pożytku publicznego prawa i obowiązki Organizacje pożytku publicznego prawa i obowiązki
Definicja organizacji pożytku publicznego. Zasady nabywania statusu organizacji pożytku publicznego (wymogi statutowe, obowiązki zarządu i organu nadzoru). Zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego (odpłatna, nieodpłatna, gospodarcza). Prawa i obowiązki organizacji pożytku publicznego. Nadzór nad organizacjami pożytku publicznego.
Najważniejsze akty prawne: Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 874 z późn. zm.) Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania (Dz. U. Nr 188, poz. 1846) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu prowadzenia rejestrów wchodzących w skład Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowej treści wpisów w tych rejestrach (Dz. U. Nr 186, poz. 1821).
Kto może być organizacją pożytku publicznego? pierwszym i podstawowym warunkiem, który musi spełnić podmiot ubiegający się o status organizacji pożytku publicznego, jest więc stwierdzenie, że odpowiada on definicji organizacji pozarządowej, ponieważ wyłącznie organizacje pozarządowe oraz podmioty zrównane z tymi organizacjami mogą ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego. zgodnie z art. 3 ust. 2 organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.
Kto może być organizacją pożytku publicznego? o status organizacji pożytku publicznego mogą też ubiegać się tzw. podmioty zrównane w ustawie z organizacjami pozarządowymi, czyli osoby prawne i jednostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. na liście podmiotów zarejestrowanych jako organizacje po-żytku publicznego znajdują się, poza fundacjami i stowarzyszeniami, np. parafia, izby przemysłowo-handlowe, izba rolnicza, spółka z o.o., straże pożarne.
Kto może być organizacją pożytku publicznego? O status organizacji pożytku publicznego mogą starać się wyłącznie organizacje pozarządowe, z wyłączeniem organizacji wymienionych w art. 3 ust. 4, do których nie stosuje się działu II ustawy, czyli: 1. partii politycznych, 2. związków zawodowych i organizacji pracodawców, 3. samorządów zawodowych, 4. fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, chyba że: a. przepisy odrębne stanowią inaczej, b. majątek tej fundacji nie jest w całości mieniem państwowym, mieniem komunalnym lub mieniem pochodzącym z finansowania środkami publicznymi rozumieniu ustawy o finansach publicznych lub c. fundacja prowadzi działalność statutową w zakresie nauki, w szczególności na rzecz nauki; 5. fundacji utworzonych przez partie polityczne, 6. klubów sportowych będących spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej(Dz.U.z2001r.,Nr81,poz.889,zpóźn. zm.).
Warunki dotyczące statutu warunki wskazane w art. 20 muszą być spełnione łącznie. organizacja musi spełniać więc wszystkie określone w tym przepisie wymagania i jeżeli nie spełnia chociażby jednego z nich, to nie może uzyskać statusu organizacji pożytku publicznego. Tym niemniej na podstawie innych przepisów ustawy można wymienić kolejne wymagania, których spełnienie jest konieczne dla uzyskania tego statusu.
Warunki dotyczące statutu na podstawie art. 20 pkt 1) status organizacji pożytku publicznego mogą uzyskać wyłącznie podmioty, które prowadzą działalność na rzecz ogółu społeczności lub określonej grupy podmiotów pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa. ze statutu organizacji powinno wynikać, że prowadzi ona działalność na rzecz całego społeczeństwa, albo jakiejś społeczności, albo na rzecz pewnej grupy osób w trudnej sytuacji życiowej lub materialnej. W statucie nie musi być napisane wprost na rzecz jakiej społeczności lub grupy działa organizacja, lecz powinno to jasno wynikać ze sposobu określenia jej celów statutowych i sposobów ich realizacji.
Warunki dotyczące statutu działalność statutowa organizacji ubiegającej się o status organizacji pożytku publicznego musi w całości zawierać się w sferze zadań publicznych, określonych w art. 4 ustawy – chodzi tu m.in. o następujące działania: pomoc społeczną, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób, zapewnienie zorganizowanej opieki byłym żołnierzom zawodowym, którzy uzyskali uprawnienie do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej, inwalidom wojennym i wojskowym oraz kombatantom, działalność charytatywną, itp… Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy Rada Ministrów może określić, w rozporządzeniu, także inne (nowe) zadania należące do sfery zadań publicznych, kierując się m.in. ich szczególną społeczną użytecznością, w sposób zapewniający wystarczające zaspokajanie potrzeb społecznych.
Warunki dotyczące statutu Działalność gospodarcza co do zasady prowadzenie działalności gospodarczej nie jest przeszkodą do uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego, ale musi być prowadzona „w rozmiarach służących realizacji celów statutowych”. ogólnie należy uznać, że dopóki cel zarobkowy nie dominuje nad celem statutowym to działalność gospodarcza jest prowadzona zgodnie z treścią art. 20 pkt 4) ustawy. dochód z działalności gospodarczej musi służyć realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
Warunki dotyczące statutu statutowy organ kolegialny organ kontroli lub nadzoru, np. Rada Programowa, Komisja Rewizyjna. osoby zasiadające w takim organie kontroli muszą spełniać dodatkowe kryteria.
Warunki dotyczące statutu Osoby będące członkami organu kontrolnego nie mogą: być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości z tytułu zatrudnienia, być skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z winy umyślnej. mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż określone w art. 8 pkt 8 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306, z 2001 r. Nr 85, poz. 924 i Nr 154, poz. 1799, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391 i Nr 60, poz. 535).
Warunki dotyczące statutu zakazy statutowe dotyczące: przekazywania jej majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach (przykład: stowarzyszenie pomaga w budowie domów dla osób niezamożnych; członkowie stowarzyszenia nie mogą mieć żadnych preferencji w uzyskaniu mieszkania w domu wybudowanym przez stowarzyszenie, np. po obniżonej cenie),
udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników oraz osób, z którymi pracownicy pozostają w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, zwanych dalej „osobami bliskimi”,
wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, chyba że to wykorzystanie bezpośrednio wynika ze statutowego celu organizacji, zakupu na szczególnych zasadach towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich.
Wniosek do KRS dla organizacji już wpisanych do KRS (np. zarejestrowanych stowarzyszeń i fundacji) – KRS-Z20 oraz załącznik KRS-W-OPP, dla organizacji nowo rejestrowanych (np. stowarzyszenia i fundacje nieprzerejestrowane jeszcze ze starych rejestrów) – KRS-W20 oraz załącznik KRS-W-OPP, dla organizacji nierejestrowanych w KRS (np. organizacji kościelnych) – KRS-W21 oraz załącznik KRS-W-OPP.
Polska Klasyfikacja Działalności dnia 24 grudnia 2007 r. zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów weszła w życie Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) 2007, która obowiązuje od dnia 1 stycznia 2008 r. Główny Urząd Statystyczny informuje, że do dnia 31 grudnia 2009 r. PKD 2007 stosuje się równolegle z Polską Klasyfikacją Działalności PKD 2004. w formularzu KRS-W-OPP należy wskazać prowadzoną przez organizację działalność statutową z zaznaczeniem, która działalność jest działalnością odpłatną, a która działalnością nieodpłatną. W wypadku, gdy jakiś rodzaj działalności prowadzony jest przez organizację równocześnie jako działalność odpłatna i nieodpłatna w formularzu należy wymienić ją dwukrotnie. Nie można wpisać takiego przedmiotu działalności tylko raz zaznaczając równocześnie pola TAK i NIE.
Opłaty za rejestrację opp wnioskodawca uiszcza opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (500 zł, jeżeli jest to pierwszy wpis lub 250 zł, jeżeli jest to kolejny wpis, np. gdy organizacja wcześniej zarejestrowała się w rejestrze przedsiębiorców). opłatę za rejestrację wnosi się już w momencie składania wniosku (sąd zwraca ją, jeśli organizacja nie uzyska statusu).
Niezbędne dokumenty Statut – spełnienie warunków z art. 20 ustawy może wymagać zmiany statutu. Wtedy niezbędne będzie dołączenie do wniosku tekstu jednolitego (z wprowadzonymi zmianami) statutu. Uchwała, protokół – zmiana statutu musi być dokonana zgodnie z procedurą określoną w statucie organizacji (przez właściwy organ, odpowiednią większością głosów, itp.). Dlatego też do wniosku trzeba będzie dołączyć dokumenty potwierdzające fakt podjęcia decyzji o zmianie statutu. W zależności od tego jaką procedurę zmian statutu ma opisaną w statucie dana organizacja mogą to być, np. protokół i uchwały walnego zebrania, protokół i uchwała Rady Fundacji, oświadczenie fundatora.
Niezbędne dokumenty Oświadczenia o: niekaralności, niepozostawaniu w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości z tytułu zatrudnienia w stosunku do osób zasiadających w organie zarządzającym, oświadczenie członków zarządu, że cały dochód organizacji jest przeznaczany na działalność statutową.
Uprawnienia organizacji pożytku publicznego Zwolnienia z następujących podatków i opłat (art. 24): podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości, podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty skarbowej, opłat sądowych
Uprawnienia organizacji pożytku publicznego – 1% podatku Od 1 stycznia 2004 r. podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mogą w zeznaniu rocznym pomniejszyć należny podatek o kwotę przekazaną na rzecz organizacji pożytku publicznego (opp), jednak nie więcej niż do wysokości 1% należnego podatku. Możliwość pomniejszenia podatku mają obecnie: podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, podatnik opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podatnik objęty liniową, 19 - procentową stawką podatku, podatnik uzyskujący dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych
Organizacje uprawnione do otrzymywania 1% podatku posiadające status opp na dzień 30 listopada 2007 r., nie prowadzące działalności gospodarczej, polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami,
1% podatku dla organizacji pożytku publicznego w 2007 roku Od 2007 r. wprowadzone zostały dwie zasadnicze zmiany dotyczące funkcjonowania instytucji 1% należnego podatku dochodowego od osób fizycznych przekazywanego na rzecz organizacji pożytku publicznego. poszerzono grupę podatników, którzy mogą wspierać organizacje pożytku publicznego 1% należnego podatku dochodowego o podatników opodatkowanych wg stawki 19% osiągających dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz osiągających dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych. wprowadzono nową zasadę przekazywania 1% należnego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego: podatnik nie musi sam dokonywać wpłaty na rachunek wybranej organizacji pożytku publicznego. W składanym zeznaniu wskazuje organizację, którą chce wesprzeć, podając jej nazwę i numer KRS, a 1% podatku przekazuje naczelnik urzędu skarbowego.
Liczba podatników, którzy przekazali 1% podatku dla opp
Sumy przekazane opp w ramach 1%
1% podatku dla organizacji pożytku publicznego w 2007 roku Wnioski o przekazanie 1% należnego podatku organizacjom pożytku publicznego złożyło łącznie 5 134 675 podatników, z tego: opodatkowanych wg skali podatkowej 4 794 489 tj. 19,82% opodatkowanych wg 19 % stawki - osiągających dochody z pozarolniczej, działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej 196 532 tj. 49,91% - osiągających dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych 79 616 tj. 26,73% opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych 64 038 tj. 9,51% Łączna kwota przekazana organizacjom pożytku publicznego wyniosła 291 594 362,90 zł, tj. o 186 156 293,90 zł (o 176,56%) więcej niż za 2006 rok. Na 5 624 organizacji pożytku publicznego wsparcie w postaci 1% należnego podatku dochodowego otrzymało 5 598 organizacji tj. 99,54%. Największe dofinansowanie jakie otrzymała jedna z organizacji wyniosło ponad 32 mln zł, a najmniejsze 30 groszy.
Jak przekazać 1% podatku na rzecz opp? należy wypełnić odpowiednią rubrykę w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-28, PIT-36, PIT- 36L, PIT-37 lub PIT - 38. wpisać nazwę organizacji pożytku publicznego, jej numer KRS i kwotę, którą chcemy przekazać na rzecz tejże organizacji. Kwota nie może przekraczać 1% podatku należnego, wynikającego z zeznania podatkowego, po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. podatnik może także zamieścić dodatkowe informacje, (np. konkretny cel), w rubryce Inne informacje, w tym ułatwiające kontakt z podatnikiem. urząd skarbowy przekaże następnie łączną kwotę, którą podatnicy przekazali danej organizacji, na jej konto.
Co jeszcze trzeba wiedzieć? 1% można przekazać tylko w zeznaniach podatkowych złożonych w terminie. w przypadku niezgodności numeru KRS i nazwy organizacji w zeznaniu podatkowym, podatnik zostanie wezwany do złożenia wyjaśnień, podatnik nie może podzielić swojego 1% na kilka organizacji
Obowiązki organizacji pożytku publicznego Sprawozdawczość roczne merytoryczne sprawozdanie z działalności (art. 23 ustawy). Wymóg ten powinno spełnić, np. umieszczenie sprawozdania w Internecie, wyłożenie go w siedzibie organizacji. roczne sprawozdanie finansowe. Zakres sprawozdania finansowego dla organizacji pożytku publicznego prowadzących działalność gospodarczą określa art. 45 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r., Nr 76, poz. 694 z późn. zm.). Natomiast dla organizacji pożytku publicznego nieprowadzących działalności gospodarczej zakres tego sprawozdania określa § 3 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 137, poz. 1539).
Audyt organizacji pożytku publicznego Dotyczy jednostek, które w poprzednim roku spełniały co najmniej dwa z następujących kryteriów: zatrudniały w przeliczeniu na pełne etaty co najmniej 50 osób, miały sumę aktywów bilansu o wartości co najmniej 2,5 mln euro, miały przychód netto o wartości co najmniej 5 mln euro.
Audyt organizacji pożytku publicznego Minister Finansów, Rozporządzeniem z dnia 23 grudnia 2004 r. (Dz. U. Nr 285, poz. 2852), wprowadził obowiązek badania sprawozdań finansowych niektórych organizacji pożytku publicznego przez biegłego rewidenta, które spełniają łącznie trzy kryteria: 1) realizują zadania publiczne zlecone, jako powierzone do wykonywania lub do wspierania zadania publicznego, 2) otrzymały w roku obrotowym łączną kwotę dotacji na realizację tych zadań w wysokości co najmniej 50 tys. zł, oraz 3) osiągnęły w roku obrotowym przychody w wysokości co najmniej 3 mln zł.