Sposoby wejścia na rynki międzynarodowe Eksport, formy szczególne handlu zagranicznego, bezpośrednie i portfelowe inwestycje zagraniczne

Internacjonalizacja Cel wejścia na rynek zagraniczny Znaczenie dystansu (geograficzny, ekonomiczny, kulturowy, instytucjonalny)

Aktywność MSP w Europie

Aktywność MSP w Europie

Aktywność MSP w Europie

Aktywność MSP w Europie

Aktywność MSP w Europie

Aktywność MSP w Europie

Aktywność MSP w Europie – znaczenie dystansu

Źródło: Bonikowska M. , Rabiej P. , Żurek K Źródło: Bonikowska M., Rabiej P., Żurek K. Jak państwo wspiera ekspansję firm? THINKTANK, jesień 2012r.

Źródło: Bonikowska M. , Rabiej P. , Żurek K Źródło: Bonikowska M., Rabiej P., Żurek K. Jak państwo wspiera ekspansję firm? THINKTANK, jesień 2012r.

Sposoby wejścia na rynki międzynarodowe Eksport Bezpośredni Pośredni Franchising Wspólne przedsięwzięcia Inwestycje typu brownfield Inwestycje typu greenfield

Formy zaangażowania eksportowego Eksport pośredni Produkcja na zamówienie Korzystanie z pomocy pośrednika - agent - komisant - diler Sprzedaż eksportowa do bezpośredniego odbiorcy towaru w kraju importera

Formy szczególne w handlu zagranicznym

Decyzja Działamy sami Działamy poprzez pośredników

Przykład 1 Firma Alfa – producent chemii gospodarczej – eksportował swoje produkty, dostarczając je bezpośrednio do sieci hipermarketów. 1 stycznia 2012 roku w jednym z państw okazało się, że sprzedaż artykułów musi zostać wstrzymana, ponieważ brak było na opakowaniach informacji wymaganych przez prawo konsumenckie. Stosowne zmiany w tym zakresie zostały przyjęte przez parlament tego państwa w połowie 2011 roku. I weszły w życie właśnie z dniem 1 stycznia 2012r. Hipermarkety, aby nie narażać się organizacjom konsumenckim, odmówiły wystawienia na półki sklepowe produktów firmy, do czasu dostosowania informacji na opakowaniach do wymogów prawa

Przykład 2 Firma Beta – producent słodyczy – z sukcesem sprzedawała swoje produkty na rynku krajowym i kilku innych państw. W planach ekspansji firma miała kolejny rynek. Mając doświadczenie w handlu, samodzielnie dotarła do odbiorców produktu (podpisała umowę z dużą siecią sklepów). Przeprowadziła także akcje promocyjne swojego produktu. Jednak nie znalazł on uznania na rynku. Aż do czasu…

Pośrednicy w hz Pośrednicy działający na cudzy rachunek Pośrednicy działający na cudzy rachunek w cudzym imieniu Pośrednicy działający na cudzy rachunek we własnym imieniu Pośrednicy działający na własny rachunek Pośrednicy o specjalnych funkcjach

Rodzaje pośredników Pośrednik działający Na cudzy rachunek. Zysk/strata mocodawcy, prowizja dla pośrednika W cudzym imieniu. Bezpośrednie przeniesienie praw i obowiązków na mocodawcę (Agent, CIF-Agent, Makler) We własnym imieniu. Pośrednie przeniesienie praw i obowiązków na mocodawcę (Komisant, Konsygnatariusz) Na własny rachunek. Koszty/ryzyko/zysk/strata pośrednika We własnym imieniu. (Dystrybutor, Dealer)

Agent

CIF Agent

Umowa komisu

Konsygnatariusz

Dystrybutor

Dlaczego i kiedy warto korzystać z pośredników Wady Zalety Informacje o rynku Prawo, zwyczaje Przyzwyczajenia konsumentów Marketing, reklama Rozpoznanie konkurencji Koszty (udział w zysku) Uzależnienie Brak bezpośredniego kontaktu z kontrahentami lub konsumentami

Szczególne formy handlu zagranicznego obrót reparacyjny obrót uszlachetniający obrót licencjami i know-how franchising leasing inwestycje bezpośrednie transakcje wiązane

Obrót reparacyjny polega na wysłaniu za granicę uszkodzonych produktów w celu dokonania ich naprawy (obrót aktywny) albo przyjęciu takich przedmiotów z zagranicy w celu dokonania ich naprawy i odesłania ich z powrotem do właściciela (obrót pasywny)

Obrót uszlachetniający jest to odpłatny przerób towarów otrzymanych (obrót aktywny) z zagranicy lub wysłanych (obrót pasywny) w tym celu za granicę. Celem takiego obrotu jest zwiększenie wartości towaru przez wykonania kolejnej czynności produkcyjnej.

Licencje i Know-how Czyste Złożone Wyłączne Niewyłączne Pełne Niepełne Ograniczone Nieograniczone Czynne Bierne

Podział ze względu na przedmiot Licencje patentowe Licencje na know-how Licencje mieszane

Franchising Franchising to umowa, na mocy której jeden podmiot (franchisingodawca, franczyzer) stawia do dyspozycji drugiego podmiotu (franchisingobiorca, franczyzant) kompleks uprawnień chronionych lub niechronionych mocą praw wyłącznych (prawo do znaku firmowego, znaku towarowego, know-how) oraz innych praw cywilnych. Z kolei franchisingobiorca zobowiązuje się wypłacać franchisingodawcy wynagrodzenie oraz wypełniać inne obowiązki określone umową. Międzynarodowe Prawo Handlowe (red.) M. Pazdan.

Franchising c.d. Przez umowę franchisingu przedsiębiorca stosujący franchising (dawca franchisingu) zobowiązuje się do udostępnienia podmiotowi korzystającemu z franchisingu (biorcy franchisingu) korzystanie przez czas oznaczony lub nie określony, z oznaczenia jego firmy, godła, emblematu, symboli, patentów, wynalazków, znaków towarowych, wzorów użytkowych i zdobniczych, know-how, koncepcji i techniki prowadzenia określonej działalności gospodarczej z zachowaniem stosowanego przez niego zewnętrznego i wewnętrznego wyposażenia pomieszczeń oraz do udzielania mu stosownej pomocy, zaś beneficja riusz (biorca) zobowiązuje się do prowadzenia wskazanej działalności gospodarczej połączonej z wykorzystaniem udostępnionych mu praw, doświadczeń i tajemnic zawodowych oraz do zapłaty uzgodnionego wynagrodzenia. Franchising, L. Stecki

Leasing Konwencja Ottawska o międzynarodowym leasingu finansowym Art. 1 ust.1 stanowi, że jest to transakcja, na mocy której jedna strona (finansujący) zawiera według specyfikacji drugiej strony (korzystającego) ze stroną trzecią (dostawca) umowę, na podstawie której finansujący nabywa dobra inwestycyjne, maszyny i urządzenia lub inne wyposażenie, na warunkach zatwierdzonych przez korzystającego w zakresie dotyczącym jego interesów, jednocześnie za zapłatą określonych płatności przyznaje korzystającemu upoważnienie do używania dóbr, o które chodzi.

Leasing c.d. Kodeks cywilny Art. 709(1) Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Rodzaje leasingu Finansowy Operacyjny Zwrotny Wspomagany Netto Brutto Pośredni Bezpośredni Międzynarodowy

Inwestycje zagraniczne Portfelowe Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - przejęcia - fuzje - inwestycje od podstaw

Inne transakcje w handlu zagranicznym Transakcje wiązane Transakcje barterowe Transakcje kompensacyjne Transakcje wzajemne Transakcje odkupu (samospłaty) Transakcje wymiany długu na towar Transakcje offsetowe

Inwestycje zagraniczne

Podział inwestycji Portfelowe Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Zagraniczna inwestycja bezpośrednia polega na uzyskaniu przez rezydentów jednego kraju kontroli nad przedsiębiorstwem zlokalizowanym w innym kraju. Może to nastąpić w wyniku: - nabycia pakietu akcji dającego prawo do kierowania istniejącym przedsiębiorstwem (umownie przyjmuje się własność 10 proc.), - całkowitego przejęcia firmy, - zbudowania przedsiębiorstwa od podstaw

Korzyści i przyczyny inwestycji Niższe koszty płac za granicą niż w kraju Obecność na rynku zbytu za granicą Długofalowe zwiększenie zdolności konkurencyjnej Zdobywanie nowych rynków zbytu Pozbycie się ryzyka walutowego Często tańsze surowce Niższe koszty transportu do odbiorców Ulgi podatkowe w kraju inwestowania Wyeliminowanie problemów związanych z wwozem towarów Tańszy reimport Zewnętrzne korzyści skali

Wady i zagrożenia Ograniczenie, w niektórych okolicznościach, transferu zysków Ryzyko polityczne, np. groźba nacjonalizacji Możliwa dyskryminacja, jeśli przedsięwzięcie staje się konkurencyjne wobec produkcji własnej kraju inwestowania Stosowany nieraz warunek udziału mniejszościowego, co może prowadzić do ograniczenia działalności inwestora

  Motywy inwestowania Motyw zbytu (zdobywanie nowych lub zachowanie dotychczasowych rynków zbytu) Motyw zaopatrzenia (np. pewniejsze i tańsze zaopatrzenie w surowce) Motyw obniżki kosztów (np. tańsza siła robocza) Motyw ochrony środowiska (niższe wymogi i mniej restrykcyjne regulacje dotyczące ochrony środowiska)

Formy i drogi inwestycji Greenfield – czyli inwestycje od podstaw, Brownfield – czyli bazowanie na istniejących podmiotach Fuzje Przejęcia Poziome (horyzontalne) Pionowe (wertykalne) Dywersyfikacji powiązanej (koncentryczne) Konglomeratowe

Zalety z punktu państwa przyjmującego inwestycje Napływ kapitału Zwiększenie konkurencyjności Utworzenie nowych miejsc prac Napływ nowych technologii Korzyści skali (wielcy inwestorzy mogą przyciągnąć mniejsze firmy) Zwiększenie eksportu Ożywienie lokalnego lub regionalnego rynku

Wady z punktu widzenia państwa przyjmującego inwestycje Zrzeczenie się dochodów podatkowych Wydatki związane z pomocą publiczną Brak kontroli nad zagranicznym kapitałem Ryzyko transferu zysków za granicę Konkurencja wobec firm rodzimych Zagrożenia dla środowiska naturalnego

Nokia Siemens Network otrzymała wsparcie – przykład inwestycji 2010r. Nowe miejsca pracy oraz transfer nowoczesnych technologii do polskiej gospodarki - takie korzyści przyniesie otwarcie we Wrocławiu Centrum rozwoju oprogramowania Nokia Siemens Networks Sp. z o.o. Wartość inwestycji, objętej na wniosek Ministra Gospodarki programem wieloletnim, wyniesie 11 mln zł.  23 marca br. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Wsparcie finansowe inwestycji realizowanej przez Nokia Siemens Networks Sp. z o.o. we Wrocławiu pod nazwą: Centrum rozwoju oprogramowania, w latach 2010 - 2011”. Dokument zakłada przyznanie inwestorowi 4,6 mln zł na utworzenie nowych miejsc pracy. Celem projektu Nokia Siemens Networks Sp. z o.o. jest rozwinięcie i dostosowanie technologii, standardów i oferowanych produktów do nadchodzących wyzwań rynku telekomunikacji i IT. W ramach projektu, firma zamierza rozszerzyć w Polsce działalność wrocławskiego centrum rozwoju oprogramowania o innowacyjne rozwiązania. W wyniku realizacji inwestycji, do końca 2010 r. inwestor poniesie nakłady w wysokości 11 120 237 zł i zatrudni 400 nowych pracowników, z czego 360 z wyższym wykształceniem. Planowana inwestycja Nokia Siemens Networks Sp. z o.o. będzie realizowana w jednym z najbardziej priorytetowych sektorów polskiej gospodarki. Udzielenie wsparcia dla projektu o dużym zaawansowaniu technologicznym będzie też zachętą dla innych inwestorów zagranicznych wprowadzających innowacyjne rozwiązania do gospodarki. Projekt prowadziła Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych. (źródło: Ministerstwo Gospodarki)

Teoria eklektyczna – John H Teoria eklektyczna – John H. Dunning paradygmat: własność-lokalizacja-internalizacja Własność. Posiadanie aktywów, które można wykorzystać, aby zwiększyć sprzedaż w skali międzynarodowej. Wśród nich szczególne znaczenie mają aktywa niematerialne (technologia, marka, znak towarowy) Lokalizacja. Lokalizacja produkcji na miejscu, dzięki której uzyskuje się lepszą możliwość konkurowania (usługi bankowe, ubezpieczeniowe, hotelarskie, produkcja przemysłowa: minimalizowanie kosztów przeciętnych, koszty transportu w relacji do ceny produktu, ominięcie barier handlowych) Internalizacja. Przewaga internalizacji aktywu (zagospodarowania go wewnątrz firmy) nad sprzedażą na rynku. Pozwala to omijać niedoskonałości rynku (konieczność wynegocjowania i wyegzekwowania umów z niezależnymi partnerami, ochrona własności intelektualnej: patenty, licencje, know-how, zakaz eksportu, rosnąca konkurencja)

BIZ w Polsce 1993-2011

BIZ na świecie

Napływ BIZ do nowych państw członkowskich UE (źródło: World Investment Report 2008)

Wartość BIZ w krajach Środkowej i Wschodniej Europy

Co się liczy, czyli ranking kryteriów selekcji (źródło: Otwarty świat, raport Ernst&Young, 2008)

Największe fuzje i przejęcia na rynku polskim w 2010r Największe fuzje i przejęcia na rynku polskim w 2010r. wg magazynu Forbes Pozycja Cel Kupujący/ Sprzedający Udział (w proc.) Wartość trans. (mln zł) 1 Polska Telefonia Cyfrowa sp. z o.o Deutsche Telekom/Vivendi, Elektrim 51 5 600 2 Dalkia Polska Industry Funds Management/Dalkia International 40 1 600 3 Agros Nova IK Investment/ITR Investment Partners, Rodzina Niewiadomskich ~100 750 - 1000 4 Cadbury Wedel Lotte Group/Kraft Foods 100 750 - 850 5 Neovision Holding B.V.(n) Grupa TVN/ITI Media Group 49 730 6 Masterlease konsorcjum funduszy z Abris Capital Partners na czele 700 7 Ruch SA Eton Park Capital Management/inwestorzy giełdowi, Skarb Państwa 630 8 Formula Systems Asseco Poland SA/Emblaze Group 50 420 9 Nepentes SA Sanofi-Aventis SA/Łukasz Butruk, Marek Orłowski, inwestorzy giełdowi 10 CEDC (dystrybucja alkoholi) Eurocash SA/CEDC 390

Przykłady fuzji i przejęć na rynku światowym 2011 Polski budżet na 2011r.: dochody 273 mld zł = 97,5 mld $, wydatki 313 mld zł = 111,7 mld $ Wartość fuzji i przejęć na całym świecie w 2010r szacowana jest na ok. 1,4 bln dolarów

Największe fuzje i przejęcia na świecie Agnieszka Sopińska Katedra Zarządzania w Gospodarce SGH Źródło: Morgan Stanley, Rzeczpospolita, Marzec 2006

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne polskich firm w 2009r.

Fuzje i przejęcia na świecie 2009-2012

jkkjjj