eTwinning a 12 dylematów nauczycieli przedmiotów ścisłych Dr inż. Elżbieta Gajek 04 listopada 2009 http://www.ils.uw.edu.pl/~egajek

Znane wcześniej niż powstała idea uczenia się przez całe życie Zmiana w edukacji Istotą edukacji jest zmiana: Uczniowie zmieniają się przyswajając wiedzę i umiejętności Nauczyciele uczą się nieustannie, zmieniają: metody, techniki, dostosują je do uczniów Władze edukacyjne zapewniają ciągłe zmiany: podstawy programowe, kompetencje kluczowe, ideologia Zmiana wymaga ogromnego wysiłku Znane wcześniej niż powstała idea uczenia się przez całe życie

Nauczyciel – urzędnik, filozof, aktor Dylemat 1 Nauczyciel – urzędnik, filozof, aktor Frederick Nietzsche twierdził prawie 130 lat temu: Nauczyciel nie może być tylko najętym, opłacanym przez rząd urzędnikiem, który ma przyuczyć młodego człowieka do konformistycznej akceptacji otaczającej rzeczywistości. Nauczyciel ma być filozofem, którego wywód ma być organizowany wewnętrzną integralnością myśli i przekonań. Nie może być jednak aktorem – sukces sceniczny w klasie kusi i uwodzi zaspokaja próżność i poprawia samopoczucie. (Axer)

Wolność i nonkonformizm Dylemat 2 Wolność i nonkonformizm Rodzice z żądaniami sukcesu komercyjnego dla dzieci Urzędnicy, władze, inspektorzy z dokumentami i wymaganiami Uczymy tego, czego warto się od nas nauczyć i pójść dalej Uczniowie - pragmatyczni, chcą tylko tego, co będzie im wkrótce potrzebne Koledzy i koleżanki - zachowawczy

Podstawy programowe Dylemat 3 Brak: Podkreśla się związek treści kształcenia z otaczającą rzeczywistością Eksperymenty Metoda projektów i „przeżywanie” zjawisk – tylko w chemii Program matematyki może wykraczać poza podstawę programową Przedmiot Przyroda na IV etapie edukacyjnym Uczeń: opisuje, wyjaśnia, podaje, wymienia, stosuje, oblicza, analizuje, interpretuje. Brak: Współpracy, terminologii w językach obcych, Uczeń: zadaje pytania, formułuje problemy, modeluje zjawiska, wykorzystuje TIK do nauki….

Kompetencje kluczowe a eTwinning Rada i Parlament Europejski przyjęły w 2006 roku dokument Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie. Są to następujące kompetencje: Porozumiewanie się w języku ojczystym Porozumiewanie się w językach obcych Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne Kompetencje informatyczne Umiejętność uczenia się Kompetencje społeczne i obywatelskie Inicjatywność i przedsiębiorczość Świadoma ekspresja kulturowa.

Dylemat 4 Dylemat Czy kształcić podstawowe kompetencje przedmiotowe? Czy kształcić kompetencje kluczowe?

Nauczanie i uczenie się Dylemat 5 Nauczanie i uczenie się Uczenie istoczy (dzieje) się dramatem. Jest próbą zwracania się ku temu „co niewiadome”. Budzi napięcie. Każda próba redukcji napięcia, czyli udzielenia odpowiedzi … ma znamiona obsesji. (Tischner, Hegel) „Jeśli chcesz osiągnąć to i to w warunkach takich i takich, to powinieneś podjąć działania takie i takie”. (Hejnicka-Bezwińska 1995) „Metodą, która blokuje możliwość uczenia się zgodnie z własnym stylem jest nauczanie dyrektywne, silnie sterowane, dyktujące uczniom krok po kroku, co mają robić w każdej chwili” (Walat 2007)

Uczenie się i myślenie 1 Dialog nauczyciela z uczniem „Nie mogę nikogo niczego nauczyć, mogę tylko sprawić, by zaczęli myśleć” (Socrates) „Większość ludzi raczej umrze niż pomyśli; i rzeczywiście, oni to robią” (Bertrand Russell)

Uczenie się i myślenie 2 Dylemat 6 „Jako nauczyciel stale staję przed problemami, które nie mają nic wspólnego z matematyką. To co próbuję robić, to sprzedawanie matematyki dzieciakom pod hasłem, że to frajda. I tak mija mi tydzień”(Davies Świat matematyki 2001). „Prawdziwe myślenie wymaga zaangażowania i medytacji, a na to potrzeba czasu. Nie jest ono możliwe, gdy głównym celem jest szybkie podanie jedynej właściwej odpowiedzi, a następnie zajęcie się czymś przyjemniejszym. Nie ma wtedy czasu, by przeżyć głęboką i trwałą satysfakcję, jaką daje zrozumienie problemu!” (Mason et al. Matematyczne myślenie 2005:147-148). Nauczyciel cytowany przez Daviesa)

Związek nauk ścisłych z kulturą Dylemat 7 Związek nauk ścisłych z kulturą Sztuka Muzyka Literatura „Niedostrzeganie elementu estetycznego w matematyce jest szeroko rozpowszechnione i może rodzić wrażenie, że matematyka jest sucha jak pieprz, ekscytująca jak książka telefoniczna, odległa jak prawa XV-wiecznej Szkocji przeciwko nieletnim złodziejom. Na odwrót zaś, uznanie tego elementu sprawia, że przedmiot cudownie ożywa i rozkwita jak żadne inne dzieło ludzkiego umysłu” (Davies 2001)

Zjawiska fizyczne np. Iryzacja to zjawisko optyczne polegające na powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła białego odbitego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych własnościach optycznych

Matematyka i muzyka Boards Of Canada: "Music Is Math" (z Geogaddi) "Triangles & Rhombuses", geometria Two Lone Swordsmen: "You Are..." (z Tiny Reminders) "Algebra, du bist Liebe! Algebra, du bist Musik!" Radiohead: "2+2=5" (z Hail To The Thief) Polvo: "Fast Canoe" (z Exploded Drawing) Math-rock Kaliber 44: "+ i –" (z Księga Tajemnicza. Prolog) Oval: "Line Extension" (z 94 Diskont) Kate Bush: "Pi" (z Aerial) "Oh he love, he love, he love / He does love his numbers / And they run, they run, they run him / In a great big circle / In a circle of infinity"

Precyzja języka Terminologia w językach: ojczystym i obcym Inspiracje do rozwoju języka: logika - symbolika

Matematyka i literatura Wisława Szymborska Liczba Pi O, jak krótki, wprost mysi, jest warkocz komety! Jak wątły promień gwiazdy, że zakrzywia się w lada przestrzeni! A tu dwa trzy piętnaście trzysta dziewiętnaście mój numer telefonu twój numer koszuli rok tysiąc dziewięćset siedemdziesiąty trzeci szóste piętro ilość mieszkańców sześćdziesiąt pięć groszy obwód w biodrach dwa palce szarada i szyfr, w którym słowiczku mój a leć, a piej oraz uprasza się zachować spokój, a także ziemia i niebo przeminą, ale nie liczba Pi, co to to nie, ona wciąż swoje niezłe jeszcze pięć, nie byle jakie osiem, nieostatnie siedem, przynaglając, ach, przynaglając gnuśną wieczność do trwania.

Przyroda w literaturze Wrażliwość na ludzi, kultury i przyrodę Kapuściński: „W Algierze po raz pierwszy zobaczyłem Morze Śródziemne. … Nigdy nie byłem w miejscu, w którym natura jest tak życzliwa człowiekowi. Było w nim wszystko jednocześnie – i słońce, i chłodzący wiatr, i jasność powietrze, i srebro morza. … W jego gładkich falach była pogoda, spokój i coś jak zaproszenie do podróży i poznania.” Podróże z Herodotem 2006:216

Filozofowanie - miejsce człowieka w świecie Dylemat 8 Filozofowanie - miejsce człowieka w świecie Konflikt / symbioza: człowiek - przyroda Uleganie – ujarzmianie Eksploatacja - ochrona Zachowanie przyrody – ingerencja w przyrodę Zachwyt - groza Reakcja na stan przyrody, wrażliwość, dbałość - to jest także KULTURA

Co ja mogę zrobić aby …… ? - dostrzec i odczuć piękno przyrody własnej i odległej - poznać przyrodę - ją opisać i zrozumieć zjawiska - chronić przyrodę - ją zachować dla przyszłych pokoleń

Filozofowanie - fizyka w cywilizacji i kulturze 1 Dylemat 9 Filozofowanie - fizyka w cywilizacji i kulturze 1 Etyczny wymiar zastosowań fizyki Nauki techniczne fundamentem naszej cywilizacji Nauki przyrodnicze, w szczególności medycyna, jako działy fizyki Fizyka a filozofia „Wiem, że nic nie wiem” (Sokrates) Filozofia przyrody. Rola matematyki w opisie i rozumieniu przyrody

Filozofowanie - fizyka w cywilizacji i kulturze 2 Fizyka (nauka) a wiara (religia) „Nauka bez religii jest ułomna, religia zaś bez nauki ślepa.” (Albert Einstein), Zastosowania aparatu myślowego fizyki w innych dziedzinach Na przykład w socjologii, ekonomii (ekonofizyka), grach rynkowych

Współpraca Dylemat 10 Nauczanie: przedmiotowe – modułowe, zintegrowane Z nauczycielami innych przedmiotów: artystycznych, języków, informatyki. Z nauczycielami ze szkół zagranicznych

Międzykulturowe poznawanie matematyki i nauk ścisłych Dylemat 11 Międzykulturowe poznawanie matematyki i nauk ścisłych Nauczanie i uczenie się matematyki i treści przedmiotów ścisłych jest częścią kultury. Można je poznawać wysiłkiem fizycznym i mentalnym stania pod tablicą z kredą w rękach, ale można też inaczej. Nie można dobrze zobaczyć własnej kultury (edukacyjnej) dopóki nie spojrzy się na nią oczami innych Ewaluacja i krytyczne spojrzenie na metody i treści pracy nauczyiela.

Wizja tworzy rzeczywistość Dylemat 12 Wizja tworzy rzeczywistość „Nie widzimy rzeczy jakimi one są. Widzimy je takimi jacy jesteśmy.” Anais Nin „Nie jesteś jednak tak bezwolny, a choćbyś był jak kamień polny, lawina bieg od tego zmienia” Czesław Miłosz Efekt Pygmaliona Eksperyment więzienny Zimbardo

Wnioski Przedstawionych dylematów nie da się rozwiązać ogólnie i systemowo, ale można wychylać ich treści, jak wahadło, w kierunku odpowiednim do konkretnych sytuacjach – które stanowią naszą codzienność Warto zobaczyć na ile uda się wychylić to wahadło w kierunku emocji, współpracy, frajdy, rozwiązywania problemów w projektach eTwinning unikając nudy, rutyny, bezowocnych zmagań, bezmyślności.