Czas wolny osób niepełnosprawnych w Łodzi Prezentacja wyników badań zebranych pod przewodnictwem dr Anny Kacperczyk

CEL I PROBLEMATYKA BADANIA Badanie miało charakter poznawczy. Chcieliśmy przede wszystkim poznać zwyczaje osób niepełnosprawnych, dotyczące spędzania czasu wolnego. Podejrzewamy, że niepełnosprawni mają pewne ograniczenia, bariery, z którymi muszą codziennie walczyć. I tu rodzą się pewne pytania: Jakie są utrudnienia? Czy można coś zrobić, by je usunąć?

Pytania problemowe Czy rehabilitacja jest jednym ze sposobów spędzania wolnego czasu? Czy osoby niepełnosprawne są zadowolone ze sposobu, w jaki spędzają czas wolny? Czy istnieje utarty schemat spędzania wolnego czasu przez niepełnosprawnych? Czy istnieją ograniczenia dla niepełnosprawnych w wyborze form spędzania wolnego czasu? W jaki sposób spędzają swój wolny czas? Czy niepełnosprawni spędzają swój czas biernie, czy aktywnie? Czy nabycie niepełnosprawności wpływa na zadowolenie ze sposobu w jaki spędzają wolny czas, i formę spędzania wolnego czasu? W jaki sposób samodzielność respondentów, wpływa na wybór spędzania wolnego czasu? Jakie utrudnienia napotykają na swojej drodze niepełnosprawni, chcący aktywnie spędzać swój wolny czas? Czy rehabilitacja wpływa na formę spędzania wolnego czasu? Czy osoby z nabytą niepełnosprawnością częściej korzystają z rehabilitacji niż osoby z wrodzoną? Czy osoby z wrodzoną niepełnosprawnością, są bardziej zadowoleni ze spędzania wolnego czasu niż ci z nabytą? Czy dostosowanie mieszkania zależy od dochodu? Czy osoby ze znaczną niepełnosprawnością rzadko mieszkają samotnie? Czy sytuacja materialna wpływa na zadowolenie z wolnego czasu?

Dlaczego zainteresowała nas sytuacja osób niepełnosprawnych w Łodzi? Brakuje badań czysto socjologicznych, przez co populacja osób niepełnosprawnych pod wieloma względami pozostaje populacją niezbadaną Kampanie promujące równouprawnienie osób niepełnosprawnych Wzrost przystępności przestrzeni miejskiej Postęp technologiczny w sferze sprzętu wspomagającego dla niepełnosprawnych Promowanie w mediach sukcesów osób niepełnosprawnych

Prawnie i Biologicznie Osoby niepełnosprawne według kategorii w województwie łódzkim w 2002 r. Biologicznie 89,5 tys. 3,4% ludności województwa Prawnie i Biologicznie 186,6 tys. 7,2% ludności województwa Prawnie 89,0 tys. Źródło: Urząd Statystyczny w Łodzi Raport z wyników Spisów Powszechnych. Województwo Łódzkie, Łódź 2003

Przyjęte przez WHO pojęcie niepełnosprawności definiowane jest jako: Na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. przyjęto 3 stopnie niepełnosprawności: Uszkodzenie  Niepełnosprawność Upośledzenie  Znaczny Umiarkowany  Lekki 

Pilotaż Przeprowadziliśmy badanie pilotażowe techniką wywiadu swobodnego. Zebraliśmy 16 wywiadów z osobami niepełnosprawnymi, na podstawie których skonstruowaliśmy właściwe narzędzie badawcze.

Narzędzie badawcze i osoby badane Zastosowanym podczas zasadniczego badania narzędziem badawczym, był kwestionariusz ankiety realizowany wśród osób niepełnosprawnych ruchowo w Łodzi Udało nam się zebrać 160 ankiet od osób niepełnosprawnych Dobór respondentów był przypadkowy (wymogiem było posiadanie niepełnosprawności fizycznej)

Charakterystyka respondentów według płci

Podział respondentów ze względu na wiek

Charakterystyka respondentów cd. 38 % ankietowanych odpowiedziało, że mieszkają z obojgiem rodziców/opiekunów 34 % respondentów zadeklarowało się jako osoba pracująca Najwięcej, bo 42,7% oraz 44% respondentów utrzymuje się odpowiednio z renty i dzięki pomocy rodziny Przeciętny dochód naszych respondentów mieści się kwotach od 500 do 1500 zł miesięcznie

W jaki sposób najczęściej spędza Pan/i swój czas wolny? Potwierdza się hipoteza, że osoby niepełnosprawne najczęściej spędzają czas biernie

Poziom zadowolenia ze sposobu spędzania wolnego czasu Aż 86,79 % respondentów jest bardziej, lub mniej zadowolonych ze sposobu spędzania wolnego czasu Nie zachodzi korelacja pomiędzy poziomem zadowolenia, a stopniem niepełnosprawności Nie występuje także zależność pomiędzy zadowoleniem, a wiekiem ankietowanych

Z kim najczęściej spędza Pan/i czas wolny? Nie potwierdziła się hipoteza mówiąca o tym, że ludzie niepełnosprawni przeważnie spędzają czas samotnie

Ile czasu wolnego ma Pan/i w ciągu dnia? Możemy przyjąć, że hipoteza dotycząca tego, że osoby niepełnosprawne mają dużo czasu wolnego, nie może zostać odrzucona, ale też nie możemy jej bezwarunkowo zatwierdzić.

Hipotezy które nie znalazły potwierdzenia w badaniu Osoby pracujące, częściej spędzają czas wolny z rodziną lub samotnie, niż na spotkaniach z przyjaciółmi Osoby pracujące mają niewiele czasu wolnego Osoby o znacznej niepełnosprawności mają niższe wykształcenie Osoby pracujące mają najwięcej czasu wolnego wieczorem

Zależności dostrzeżone na etapie analizy danych Między elementami infrastruktury miejskiej i ich wpływem na stopień swobody poruszania się (Vk oscyluje w granicach 0,127 – 0,179) Pomiędzy sposobem utrzymywania się, a tym że dostrzegają oni problem w realizacji swoich planów (Vk = 0,247) Pomiędzy stopniem niepełnosprawności, a korzystaniem z transportu publicznego bez pomocy innych osób, a także z pomocą innych osób. (Vk oscyluje w granicach 0,255 – 0,283)

Wnioski Infrastruktura miejska jest nadal wysoce niedostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych Osoby z niepełnosprawnością nabytą, spędzają czas wolny mniej aktywnie, niż przed nabyciem niepełnosprawności, tęsknią najbardziej za sportem Respondenci podkreślają liczne ograniczenia związane z możliwościami spędzania przez nich wolnego czasu Opinia ankietowanych o przystosowaniu miejskich usług komunikacyjnych do potrzeb niepełnosprawnych jest niezadowalająca

Bibliografia T. Gałkowski: Wokół definicji pojęcia „osoba niepełnosprawna” - doświadczenia europejskie http://www.idn.org.pl/sonnszz/def_on.htm Sytuacja społeczna osób niepełnosprawnych, [w:] Polityka społeczna, A. Hulek, 1980r. Wobec niepełnosprawności, Janusz Kirenko, Mariusz Korczyński, Wydawnictwo Akademickie. Ośrodek Usług Edukacyjnych, 2008r. Pedagogika specjalna, W.Dykcik, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2001r. Balcerzak-Paradowska B., red., Sytuacja osób niepełnosprawnych w Polsce. 2002 Osoby niepełnosprawne w Polsce w latach dziewięćdziesiątych, A. Ostrowska, J. Sikorska, B. Gąciarz, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2001r. http://www.cbe.ahe.lodz.pl/archiwalna_cbrk/sytuacja%20osob.pdf http://www.stat.gov.pl/lodz/69_175_PLK_HTML.htm

Zespół badawczy pod kierownictwem dr Anny Kacperczyk w składzie: Grzegorz Cieślak Wojciech Stępień Michał Czapliński Klaudia Górniak Sylwia Górska Magda Kaczorowska Wojciech Kornatowski Bartłomiej Lisiak Łopuszyński Adam Katarzyna Paś Krzysztof Piątkowski Michał Przydatek Zuzanna Słomczewska Paulina Sobczak Magdalena Wojciechowska Dziękujemy za uwagę!