Kierowanie twórczością w organizacji Wykład 5

Pomiar twórczości Stymulowanie twórczości Cechy osób twórczych

Sposoby pomiaru twórczości Testy twórczego myślenia Zadania dywergencyjne Guilford; Wallach i Kagan; Trzebiński; Nęcka i Rychlicka Testy wykonania Test Urbana i Jellena – uzupełnianie rysunków Bateria testów Torrance’a (TTCT) – zadania werbalne i niewerbalne dla dzieci

Trafność prognostyczna testów twórczego myślenia (Nęcka, 2001, s. 191)

Sposoby pomiaru twórczości – cd Metody nietestowe Opowiadanie, reklama „zwykłego produktu”, wizja świata oczami owada, itp. Kwestionariusze samooceny „Jaki jesteś?” – dla dzieci, Torrance i Khaten „Kwestionariusz twórczego zachowania” (KANH-I dla młodzieży i studentów) - Popek „Style zachowania się” – Strzałecki

Style zachowania się – A. Strzałecki Silne ego (umiejętność przezwyciężania lęku) Giętkość struktur poznawczych Nonkonformizm Spontaniczność Tolerancja niezgodności poznawczych Wewnętrzne umiejscowienie kontroli Autonomiczna motywacja poznawcza Postawa estetyczna Oryginalność i swoboda ekspresji osobowości Tendencja do samorealizacji

Korelacje wymiarów twórczości a inteligencją i 3 czynnikami osobowości wg Eysencka Na podstawie: Nęcka, 2001, s. 196) Ekstrawersja Neurotyczność Psycho tyzm Matryce Ravena Siła ego +0,40** -0,46** +0,04 -0,04 Giętkość +0,23* -0,22* +0,03 -0,12 Nonkonformizm +0,43** -0,36** +0,49** Spontaniczność +0,42** -0,43** +0,06 Tolerancja rozbieżności poznaw. +0,52** -0,52** +0,30* Wewnętrzna kontrola +0,14 -0,19 -0,14 Motywacja poznawcza +0,27* -0,16 +0,22 -0,08 Postawa estetyczna -0,41** +0,34* -0,02 Oryginalność +0,15 -0,24* +0,24* Samorealizacja +0,01

Postawy wobec kreatywności w miejscu pracy Oryginalny kwestionariusz – Basadur, Hausdorf (1996); polska adaptacja – Nęcka (1999) Dwa wymiary Twórcze myślenie jest ważne i przyjemne „kiedy wpadam na nowy pomysł jestem autentycznie podekscytowany” „W firmach i instytucjach kierownictwo powinno zachęcać do tworzenia pomysłów, okazując, że jest chętne do wprowadzenia ich w życie” W pracy nie ma czasu na twórcze myślenie „Jeśli wszyscy wymyślają pomysły, nikt nie pracuje „Nie mam czasu na wymyślanie niezwykłych pomysłów. Jestem i tak zajęty tym, co i tak muszę zrobić”

Bateria narzędzi Morrisa Steina (1999) Badania nad pracownikami laboratoriów do spraw badań i rozwoju (R&D) Ludzie ci pełnią pięć różnych ról społecznych: uczonego profesjonalisty administratora członka społeczności osoby zatrudnionej Niektóre normy i reguły postępowania, przypisane do danej roli społecznej, służą twórczości, a inne jej szkodzą Wewnętrzne konflikty wynikające z ról Przedmiotem badania są indywidualne sposoby pełnienia ról Pozwala to zmierzyć kreatywność laboratorium jako całej instytucji

Stymulowanie twórczego myślenia – twórcza szkoła Procedury „Nagradzanie twórczych zachowań” – Torrance Szacunek do niezwykłych pytań Szacunek wobec niezwykłych pomysłów Okazywanie, że nowe pomysły są wartościowe Pojawianie się możliwości działania bez oceny Powiązanie oceny z przyczynami i konsekwencjami (to mi się podoba, bo ...; to można jeszcze tak ulepszyć ...) Program „Odyseja umysłu” (Wenezuela) Podręcznik „Porządek i przygoda” (Borzęcki, Okraszewski, Rakowiecka, Szmidt, 1996) Program Feldhusena (32 15-minutowe lekcje nagrane na video, wybrana zasada twórczego myślenia + znana postać, wydarzenie z nią związane)

Stymulowanie twórczości – treningi twórczego myślenia Trenowanie intelektu Abstrahowanie Skojarzenia Rozumowanie indukcyjne i dedukcyjne metaforyzowanie Trenowanie innych sprawności Umiejętność przezwyciężania przeszkód w myśleniu twórczym Wzbudzanie motywacji do tworzenia pomysłów (np. technika kruszenia – niepohamowana krytyka już istniejących rozwiązań) Sprawności społeczne (współdziałanie, komunikowanie, konstruktywne krytykowanie)

Psychologiczne cechy osób twórczych Otwartość Łatwość asymilowania Potrzeba nowości Tolerancja wobec treści dwuznacznych Niezależność Nonkonformizm Asertywność Podniesiona samoocena Wytrwałość Ambicja Motywacja wewnętrzna Optymizm Wiara w sukces Brak obaw przed ryzykiem

Adaptator i innowator wg Kirtona– style rozwiązywania zadań w pracy (Tokarz, 2005, s. 60) „działać coraz lepiej” Innowator „działać inaczej, wprowadzać zmiany” Rozwiązywanie problemów Akceptuje problem w istniejącej postaci Sięga do wypróbowanych, istniejących rozwiązań Odporny na nudę, drobiazgowy Stawia problem na nowo w niezwykły sposób, manipuluje nim Poszukuje nowych rozwiązań wykraczających poza daną sytuację Zdolny do działań rutynowych w krótkich okresach czasu Realizacja zadań Precyzyjny, wiarygodny, wydajny, zdyscyplinowany, systematyczny, rozsądny W realizowaniu celów bierze pod uwagę istniejące środki Niezdyscyplinowany, niepraktyczny Nie bierze pod uwagę ograniczeń ani dostępnych środków Relacje społeczne Konformistyczny, zależny, potrzebuje akceptacji gdy przekracza reguły Niezależny, nie respektuje zwyczajów, przełamuje reguły, nie potrzebuje wsparcia Współpraca Podtrzymuje współpracę, wrażliwy na innych, tworzy klimat bezpieczeństwa, zapewnia stabilność i porządek Często zagraża pracy grupowej, spostrzegany jako niewrażliwy na innych, zwiększa dynamikę interakcji w grupie

Kirton Adaptation-Innovation Inventory (KAI) Polska wersja: M. Kossowska, 2005 32 stwierdzenia samoopisowe 3 wymiary Oryginalność Wydajność Konformizm wobec reguł Adaptator działa w ramach motywacji instrumentalnej Innowator motywowany jest przez motywację autonomiczną