Elementy pedagogiki cz.2 /dla studentów historii studiów II st./ dr Jerzy Lackowski Elementy pedagogiki cz.2 /dla studentów historii studiów II st./

Dylematy kreatorów edukacji Jerzy Lackowski Dylematy kreatorów edukacji Jak efektywnie wydawać publiczne pieniądze? Jak minimalizować zjawisko społecznych nierówności edukacyjnych? Jak pogodzić zadania szkoły wykonywane na rzecz społeczeństwa z zapewnieniem każdemu uczniowi optymalnych warunków nauczania? Jak godzić oczekiwania rodziców z oczekiwaniami nauczycieli? Jak nadać rzeczywisty wymiar stwierdzeniu, że edukacja jest usługą wykonywaną dla ucznia? W jakim zakresie szkoła może być autonomiczna?

Wymagania kwalifikacyjne dla n-li /rozporz. MEN z 12.03.2009 r./ Jerzy Lackowski Wymagania kwalifikacyjne dla n-li /rozporz. MEN z 12.03.2009 r./ Wykształcenie wyższe /w przypadku szkół średnich – wyższe magisterskie/, zgodne z nauczanym przedmiotem W przypadku ukończenia studiów nie spełniających powyższego warunku, ukończenie studiów podyplomowych zgodnych z nauczanym przedmiotem W przypadku ukończenia studiów „niekierunkowych” można nauczać przedmiotu, jeżeli w standardzie kształcenia dla ukończonego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych ujęte były treści podstawy programowej Języków obcych mogą nauczać także absolwenci studiów wyższych, legitymujący się zaawansowaną znajomością języka Przygotowanie pedagogiczne.

Współczesny nauczyciel to winna być osoba: jerzy.lackowski@uj.edu.pl Współczesny nauczyciel to winna być osoba: dobrze przygotowana merytorycznie, autentycznie dobrze wykształcona przygotowana do pracy w szkole zarządzającej wiedzą, umiejętnie rozbudzająca uczniowskie zainteresowania, kreatywna, nie wpadająca w schematy, „nie nudząca …” dla której najważniejszy jest wszechstronny rozwój ucznia /wspieranie go/, a nie bezrefleksyjne podporządkowywanie się biurokratycznym regułom otwarta na potrzeby drugiego człowieka, szanująca każdego człowieka i kształtująca wśród swoich uczniów postawy szacunku dla Drugiego, życzliwa, z poczuciem humoru krytyczna, samodzielna, prawa kształtująca wśród uczniów postawy obywatelskie i patriotyczne.

Filozofia dialogu (spotkania) /E. Levinas, J. Tischner/ a edukacja Jerzy Lackowski Filozofia dialogu (spotkania) /E. Levinas, J. Tischner/ a edukacja Szkoła to nie instytucja, ale nade wszystko miejsce spotkania nauczycieli i uczniów Fundamentalne znaczenie ma dialog. Bez słów, które nauczyciel kieruje do ucznia i poprzez które ukazuje rzeczy, nie ma uczniowskiego bycia – w – świecie Edukacja zanurzona w przestrzeni zaufania Niebywale istotne znaczenie ma indywidualizacja oddziaływań edukacyjnych Nauczyciel jest dla ucznia, ale uczeń nie jest dla nauczyciela Ważny jest każdy uczeń.

Ukryty program – niezaplanowane w szkolnym programie Jerzy Lackowski Ukryty program – niezaplanowane w szkolnym programie oddziaływania szkoły na uczniów. Pozadydaktyczne, wychowawczo ważne konsekwencje uczęszczania do szkoły, pojawiające się systematycznie, nie ujęte w żadnym zestawie celów i planowanych działań. Ukryty program pojawia się w podręcznikach oraz w szkolnej codzienności. Ukryty program przyczynia się do kreowania wśród uczniów postawy „człowieka organizacji”.

Szkoła w społeczeństwie informacyjnym

Społeczeństwo informacyjne – sposób organizacji społeczeństwa Jerzy Lackowski Społeczeństwo informacyjne – sposób organizacji społeczeństwa kształtujący się w krajach o wysokim stopniu rozwoju technologicznego, w których zarządzanie informacją /jej jakość i szybkość przepływu/ staje się głównym elementem konkurencyjności w gospodarce.

W społeczeństwie informacyjnym: Jerzy Lackowski W społeczeństwie informacyjnym: Internet staje się powszechnym środkiem komunikacji obywatelskiej oraz informacji publicznej Istnieje powszechny dostęp do informacji Fundamentalne znaczenie ma powszechna, trwająca przez całe życie, wysokiej jakości edukacja Dobrze swoją rolę może spełniać jedynie szkoła zarządzająca wiedzą /informacją/.

W społeczeństwie informacyjnym zachodzi: Jerzy Lackowski W społeczeństwie informacyjnym zachodzi: Szybki rozwój sektora oświaty i nauki Wzrost znaczenia specjalistów, nauczycieli i naukowców w strukturze zawodowej Wzrost znaczenia wiedzy teoretycznej jako źródła innowacji Kreowanie modelu szkoły zorientowanej na rozwiązywanie problemów /zarządzającej wiedzą/.

Edukacja w społeczeństwie informacyjnym Jerzy Lackowski Edukacja w społeczeństwie informacyjnym Dobrze wykształcony, kompetentny, twórczy nauczyciel Szkoła zarządzająca wiedzą Ogromna rola kształcenia ustawicznego E-learning Samokształcenie

Zaczyna się pojawiać, będzie Jerzy Lackowski Była, ciągle dominuje Zaczyna się pojawiać, będzie Szkoła przekazująca wiedzę Szkoła zarządzająca wiedzą N-l kreuje rozbudzające uczniowskie zainteresowania sytuacje dydaktyczne (n-l twórca) N-l realizuje program (n-l wykonawca) Dominuje schematyzm Dominują twórcze poszukiwania Szczególną wartość stanowi dyskurs Szczególną wartość stanowi „porządek” Najważniejszy jest rozwój każdego ucznia Najważniejsze są biurokratyczne wskaźniki

Szkoła w społeczeństwie informacyjnym Jerzy Lackowski Szkoła w społeczeństwie informacyjnym Staje się centrum edukacyjno – kulturowym W ramach generalnych krajowych standardów edukacyjnych prowadzi zróżnicowane programy kształcenia odpowiadające potrzebom edukacyjnym różnych uczniów /szkoła dla każdego/ Pracuje z uczniami w różnym wieku, rozsądnie wykorzystując kształcenie na odległość Elastycznie dostosowuje swoją ofertę edukacyjną do zmieniających się potrzeb edukacyjnych jej potencjalnych klientów Kreuje umiejętności skutecznego poszukiwania i wykorzystywania potrzebnych dla rozwiązania danego problemu informacji.

Szkoła centrum edukacyjno - kulturowe Jerzy Lackowski Szkoła centrum edukacyjno - kulturowe Wykonuje nie tylko zadania edukacyjne dla dzieci i młodzieży, ale także dla ludzi dorosłych Posiada bogatą i różnorodną ofertę zajęć pozalekcyjnych dla młodych ludzi, jak też pomaga ludziom dorosłym w interesującym spędzaniu czasu wolnego Posiada dobrze wyposażoną, ogólnie dostępną bibliotekę z centrum multimedialnym Jest centrum kreowania aktywnych postaw obywatelskich.

Człowiek w społeczeństwie informacyjnym Jerzy Lackowski Człowiek w społeczeństwie informacyjnym Prace nierutynowe (zasadnicze znaczenie ludzkiej kreatywności) Przekazywanie wiedzy Tworzenie wiedzy Komputerowi Drugiemu człowiekowi

Szkoła zarządzająca wiedzą /informacją/ Jerzy Lackowski Szkoła zarządzająca wiedzą /informacją/ Działanie Wiedza Informacja

Jerzy Lackowski Wyzwania związane z Internetem /wyzwania stające przed społeczeństwem informacyjnym/ Ochrona wolności Minimalizowanie zjawiska wykluczenia z sieci Kreowanie szkół zarządzających informacją /wiedzą/ Sieciowa przedsiębiorczość oraz indywidualizacja zatrudnienia /nowe formy stosunków pracy/ „Przejrzystość” informacyjna oraz ochrona prywatności.

Rola Internetu w wychowaniu Jerzy Lackowski Rola Internetu w wychowaniu Kształtowanie postaw ludzi umiejących dokonywać właściwych wyborów Kreowanie społeczeństwa obywatelskiego Kształtowanie dociekliwości poznawczej Kreowanie odpowiedzialności za podejmowane działania Kształtowanie szacunku dla drugiego człowieka.

Warto, aby ludzie odpowiedzialni za edukację to zauważyli... Jerzy Lackowski Edukacja jest jedną z niewielu dziedzin życia, w której mamy do czynienia z ciągle jeszcze akceptowanym przez wielu obywateli monopolem państwa. W jego ramach funkcjonuje jednolity model szkoły, poddanej wszechwładnej dominacji biurokracji. Ów model mógł spełniać przyzwoicie swoją rolę w społeczeństwie przemysłowym, ale trzeba wreszcie postawić pytanie, czy nie nadchodzi czas zastąpienia go przez model urynkowionej szkoły obywateli. Wszak żyjemy w społeczeństwie informacyjnym, w którym szczególne znaczenie ma różnorodność i indywidualizacja, a nie masowa uniformizacja. Warto, aby ludzie odpowiedzialni za edukację to zauważyli...

edukacja patriotyczna i obywatelska jerzy.lackowski@uj.edu.pl Polska szkoła a edukacja patriotyczna i obywatelska

W społeczeństwie obywatelskim: jerzy.lackowski@uj.edu.pl W społeczeństwie obywatelskim: Suwerenem władzy jest naród sprawujący ją przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio Władza działa w granicach i na podstawie prawa, system źródeł prawa uwzględnia interesy obywateli Istnieje prawny system ochrony praw i wolności obywateli Funkcjonują instytucje gwarantujące przestrzeganie praw Zapewnia się obywatelom możliwość uczestniczenia w życiu społecznym, istnieją prawne gwarancje tworzenia organizacji wyrażających interesy obywateli. Rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego sprzyja subsydiarność państwa.

Fundamentalne pytania: Jerzy Lackowski Fundamentalne pytania: Co oznacza patriotyzm we współczesnej Polsce? Czy w jednoczącej się Europie nie jest anachroniczny? Czy będzie potrzebny w przyszłości? Co oznacza rozumny patriotyzm? Jak poprzez rodzinną oraz lokalną tożsamość budować polski patriotyzm? Czy patriotyzm może być modny? Dlaczego często to co ważne dla polskiej wspólnoty jest słabo obecne w polskiej szkole i przestrzeni publicznej?

Szkoła biurokratyczna instytucja czy szkoła miejsce spotkania, Jerzy Lackowski Szkoła biurokratyczna instytucja czy szkoła miejsce spotkania, pełne twórczych poszukiwań, w której każdy uczeń może rozwijać swoją ciekawość poznawczą? Szkoła biurokratyczna instytucja czy szkoła obywateli?

Wychowanie Kogo chcemy wychować? jerzy.lackowski@uj.edu.pl Wychowanie Kogo chcemy wychować? W oparciu o jaki system wartości pracujemy? Jak uwzględniamy w naszej pracy oczekiwania rodziców? Cele mogą wynikać: z zewnętrznego /krajowego, regionalnego, lokalnego/ modelu wychowania, ze szkolnego programu wychowawczego, z nauczycielskiego programu pracy wychowawczej.

Warunki sprzyjające kształtowaniu przez szkolę postaw obywatelskich jerzy.lackowski@uj.edu.pl Warunki sprzyjające kształtowaniu przez szkolę postaw obywatelskich Precyzyjne i jawne oraz przestrzegane przez wszystkich prawo wewnątrzszkolne Działanie w przestrzeni zaufania Poważnie traktowany przez dyrektora i nauczycieli samorząd uczniowski Autentyczne partnerstwo szkoły z rodzicami i ze środowiskiem lokalnym Pełna przejrzystość informacyjna szkoły Kształtowanie wśród młodych ludzi odpowiedzialności za siebie i za swoje otoczenie Mocne zakorzenienie szkoły w lokalnej społeczności.

Warunki sprzyjające kształtowaniu przez szkołę postaw patriotycznych Jerzy Lackowski Warunki sprzyjające kształtowaniu przez szkołę postaw patriotycznych Kreowanie w polskiej przestrzeni publicznej szacunku dla polskiej tradycji niepodległościowej Zaangażowani i kompetentni nauczyciele Autentyczność podejmowanych działań, bezwzględne unikanie schematyzmu Szacunek dla symboliki RP Umiejętność kreowania rozważnych działań osnutych wokół postaci patrona szkoły /oczywiście fundamentalne znaczenie ma wybór patrona/ Umiejętność ukazywania postaci historycznych pomagających kreować postawy ludzi wolnych i odpowiedzialnych za dobro wspólne Podejmowanie działań zanurzonych w ważnych rocznicach /również lokalnych/, ale także mądre korzystanie z dziejących się wokół szkoły wydarzeń.

Polska szkoła winna /m.in./: jerzy.lackowski@uj.edu.pl Polska szkoła winna /m.in./: Kształtować ducha republikańskiego patriotyzmu Wychowywać ku wolności Kształtować odpowiedzialność obywatelską Wychowywać w szacunku do drugiego człowieka, w oparciu o uniwersalne wartości i prawo naturalne Kształtować postawy arystokratów serca, ducha i umysłu Przeciwdziałać próbom pozbawiania Polaków dumy z własnej tradycji i historii.

Kłopoty z patronami Dlaczego wiele szkół nie posiada patrona? jerzy.lackowski@uj.edu.pl Kłopoty z patronami Dlaczego wiele szkół nie posiada patrona? Dlaczego ciągle są szkoły z patronami – antypatronami? Jak mądrze wybierać patrona? Dlaczego program wychowawczy szkoły w niewielkim /a bywa, że żadnym/ stopniu nie wiąże się z patronem? Patron dla szkolnej społeczności, czy patron dla „władzy”? Jak uczynić patrona postacią autentycznie bliską młodym ludziom, wyznaczającą wzorzec postępowania?

jerzy.lackowski@uj.edu.pl Autentyczny Patron Jest postacią, która zasługuje na zaliczenie jej do grona arystokratów serca, umysłu i ducha Jego biografia daje wskazówki do dobrego i prawego postępowania Musi być „bliski” dla szkolnej społeczności oraz przez nią rozumiany i akceptowany Musi być na co dzień obecny w pracy wychowawczej szkoły.

Patron szkoły Jest wybrany /akceptowany/ przez szkolną społeczność jerzy.lackowski@uj.edu.pl Patron szkoły Jest wybrany /akceptowany/ przez szkolną społeczność Kreuje tożsamość szkoły Wyznacza tradycję do której szkoła się odwołuje Winien budować postawę wzorca wychowawczego dla uczniów /ale także dla nauczycieli/ szkoły Szkoła winna być godną patrona.

Jerzy Lackowski Ważne zadania nauczyciela historii /obok podstawowych zadań służbowych/ Rozbudzanie zainteresowań historią wśród swoich uczniów, kształtowanie poczucia mądrej dumy z dziejów ojczystych W szczególny sposób winien wpływać na kształtowanie wśród uczniów postaw obywatelskich i patriotycznych Kształtowanie umiejętności mądrego i interesującego kreowania szkolnych uroczystości Powinien być liderem edukacji historycznej i kształtowania tożsamości kulturowo – historycznej wśród członków szkolnej społeczności Kreowanie programu pracy wychowawczej osnutej wokół szkolnego patrona Powinien być osobą szczególnie odpowiedzialną za kształtowanie szacunku dla niepodległego państwa polskiego i jego symboliki.

jerzy.lackowski@uj.edu.pl Nauczanie historii: Winno być oparte na prawdzie i szacunku dla dziejów ojczystych Powinno być żywe, nieschematyczne Powinno ukazywać przemawiające do młodych ludzi wzorce osobowe Powinno być reaktywne na interesujące i wartościowe wystawy, książki, spektakle i filmy historyczne Musi je wypełniać dyskurs i nauczycielski pomysł na interesujące, wciągające uczniów zajęcia Musi ukazywać pełny wymiar dziejów.