry przez Komisję Europejską. Koncentrując się na tym, co zapewnia regionowi największy potencjał konkurencyjny, inteligentna specjalizacja pomaga ustalić pozycję regionu na określonych rynkach/niszach globalnych i w międzynarodowych łańcuchach wartości. godnie ztą strategią każde państwo członkowskie i każdy region wybiera określone priorytety, biorąc pod uwagę swoje mocne strony iwzględne atuty oraz obszary rokujące szanse W celu przyciągnięcia prywatnych inwestycji i uzyskania uwagi międzynarodowych inwestorów należy oznakować specjalistyczną wiedzę regionu w obrębie określonego sektora wiedzy lub niszy rynkowej oraz zapewnić stałe, zintegrowane wsparcie, aby pomóc we wzmacnianiu tej specjalizacji. Projekty, które realizują ich założenia, mają pierwszeństwo w otrzymaniu dotacji unijnych. Polska opracowała inteligentne specjalizacje na dwóch poziomach: krajowym i regionalnych. W dokumentacji konkursowej będą znajdowały się informacje, czy uzyskanie danego rodzaju dotacji jest uzależnione od zgodności przedsięwzięcia z co najmniej jedną z inteligentnych specjalizacji. Możliwe jest premiowanie takich projektów dodatkowymi punktami podczas oceny, a nawet ograniczenie możliwości ubiegania się o dotację tylko dla przedsięwzięć zgodnych z inteligentnymi specjalizacjami.

Strategie innowacji na rzecz inteligentnych specjalizacji tworzy się w oparciu o proces, na który składają się następujące etapy: 1. Analiza regionalnych uwarunkowań i potencjału innowacji; 2. Zarządzanie z udziałem wielu interesariuszy z różnych środowisk oraz szczebli; 3. Stworzenie wspólnej dla wszystkich zaangażowanych w strategię rozwoju regionu wizji jego przyszłości, 4. Określenie kilku kluczowych priorytetów, które mogą przyczynić się do osiągnięcia sukcesu regionu w przyszłości, Zgodnie z wytycznymi Poradnika Strategii Badawczych i Innowacyjnych na rzecz Inteligentnych Specjalizacji proces budowy regionalnej inteligentnej specjalizacji obejmuje sześć kroków: Na poziomie krajowym, określono 19 inteligentnych specjalizacji w ramach 5 działów: zdrowe społeczeństwo ( w ramach której jednym z priorytetów jest diagnostyka i terapia chorób cywilizacyjnych), biogospodarka rolno-spożywcza i środowiskowa, zrównoważona energetyka (stawiająca m.in. na inteligentne i energooszczędne budownictwo), surowce naturalne i gospodarka odpadami oraz innowacyjne technologie i procesy przemysłowe — Trzeba podkreślić, że inteligentnych specjalizacji nie mają wyznaczać naukowcy czy urzędnicy, ale mają je wypracować przedsiębiorcy. Pomoże im w tym wiedza, doświadczenie, strategiczna wizja działania, ale też umiejętność odnajdywania się na rynku. Oczywiście wspomogą ich naukowcy, którzy są w stanie zaoferować rozwiązania ze swoich dziedzin 5. Sformułowanie właściwego planu działań, 6. Stosowanie narzędzi monitorowania i oceny.

Filarami inteligentnej specjalizacji są obszary gospodarcze o największym potencjale rozwojowym, kluczowe technologie oraz procesy usługowe, które stymulują i warunkują innowacyjność i konkurencyjność regionu. Istotę określenia inteligentnej specjalizacji stanowią łańcuchy powiązań i sprzężeń zwrotnych między: Poszczególnymi obszarami gospodarczymi Poszczególnymi technologiami wiodącymi Obszarami gospodarczymi a technologiami Rozwijanie inteligentnej specjalizacji ma na celu skoncentrowanie zasobów na najbardziej obiecujących obszarach przewagi komparatywnej tj. m.in. klastrach, istniejącej działalności sektorowej i międzysektorowej, ekoinnowacjach, rynkach o wysokiej wartości dodanej oraz szczególnych obszarach badań naukowych. Koncepcja obejmuje wszystkich partnerów i interesariuszy zainteresowanych uczestniczeniem z procesie identyfikacji inteligentnych specjalizacji, w szczególności przedsiębiorstwa, ośrodki badawcze i szkoły wyższe, instytucje otoczenia biznesu oraz organizacje pozarządowe.

Obszary o największych możliwościach rozwojowych Obszary gospodarcze (o profilu przemysłowym) sektor chemiczny, sektor medyczny, sektor rolno-spożywczy, sektor energetyczny, sektor IT Technologie wiodące biotechnologia, technologie informacyjno-komunikacyjne, nanotechnologie, fotonika elektronika Procesy usługowe usługi B2B, usługi B+R

Cztery obszary specjalizacji regionalnej Mazowsza Inteligentna specjalizacja województwa mazowieckiego bezpieczna żywność wysoka jakość życia inteligentne systemy zarządzania nowoczesne usługi dla biznesu Województwo mazowieckie, jako najbardziej rozwinięty gospodarczo obszar w Polsce, posiada wiele atutów. Po zidentyfikowaniu najmocniejszych cech regionu wybrano cztery najsilniejsze obszary, obejmujące różne branże i usługi:

Specyficzne wyzwania regionalne Bezpieczna żywność Bezpieczna żywność to produkty spożywcze wysokiej jakości, wytworzone zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju, bezpieczne zarówno dla końcowego odbiorcy, jak i dla środowiska w całym cyklu produkcji i dystrybucji. Wdrożenie i utrwalenie standardów produkcji i przetwórstwa zgodnych z ideą zrównoważonego rozwoju i wysokiej efektywności energetycznej, w trosce. Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej regionu i regionalnych marek sektora rolno-spożywczego na rynku krajowym i za granicą. Modernizacja poprzez wsparcie innowacji i wdrożenie kluczowych technologii wspomagających w sektorze funkcjonującym w regionie Silna konkurencja ze strony zagranicznych zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, dominacja podstawowej produkcji rolnej. Rozwinięta baza produkcyjna w zakresie podstawowych produktów rolnych, a w szczególności owoców, warzyw, mięsa oraz mleka. Znaczna liczba zakładów przetwórstwa rolno- spożywczego. Zaplecze naukowe (m.in. SGGW) Potencjał Specyficzne wyzwania regionalne Cel Proces zmiany Bezpieczna żywność – Mazowsze jest jednym z czołowych producentów produktów spożywczych – od warzyw i owoców, przez nabiał, po produkty mięsne. Ta część mazowieckiej gospodarki jest jej jednym z głównych potencjałów. Szczególne znaczenie będą mieć przedsięwzięcia umożliwiające rozwój produktów spożywczych wysokiej jakości, zgodnych z ideą zrównoważonego rozwoju, bezpiecznych zarówno dla końcowego odbiorcy, jak i dla środowiska w całym cyklu produkcji i dystrybucji.

Bezpieczna żywność – przykłady powiązań żywność wysokiej jakości opakowania (sektor rolno-spożywczy, sektor chemiczny, nanotechnologie), oprzyrządowanie do zapewniania i weryfikacji jakości (sektor rolno-spożywczy, sektor chemiczny, sektor medyczny, nanotechnologie, fotonika, elektronika), organizmy żywe wykorzystywane w procesie produkcji (sektor rolno-spożywczy, biotechnologia), minimalizowanie wpływu na środowisko (zrównoważony rozwój) środki i techniki ochrony upraw, środki weterynaryjne (sektor rolno-spożywczy, sektor chemiczny, sektor medyczny, biotechnologia), zagospodarowanie produktów ubocznych produkcji i przetwórstwa rolno-spożywczego (sektor rolno-spożywczy, sektor energetyczny, sektor chemiczny, biotechnologia, nanotechnologie, usługi B2B), bezpieczeństwo odbiorcy substancje aktywne biologicznie, żywność funkcjonalna (sektor rolno-spożywczy, sektor medyczny, sektor chemiczny, biotechnologia), Cykl produkcji systemy monitorowania upraw/hodowli (sektor rolno-spożywczy, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika, chemia), automatyzacja produkcji (sektor rolno-spożywczy, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika), dystrybucja logistyka, zarządzanie cyklem dostaw (sektor rolnospożywczy, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi B2B).

Inteligentne systemy zarządzania Zarządzanie jest procesem gromadzenia, dystrybucji i wykorzystania zasobów dla realizacji założonych celów. Budowanie inteligentnych systemów zarządzania opiera się na zapewnieniu ich adaptacyjności i może być wsparte poprzez udostępnienie zaawansowanych rozwiązań infrastrukturalnych oraz narzędzi wspomagających proces decyzyjny, umożliwiających w szczególności zwiększanie efektywności surowcowej i energetycznej. Potencjał Proces zmian Wyzwania Cel województwo, a szczególnie Warszawa z obszarem metropolitalnym to skupisko polskich i zagranicznych firm. Do prawidłowego ich działania niezbędne są rozwiązania infrastrukturalne i procesowe, które pozwoliłyby na wzrost automatyzacji. Oczekiwany jest także skuteczny monitoring procesów związanych z aktywnością gospodarczą, umożliwiający m.in. zwiększanie efektywności surowcowej i energetycznej oraz poprawę jakości życia, także w kontekście bezpieczeństwa ludzi.

Specyficzne wyzwania regionalne Potencjał Siedziby i przedstawicielstwa firm o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Specyficzne wyzwania regionalne Obszar Metropolitalny Warszawy jako teren wysokiej koncentracji zapotrzebowania na produkty i energię. Niski poziom rozwoju i stan techniczny infrastruktury (w szczególności transportowej) na obszarach oddalonych od centrum województwa. Proces zmiany Modernizacja poprzez wsparcie innowacji i wdrożenie kluczowych technologii wspomagających w sektorze funkcjonującym w regionie. Cele Upowszechnienie stylu zarządzania ukierunkowanego na wysoką innowacyjność i adaptacyjność, zwiększanie efektywności kosztowej i materiałowej.

Inteligentne systemy zarządzania sektor energetyczny, sektor IT, Inteligentne systemy zarządzania Przykłady rozwiązania infrastrukturalne sieci inteligentne systemy zarządzania i sterowania infrastrukturą narzędzia wspomagające proces decyzyjny systemy ERP, CRM internet obiektów efektywność surowcowa o systemy utylizacji odpadów przemysłowych i recyklingu efektywność energetyczna o magazynowanie energii sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne fotonika, technologie informacyjno-komunikacyjne sektor chemiczny, biotechnologia sektor energetyczny

Nowoczesne usługi dla biznesu Specjalizacja usługowa Warszawy skłania do koncentracji wsparcia na obszarach działalności zapewniających kapitał, infrastrukturę i zasoby wiedzy dla usprawniania procesów realizowanych przez podmioty funkcjonujące na terenie województwa Potencjał Wysoka koncentracja podmiotów wyspecjalizowanych we wsparciu działalności gospodarczej i outsourcingu, w tym m.in.: instytucji finansowych, centrów usług, centrów logistycznych, jednostek naukowych. Duży, stale rosnący zasób powierzchni biurowej. Ugruntowana pozycja Warszawy jako znaczącego ośrodka biznesowego Europy Środkowo-Wschodniej. Specyficzne wyzwania regionalne Rosnąca konkurencja ze strony innych ośrodków w kraju (w szczególności Kraków i Wrocław). Koncentracja usług w centralnej części województwa – niska dostępność na obszarach peryferyjnych. Niedobór kadry technicznej. Proces zmiany Modernizacja poprzez wsparcie innowacji i wdrożenie kluczowych technologii wspomagających w sektorze funkcjonującym w regionie. Cele Kształtowanie otoczenia sprzyjającego przedsiębiorczości poprzez rozwój rynku nowoczesnych usług biznesowych. Wzmocnienie i utrwalenie statusu Warszawy jako ważnego ośrodka outsourcingowego w Europie Środkowo-Wschodniej. Mazowsze to znaczący rynek usług – finansowych, konsultingowych, logistycznych itp. Do ich rozwoju potrzebne są mechanizmy, które pozwoliłyby tworzyć usługi „szyte na miarę”, dostosowane do indywidualnych potrzeb, zapewniające kapitał, infrastrukturę i zasoby wiedzy niezbędne do rozwoju i wzrostu aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw.

Przykłady powiązań – nowoczesne usługi dla biznesu: Wsparcie kapitałowe i infrastrukturalne Zasób wiedzy Usprawnianie procesów rozwój i zwiększanie adekwatności usług instytucji otoczenia biznesu (usługi B2B), profesjonalizacja usług badawczych (usługi B+R, usługi B2B, kluczowe technologie wspomagające), rozwój rynku usług sektora kreatywnego (usługi B2B), zamawiane kierunki kształcenia (usługi B2B), konsolidacja i rozwój struktur sieciowych (usługi B2B).

Zmniejszenie dysproporcji społecznych. Rozwój kapitału społecznego Wysoka jakość życia Polaryzacja rozwojowa województwa oraz zdiagnozowany niski potencjał kapitału społecznego wymaga interwencji systemowej zorientowanej na podniesienie jakości życia i aktywności społecznej mieszkańców województwa. Wykorzystanie potencjału sektora usług w połączeniu z instrumentami stymulowania innowacji społecznych umożliwi działania zwiększające dostępność i adekwatność specyficznej grupy usług społecznych, w szczególności w zakresie edukacji, zdrowia, bezpieczeństwa, pracy i spędzania czasu Potencjał -Zasoby kapitałowe, infrastrukturalne i intelektualne Warszawy. Specyficzne wyzwania regionalne Polaryzacja regionu, rozwarstwienie pomiędzy obszarem centralnym o wysokiej dostępności infrastruktury i usług dla mieszkańców, a terenami peryferyjnymi. Proces zmiany -Dywersyfikacja rozumiana jako rozszerzenie oferty usług tworzących powiązania synergiczne z różnymi sektorami działalności gospodarczej. Cel -Wzrost atrakcyjności województwa jako miejsca do życia i rozwoju mieszkańców. Zmniejszenie dysproporcji społecznych. Rozwój kapitału społecznego największy region w kraju potrzebuje dobrych rozwiązań w sferze edukacji, ochrony zdrowia, możliwości spędzania wolnego czasu. Wspierane będą zatem rozwiązania technologiczne i organizacyjne wykorzystywane do świadczenia usług społecznych w tych obszarach. Potrzebne są również działania ukierunkowane na stymulowanie innowacji społecznych, rozwój kapitału społecznego i przeciwdziałanie negatywnym skutkom polaryzacji rozwojowej regionu.

Przykłady powiązań – wysoka jakość życia: Edukacja programy kształcenia i rozwoju umiejętności stymulujące kreatywność oraz przedsiębiorczość otwarty dostęp do wiedzy Zdrowie telemedycyna tworzywa specjalne farby hipoalergiczne i inne substancje obojętne dla na organizmów żywych i środowiska zaawansowana dietetyka Bezpieczeństwo systemy monitoringu i ochrony bezpieczeństwo cyfrowe Przykłady powiązań – wysoka jakość życia:

Czas wolny Praca Telepraca rozwiązania organizacyjne zmniejszające pozasłużbowe obciążenia pracowników Czas wolny zaawansowane systemy rozrywki rozwój i zwiększanie dostępności usług świadczonych za pośrednictwem elektronicznych kanałów transmisji

Dziękuję za uwagę Klaudiusz Ostrowski Wydział Informacji i Szkoleń Beneficjentów Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Dziękuję za uwagę Bogdan Buczyński Wydział Informacji i Szkoleń Beneficjentów Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych www.funduszedlamazowsza.eu