Tatrzański Park Narodowy Wyk. Magdalena Gołębiowska

Położenie, powierzchnia,historia

Tatrzański Park Narodowy leży w południowej części Polski, w województwie nowosądeckim, na granicy ze Słowacją. Park Narodowy utworzony został w 1954 roku na obszarze 20973 ha. TPN Aktualna jego powierzchnia wynosi 21164 ha, z czego 15124 ha (71.5%) to lasy, a 5660 ha (26.7%) to głównie zbiorowiska wysokogórskich hal i turni. Grunty rolne (171 ha) i wody (209 ha) zajmują 1.8% pow. parku. Ochroną ścisłą objęto 11514 ha (54.4%) z czego 6149 ha to ekosystemy leśne. Potrzebę ochrony Tatr dostrzeżono wspólnie już w końcu XIX wieku. W roku 1925 podjęto pierwsze próby utworzenia parku narodowego w Tatrach ze Słowacją. Na terenie należącym do lasów państwowych park formalnie utworzono w 1937 r. Po II wojnie światowej w roku 1947 powołano odrębną jednostkę administracyjną Park Tatrzański. W roku 1993 TPN i TANAP UNESCO uznało za rezerwat biosfery, międzynarodowy obszar o światowym znaczeniu.

Geologia i geomorfologia

Park obejmuje najmłodsze, najwyższe i jedyne w Polsce góry typu alpejskiego, które charakteryzują się urozmaiconą rzeźbą terenu z deniwelacjami do 1700 m. Obecny wygląd Tatry zawdzięczają głównie zlodowaceniu w plejstocenie. W okresie ostatnich 500 - 10 tys. lat powstawały tam i znikały lodowce. Najwyższym szczytem polskiej części Tatr i parku są Rysy (2499 m npm). W Tatrach występują dwie odrębne części. TPN Tatry Wysokie zbudowane są ze skał krystalicznych. Krajobraz ich cechują charakterystyczne formy polodowcowe ostre szczyty i granie oraz liczne kotły zajęte w większości przez jeziora. Tatry Zachodnie budują skały krystaliczne i osadowe. Krajobraz ich składa się m.in. z licznych malowniczych dolin z ostańcowymi formami skalnymi. Na terenie parku w Tatrach znajduje się ok. 650 jaskiń, z których najdłuższym i najgłębszym jest system jaskiń Wielka Śnieżna - Wielka Litworowa (długość korytarzy 18000 m, głębokość 814 m). Dla ruchu turystycznego udostępnionych jest 6 ja

Wody

Na terenie parku występują liczne potoki oraz ok Na terenie parku występują liczne potoki oraz ok. 30 jezior zwanych "stawami". Są one ważnym walorem krajobrazowym Tatr Wysokich. Największymi tatrzańskimi stawami są Morskie Oko (34.5 ha oraz 50.8 m głębokości ) i Wielki Staw Polski (34.1 ha oraz 79.8 m głęb.). Jeziora tatrzańskie odznaczają się bardzo ubogim życiem biologicznym oraz niezwykłą przezroczystością wody. TPN Długość największych potoków przekracza 20 km. Występujące wodospady i wywierzyska, które jak np. Wodogrzmoty Mickiewicza są jedną z atrakcji parku. Największym wodospadem jest Wielka Siklawa (70 m).

Roślinnośc

Roślinność charakteryzuje się typowym układem piętrowym Roślinność charakteryzuje się typowym układem piętrowym. W reglu dolnym (do 1250 m npm) dominują lasy jodłowo-bukowe. W reglu górnym (do 1550 m npm) rosną bory świerkowe, które przechodzą w strefę kosówki i traworośli (do 1800 m npm) powyżej której jest piętro alpejskie i turni. Liczba gatunków roślin naczyniowych w parku szacowana jest na ponad 1000 gatunków, wśród których 85 podlega ochronie gatunkowej. W parku rośnie także ok. 600 gat. mszaków, 550 gat. porostów oraz występuje 900 gat. glonów. Wiele roślin rosnących w parku to endemity tatrzańskie, karpackie lub gatunki rzadkie. Najbardziej cennymi z nich są m.in: limba, skalnica tatrzańska, ostróżka tatrzańska, dębik ośmiopłatkowy, skalnica gronkowa, goryczki i krokusy oraz szarotka alpejska, która jest jednym z symboli Tatr. Tatrzański PN.Do bardziej znanych należą również sit skucina i boimka dwurzędowa tworzące endemiczny zespół wysokogórskich muraw przebarwiających się jesienią na czerwono i nadających charakterystyczny kolor większym obszarom górskim np. "Czerwonym Wierchom" Roślinność charakteryzuje się typowym układem piętrowym. W reglu dolnym (do 1250 m npm) dominują lasy jodłowo-bukowe. W reglu górnym (do 1550 m npm) rosną bory świerkowe, które przechodzą w strefę kosówki i traworośli (do 1800 m npm) powyżej której jest piętro alpejskie i turni. Liczba gatunków roślin naczyniowych w parku szacowana jest na ponad 1000 gatunków, wśród których 85 podlega ochronie gatunkowej. W parku rośnie także ok. 600 gat. mszaków, 550 gat. porostów oraz występuje 900 gat. glonów. Wiele roślin rosnących w parku to endemity tatrzańskie, karpackie lub gatunki rzadkie. Najbardziej cennymi z nich są m.in: limba, skalnica tatrzańska, ostróżka tatrzańska, dębik ośmiopłatkowy, skalnica gronkowa, goryczki i krokusy oraz szarotka alpejska, która jest jednym z symboli Tatr. Tatrzański PN.Do bardziej znanych należą również sit skucina i boimka dwurzędowa tworzące endemiczny zespół wysokogórskich muraw przebarwiających się jesienią na czerwono i nadających charakterystyczny kolor większym obszarom górskim np. "Czerwonym Wierchom

Fauna

Bogata fauna parku charakteryzuje się wieloma endemitami oraz gatunkami rzadkimi i objętymi ochroną gatunkową. Do osobliwości faunistycznych parku należą chronione już od połowy XIX wieku kozica i świstak, oraz niedźwiedź brunatny i kilkanaście gatunków ptaków, w tym: orzeł przedni, sokoły, pomurnik i płochacz halny. W wyższych partiach lasów gnieżdżą się głuszec, cietrzew i jarząbek. W lasach liczne są także jelenie, sarny i drobne gryzonie.

Logo Parku