Optymalizacja podatkowa Józef Banach

Optymalizacja Polega na znalezieniu najlepszego rozwiązania (względem ustalonego kryterium) ze zbioru rozwiązań dopuszczalnych tj. zgodnych z obowiązującym prawem. Innymi słowy optymalizacja to wybór takiej formy oraz struktury planowanej transakcji, aby w granicach obowiązującego prawa podatkowego zapłacić jak najniższy podatek.

Optymalizacja, a czyny zabronione W przypadku działań wykraczających poza zakres dopuszczony prawem będziemy mieć do czynienia po prostu z: oszustwem podatkowym wyłudzeniem uchylaniem się od opodatkowania - które są czynami zabronionymi i są bezwzględnie ścigane przy użyciu całego aparatu państwa w tym aparatu przymusu.

Kryteria stosowania optymalizacji (1) Optymalizacje oparte: o jedno kryterium (np. optymalizacja zysku, optymalizacja wysokości podatku, optymalizacja straty, wcześniejsze rozpoznanie kosztu podatkowego/późniejsze ujęcie przychodu w rachunku podatkowym) o wiele kryteriów (np. wysokość podatku i wysokość obciążeń ZUS, zachowanie płynności finansowej i wysokość kosztów prowadzenia działalności gospodarczej)

Kryteria stosowania optymalizacji (2) Wnioski: dokonując optymalizacji należy uwzględniać wiele kryteriów (m.in. uwarunkowania biznesowe, kwestie obciążeń podatkowych są tylko jednym z elementów rozważanej koncepcji) optymalizacje oparte o jedno kryterium mają charakter rozwiązania incydentalnego i mogą nie stanowić rozwiązania ukierunkowanego na optymalizację kompleksową danego podmiotu.

Zakres optymalizacji podatkowej dotyczący poszczególnych rodzajów działalności /aktywności podatnika (np. sprzedaż, inwestycje) ograniczający się do pojedynczych tytułów podatkowych (m.in. VAT, podatki dochodowe, podatki lokalne) dotyczący wybranych zagadnień (np. zmiana okresów rozliczeniowych) obejmujący zmiany formy prowadzonej działalności gospodarczej (np. przekształcenie spółki cywilnej w handlową) kompleksowy - obejmujące daleko idące zmiany w prowadzonej działalności gospodarczej nie muszą być wprowadzane w formie rewolucyjnej, często proces optymalizacji jest rozłożony w czasie nawet na kilka lat lokalny (dotyczyć jednego państwa), jak i międzynarodowy przy zaangażowaniu struktur międzynarodowych

Optymalizacja podatkowa w praktyce (1) Warunkiem niezbędnym do oceny możliwości zastosowania określonych rozwiązań optymalizacyjnych jest: ocena dotychczasowej działalności podatnika (ustalenie stanu faktycznego) zdefiniowanie oczekiwań danego podmiotu, w tym poziomu akceptowanego ryzyka identyfikacja dopuszczalnych rozwiązań zgodnych z obowiązujących prawem (m.in. forma prawna, sposób opodatkowania ) i potwierdzonych aktualną praktyką

Optymalizacja podatkowa w praktyce (2) Ocena dotychczasowej działalności podatnika Polega na zdefiniowaniu okoliczności faktycznych w jakich prowadzenia jest działalność gospodarcza (w przypadku nowych podmiotów - carte blanche). Określając „punkt startowy” należy wziąć pod uwagę: uwarunkowania prawne, w jakich prowadzona jest działalność formy rozliczeń podatkowych (np. karta podatkowa, ryczałt, zasady ogólne) wielkości podmiotu i jego zdolność finansową poziom ryzyka związanego z prowadzoną działalnością

Optymalizacja podatkowa w praktyce (3) Zdefiniowanie oczekiwań podatnika Obejmuje różne elementy, takie jak: stałość prowadzonego biznesu, szybkie osiągnięcie wysokich zysków w krótkim czasie, ale również w wymiarze pozapodatkowym np. bezpieczeństwo majątku osobistego, stopień zaangażowania w prowadzoną działalność. Kluczową kwestią jest jednak identyfikacja głównego celu, który będzie determinował możliwości, jak i sposób przeprowadzenia optymalizacji przez przedsiębiorcę.

Optymalizacja podatkowa w praktyce (4) Identyfikacja dopuszczalnych rozwiązań obejmuje zestawienie możliwości działań zarówno o charakterze pozytywnym (cele jakie chcemy osiągnąć) jak i negatywnym (elementy, których wystąpienia nie dopuszczamy); elementy negatywne mogą wykluczać „z definicji” niektóre modele optymalizacji przedsiębiorcy mają różne cele i oczekiwania, zatem nie da się wyróżnić obiektywnie najlepszego (optymalnego) rozwiązania, gdyż te kwestie musimy rozpatrywać indywidualnie z punktu widzenia konkretnego przedsiębiorcy oczekiwania poszczególnych podmiotów mogą być na tyle zbieżne, iż celowe jest zastosowanie standardowych modeli optymalizacji, których wdrożenie zawsze powinno być poprzedzone szczegółową analizą

Optymalizacja podatkowa w praktyce - Case study (1) Analiza korzyści/wad różnych form „zatrudnienia” Przedsiębiorca rozważa zatrudnienie osób na określonych stanowiskach. Planując zatrudnienie danej osoby na konkretnym stanowisku winien rozważyć możliwe formy współpracy biorąc pod uwagę charakter pracy oraz obciążenia wynikające z innych przepisów. Umowa o pracę najwyższy poziom opodatkowania (niskie koszty ryczałtowe dla pracownika, w konsekwencji relatywnie „niskie” wynagrodzenie netto) wysokie obciążenia związane z ubezpieczeniami społecznymi dla przedsiębiorcy ochrona wynikająca z przepisów prawa pracy, co implikuje dodatkowe koszty m.in. z tytułu rozwiązania umowy o pracę.

Optymalizacja podatkowa w praktyce - Case study (2) Umowa cywilnoprawna (np. zlecenia) możliwość rozliczania kosztów rzeczywistych lub ryczałtowych (20% lub 50%) wpływające na niższy poziom opodatkowania (w szczególności dla twórców), co skutkuje wyższymi wynagrodzeniami netto obniżenie kosztów ubezpieczeń społecznych dla przedsiębiorcy brak ochrony wynikającej z Kodeksu pracy

Optymalizacja podatkowa w praktyce - Case study (3) Umowa o współpracę (samozatrudnienie) świadczenie usług przez podmiot w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej (koszty rzeczywiste) brak obowiązków wynikających z Kodeksu pracy brak obciążeń z tytułu ubezpieczeń społecznych Wniosek: Ostateczna forma „zatrudnienia” będzie wynikiem konsensusu osiągniętego pomiędzy przedsiębiorcą, a zainteresowaną osobą (wyższe dochody/mniejszy poziom stabilności).

Przykłady optymalizacji podatkowej w działalności gospodarczej

Optymalizacja opodatkowania zysku indywidualna działalność gospodarcza może być opodatkowana wg skali podatkowej (18% i 32%) lub liniową stawką podatku (19%) – prawo wyboru przysługuje podatnikowi wysokość podatku zależy zarówno od wysokości osiągniętego dochodu, jak i formy opodatkowania (do wysokości 96.384 zł mniejszy podatek zapłacimy korzystając z opodatkowania wg skali podatkowej. Powyżej tej kwoty korzystniejszy będzie wybór stawki liniowej)

Optymalizacja dochodu do opodatkowania (1) przeznaczenie środków na fundusz szkoleniowy (nie może ono jednak mieć charakteru pozornego – bo nie miałoby wpływu na wysokość zysku i podatku) i w przypadku, gdy nie zostaną one wykorzystane w przyszłym roku na te cele stanowić będą przychód przyszłego roku (w którym możemy być już opodatkowani stawką linową) sprzedaż akcji na GPW, kupionych po wyższych kursach niż obecne notowania i odkupienie ich po tej samej cenie pozwoli wykazać stratę na ich sprzedaży, która pomniejszy poziom zysku, o ile strata zostanie zaliczona do tego samego źródła przychodu

Optymalizacja dochodu do opodatkowania (2) jednorazowa amortyzacja dla małych podatników od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych o łącznej wartości w ciągu roku do 50 000 EUR z wyłączeniami przyspieszona amortyzacja środków trwałych wprowadzenie do działalności środka trwałego z majątku prywatnego (używanego o wartości znacznie niższej niż wartość nabycia) i sprzedaż w ramach działalności gospodarczej

Optymalizacja poziomu opodatkowania wspólnika w zależności od formy działalności spółki

Spółka kapitałowa ( spółka z o.o./spółka akcyjna) spółka kapitałowa podlega opodatkowaniu od osiąganych dochodów stawką podatku w wysokości 19% wypłata zysku wspólnikowi (osobie fizycznej), co do zasady, podlega ponownie opodatkowaniu (opodatkowanie dywidendy) w wysokości 19% . Zatem efektywne opodatkowanie udziałowca wynosi 34,39% - procent składany) prowadzenie działalności poprzez spółkę kapitałową daje jednak wysoki poziom zabezpieczenia majątku prywatnego wspólnika

Spółka osobowa (jawna) spółka osobowa nie jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego przychody i koszty spółki są dzielone pomiędzy wspólników wg udziału w zysku i są przez nich rozliczane w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych, jako przychody z działalności gospodarczej wg skali lub stawki liniowej w przypadku opodatkowania wg skali podatkowej poziom opodatkowania wspólnika będzie niższy niż z tytułu działalności prowadzonej przez osobę prawną wspólnicy odpowiadają jednak całym swoim majątkiem (prywatnym) za zobowiązania spółki

Spółka osobowa (komandytowa) Rozwiązaniem pośrednim pomiędzy strukturą spółki kapitałowej i spółki jawnej (osobowej) może być uczestnictwo w spółce komandytowej, w której: komplementariuszem (podmiotem odpowiadającym za zobowiązania spółki bez ograniczenia) jest osoba prawna (tym samym majątki prywatne wspólników są chronione, jak przy działalności prowadzonej przez osobę prawną) komandytariusze odpowiadają tylko do wysokości sumy komandytowej (którą można dowolnie ustalić) Wysokość opodatkowania wspólnika spółki komandytowej jest taka sama jak przy spółce jawnej (osobowej), ale ochrona majątku prywatnego komandytariuszy jest taka sama jak przy spółce kapitałowej (np. sp. z o.o.)

Optymalizacja straty

Optymalizacja rozliczania straty (1) stratę można rozliczyć w 5 kolejnych latach podatkowych, nie więcej niż 50% straty w jednym roku podatkowym limity straty do rozliczenia z poszczególnych lat podatkowych mogą się sumować podmiot będący w okresie rozwoju może nie mieć możliwości na odliczenie straty w pełnej wysokości w danym roku podatkowym

Optymalizacja rozliczania straty (2) Zmiana kwalifikacji wydatków /rozpoznawania przychodów Uznanie danych wydatków za koszty remontów oznacza, iż obciążą wynik podatkowy w danym roku. W sytuacji, gdy dany wydatek spełnia kryteria „ulepszenia” środka trwałego, podwyższy on jego wartość początkową i w konsekwencji jedynie część poniesionego wydatku zostanie rozpoznana w danym roku poprzez odpisy amortyzacyjne. Z analogiczną sytuacją będziemy mieli do czynienia jeżeli dany wydatek będzie mógł być uznany za koszt pośrednio lub bezpośrednio związany z przychodem, który będzie podlegał rozliczeniu/rozpoznaniu w czasie w różnych latach podatkowych.

Optymalizacja rozliczania straty (3) Zmniejszenie wysokości odpisów amortyzacyjnych Zmniejszenie stawek amortyzacyjnych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych pozwala w danym roku odpowiednio obniżyć koszty podatkowe, a w rezultacie podwyższyć dochód/zmniejszyć stratę (podwyższanie stawek amortyzacyjnych jest ograniczone przepisami). Przejęcie spółki z zyskiem W przypadku braku możliwości rozliczenia strat w ramach własnego przedsiębiorstwa, może rozważyć przejęcie innej dochodowej spółki i rozliczyć swoją stratę z dochodem spółki przejętej.

Optymalizacja rozliczania straty (4) Zwolnienie VAT/opodatkowanie wg zasad ogólnych możliwość wyboru przez przedsiębiorcę zwolnienia podmiotowego z VAT lub rezygnacji z tego zwolnienia w zależności od poziomu kosztów (towary i usługi nabywane jako opodatkowane VAT) przy tych samych cenach sprzedaży może być opłacalne zwolnienie od VAT lub wybór opodatkowania w przypadku podatników świadczących usługi nie wymagające ponoszenia wysokich kosztów, zazwyczaj będzie opłacalny wybór zwolnienia jeśli podatnik musi ponieść duże nakłady na stworzenie przedsiębiorstwa wybór opodatkowania i możliwość odliczenia VAT oraz uzyskania jego zwrotu może znacząco obniżyć wysokość środków potrzebnych na nabycie towarów i usług lub okres na jaki musimy uzyskiwać finansowanie

Optymalizacja wpłacania podatku

Optymalizacja wpłat zaliczek na podatek dochodowy (1) Kredyt podatkowy dla małych przedsiębiorców Możliwość zwolnienia z obowiązku wpłacania zaliczek w drugim lub trzecim roku działalności oraz możliwość odroczenia wpłaty podatku, przy spełnieniu warunków (minimalny dochód, minimalne zatrudnienie). Zaliczki uproszczone Podatnik może wpłacać w danym roku podatkowym zaliczki jako 1/12 podatku dochodowego sprzed dwóch lub trzech (jak 2 lata wcześniej była strata) lat. Pozwala to zaoszczędzić na wpłacie zaliczek jeśli dochód z tamtego okresu i wysokość podatku jest znacznie niższa, niż planowany w bieżącym roku podatkowym (np. w przypadku znaczącego rozwoju przedsiębiorstwa).

Optymalizacja wpłat zaliczek na podatek dochodowy (2) Zaliczki kwartalne Prawo do wyboru wpłacania zaliczek na podatek dochodowy w okresach kwartalnych, a nie miesięcznych.   Wniosek: Powyższe sposoby nie powodują definitywnego zmniejszenia wysokości obciążeń podatkowych, ale pozwalają na przesunięcie w czasie momentu przekazania środków do urzędu skarbowego.

Optymalizacja wpłat zaliczek na podatek VAT (1) Kwartalne okresy rozliczeniowe Tzw. mali podatnicy mogą wpłacać podatek za okresy kwartalne, przez co mogą dysponować kwotą podatku nawet do dwóch miesięcy dłużej w porównaniu z rozliczaniem w okresach miesięcznych. Kwartalny okres rozliczeniowy jest dostępny również dla dużych podatników, jednak mogą występować zaliczki płatne w okresach miesięcznych. Zaliczki te mogą być ryczałtowe lub rzeczywiste. W niektórych branżach (sezonowych) odpowiedni wybór i zmiana zaliczek ryczałtowych na rzeczywiste i odwrotnie może wpływać na znaczące odsunięcie momentu wpłacania podatku nawet o pół roku.

Optymalizacja wpłat zaliczek na podatek VAT (2) Moment fakturowania czynności Jednym z dopuszczalnych rozwiązań jest przesunięcie momentu wystawiania faktur na kolejny okres rozliczeniowy. Przyjęcie zasady wystawiania faktur po zakończeniu miesiąca którego dotyczą (np. 1 kolejnego miesiąca, a nie 31 poprzedniego miesiąca) wydłuża termin płatności podatku o cały okres rozliczeniowy.

Optymalizacja rozliczeń VAT Import towarów w ramach procedury 4200 Podatnik dokonujący importu towarów na terytorium kraju jest obowiązany, co do zasady, do zapłaty należności celnych i VAT przed zwolnieniem towarów przez organy celne (nie dłużej niż 10 dni – tu okres ma zostać wydłużony). Podatnik dokonując importu do innego państwa członkowskiego może dokonać tam odprawy celnej i uiścić tylko należności celne. Nie trzeba wpłacać VAT, jeśli towar ma być przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na terytorium Polski. Zatem polski nabywca nie będzie musiał dokonywać wpłaty podatku VAT do organu, wystarczy wykazanie podatku należnego i naliczonego w deklaracji za ten sam okres. Przyjecie tej metody pozwala zaangażować znacznie mniej środków na nabycie określonej ilości towarów i usług lub nabycie ich znacznie więcej za te same środki.

Optymalizacja podatkowa - podsumowanie optymalizacja to zawsze wybór takiej formy oraz struktury planowanej transakcji, aby w granicach obowiązującego prawa podatkowego zapłacić jak najniższy podatek w przypadku działań wykraczających poza zakres dopuszczony prawem będziemy mieć do czynienia z czynami zabronionymi kluczową kwestią jest więc identyfikacja dopuszczalnych rozwiązań potwierdzonych aktualną praktyką, jak ich dostosowanie do indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy przez eksperta podatkowego

Dziękuję Państwu za uwagę Józef Banach Radca Prawny tel. kom. 660 224 882 fax 022 621 57 06 e-mail: jozef.banach@incorpore.net