# y IX Światowe badanie nadużyć gospodarczych Ryzyko nadużyć gospodarczych na rynkach wschodzących Warszawa, 29 czerwca 2006 D ORADZTWO B IZNESOWE E RNST & Y OUNG

#y 1 20 % międzynarodowych korporacji zdecydowało się nie inwestować na rynkach wschodzących ze względu na zbyt wysokie ryzyko nadużyć gospodarczych, w tym przede wszystkim korupcji. 75% firm analizuje ryzyko nadużyć wchodząc na nowy rynek, 20% respondentów zrezygnowało z inwestycji po przeprowadzeniu takiej analizy. Podsumowanie wyników badań (1)

#y 2 Europa Środkowo-Wschodnia jest uznawana przez zagranicznych inwestorów za region o najwyższym ryzyku nadużyć gospodarczych na świecie. Respondenci wskazywali regiony, dla których rozpatrywali ryzyko nadużyć gospodarczych na etapie podejmowania decyzji inwestycyjnej. 83% respondentów wskazało Europę Środkowo – Wschodnią, 82% Azję i Amerykę Łacińską, a 78% Afrykę. Podsumowanie wyników badań (2)

#y 3 Rynki wschodzące są uważane za miejsce, gdzie występują największe nadużycia gospodarcze. W rzeczywistości więcej nadużyć miało miejsce w krajach rozwiniętych. 86% respondentów z rynków wschodzących oraz 60% z rynków rozwiniętych uważa, że największe ryzyko nadużyć w ich organizacjach jest na rynkach wschodzących. Równocześnie, 75% spółek, które ostatnio padły ofiarą nadużyć gospodarczych wskazało jako miejsce nadużycia rynki macierzyste. Powyższa sytuacja może jednak wynikać ze słabszych procedur kontrolnych i mniejszej wykrywalności nadużyć na rynkach wschodzących. Podsumowanie wyników badań (3)

#y 4 Największe zagrożenie dla spółek w Polsce to korupcja i łapownictwo. Firmy nie w pełni doceniają ryzyko fałszowania sprawozdań finansowych. Rodzaje nadużyć uznawane za największe ryzyko na rynkach wschodzących to korupcja i łapownictwo (48%) oraz nadużycia pracowników w zmowie ze stronami trzecimi (20%). Respondenci w Polsce uważają, że główne zagrożenia to korupcja i łapownictwo oraz nadużycia w obszarze sprawozdawczości finansowej. Rodzaje nadużyć uznawane za największe ryzyko na rynkach rozwiniętych to nadużycia pracowników w zmowie ze stronami trzecimi (31%), nadużycia w obszarze sprawozdawczości finansowej (20%) oraz korupcja i łapownictwo (20%). Podsumowanie wyników badań (4)

#y 5 Co robić, żeby uniknąć nadużyć? Najlepiej zapobiegają procedury kontrolne, audyt wewnętrzny i przeglądy dokonywane przez kierownictwo. Główne czynniki zapobiegające nadużyciom na rynkach wschodzących to: procedury kontrolne (74%), audyt wewnętrzny (65%), przeglądy dokonywane przez kierownictwo (61%), szkolenia wewnętrzne (49%) i ochrona informatorów (40%). Kolejność poszczególnych czynników (w aspekcie ich znaczenia) jest taka sama dla krajów rozwijających się oraz dla Polski (za wyjątkiem ochrony informatorów). Podsumowanie wyników badań (5)

#y 6 Procedury i polityki zarządzania ryzykiem nadużyć stosowane przez spółki nie są odpowiednio opisane i przekazane pracownikom. Połowa respondentów w Polsce nie posiada żadnych procedur dotyczących nadużyć, a 60% firm nie przetłumaczyło procedur na język polski ani nie przeszkoliło pracowników. Większość firm deklaruje, że informacje o nadużyciach są zawsze przekazywane do centrali, ale w praktyce jest trochę inaczej. 90% respondentów było przekonanych, że w ich organizacjach wewnętrzne procedury kontrolne były wystarczające do szybkiego wykrycia i zbadania nadużyć gospodarczych. 40% firm nie posiada sformalizowanej polityki zarządzania ryzykiem nadużyć. Dla blisko 25% spółek słaba skuteczność programów zarządzania ryzykiem nadużyć wynika z niedostatecznej komunikacji i/lub braku odpowiednich szkoleń. Podsumowanie wyników badań (6)

#y 7 Prawie 40% firm w Polsce przeszło – w ciągu ostatnich dwóch lat - przez poważny kryzys spowodowany nadużyciami gospodarczymi. Na świecie było to jedynie 20% firm. Wnioski (1)

#y 8 Efektywne przeciwdziałanie i zapobieganie nadużyciom wymaga wdrożenia formalnych, udokumentowanych procedur, które w jasny sposób zostaną przekazane pracownikom i będą stosowane w praktyce – kluczowa jest odpowiednia postawa pracowników najwyższego szczebla. Wnioski (2)

#y 9 Rzeczywista skala nadużyć gospodarczych w Polsce może być w rzeczywistości niższa niż sądzą zagraniczne korporacje planujące wejście na polski rynek. Tym bardziej istotne jest prowadzenie umiejętnych działań mających na celu promocję Polski na świecie oraz zwiększenie przejrzystości działania przedsiębiorstw w Polsce m.in. poprzez przestrzeganie zasad ładu korporacyjnego i to nie tylko przez firmy notowane na giełdzie. Wnioski (3)

#y 10 Badanie zostało przeprowadzone w formie wywiadów z 586 liderami gospodarczymi - dyrektorami zarządzającymi, finansowymi, ds. zarządzania ryzykiem, audytu wewnętrznego oraz dyrektorami departamentów, reprezentujących wiodące firmy na świecie. Wywiady przeprowadzono w 19 krajach, spośród których osiem uznano za rynki wschodzące: Brazylię, Chiny/ Hong-Kong, Indie, Meksyk, Polskę, Rosję, Singapur oraz RPA. Na rynkach wschodzących wywiady były przeprowadzane w firmach, których centrale znajdowały się zarówno w danym kraju oraz tych, które były spółkami zależnymi zagranicznych jednostek. W Polsce, wywiady przeprowadzono z 26 osobami (większość stanowili dyrektorzy finansowi oraz dyrektorzy departamentów prawnych). Informacje o badaniu

#y 11 Iwona Kozera Partner Tel.: Fax: Kontakt Mariusz Witalis Starszy Menedżer Tel.: Kom.: +48 (0) Fax: