wersja dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych ZDUN wersja dla gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych

Zdun Multimedialna charakterystyka zawodu Nazwa zawodu: Zdun Kod zawodu w klasyfikacji szkolnictwa zawodowego: 721[08] Kod zawodu w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy: 711203

Syntetyczny opis zawodu i środowisko pracy Czy wiesz, że zdun: 1. Wykonuje, naprawia i rozbiera różne rodzaje pieców ogrzewczych i kuchennych w budynkach mieszkalnych, użyteczności publicznej, administracyjnych itp. przy zastosowaniu narzędzi murarskich i zduńskich oraz maszyn do przygotowania zaprawy i transportu. 2. Przeważnie pracuje w pomieszczeniach zamkniętych. 3. Często bywa narażony na pracę w warunkach silnego zapylenia. 4. Pracuje indywidualnie. 5. Zwykle pracuje 8 godzin dziennie, jednak zdarzają się przypadki, że trzeba pracować dłużej.

Praca własna… Po zapoznaniu się z powyższym opisem zawodu i środowiska pracy z pewnością znalazłeś sformułowania niezrozumiałe dla Ciebie. Wypisz je, a następnie, korzystając z dostępnych źródeł informacji, postaraj się wyjaśnić znaczenie tych sformułowań. W tym celu najlepiej porozmawiaj z osobami zatrudnionymi w zawodzie lub poszukaj samodzielnie informacji w Internecie. Efekty pracy udokumentuj poprzez stworzenie własnej rozszerzonej wersji charakterystyki zawodu. Może to być teczka, do której włożysz wszystkie, Twoim zdaniem ważne, informacje dotyczące zawodu. Uwaga: Podobnie postąp, kiedy będziesz zapoznawał się z treścią kolejnych slajdów. Na wesoło

NA WESOŁO Przychodzi zdun w roboczym ubraniu, ubrudzony gliną do autosalonu i pyta: – A ile kosztuje ten mercedes coupe? – 50 000 euro. – Dużo... A na kredyt? Na rok? – 4 200 euro miesięcznie. – Dużo, kurde... A na dwa lata? – 2 100 euro miesięcznie. – Też niemało... – To może miałby pan ochotę na tańszy samochód? – Ochotę bym miał, ale paleta kafli nam spadła na taki... Powrót

Zadania i umiejętności zawodowe Zabezpiecza miejsca pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska oraz udziela pomocy przedlekarskiej. Analizuje rysunki, ustala na ich podstawie zakres robót, potrzebnych materiałów oraz rozwiązań konstrukcji zduńskich. Ocenia jakość materiałów stosowanych do budowy konstrukcji zduńskich. Wykonuje piece grzewcze o różnych konstrukcjach (piece kaflowe, komorowe, przenośne) oraz kominki i trzony kuchenne. Konserwacja i naprawa: pieców grzewczych, trzonów kuchennych, kominków, przewodów kominowych. Może także wykonywać piece garncarskie.

Oznacza plac budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Czyta projekt architektoniczny i konstrukcyjny pieców grzewczych. Wykonuje fundamenty i podmurówki pod konstrukcje pieców grzewczych. Przygotowuje zaprawy ognioodporne z gliny. Rozpoznaje rodzaje kafli ceramicznych i dobiera kafle do rodzaju pieca. Układa kafle, czyli buduje piec lub kominek. Wykonuje spinanie kafli. Przycina, szlifuje brzegi kafli. Wycina otwory w kaflu. Przygotowuje tłuczeń do wypełnienia kafli i wypełnia je nim. Muruje z cegły szamotowej komorę paleniskową pieca grzewczego. Muruje z cegły przewody kominowe. Przeprowadza pomiar ciągu komina. Podłącza piece grzewcze do przewodu kominowego. Suszy oraz uruchamia piece grzewcze. I wiele innych… Na wesoło Praca własna… Uwaga: W tekstach podanych powyżej dotyczących zadań i umiejętności zawodowych z pewnością pojawiły się nowe niezrozumiałe sformułowania, spróbuj je rozszyfrować, korzystając z pomocy rodziców, nauczyciela, doradcy zawodowego, Internetu, literatury.

NA WESOŁO Zdun zatrzymuje swojego pomocnika, który o godzinie 19:00 wychodzi z budowy i pyta się: – Bierzesz sobie pół dnia wolnego? – Nie szefie, ja tylko na chwilkę wyskoczę zjeść obiad... Spotykają się na golfie prezesi dwóch firm budowlanych zatrudniających zdunów. Jeden pyta: – Słuchaj, Ty tym swoim zdunom, to coś płacisz? – Nie. Od trzech miesięcy nic im nie płaciłem. – I przychodzą do pracy? – No, przychodzą cały czas. – Dziwne. To tak jak u mnie. A może by zacząć brać od nich pieniądze za wejścia? Powrót

Podstawowe narzędzia pracy w zawodzie Do pracy w zawodzie zduna niezbędne są: Nazwa narzędzia Opis młotek zduński duży służy do przycinania, rozbijania cegieł lub do odbijania od spodu brzegów kafli w celu zmniejszenia ich grubości młotek zduński mały służy do przecinania mniejszych kawałków cegły , a także pobijania noża i punktaka poziomica zduńska służy do sprawdzania poziomu i pionu układanych rzędów kafli węgielnica zduńska służy do wyznaczania i sprawdzania kątów prostych na powierzchni szkliwionej kafla nóż do obcinania kafli jak sama nazwa wskazuje stosuje się go do obcinania kafli punktak (dornik, dłutko zduńskie) jest podobny do gwoździa, stosuje się go do zaznaczenia na kaflu linii cięcia szczypce kaflarskie (obcęgi) mają bardzo szerokie zastosowanie m.in. do odcinania (wyłupywania) brzegów kafli, obcinania płyt szamotowych, przecinania drutów, klamrowania kafli kamień szlifierski po obcięciu punktakiem czy też obcęgami krawędzie kafla są ostre i wymagają wygładzenia kamieniem szlifierskim szczotka zduńska ma krótki włos i służy do zmiatania pyłu z kafli oraz do wymiatania sadzy z kanału spalinowego

Cechy psychofizyczne Test samooceny 1/3 Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie zduna, powinniśmy przede wszystkim wziąć pod uwagę swoje możliwości, cechy osobowości, temperamentu, swoje zainteresowania, uzdolnienia i wymagania fizyczne. Przed przystąpieniem do testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Przeczytaj uważnie poniższy tekst z cechami psychofizycznymi oraz wymaganiami fizycznymi i zdrowotnymi, a następnie oceń siebie pod kątem ich spełniania. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu zaznaczać nieprawdy, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Praca własna… Uwaga: W podanych treściach jest prawdopodobnie dużo nowych niezrozumiałych sformułowań, spróbuj je rozszyfrować.

Cechy osobowości, wymagania fizyczne Cechy psychofizyczne – test samooceny 2/3 Lp. Cechy osobowości, wymagania fizyczne Tak Nie 1 Czy możesz powiedzieć o sobie, że jesteś cierpliwy? 2 Czy nie masz skłonności do bałaganiarstwa? 3 Czy potrafisz przez dłuższy czas (np. 2 godziny) skoncentrować się na wykonywaniu tych samych czynności? 4 Czy Twoją mocną stroną jest zręczność rąk i w związku z tym potrafisz sprawnie i szybko wykonywać różne czynności przy ich użyciu? 5 Czy postrzegasz siebie jako osobę, której łatwo jest samodzielnie podejmować ważne decyzje? 6 Czy zaliczysz siebie do osób wrażliwych na piękno? 7 Czy możesz o sobie powiedzieć, że masz zainteresowania typowo techniczne? 8 Czy masz dobrze rozwiniętą wyobraźnię przestrzenną i patrząc np. na projekt pieca grzewczego jesteś w stanie wyobrazić sobie to, co przedstawia? 9 Czy spostrzegawczość to Twoja mocna strona? 10 Czy na podstawie obserwacji własnego zachowania w klasie uważasz, że masz umiejętności niezbędne do współpracy w grupie oraz potrafisz nawiązać kontakt z innymi ludźmi? Dodaj wszystkie punkty i w okienku zsumuj swój łączny wynik. Razem punktów:

Cechy psychofizyczne – test samooceny 3/3 Klucz odpowiedzi. Jeśli uzyskałeś:   Od 7 do 10 punktów – Twoje odpowiedzi sugerują, że prawdopodobnie jest to zawód, który możesz wziąć pod uwagę w swoich wyborach. Zawsze jednak warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 4 do 6 punktów – możesz rozważyć ten wybór, ale zastanów się – być może istnieją zawody lepiej dopasowane do Twoich cech osobowości i wymagań fizycznych. Ewentualnie zbierz więcej informacji na temat danego zawodu i ponownie je przeanalizuj. Zawsze warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 0 do 3 punktów – zastanów się, może warto przyjrzeć się dokładniej innym zawodom, bliższym Twoim predyspozycjom. Zachęcamy także do zbierania kolejnych informacji, które ułatwią Ci podjęcie decyzji. Zawsze warto przemyśleć ją dokładnie i skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło

NA WESOŁO Na budowie dwaj zdunowie rzucają monetą: – Jak wypadnie reszka, to gramy w karty, a jak orzeł, to idziemy spać. – A jak stanie na sztorc? – No to wtedy trudno, weźmiemy się do roboty. Powrót

Przeciwwskazania zdrowotne Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie zduna, powinniśmy także wziąć pod uwagę przeciwwskazania zdrowotne. Test samooceny 1/3 Przed przystąpieniem do zrobienia testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Przeczytaj uważnie poniższy tekst zawierający przeciwwskazania zdrowotne, a następnie oceń siebie pod tym kątem. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu wybierać nieprawdziwych odpowiedzi, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Uwaga: Zamieszczone treści zawierają dużo sformułowań medycznych, zanim odpowiesz, postaraj się je wyjaśnić.

Przeciwwskazania zdrowotne Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 2/3 Lp. Przeciwwskazania zdrowotne Tak Nie 1 Czy masz skłonność do alergii? 2 Czy chorujesz na padaczkę? 3 Czy odczuwasz czasem zawroty głowy? 4 Czy przydarzyły Ci się w niedawnej przeszłości sytuacje, w których zemdlałeś? 5 Czy zaliczyłbyś siebie do osób mających problemy z rozróżnianiem kolorów? 6 Czy cierpisz na znaczną wadę słuchu i nie słyszysz poleceń osób stojących w pobliżu? 7 Czy chorowałeś ostatnio na przewlekłe choroby płuc czy też oskrzeli? 8 Czy masz wadę serca, która uniemożliwia Ci wykonywanie ciężkich prac fizycznych? 9 Czy cierpisz na choroby ograniczające ruchy Twoich rąk, np. na reumatyzm?

Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 3/3 Klucz odpowiedzi W przypadku, gdy choć raz, odpowiadając na powyższe pytania, wybrałeś wariant „TAK”, musisz się skontaktować z lekarzem medycyny pracy, który będzie w stanie stwierdzić, czy masz przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy w zawodzie zduna. Pamiętaj, że istnieje dużo więcej przeciwwskazań do pracy w zawodzie, zatem warto, abyś dokonując wyborów zawodowych, szczegółowo zapoznał się z tymi przeciwwskazaniami. Zawsze możesz też skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło

NA WESOŁO Powrót Nowak prosi szefa o urlop: – Urlop?! Jaki urlop?! Cały rok pracuje pan przy otwartym oknie i grzeje przy kominku, jeszcze się Panu urlopu zachciewa?! Powrót

Kształcenie w zawodzie zduna Aby pracować w zawodzie zduna, możesz: 1.1. Jako absolwent gimnazjum – wybrać trzyletnią zasadniczą szkołę zawodową. 1.2. Jako absolwent trzyletniego liceum ogólnokształcącego, trzyletniego liceum profilowanego, czteroletniego technikum, dwuletniego liceum uzupełniającego lub trzyletniego technikum uzupełniającego – wybrać szkołę policealną. 1.3. Po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej – kontynuować naukę w trzyletnim technikum uzupełniającym, a po uzyskaniu matury – podjąć naukę na uczelni wyższej. 1.4. Pracując w zawodzie, po 3 latach przygotować się do egzaminu czeladniczego organizowanego przez Związek Rzemiosła Polskiego, następnie zdać egzamin mistrzowski, a po kolejnych kilku latach możesz przystąpić do egzaminu na uprawnienia budowlane. Co zrobić, aby rozpocząć naukę w zasadniczej szkole zawodowej? Należy złożyć następujące dokumenty: świadectwo potwierdzające ukończenie gimnazjum (lub dawnej ośmioletniej szkoły podstawowej) oraz zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu zdun. Zasadnicze szkoły zawodowe przyjmują uczniów, którzy nie ukończyli 18. roku życia.

Kształcenie w zawodzie zduna Czego będziesz się uczył w zasadniczej szkole zawodowej, przygotowując się do wykonywania zawodu zdun? W ramach modułu: 3.1. Techniczne podstawy budownictwa: posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa; przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska; rozpoznawania podstawowych materiałów budowlanych; posługiwania się dokumentacją techniczną; zasad magazynowania, składowania i transportowania materiałów budowlanych. 3.2. Konstrukcje zduńskie i kominiarskie: budowania kanałów wentylacyjnych, spalinowych i dymowych, przygotowywania zapraw ognioodpornych. 3.3. Technologia budowy konstrukcji zduńskich, w tym wykonywania: prac przygotowawczo-zakończeniowych w robotach zduńskich, fundamentów i podmurówek pod konstrukcje zduńskie, pieców kaflowych, komorowych, przenośnych, kominków, trzonów kuchennych. 3.4. Technologia prac konserwacyjnych konstrukcji zduńskich, w tym wykonywania konserwacji i napraw: pieców grzewczych, trzonów kuchennych, kominków, przewodów kominowych.

Kształcenie w zawodzie zduna Z jakich podręczników będziesz się uczył w zasadniczej szkole zawodowej, przygotowując się do wykonywania zawodu zduna? Przykładowe: Birszenk A., Poradnik – roboty zduńskie, Wydawnictwo Arkady. Maj T., Zawodowy rysunek budowlany, WSiP. Pierre-Gilles Bellin, Kominki – poradnik, Wydawnictwo Arkady.

Kształcenie w zawodzie Praca własna…   Poszukaj w najbliższej okolicy adresów szkół zawodowych, w których możesz podjąć naukę w zawodzie zduna. Zapisz je, a następnie zapoznaj się z ich ofertą edukacyjną. Możesz to zrobić na kilka sposobów: odnaleźć strony szkół zawodowych w Internecie, przeglądać poradniki, w których zaprezentowano ofertę szkół ponadgimnazjalnych, rozmawiać ze znajomymi pracującymi w zawodzie lub z kolegami uczącymi się w danym zawodzie i najtrudniejsze – wybierz się do szkoły, by na miejscu zrobić wywiad. Dokumenty potwierdzające Twoją aktywność w poszukiwaniu informacji o zawodzie sukcesywnie wkładaj do teczki. 2. Zapoznaj się z ofertą Związku Rzemiosła Polskiego (www.zrp.pl). Na wesoło

NA WESOŁO Powrót Rozmawiają dwaj zduni: – Wiesz, wczoraj jak stawiałem piec kaflowy, to spadłem z dwumetrowej drabiny. – I nic ci się nie stało?! To jakiś cud! – Jaki tam cud, po prostu spadłem z pierwszego szczebla. Kierownik do pracownika: – Panie Kowalski, ja już nie mam do Pana siły! Wszystko Pan robi wolno – wolno pracuje, wolno mówi... Czy jest jakaś rzecz, którą robi Pan szybko? – Tak... szybko się męczę. Powrót

Rynek pracy Czy wiesz, że: Typowymi stanowiskami pracy w zawodzie zduna są: pomocnik, zdun, czeladnik, mistrz rzemiosła. Pokrewnymi stanowiskami pracy, na których może pracować zdun, są: murarz, betoniarz, posadzkarz. Zdun może poszukiwać pracy w firmach branży budowlanej, rzemieślniczych zakładach remontowo-budowlanych zajmujących się budową i konserwacją trzonów kuchennych, pieców grzewczych oraz kominków. Może także prowadzić własną firmę.

(ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Na wesoło Rynek pracy Praca własna… Czy są problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie zduna? Na to pytanie samodzielnie poszukaj odpowiedzi. W tym celu możesz przeprowadzić wywiady z kilkoma osobami, najlepiej z zdunami pracującymi na własny rachunek lub zatrudnionymi w czyjejś firmie. Jeżeli nie masz takiej możliwości, sięgnij po informacje z gazet (np. po ogłoszenia o pracę) lub z Internetu. Wyniki zapisz w tabeli przygotowanej przez siebie według poniższego wzorca. Lp. Źródło informacji (ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Najważniejsze informacje o zawodzie w skrócie (zadania zawodowe, cechy osobowości, wynagrodzenie) 1 2 3 Dodatkowo możesz zapoznać się z opracowaniami statystycznymi zamieszczonymi przez urzędy pracy. Takie zbiorcze opracowanie znajdziesz na portalu Publicznych Służb Zatrudnienia (www.psz.praca.gov.pl, patrz zakładka: „Informacje o rynku pracy”).

NA WESOŁO Przychodzi mama Jasia do biura pośrednictwa pracy, żeby synowi robotę jaką załatwić: – Pani, nie byłoby dla Jasia jakieś roboty, bo chłopak się marnuje pod sklepem... – A co Jasiu potrafi? – No murować umie, podstawówkę skończył... – A to mamy: zdun, 4000 na rękę... – Pani kochana! Toć przecież Jasiu cały czas po pracy będzie pod sklepem siedział, jak tyle pieniędzy zarobi... A za mniej nie ma? – No jest jeszcze – pomocnik zduna, 3000 na rękę .... – No ale 3000? Też za dużo… A tak za 600-700 złotych to coś by się nie znalazło? – 600-700... Hmmm... To by Jasio musiał studia skończyć… Powrót

Źródła informacji I. Interesujące źródła informacji: Jeżeli chcesz pogłębić wiedzę na temat świata zawodów, możliwości kształcenia, to zachęcamy do przejrzenia informacji zawartych w publikacjach wskazanych w zakładce „Polecane publikacje”. II. Czasopisma specjalistyczne: Murator (http://www.muratordom.pl, 17 lipca 2009). Atlas Budowlany (http://www.atlas.com.pl/atlasbudowlany, 17 lipca 2009). Materiały Budowlane (http://www.materialybudowlane.info.pl, 17 lipca 2009). Wortal internetowy: http://kominki.org (11 lipca 2009).

Źródła informacji III. Przy opracowywaniu charakterystyki wykorzystaliśmy poniższe źródła informacji: Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Zdun, Centralna Komisja Egzaminacyjna Warszawa, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna Jaworzno, 2004 (http://www.cke-bip.waw.pl/assets/files/infor_ZAW_ZSZ/zdun.pdf, stan na: 10 czerwca 2009). Jasek J., Oparowski D., Zienkiewicz Z., Modułowy program nauczania. zdun 712[06], MENiS, Warszawa 2002 (http://www.koweziu.edu.pl/programy/programy.php, 10 czerwca 2009). Klasyfikacja zawodów i specjalności – opis zawodu; zdun (http://www.praca.gov.pl/pages/klasyfikacja_zawodow2.php?klasyfikacja_zawodow_id=1289, 10 czerwca 2009). Lelińska K., Gruza M., Sołtysińska G. (red.), Zawody szkolnictwa zawodowego. Vademecum informacyjne doradcy zawodowego, MEN, Warszawa 2005, s. 284-285. Podstawa programowa kształcenia w zawodzie zdun, MEN, Warszawa (http://www.men.gov.pl/images/stories/zawody/zawody_712_08.pdf, 10 czerwca 2009). Standard wymagań – egzamin czeladniczy dla zawodu zdun, Związek Rzemiosła Polskiego, Warszawa (http://www.zrp.pl, 10 czerwca 2009). Standard wymagań – egzamin mistrzowski dla zawodu zdun, Związek Rzemiosła Polskiego, Warszawa (http://www.zrp.pl, 10 czerwca 2009).

Źródła informacji Akty prawne:   Akty prawne: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia  2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DZ. U. 2010 Nr 82, poz. 537).  Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. nr 124, poz. 860, z późn. zm.). Na wesoło

NA WESOŁO Mały Staś przygląda się, jak ojciec zdun kończy budować kominek w ich nowym domu, mama mówi mu: – Przyglądaj się Jasiu i ucz się, jak dorośniesz, to będzie ojcu pomagał. – A to do tego czasu tata nie dokończy kominka? Kowalski jak zwykle przyszedł spóźniony do pracy i zbiera standardowe upomnienie od szefa: – Był pan w wojsku, Kowalski? – Byłem. – I co tam panu mówił sierżant, jak się pan spóźniał?! – Nic szczególnego... „Dzień dobry, panie majorze...” Powrót

Dziękujemy za uwagę i zachęcamy do dalszych poszukiwań informacji na temat zawodów, które Cię interesują.