Jak skutecznie uczyć pokolenie 50+ / Jak się uczyć po 50+? Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27. 05. 2010 roku) Jak skutecznie uczyć pokolenie 50+ / Jak się uczyć po 50+? Prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska Instytut Psychologii Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Kiedyś . . . Dziś . . . Tanie loty do Afryki? To jest lew. Lew ma cztery łapy i grzywę….

Kiedyś . . . Dziś . . .

Życie w czasach wielkich zmian Szanse bogactwo ofert zróżnicowanie ofert mobilność dostępność wielokulturowość duża dynamika zmian nieprzewidywalność konfliktogenność wieloznaczność Zagrożenia duże pole eksploracji możliwość eksperymentowania wiele okazji do zdobywania wiedzy uczenie się dokonywania wyborów nabywanie elastycz – ności w działaniu uczenie się rozwiązy- wania konfliktów nabycie umiejętności życia w kontekście wieloznacznym zagubienie w świecie wartości zagubienie w nadmiarze ofert rozproszenie aktywności nadmierna koncentracja na „korzystaniu z okazji” wiedza chaotyczna nieustrukturowane umiejętności ryzyko usztywnienia jako forma obrony przed nadmiarem

Zmiana relacji pokoleniowych w rodzinie  zmiany form edukacji dziadkowie  rodzice  dzieci dziadkowie  rodzice  dzieci dziadkowie rodzice  dzieci

Co się zmieniło ? Kiedyś: Dzisiaj: KUPOWANIE NOWEGO CEROWANIE Okienko kasowe Książki w bibliotece domowej, publicznej Piekarnik i spiżarnia Pralka Frania, namydlanie, moczenie, gotowanie, krochmalenie, maglowanie, prasowanie CEROWANIE Dzisiaj: e-bank e-book Wikipedia Kuchenka mikrofalowa, lodówkozamrażarki Pralka Suszarka automatyczna Zmywarka do naczyń KUPOWANIE NOWEGO

Co się zmieniło ? Kiedyś: Dzisiaj: Telefon stacjonarny – „wykręć numer” Wielka książka telefoniczna Listy, kartki pocztowe, TELEGRAMY, PRZEKAZY PIENIĘŻNE Kartka i pióro, potem długopis Maszyna do pisania, „pisz przez kalkę” Aparat fotograficzny Patefon, gramofon Płyty „czarne” Pocztówki dźwiękowe Taśma i kaseta magnetofonowa Dzisiaj: Telefon komórkowy Internet Poczta elektroniczna Sms-y, mms-y Komputer Pendrive Foto w komórce Płyta CD IPod MP3 …

? Co się zmieni ? Jutro: Dzisiaj: www.nasza.klasa.pl spam blogi forum grupa dyskusyjna czat komunikatory P2P (peer to peer) internet bezprzewodowy internet w telefonie Jutro: ?

Wnioski: zadania dla 50+ aktywnie szukać bliskiego kontaktu z osobami młodszymi od siebie pielęgnować te kontakty uczyć się od młodszych jak najwięcej jest to warunek TWÓRCZEGO PODEJŚCIA do własnego życia i tylko wtedy można być dla młodszych osobą znaczącą

Co jest potrzebne, aby móc się efektywnie uczyć ? Umiejętności poznawcze Samopoczucie / kondycja Efektywne uczenie się Umiejętności społeczne Samo-dyscyplina

Co się dzieje w wieku 50+ ? Umiejętności społeczne Umiejętności poznawcze Samo-dyscyplina Samopoczucie / kondycja MOCNE PUNKTY SŁABE PUNKTY

Atuty dorosłego ucznia Umiejętności społeczne umiejętność współpracy w diadzie, triadach, zespołach o różnej liczebności organizowanie społecznego środowiska uczenia się organizowanie fizycznych warunków do własnych działań organizowanie innych ludzi do wspólnej pracy aktywne poszukiwanie i korzystanie z pomocy: różne źródła informacji, pomoc innych ludzi, korzystanie z różnych nowych technologii informacyjnych Gotowość do uczenia się i samodyscyplina ciekawość, motywacja poznawcza gotowość do długotrwałego wysiłku umiejętność czekania na efekt umiejętność pokonywania przeszkód i radzenia sobie w sytuacjach nietypowych / trudnych krytyczne i twórcze czytanie krytyczne i twórcze pisanie

Słabości dorosłego ucznia Umiejętności poznawcze Trudności z koncentracją uwagi na dłuższy czas Duża podatność na tzw. dystraktory (rozpraszacze uwagi) Trudności z zapamiętywaniem Trudności z przypominaniem sobie Słaba umiejętność wykonywania kilku czynności naraz (słaba podzielność uwagi) Kłopoty ze wzrokiem i słuchem Niesprawność manualna Samopoczucie / kondycja Obniżenie sprawności fizycznej związane z naturalnymi procesami starzenia się biologicznego Okresowe spadki sprawności związane z większą niż kiedyś wrażliwością na zmiany pogody Gorsze samopoczucie związane z chorobami, dolegliwościami, niepełnosprawnością Wahania samopoczucia i fizycznej kondycji jako skutek uboczny zażywanych leków (np. pogorszenie nastroju przy lekach na obniżenie ciśnienia) Kłopoty ze snem, rytmem dnia

Drogi kształcenia dla 50+ WŁASNE DOŚWIADCZENIE eksperymentowanie i praktykowanie PRZEKAZ SPOŁECZNY podawanie i przyswajanie REFLEKSJA dyskusja i tworzenie wiedzy

Wątki kształcenia dla 50+ WĄTEK MERYTORYCZNY Cele: wiedza i umiejętności w danym obszarze WĄTEK ZMIANY INDYWIDUALNEJ Osobiste zyski i straty: rozwój kompetencji osobistych, społecznych i organizacyjnych WĄTEK ZMIANY SPOŁECZNEJ Dynamika grupy: rozwój relacji wewnątrz grupy i relacji grupy z otoczeniem

Co mamy do wyboru, bo  jak myślimy, tak działamy … PROGRAM Ideologia transmisji kulturowej ROZWÓJ Ideologia romantycznego indywidualizmu Ideologia progresywizmu rozwojowego PROGRAM  ROZWÓJ

Ideologia transmisji kulturowej NAUCZYCIEL Student 50+ S T Y M U L A C J P R O G A M K O N T R L A Ideologia transmisji kulturowej Model nakazu

Ideologia romantycznego indywidualizmu Student 50+ NAUCZYCIEL: * wrażliwość * troska * gotowość do towarzyszenia Ideologia romantycznego indywidualizmu Model przyzwolenia

Model współpracy NAUCZYCIEL student 50+ NAUCZYCIEL Linia działania studenta Linia działania nauczyciela EWZ epizod wspólnego zaangażowania = koordynacja linii działania N i S student 70+ student 30+ Ideologia progresy-wizmu rozwojowego Model współpracy

Wskazówki edukacyjne dla nauczycieli osób 50+ Co szkodzi: zwracanie uwagi przy świadkach ciągła kontrola poganianie porównywanie z innymi dorosłymi za mało wyrażania zadowolenia za dużo naraz Co pomaga dyskretna kontrola dyskretna pomoc wsparcie emocjonalne częste wyrażanie zadowolenia zostawianie pola do samodzielnych decyzji przyzwolenie na metodę prób i błędów

Podstawa to 6 rodzajów uczenia się: 3 x 2 uczenie się od nauczyciela (pokazuje rozwiązanie) uczenie się z pomocą nauczyciela (pomaga, gdy uczeń natrafia na przeszkody) uczenie się razem z nauczycielem (wspólne poszukiwanie rozwiązania) uczenie się od innych uczniów (gdy są bardziej kompetentni) uczenie się z pomocą innych uczniów (korzystanie z ich pomocy, gdy samemu nie daje się rady) uczenie się razem z innymi uczniami (wspólne rozwiązywanie problemów i wspólne radzenie sobie z przeszkodami)

Podstawowe zasady organizacji środowiska uczenia się dla osób 50+ Różnorodność sytuacji, zdarzeń, kontaktów z ludźmi, z różnymi formami kultury Mobilność – kontakty rzeczywiste i przez internet Trudne sytuacje i zadania jako wyzwania Wsparcie emocjonalne Wzmacnianie samodzielności Nagradzanie za dzielność

Zadania osób 50+ i ich rodzin Utrzymywanie choćby sporadycznych kontaktów z dalszą rodziną Budowanie więzi z sąsiadami Włączanie się w życie lokalnych wspólnot, społeczności Podtrzymywanie tradycji rodzinnych, lokalnych, regionalnych Czytanie, śledzenia bieżących wydarzeń Wspólne z innymi komentowanie tego, co się dzieje Wspólne buszowanie po internecie Rozmawianie z innymi ludźmi, szczególnie młodszymi od siebie Podejmowanie nowych obowiązków Rozwijanie swoich zdolności, talentów

Jaka edukacja ? Wysoka kultura organizacyjna UTW dająca wszystkim uczestnikom poczucie bezpieczeństwa i szanująca ich autonomię Metoda projektów Praca w zespołach o różnych kryteriach doboru Praca indywidualna, w różnych parach, w zespołach o różnej wielkości Tutoring rówieśniczy (peer-to-peer) Bogata oferta różnych ról w procesie edukacji Zadania „domowe” wymagające pracy zespołowej

Podsumowanie: jak (się) uczyć po 50+ ? Od młodszych Razem z innymi W swoim tempie Przy zadaniach wymagających twórczego zaangażowania Poza domem W internecie

Dziękuję za uwagę!