HERBATA

Spis treści Legendy z herbatą w roli głównej Uprawa. Skąd się wzięła herbata? Producenci. Etapy produkcji. Co się dzieje zanim trafi na stół? Rodzaje herbaty. Dobroczynne działanie.

Legendy. Chiny. Cesarz Shen Nung, zainteresowany medycyną, a między innymi dobroczynnemu wpływowi na organizm picia przegotowanej wody. Pewnego dnia, gdy cesarz czekał w ogrodzie, aż woda się zagotuje, do imbryka wpadł liść rosnącego niedaleko krzewu herbacianego. Smak i aromat otrzymanego naparu, oczarował cesarza i zainteresował go tą rośliną. Japonia. Mnich o imieniu Bodhidharma postanowił przez 7 lat medytować nie mrużąc oka. Gdy do końca kontemplacji został mu jeden dzień powieki zaczęły mu się zamykać , Przypisał pojawienie się zmęczenia swoim powiekom. wyrwał je więc i rzucił na ziemię. W tym miejscu natychmiast wyrósł krzew herbaty, zerwał kilka listków i zaczął rzuć. Oczwiście zmęczenie minęło.

Uprawa. Herbata uprawiana jest w klimacie tropikalnym i gorącym. Dla prawidłowego wzrostu potrzebuje dużo słońca, częstych obfitych deszczy – roczne sumy opadów powinny przekraczać 120 cm, zaś gleba powinna mieć odczyn lekko kwaśny. Najobfitsze zbiory uzyskuje się na nizinach, lecz aby otrzymać najlepszą jakość powinno uprawiać się herbatę na terenie górzystym na wysokości do 2000 m. n.p.m. i na dobrze nawodnionej glebie. Na dużych wysokościach krzewy rosną wolno, gdyż chłód hamuje ich rozwój, a odporność roślin na temperatury nawet poniżej zera powoduje, że mróz nie niszczy upraw tylko zmniejsza plony. W klimacie podzwrotnikowym, a więc w Indiach południowych, Indonezji i na Cejlonie zbiory odbywają się przez cały rok, w odstępach co 20 dni.

Skąd się wzięła herbata? Chińczycy strzegli swojej tajemnicy dosyć długo. Dopiero ok. 803 roku n.e. mnich, Dengyo Daishi przywiózł pierwsze nasiona rośliny herbacianej do Japonii , które przywiózł z Chin. Cesarz Saga tak zachwycił się przygotowanym napojem , że rozkazał uprawiać herbatę w kilku prowincjach. Jednak na dobre w Japonii herbata pojawiła się ok. XII wieku liście herbaty na Stary Kontynent przywieźli na swoich statkach Holendrzy na początku XVII wieku, które rozprowadzali dalej do Włoch, Francji, Niemiec i Portugalii. Do Anglii herbata trafia w 1658 roku za sprawą Thomasa Garraway'a kupca i właściciela sklepu w Londynie, ale dopiero gdy król Karol II ożenił się z portugalską księżniczką Katarzyną Braganzą, która była miłośniczką herbaty i przywiozła skrzynię chińskiej herbaty w posagu, napój ten zadomowił się na dobre na dworze królewskim.

Producenci.

Indie. Produkują 14% eksportowanych herbat na świecie. W dużej mierze przyczyniło się do tego Imperium Brytyjskie i miłość Anglików do herbaty w XIX w. Obecnie herbatę uprawia się w Indiach na powierzchni ok. 400 000 ha. Trzy największe obszary upraw to: Assam - 655 plantacji zajmujących ok. 168 000 ha mieści się w dolinie Brahmaputra rozciągającej się od Himalajów aż po Zatokę Bengalską. Darjeeling - 100 plantacji położonych u podnóży Himalajów na wysokościach ok. 2200 m npm zajmuje ponad 18 000 ha. Uprawiana tu świetnej jakości czarna herbata jest znana jako "szampan wśród herbat" lub po prostu "królowa herbat". Nilgiri - region położony na południu Indii; ponad 20 000 drobnych hodowców uprawiających 37 000 ha produkuje herbaty używane głównie w mieszankach.

2.Chiny Jak przystało na kraj Jak przystało na kraj pochodzenia herbaty Chiny większość swojej produkcji przeznaczają na własny użytek. Reszta wysyłana za granicę i tak daje 18% udziału w światowym rynku. Bogactwo herbat chińskich to temat na który długo można by rozprawiać. Poza całą gamą czarnych herbat (najsłynniejsze to Keemun, Yunnan i Lapsang Souchong) Chiny sprzedają więc herbaty zielone (Longjing, Gunpowder, Taiping Hon Kui, Youngxi Huo Qing), oolongi (półfermentowane herbaty z prowincji Fuijan), białe (absolutnie wyśmienite i koszmarnie drogie) i prasowane (do XIV wieku większość herbat chińskich prasowano w rozmaite kształty; dziś są dostępne również w Polsce raczej jako ciekawostka - najczęściej w postaci dużych prostokątnych bloków, lub niedużych kulek Toucha - jedna wystarcza na ok. 0,5 litra wody). Jak przystało na kraj

Sri Lanka i Indonezja. Z 220 000 ha upraw Sri Lanka produkuje ok. 240 000 ton herbaty rocznie. To daje jej 21% udziału w całym światowym eksporcie. W 1972 roku wyspa znana Cejlon powróciła do pierwotnej nazwy kraju, lecz nazwa Cejlon została zachowana jako jedna z najlepiej znanych światowych marek herbaty. Wschodnia część wyspy jest oddzielona pasmem gór od zachodniej, dzięki czemu koniec pory zbiorów w jednej części Cejlonu oznacza ich początek w drugiej. Dimbula - to najlepiej znana herbata Cejlońska. Jest uprawiana na pierwszych herbacianych plantacjach powstałych na miejsce kawowych w drugiej połowie XIX wieku na wysokości 1500 m npm. Uva - jasna herbata uprawiana na wschodnich stokach Gór Centralnych, idealna na przedpołudnie Nuwara Eliya - ponoć najlepsza z cytryną. Spośród wysp Indonezji, których łańcuch rozciąga się na południowym Morzu Chińskim i Pacyfiku plantacje herbaty znajdują się głównie na dwóch największych: Jawie i Sumatrze. Pierwsze sadzonki zostały sprowadzone do Indonezji na początku XVIII w. przez Holendrów i do drugiej wojny światowej Indonezja razem Indiami i Cejlonem (dzisiejszą Sri Lanką) zdominowała europejski rynek czarnej herbaty. W czasie wojny plantacje uległy znacznemu zniszczeniu i dopiero niedawno Indonezja zaczęła odzyskiwać swoje udziały w handlu herbatą. W 1994 r. uprawy zajmowały 128 000 ha i pozwoliły na wyprodukowanie i eksport ponad 80 000 ton herbaty.

Etapy produkcji.

Co się dzieje zanim trafi na stół? Klonowanie. Rwanie i cięcie.

Klonowanie.                              Mało kto wie, że dzisiaj już nie jest rozmnażana z nasion tylko poprzez rozkrzewianie wegetatywne z sadzonek oraz dzięki takiej dziedzinie, jaką jest genetyka, przez klonowanie. Metoda ta pozwala na uzyskanie roślin dających duże zbiory, odpornych na choroby, szkodniki i suszę. Gdy krzak herbaty ma wysokość 15 cm przesadzany jest ze szkółek na plantacje. Gdy minie 3 - 5 lat, zaczyna się zrywanie liści na herbatę. Herbata zrywana jest ręcznie do koszów noszonych przez zbieracz na plecach, następnie ważona i odwożona do fabryk. Doświadczony zbieracz może zerwać ok. 30 - 35 kg liści dziennie, z których powstanie 7,5 - 9 kg czarnej herbaty. Liście są zrywane, gdy roślina wypuszcza młode pędy, tzw. flesze. W krajach, gdzie jest cieplej tych fleszy jest więcej. Pierwsze flesze są oczywiście najbardziej poszukiwane,ale te z drugiego zbioru są najbardziej cenione.

Rwanie i cięcie. Gdy już pełne kosze herbaty trafią do fabryki, następuje długi proces obróbki, w zależności od rodzaju i jakości herbaty. Istnieją dwa rodzaje obróbki: CTC i sposób klasyczny. Według metody tradycyjnej zbiór listków i pączków odbywa się ręcznie a następnie herbata poddawana jest procesom więdnięcia, skręcania, fermentacji, suszenia i sortowania. Wszystkie procesy mają miejsce w określonych warunkach i czasie. Następnie dokonuje się klasyfikacji wg wielkości i wyglądu liści.

Rodzaje herbaty. liściaste : mają całe liście lub duże ich fragmenty oraz wiele tipsów; łamane : mniejsze kawałki liści fannings i dusts : to odsiewy i najdrobniejsze części liści, nadają się tylko do torebek i na granulat. Jeśli kupujemy wysokogatunkowe herbaty renomowanych firm na opakowaniu powinien znajdować się symbol oznaczający kategorię gradacji, czyli podziału wg wielkości liści.

Dobroczynne działanie. Od bardzo dawnych czasów wiadomo, że herbata ma właściwości lecznicze i uspakajające a sposób jaj spożywania przed wiekami był swoistym rytuałem pozwalającym na wyciszenie i osiągnięci harmonii ze światem. W dawnej Polsce pisano o niej, że dzięki temu zielu wapory idące do głowy, przytłumienia i sen odejmują tak, iż kto go używa, może kilka dni i nocy bez snu wytrwać.(...) Żołądkowi słabemu pomaga i od letargu broni, przeciw podagrze i kamieniu służy. A co właściwie w takim liściu herbaty się znajduje? Zaraz po zbiorze listki herbaciane zawierają 75 - 80% wody, której ilość po wszystkich stopniach obróbki zmniejsza się do 3%. Zawiera także mnóstwo związków chemicznych, takich jak: węglowodany, aminokwasy, soli me mineralne, związki polifenolowe, powszechnie znane jako tanina, oraz kofeina. Dwa ostatnie związki wpływają na smak herbaty. Powszechnie wiadomo, że tylko kawa ma duże ilości kofeiny. Tymczasem w filiżance czarnej herbaty znajduje się 25- 110 mg kofeiny. Im herbata jest mniej poddawana obróbce, tym mniej ma tego związku. Herbaty Oolong mają 12,5 mg a zielone 8,3 mg kofeiny. Obawiając się jej pijmy herbaty zielone. Poza tym kofeina z herbaty przedostaje się do organizmu wolniej niż ta z kawy, ale działa dłużej. Działa jednak jak delikatny środek pobudzający na serce i układ krwionośny oraz zapobiega miażdżycy. Poza tym związki polifenolowe pomagają w hamowaniu przejścia cholesterolu do krwiobiegu i zapobiegają tworzeniu się skrzepów. Związki znajdujące się w herbacie mogą też zmniejszać ryzyko zachorowania na raka płuc, okrężnicy i skóry. Znajdują się też w niej witaminy A, B, C i P. Herbata może pomagać w usuwaniu toksyn z organizmu poprzez pobudzenie pracy nerek oraz wpływa na pracę wątroby. Dzięki niej zwiększa się koncentracja , pobudza do działania nasz umysł , wyostrza zmysł smaku i zapachu.

Więc pijmy na zdrowie!