DZIAŁANIA SZKOŁY WOBEC PRZEMOCY I AGRESJI

INTERWENCJE BEZPOŚREDNIE DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE KONSEKWENCJE PRAWNE ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH

Przemoc w szkole pojawia się W relacjach pomiędzy: uczniami nauczycielami i uczniami nauczycielami nauczycielami i rodzicami

Formy przemocy szkolnej Bezpośrednia przemoc fizyczna – bicie, kopanie, popychanie, wymuszenie pieniędzy, zabieranie bądź niszczenie przedmiotów Bezpośrednia przemoc słowna : przezywanie, obrażanie, grożenie, ośmieszanie, rozpowszechnianie plotek, pokazywanie nieprzyzwoitych gestów Pośrednie formy przemocy – namawianie innych do napaści fizycznej lub słownej, izolowanie z grupy

Konsekwencje przemocy ponoszą wszyscy uczestnicy takich sytuacji: OFIARY SPRAWCY ŚWIADKOWIE

OFIARY przeżywają upokorzenie, lęk, rozpacz i smutek czują się osamotnione, bezradne i bezsilne obniża się poczucie ich własnej wartości wzrasta ich izolacja od grupy w sytuacjach ekstremalnych pojawiają się myśli i próby samobójcze

SPRAWCY utrwalenie się modelu agresywnych zachowań na przyszłość obniżenie poczucia odpowiedzialności za własne działania popadanie w konflikty z prawem

ŚWIADKOWIE długotrwałe przeżywanie poczucia winy pretensje do siebie wyuczenie się bezradności i nie reagowanie w trudnych sytuacjach

INTERWENCJE BEZPOŚREDNIE Ofiara Sprawca Świadek

ROZMOWA WSTĘPNA spokojne miejsce na rozmowę czas na rozmowę precyzyjne określenie tematu i celu rozmowy

Czego warto unikać podczas rozmów z dzieckiem - ofiarą? Przypisywania dziecku winy za zaistniałą sytuację Bagatelizowania problemu dziecka Dawania „dobrych" rad

O Czym warto powiedzieć dziecku, które znalazło się w sytuacji ofiary? że nie jest winne temu co się stało jeżeli nie powiedziało o tym co mu się przydarzyło od razu, to również nie ponosi za to winy że pomożemy mu w tej sytuacji Budować poczucie własnej wartości

Czego warto unikać podczas rozmów z dzieckiem - agresorem? Oceniania sprawcy Łagodzenia sytuacji, obracania w żart Długich wypowiedzi Moralizowania Agresji fizycznej Straszenia, grożenia Wchodzenia w rolę sprawcy

O Czym warto powiedzieć dziecku, które znalazło się w sytuacji sprawcy? Nazwij to co widzisz Używaj krótkich, jasnych komunikatów Powołuj się na zasady i normy Powiedz o konsekwencjach Powiedz sprawcy co czuje druga osoba

Świadek Świadek często też jest ofiarą Świadek to osoba, która w sposób bezpośredni (np. widzi, słyszy) lub pośredni (wie, dowiaduje się lub się domyśla) uczestniczy w procesie przemocy.

Czego warto unikać podczas rozmów z dzieckiem - świadkiem? Naciskania – typu „Musisz mi o tym powiedzieć” Oskarżania typu: Dlaczego nie przyszedłeś z tym wcześniej, jak mi nie powiesz będziesz tak samo winny Namawiania do konfrontacji Namawiania do wskazywania winnych w obecności innych uczniów

O Czym warto powiedzieć dziecku, które znalazło się w sytuacji świadka? To samo co powiedzieliśmy ofierze Zapewnienie ochrony Zapewnienie o dyskrecji Pochwała i nagroda

Interwencja w sytuacji "gorącej agresji" Sytuacje "gorącej agresji" to te, w których uczniowie biją się, okładają pięściami, kopią itp. Zdarzenia te mają często miejsce podczas przerw na korytarzu szkolnym. Rzadziej zdarzają się podczas lekcji. Istnieje wtedy niebezpieczeństwo, że dzieci zrobią sobie krzywdę.

Wskazówki dla nauczycieli reagujących w takich sytuacjach: Wkrocz w sytuację, kiedy uznasz, że zachowanie uczniów nie jest zabawą, lecz poważna sytuacją. Rozważ czy samodzielnie poradzisz sobie w tej sytuacji Reaguj zdecydowanie i stanowczo Rozdziel strony Nie dopuszczaj do przejawów przemocy czy gróźb wobec siebie

Dokonaj osobistej oceny sytuacji podejmij decyzję o dalszym sposobie rozwiązania sytuacji Nie pozwól na rozwiązanie sytuacji przez agresora Agresję traktuj poważnie i dosłownie Jeśli ty o tym zdecydujesz, wyznacz konsekwencje i dotrzymaj słowa Nie trać kontaktu z uczestnikami sytuacji, dopóki nie masz pewności, że uczestnicy pojęli, co się stało

Rozwiązanie sytuacji "gorącej agresji" wymaga często przeprowadzenia rozmów -równo z agresorem jak i z ofiarą. W zależności od sytuacji rozmowy te mogą być prowadzone indywidualnie lub w obecności obu uczniów

PRZEMOC SAMA SIĘ NIE KOŃCZY PRZEMOC SAMA SIĘ NIE KOŃCZY! BRAK INTERWENCJI Z ZEWNĄTRZ PROWADZI DO JEJ ESKALACJI….

DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE DZIAŁANIA ZAPOBIEGAJĄCE AGRESJI I PRZEMOCY POWINNY BYĆ REALIZOWANE JEDNOCZEŚNIE NA POZIOMIE: CAŁEJ SZKOŁY CAŁEJ KLASY JEDNOSTKI

SZKOLNY SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY POWINIEN OBEJMOWAĆ CAŁY SYSTEM SZKOLNY DYREKTOR PSYCHOLOG PEDAGOG WYCHOWAWCA

DZIAŁANIA NA POZIOMIE SZKOŁY rada pedagogiczna – uświadomienie problemu, tworzenie programu zaradczego, doskonalenie umiejętności przeprowadzenie ankiety w śród uczniów stworzenie jednego systemu norm i zasad dzień poświęcony problemom agresji i przemocy lepszy nadzór nad uczniami w czasie przerw ogólnoszkolne zebranie rodziców i zaangażowanie ich do pracy

STRUKTURA KLASY zwykły członek grupy ofiara przemocy prowodyr satelita

KLASA OPANOWANA PRZEZ PRZEMOC OSOBY NIE AKCEPTUJĄCE PRZEMOCY PROWODYR PRZEMOCY satelita ofiara przemocy norma grupowa: RZĄDZI SILNIEJSZY

DZIAŁANIA NA POZIOMIE KLASY EDUKACJA DOTYCZĄCA PRZEMOCY I UMIEJĘTNOŚCI REAGOWANIA NA NIĄ STWORZENIE KLASOWEGO REGULAMINU ZAPOBIEGANIA PRZEMOCY ZAJĘCIA INTEGRUJĄCE KLASĘ DIAGNOZA ATMOSFERY W KLASIE REGULARNE ROZMOWY Z UCZNIAMI NA TEMAT PROBLEMÓW KLASOWYCH NAGRADZANIE DOBRYCH ZACHOWAŃ DZIECI

REGULAMIN GRUPOWY PRZECIWKO PRZEMOCY POWINIEN ZAWIERAĆ TAKIE ZASADY JAK: NIE ZNĘCAMY SIĘ NAD INNYMI STARAMY SIĘ POMÓC DZIECIOM, NAD KTÓRYMI KTOŚ SIĘ ZNĘCA INFORMUJEMY DOROSŁYCH O PRZYPADKACH ZNĘCANIA SIĘ WŁĄCZAMY DO ZABAWY, ROZMÓW I WSPÓLNEGO SPĘDZANIA CZASU DZIECI, KTÓRE POZOSTAJĄ NA UBOCZU KONSEKWENCJE ZNĘCANIA SIĘ NAD INNYMI SĄ W NASZEJ GRUPIE NASTĘPUJĄCE…

Wychowawca może z grupą co jakiś czas analizować stopień przestrzegania zasad Warto przypominać dzieciom, że informowanie o przypadkach przemocy jest wyrazem odwagi i chęci pomocy słabszemu Ważna jest praca nad integrowaniem grupy i poprawą pozycji najsłabszych dzieci Ważna jest obserwacja zachowań sprawców i ofiar oraz pozytywne wzmacnianie konkretnych przejawów konstruktywnych zachowań np.. współpracy, pomocy

DZIAŁANIA NA POZIOMIE JEDNOSTKI rozmowy ze sprawcami przemocy rozmowy z ofiarami przemocy rozmowy ze świadkami przemocy rozmowy z rodzicami

KONSEKWENCJE PRAWNE ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 ze zm.).

Przepisy ustawy określają i precyzują trzy kategorie nieletnich w zależności od przedziału wieku i rodzaju podejmowanych przez nich czynności

W zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji – w stosunku do osób nieletnich o nieoznaczonej dolnej granicy wieku do lat 18. W zakresie postępowania w sprawach o czyny karalne – w stosunku do osób nieletnich, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale nie ukończyły lat 17 W zakresie wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych – w stosunku osób nieletnich o nieoznaczonej dolnej granicy wieku do lat 21, względem których środki te zostały orzeczone.

Realizując wymienione we wstępie zadania szkoły szczególną uwagę należy zwrócić na art. 4 u.p.n. Przepis ten wskazuje na podmioty odpowiedzialne za podejmowanie działań zapobiegawczych i interwencyjnych. Określa, że „każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszanie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu.”

Natomiast instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu - art. 4 §3 u.p.n. Wymieniony zapis ma istotne znaczenie dla praktyki szkolnej i powinien znaleźć odzwierciedlenie w szkolnych procedurach interwencyjnych. Obowiązek prawny dokonania czynności przewidzianych przez ustawę obciąża zarówno osoby kierujące instytucją lub organizacją jak i każdego, kto zobowiązany jest do czuwania nad prawidłowością ich działania. Jego niedopełnienie może spowodować odpowiedzialność karną, gdy dotyczy to funkcjonariusza publicznego (art.231 k.k.), a dyscyplinarną, jeżeli chodzi o inne osoby pracujące w instytucjach państwowych lub działające w organizacjach społecznych.

Ponadto, z punktu widzenia działalności szkoły, ważne są zapisy art Ponadto, z punktu widzenia działalności szkoły, ważne są zapisy art. 37 i 39 u.p.n. Policja lub działający na podstawie szczególnego upoważnienia organ administracji państwowej są upoważnieni do podejmowania określonych czynności, w tym, w razie potrzeby, do zatrzymania nieletniego. Taka sytuacja może mieć miejsce na terenie szkoły. Przy przesłuchaniu nieletniego przez Policję ustawodawca wymaga obecności rodziców nieletniego, opiekuna lub obrońcy. Gdy zapewnienie wymienionych osób jest niemożliwe, należy bezwzględnie wezwać do obecności przy przesłuchaniu nieletniego nauczyciela lub przedstawiciela powiatowego centrum pomocy rodzinie albo przedstawiciela organizacji społecznej, do której zadań statutowych należy oddziaływanie wychowawcze na nieletnich lub wspomaganie procesu resocjalizacji.

WNOSKI KOŃCOWE Przemoc w szkole należy traktować jako dysfunkcję systemu, a nie problem jednostek Jednostka (nauczyciel, rodzic, uczeń) nie jest w stanie rozwiązać problemu przemocy w szkole – potrzebne są działania systemowe

DZIAŁANIA SYSTEMOWE SĄ: zaplanowane i prowadzenie w oparciu o diagnozę sytuacji w szkole prowadzone na wszystkich poziomach systemu szkolnego (środowisko nauczycieli, uczniów, rodziców) realizowane konsekwentnie i monitorowane

TEORETYCZNIE TO JUŻ KONIEC….. ….a może dopiero początek …. DZIĘKUJĘ! mgr Renata Wiśmierska