Działania Samorządu Województwa Podkarpackiego z uwzględnieniem nowej perspektywy finansowej Konferencja „Przyszłość Odnowy Wsi” Rzeszów 13 maja 2015 r. Lucjan Kuźniar Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego

 Charakterystyka województwa podkarpackiego  Rolnictwo i obszary wiejskie w województwie podkarpackim - wprowadzenie.  Rolnictwo i obszary wiejskie w Strategii rozwoju województwa – Podkarpackie  Działania dotyczące rolnictwa i obszarów wiejskich w regionalnych dokumentach operacyjnych.  Działania na rzecz wparcia rolnictwa i obszarów wiejskich podejmowane przez samorząd województwa ze środków własnych. Główne zagadnienia w prezentacji:

Województwo Podkarpackie - charakterystyka Ma najmniejszy wskaźnik urbanizacji w kraju - 41,3%, (średnia dla kraju 60%). Posiada zdywersyfikowaną strukturę gospodarki z dużym udziałem przemysłu (27%). Czyste środowisko naturalne - możliwość rozwoju rolnictwa ekologicznego. Występuje bogactwo walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz dziedzictwa kulturowego, co stanowi potencjał do rozwoju turystyki. Występują braki w infrastrukturze, szczególnie na obszarach wiejskich. Wyraźne zróżnicowanie wewnętrzne: szybciej rozwijające się podregiony rzeszowski i tarnobrzeski oraz słabsze podregiony krośnieński i przemyski.

Rolnictwo i obszary wiejskie w regionie - struktura  duże rozdrobnienie agrarne - największą grupę stanowią gospodarstwa rolne o powierzchni 1,01-1,99 ha - ponad 32% gospodarstw (2012 r.)  Duża liczba gospodarstw rolnych – 4 miejsce w kraju.  Mała powierzchnia użytków rolnych -625,9 tys. ha (11 miejsce w kraju). Liczba gospodarstw rolnych według województw w 2012r. Gospodarstwa rolne według grup obszarowych w województwie podkarpackim w 2012r.

Rolnictwo i obszary wiejskie w regionie - Produkcja rolnicza Produkcja rolnicza z 1 ha użytków rolnych (PLN)  Niska produktywność – najniższa wartość produkcji rolniczej z 1 ha użytków rolnych w 2012r. : 3859 zł (w kraju średnio 6281 zł).  Rozdrobnienie obrotu produktami rolnymi, mało gospodarstw specjalizujących się w określonym typie produkcji.  Produkty rolne bardzo dobrej jakości. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych działających w sektorze rolno-spożywczym (sekcja C, działy 10-12) (jednostki)  liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych działających w sektorze rolno- spożywczym - 7 miejsce w kraju

Strategia rozwoju województwa - Podkarpackie 2020 Cel główny Strategii: Efektywne wykorzystanie zasobów wewnętrznych i zewnętrznych dla zrównoważonego i inteligentnego rozwoju społeczno-gospodarczego drogą do poprawy jakości życia mieszkańców Wizja rozwoju województwa: W 2020 roku województwo podkarpackie będzie obszarem zrównoważonego i inteligentnego rozwoju gospodarczego, wykorzystującym wewnętrzne potencjały oraz transgraniczne położenie, zapewniającym wysoką jakość życia mieszkańców. aktualizacja – sierpień 2013 r.

Rolnictwo Kluczowe obszary wsparcia w SRW 2020 Cel nadrzędny: Poprawa konkurencyjności sektora rolno - spożywczego KIERUNKI DZIAŁANIA:  Poprawa efektywności i dochodowości gospodarstw rolnych poprzez ich modernizację zmianę struktur rolnych, rozwój biogospodarki oraz współpracy z ośrodkami naukowo – badawczymi  Zwiększenie zorganizowanej obecności rolników i przetwórców na rynku produktów rolnych rozwój integracji pionowej i poziomej w rolnictwie,  Rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego, w tym opartego na ekologicznej produkcji rolnej oraz certyfikowanych produktów wysokiej jakości Obszarem Strategicznej Interwencji (OSI) jest obszar całego województwa.

Obszarów Wiejskich Kluczowe obszary wsparcia SRW 2020 Cel nadrzędny: Obszary wiejskie – wysoka jakość przestrzeni do zamieszkania, pracy i wypoczynku KIERUNKI DZIAŁANIA:  Rozwój infrastruktury technicznej umożliwiający wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich  Aktywizacja lokalnych społeczności ukierunkowana na rozwój przedsiębiorczości jako element wzrostu dochodów ludności wiejskiej  Integracja i aktywizacja społeczności wiejskiej służące zaspokajaniu potrzeb społecznych i kulturalnych w kontekście procesu odnowy wsi  Modernizacja przestrzeni wiejskiej Obszarem Strategicznej Interwencji (OSI) jest obszar całego województwa.

Wsparcie obszarów wiejskich w RPO WP Program jest realizowany z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości euro oraz krajowych w wysokości euro Do dnia 31 marca 2015r. w ramach RPO WP podpisano umów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,97 PLN, w tym na obszarach wiejskich realizowanych jest projektów na łączną wartość dofinansowania z EFRR ,46 PLN. Wykres. Rozkład dofinansowania projektów w podpisanych umowach w ramach RPO WP– podział wg obszarów realizacji projektów (%).

Efekty wsparcia obszarów wiejskich w RPO WP Na obszarach wiejskich realizowano projekty m. in. w zakresie:  wsparcia kapitałowego przedsiębiorczości – 439 wspartych projektów przedsiębiorstw,  infrastruktury komunikacyjnej – 927 km wybudowanych i wyremontowanych dróg,  gospodarki i zaopatrzenia w wodę pitną – 675,48 km wybudowanej sieci wodociągowej, osób podłączonych do sieci,  oczyszczania ścieków – 1 518,06 km wybudowanej sieci kanalizacyjnej, osób podłączonych do sieci,  infrastruktury systemu oświaty – uczniów korzystających z infrastruktury systemu oświaty wspartej w wyniku realizacji projektów,  zabezpieczenia przeciwpożarowego – zakupionych 99 wozów pożarniczych wyposażonych w sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof.

 Liczba wniosków o dofinansowanie: 5069  Liczba zawartych umów: 3608  Liczba wniosków o płatność: 4220 PROW – efekty realizacji dofinansowanie (tys. zł)

PROW – efekty realizacji  powierzchnia gruntów objętych scaleniami: 10,7 tys. ha;  wybudowane sieci wodociągowe: 394 km;  wybudowane sieci kanalizacyjne: km;  wykonane kanalizacje zagrodowe: 478 szt.;  wybudowane oczyszczalnie ścieków w ilości: 20 szt.;  ilość odpadów komunalnych objętych systemami stworzonymi w wyniku realizacji operacji w ramach programu: 16 tys. t.;  liczba obiektów kulturalnych i sportowych wybudowanych, wyremontowanych lub wyposażonych w ramach tzw. działań „samorządowych” PROW : 1323 szt.  wybudowane ścieżki rowerowe i szlaki turystyczne: 27 km;

Wsparcie obszarów wiejskich w ramach RPO WP  Interwencja mająca na celu rozwój obszarów wiejskich prowadzona będzie w ramach różnych osi priorytetowych RPO WP  Realizacja programu będzie równomiernie oddziaływać na obszary wiejskie i miejskie.  Interwencja RPO WP koncentrować się będzie na obszarach, kumulacji barier o charakterze infrastrukturalnym, społecznym i ekonomicznym, która prowadzi do trwałej marginalizacji, a w efekcie do wykluczenia z możliwości uczestniczenia w procesach rozwojowych znacznej grupy mieszkańców. Ocenia się, że minimum 11% alokacji programu, tj. min. 232,6 mln euro zostanie skierowane na wsparcie obszarów wiejskich Wydatki na obszary wiejskie będą monitorowane w raportach rocznych, przy uwzględnieniu następujących obszarów: rozwój przedsiębiorczości i lepsze wykorzystanie kapitału ludzkiego, w tym reorientacji zawodowej rolników rewitalizacja społeczna i infrastrukturalna infrastruktura wodno-kanalizacyjna i przeciwpowodziowa.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Planuje się, że łączne środki publiczne przeznaczone na realizację PROW wyniosą euro W ramach PROW będzie realizowanych łącznie 15 działań  Większość działań ma charakter horyzontalny i kopertę krajową  Dla działań o kopertach regionalnych:

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Zakres wsparcia w ramach działań wdrażanych przez samorząd województwa I. Scalanie gruntów II. Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich:  Gospodarka wodno-ściekowa (inwestycje realizowane poza aglomeracjami zdefiniowanymi w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych)  Budowa lub modernizacja dróg lokalnych  Budowa lub modernizacja targowisk  Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego  Remont obiektów pełniących funkcje kulturalne oraz kształtowanie przestrzeni publicznej III. Leader:  tworzenie inkubatorów przetwórstwa lokalnego  rozpoczęcie lub rozwój działalności gospodarczej  ogólnodostępna infrastruktura turystyczna, rekreacyjna, kulturalna lub drogowa  aktywizacja lokalnej społeczności (szkolenia, promocja, kultywowanie dziedzictwa lokalnego)

Działania samorządu województwa PROGRAM „PODKARPACKI NATURALNY WYPAS” Realizacja Programu - lata Finansowanie – środki pochodzące z budżetu Województwa Podkarpackiego. Dotychczas przeznaczono na ten cel w formie dotacji kwotę 6 mln zł.ku bieżącym Efekty Programu: - Obszar objęty Programem ,84 ha - Liczba zwierzą objętych Programem – szt. fiz. - Liczba Beneficjentów Nadrzędny cel Zachowanie, ochrona oraz odtworzenie różnorodności biologicznej charakterystycznego krajobrazu, a także ochrona środowiska przyrodniczego w oparciu o wypas na terenie atrakcyjnym krajobrazowo i turystycznie

Podkarpacki Program Odnowy Wsi na lata Jest instrumentem realizacji przez Samorząd Województwa Podkarpackiego priorytetu – Odnowa wsi oraz modernizacja przestrzeni wiejskiej Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata Województwo Podkarpackie jest jednym z pięciu województw w Polsce wdrażających Wojewódzki Program Odnowy Wsi Kwota (budżet województwa) w latach : ,85 zł, Cel Programu: Poprawa jakości życia na wsi, zaspokajanie potrzeb społeczno-kulturalnych mieszkańców, a także zidentyfikowanie i promowanie dobrych praktyk realizowanych na terenach wiejskich.

Podkarpacki Program Odnowy Wsi na lata Gminy – uczestnicy Podkarpackiego Programu Odnowy Wsi o o 2013 – 42 o 2014 – 7 W sumie w PPOW bierze udział 95 gmin. o Sołectwa uczestniczące w Programie – 108

Podkarpacki Program Odnowy Wsi na lata Instrumenty wdrażania Podkarpackiego Programu Odnowy Wsi na lata : Pomoc finansowa na zadania zapisane w Sołeckich Strategiach Rozwoju Wsi, Konkurs Piękna Wieś Podkarpacka Oczekiwane efekty Programu: integracja społeczności wiejskiej, poprawa jakości życia i stabilność, nabycie umiejętności generowania nowych przedsięwzięć (zdolność kierowania rozwojem własnej społeczności). wzrost aktywności mieszkańców sołectw, uporządkowanie przestrzenne wsi oraz nieruchomości o charakterze publicznym, aktywizacja gospodarcza - stworzenie nowych możliwości dla podmiotów gospodarczych. Liczba godzin przepracowanych przez społeczność wiejską: h. W ciągu trzech lat wdrażania Programu zrealizowanych zostało 195 zadań na kwotę całkowitą ok. 5 mln złotych

Podkarpacki Program Odnowy Wsi na lata Zadania realizowane w ramach PPOW Gmina Cieszanów - Modernizacja Domu Strażaka w Nowym Siole poprzez wykonanie zaplecza kuchenno-sanitarnego. Wartość zadania ,74 zł Wartość pomocy finansowej ,00 zł

Podkarpacki Program Odnowy Wsi na lata Gmina Haczów - Wykonanie drogi gminnej „do stadionu” w Jabłonicy Polskiej Wartość całkowita ,14 zł Wartość pomocy finansowej ,57 zł

Podkarpacki Program Odnowy Wsi na lata Gmina Wadowice Górne - Wyposażenie i remont budynku Ochotniczej Straży Pożarnej Jamy Wartość całkowita ,00 zł Wartość pomocy finansowej ,00 zł

Działania samorządu województwa ROZWÓJ GRUP PRODUCENTÓW  W latach odnotowano znaczącą dynamikę tworzenia grup producentów. Dynamika wzrostu grup producentów w województwie podkarpackim  Samorząd Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie wspiera rozwój grup producentów poprzez finansowanie konferencji i szkoleń informacyjnych dla procesów tworzenia i finansowania grup producentów.  Z budżetu Województwa Podkarpackiego w ostatnich dwóch latach przeznaczono na ten cel środki w wysokości 60 tys. zł w 2014 r. i 30 tys. w 2015 r.  Promocję rozwoju grup wspierano również środkami Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich głównie poprzez dofinasowanie wyjazdów studyjnych.

Działania samorządu województwa PROMOCJA ŻYWNOŚCI WYSOKIEJ JAKOŚCI Samorząd Województwa podejmuje szereg inicjatyw związanych z promocją żywności wysokiej jakości w tym tradycyjnych produktów żywnościowych. Efektem działań jest I miejsce w Kraju pod względem liczny produktów na Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez MRiRW – 180 produktów Rokrocznie organizowanych jest ponad 100 wydarzeń promujących żywność wysokiej jakości w tym podkarpacką wołowinę, rozwój winiarstwa, produkcję serów i ryb: Środki na organizację wydarzeń promujących te produkty pochodzą z:  budżetu samorządu województwa  Regionalnego Sekretariatu Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich

Dziękuję za uwagę Lucjan Kuźniar Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego