"Inteligentna Energia –Europa” – zaproszenie do składania wniosków 2011 Informacje ogólne, priorytety oraz przykłady projektów Antonina Kaniszewska Krajowy Punkt Kontaktowy Programu IEE Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Program IEE w kontekście polityki energetycznej UE  20% redukcja emisji gazów cieplarnianych  20% redukcja zużycia energii pierwotnej  20% energii odnawialnej w bilansie energetycznym  10% biopaliw w transporcie CELE UE DO 2020 WSPÓLNA POLITYKA ENERGETYCZNA DLA EUROPY

Bariery zwiększania efektywności energetycznej  Brak informacji  Niski priorytet dla efektywności energetycznej  Kapitał na inwestycje, nie na projekty „miękkie”  Niewystarczający kapitał  Wielu uczestników rynku, szeroka grupa docelowa

Inteligentna Energia – Europa >Wspiera politykę Unii Europejskiej w dziedzinie energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej oraz pomaga osiągnąć cele wyznaczone na rok 2020 >Zachęca do korzystania ze sprawdzonych „inteligentnych” energetycznie rozwiązań >Nie jest programem rozwijającym technologie, w przeciwieństwie do 7. PR >Działa, aby zwiększyć innowacyjność i konkurencyjność Europy

Program, który pomaga zamienić założenia polityczne w konkretne działania Zmiany w działaniu użytkowników końcowych Cele UE w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii  Tworzenie najlepszych praktyk  Edukacja  Transfer wiedzy  Doskonalenie rynku  Wdrożenie założeń politycznych i ich doskonalenie 730 mln € na

Program IEE >Wspiera rozwój strategii, planów działań oraz usprawnia działanie rynku dla rozwiązań z dziedziny poszanowania energii i energetyki odnawialnej >Wspiera szybsze/bardziej powszechne wdrożenia technologii już dostępnych w UE >Wspiera „oddolne” działania pomagające we wdrożeniu polityki unijnej na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym Katalizator dla innowacji i rozwoju rynku

Narzędzia Programu IEE

Program IEE w liczbach Odnawialne źródła energii Efektywność energetyczna Dotychczas w ramach Programu IEE: - dofinansowano > 500 projektów - utworzono > 60 lokalnych lub regionalnych agencji energetycznych Z pomocy skorzystało ponad 3000 beneficjentów z 30 krajów Działania zintegrowane Efektywność energetyczna w transporcie

Program IEE - instrumenty >konkursy na najlepsze projekty (zaproszenie do składania wniosków), >przetargi na projekty zamówione przez Komisję Europejską, >Inicjatywy ELENA.

Budżet na 2011 r >€ 67 milionów wsparcie „projektów promocyjnych i rozpowszechniających” (dofinansowanie do 75% kosztów kwalifikowanych) >€ 30 milionów inicjatywy ELENA we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, Bankiem kfW oraz Bankiem Rozwoju Rady Europy - wsparcie projektów powielania rynkowego >€ 11 millionów projekty zamawiane (przetargi) >€ 6 millionów działania wspólne i inne mechanizmy

Terminologia w Programie IEE OBSZARY DZIAŁAŃ (SAVE, ALTENER, STEER, Działania zintegrowane) OBSZARY DOFINANSOWANIA lub DZIAŁANIA KLUCZOWE (np. produkty efektywne energetycznie, energia elektryczna z OZE, efektywny energetycznie transport) PRIORYTETY = wybrane corocznie zagadnienia w danym obszarze

Obszary działań Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Działania zintegrowane

Obszary finansowania w 2011 roku Produkty o wysokiej klasie efektywności energetycznej Efektywność energetyczna w przemyśle Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Inicjatywy zintegrowane

Produkty o wysokiej klasie efektywności energetycznej Działania ukierunkowane na: >zwiększenie udziału w rynku produktów energooszczędnych >upowszechnianie zielonych zamówień >sprawdzenie zgodności z prawodawstwem UE (nadzór rynku)

Energy Trophy + „Europejskie Trofeum Energetyczne +” Energy Trophy jest europejskim konkursem mającym na celu oszczędzanie energii w budynkach biurowych poprzez zmianę zachowań pracowników. Niewielkie, nisko-kosztowe działania, jak wprowadzenie energooszczędnych żarówek, regulatorów lub przeprowadzenie małych audytów były dopuszczalne. Nie dopuszczalne były natomiast działania renowacyjne czy termomodernizacyjne. W pierwszej edycji, zorganizowanej w latach , uczestniczyło 38 przedsiębiorstw i instytucji z sześciu krajów. W czasie trwania konkursu wprowadziły one szereg działań, które pozwoliły na zmniejszenie zużycia energii średnio o 7% w ciągu roku. Zwycięzca uzyskał oszczędności rzędu 30% w ciągu roku. Uczestnicy projektu uzyskali w sumie redukcję zużycia energii w wysokości 3700 MWh, emisji CO 2 o ton oraz oszczędności kosztów wynoszące ponad €. W drugiej edycji konkursu ( ), wzięło udział155 firm z 17 krajów. Maksymalna wielkość oszczędności uzyskanej przez uczestników sięgała nawet 42% energii w ciągu roku. Łączna oszczędność dla wszystkich uczestników konkursu wyniosła tym razem 11,8% energii, co spowodowało ograniczenie emisji CO 2 o blisko 9500 ton. Przykład:

Wdrażanie polityki Unii Europejskiej dotyczącej efektywności energetycznej urządzeń AGD w krajach Europy Środkowej i Wschodniej CEECAP >Projekt miał na celu wspieranie krajów Europy środkowej i wschodniej w implementacji unijnych przepisów dotyczących efektywności energetycznej urządzeń gospodarstwa domowego, >Zadaniem projektu było rozpowszechnienie wśród decydentów, wytwórców i sprzedawców specjalistycznej wiedzy oraz zacieśnienie współpracy pomiędzy uczestnikami rynku, których dotyczy etykietowanie urządzeń gospodarstwa domowego. >Wymienione działania miały doprowadzić do zwiększenia efektywności energetycznej urządzeń AGD. Przykład: CEECAP

Efektywność energetyczna w przemyśle Działania ukierunkowane na: >uzyskanie oszczędności w konkretnych branżach (w tym najbardziej energochłonne gałęzi przemysłu) >ustanowienie międzysektorowych schematów (np. audyty lub schematy finansowania dla MŚP, systemy odzysku ciepła z odpadów)

Celem projektu CARE+ jest podniesienie efektywności energetycznej w branży chemicznej oraz stworzenie poradnika wskazującego, jak najskuteczniej prowadzić działania zmniejszające zużycie energii w zakładach chemicznych. >Pierwszy etap: określenie świadomości w zakresie efektywności energetycznej w MSP (ankieta wśród małych i średnich zakładów chemicznych) >Drugi etap: przewodnik pomocny przy samodzielnym przeprowadzaniu audytu w zakładzie, oparty na wynikach ww. ankiety. Przewodnik przetestowany przez KAPE w dwóch pilotowych przedsiębiorstwach. >Trzeci etap: na bazie podręcznika – samodzielny wstępny audyt w 25 przedsiębiorstwach (przy konsultacjach KAPE). W dłuższym horyzoncie czasowym i szerszym kontekście materiały opracowane w czasie projektu mogą stanowić bazę do tworzenia poradników także dla innych branż przemysłu. CARE + Projekt CARE + realizowany jest w Polsce przez Krajową Agencję Poszanowania Energii S.A. i Polską Izbę Przemysłu Chemicznego

Obszary finansowania w 2011 roku energooszczędny transport „czyste” pojazdy Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii(ALTENER) Działania zintegrowane

Energooszczędny transport Działania ukierunkowane na: wspieranie przyjęcia Planów Zrównoważonej Mobilności w Miastach efektywna energetycznie dystrybucji towarów w miastach „ekologiczne” podróże rekreacyjne

„Czyste” pojazdy Działania ukierunkowane na: >wspieranie operatorów flot i władz lokalnych w ramach wdrażania dyrektywy w sprawie ekologicznie czystych pojazdów >konkretne kwestie związane z bezpieczeństwem lub ekonomicznym użytkowaniem ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów

ECODRIVEN Europejska kampania na rzecz promocji efektywnych energetycznie zachowań kierowców Cele: Przygotowanie i wdrożenie europejskiej eko-kampanii dla kierowców pojazdów w co najmniej 9 krajach UE, włączając w to kraje Europy Wschodniej Redukcja 0,5 mln ton emisji CO 2 do roku 2010 w wyniku optymalizacji zachowań na drodze, jak również znaczących ilości innych emisji pochodzących z transportu drogowego, Włączenie do uczestnictwa w kampanii europejskiej co najmniej kierowców samochodów osobowych, ciężarowych (w tym dostawczych) i autobusów oraz dotarcie do kierowców poprzez promocje i reklamę, w tym w mediach Stworzenie europejskiej sieci lokalnej i regionalnej współpracy w oparciu o lokalne władze i instytucje oraz rynki zbytu odpowiednich krajowych i międzynarodowych firm (np. Ford, BP, FIA i Profile International) dla kontynuacji dalszych kampanii. Przykład:

YOUTH Młodzież zmienia współczesne miejskie zwyczaje transportowe YOUTH jest programem dla dzieci i młodzieży w wieku 7-18 lat zachęcającym do uczestnictwa w szeroko rozumianej dyskusji na temat miejskich zwyczajów transportowych w świetle obecnego kryzysu energetycznego i problemów środowiskowych. Przykład:

PRESTO Promocja Codziennego Korzystania z Roweru Wspomaganie rozwoju prawdziwej kultury rowerowej, a tym samym wolności w sferze publicznej w miastach Europy. Przykład: Trzy obszary wdrażania projektu:  kampanie promocyjne  planowanie infrastruktury  promocja rowerów elektrycznych

Obszary finansowania w 2011 roku Energia elektryczna Bioenergia Ogrzewanie/chłodzenie w wykorzystaniem OŹE Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Działania zintegrowane

Energia elektryczna w OŹE >Kwestie związane z siecią: inteligentne podejście do zarządzania sieciami przesyłowymi i dystrybucyjnymi >Akceptacja społeczna: analizy, wpływ nowych wytwórców OŹE oraz rozszerzenie sieci przesyłowej. >Uproszczenie procedur regulacyjnych i administracyjnych: wsparcie oraz szkolenia dla urzędników, >Inicjatywy strategiczne: analizy, planowanie, optymalizacja struktury rynku.

Ogrzewanie/chłodzenie z OŹE >Biomasa, pompy ciepła i systemy solarne w istniejących budynkach >Systemy ciepłownicze i chłodnicze z wykorzystaniem OŹE >Inicjatywy strategiczne mające na celu analizowanie, monitorowanie i usprawnianie systemów wsparcia, gwarancji pochodzenia, pozwoleń na budowę w odniesieniu do wpływu na środowisko oraz akceptacji społecznej

Bioenergia >Biomasa stała: wzrost dostaw z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony, odpady z rolnictwa, odpady >Biopaliwa płynne: zrównoważone łańcuchy dostaw paliw płynych >Biogaz: promowanie produkcji biogazu z odpadów >Inicjatywy strategiczne: wdrażanie polityki związanej z bioenergią

Trans – Solar Wymiana doświadczeń dla rozwoju wykorzystania słonecznych systemów grzewczych Podstawowe cele projektu to: >wymiana doświadczeń producentów i instalatorów z krajów europejskich o najlepiej rozwiniętych rynkach kolektorów słonecznych z przedstawicielami krajów europejskich o najgorzej rozwiniętych rynkach, >propagowanie najnowszych informacji dotyczących Norm Europejskich, uwierzytelnienie certyfikacji (Solar Keymark) oraz promowanie polityki wspierającej rozwój wykorzystania kolektorów słonecznych, >nawiązanie kontaktów biznesowych pomiędzy najbardziej i najmniej rozwiniętymi rynkami europejskimi, >podnoszenie kwalifikacji Krajowego Zrzeszenia producentów i instalatorów kolektorów słonecznych w celu wzmocnienia jego pozycji na krajowym oraz europejskim rynku. Przykład:

ThERRA Promocja wykorzystania biogazu w regionach Europy – transfer narzędzia wspomagającego wzrost społecznej akceptacji dla wykorzystania biogazu w instalacjach stacjonarnych i pojazdach Podstawowym celem projektu było zwiększenie społecznej akceptacji dla instalacji biogazowych oraz promocja wykorzystania biogazu jako surowca do produkcji ciepła, energii elektrycznej, a także jako biopaliwa dla pojazdów mechanicznych. Biogaz produkowany jest z odpadów pochodzenia rolniczego (np. obornik, kiszonka, rośliny energetyczne), na wysypiskach odpadów i w oczyszczalniach ścieków. Wykorzystywany jest on do celów grzewczych, w szczególności w procesach technologicznych i w lokalnych sieciach ciepłowniczych, lub do produkcji energii elektrycznej. Za technologie przyszłości uważa się wtłaczanie biogazu, po oczyszczeniu i uzdatnieniu, do sieci z gazem naturalnym, czy dostarczanie do stacji benzynowych do tankowania przez pojazdy mechaniczne. Przykład:

QualiCert Podstawowym celem tego projektu, jest przygotowanie i wprowadzenie systemów certyfikacji dla instalatorów małych instalacji OZE zgodnie z Artykułem 14 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, który do 31 grudnia 2012 roku obliguje państwa członkowskie do przygotowania systemu certyfikacji lub równoważnych systemów kwalifikowania. Projekt QualiCert zakłada wspólne działania ww. krajów członkowskich w tym zakresie prowadzące m.in. do powstania oraz weryfikacji podręcznika zawierającego główne kryteria dla takiego systemu. Przykład: Ujednolicenie metod akredytacji i certyfikacji instalatorów małych systemów OZE

Efektywność energetyczna (SAVE) Efektywny energetycznie transport (STEER) Odnawialne źródła energii (ALTENER) Działania zintegrowane Obszary finansowania w 2011 roku lokalne inicjatywy w zakresie energii mobilizowanie lokalnych inwestycji związanych z energią budynki o prawie zerowym zużyciu energii szkolenia i podnoszenie kwalifikacji pracowników budowlanych

>Włączenie polityk w zakresie zrównoważonej energii do działań władz lokalnych. Tworzenie oraz wdrażanie planów zrównoważonego zużycia energii (SEAP). Budowanie kompetencji i wymiana doświadczeń pomiędzy doświadczonymi a „uczącymi się” przedstawicielami władz lokalnych >Ułatwienie współpracy pomiędzy władzami publicznymi i innymi podmiotami, w szczególności dostawcami energii, w przygotowaniu oraz wdrażaniu SEAP. Lokalne inicjatywy w zakresie energii

Pomoc techniczna dla władz lokalnych przeprowadzających inwestycje w obszarze zrównoważonej energii (związanych z wdrażaniem SEAP). Pomoc ta ma ułatwić zapewnienie kredytów bankowych lub dotacji UE (np. z funduszy strukturalnych lub spójności). >Beneficjentem mogą być instytucji publiczne z krajów członkowskich UE >Aplikant musi zobowiązać się do wypełnienia celów redukcji CO 2 >Efekt dźwigni > 15 >Min. inwestycja 6mln €, w ciągu 36 miesięcy od podpisania umowy Mobilizowanie lokalnych inwestycji związanych z energią

Budynki o prawie zerowym zużyciu energii >wprowadzanie projektowania zintegrowanego >promowanie pionierskich rozwiązań >przyspieszenie modernizacji istniejących obiektów do standardu budynków o prawie zerowym zużyciu energii >pomoc dla sektora publicznego w realizacji jego wzorcowej roli >inicjowanie trwałej współpracy z przemysłem

Szkolenia oraz podnoszenie kwalifikacji pracowników budowlanych >Filar 1 (2011 rok): Krajowe platformy podnoszenia kwalifikacji i plan działań do 2020r. Stworzenie Mapy Drogowej. Przygotowywany jest jeden wniosek dla każdego kraju. >Termin składania wniosków - 15 czerwca 2011r. >Filar 2 (2012 rok): Schematy podnoszenie kwalifikacji.

Agencja Wykonawcza Programu IEE Agencja Wykonawcza ds. Konkurencyjności i Innowacji (Executive Agency for Competitiveness and Innovation) EACI