RENOWATOR Staże Ośrodka RENOWATOR

Analiza zależności między podstawowymi danymi opisującymi gminy polskie, ze szczególnym uwzględnieniem relacji między wskaźnikami dotyczącymi rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego Źródło danych: GUS i obliczenia własne Wiesława Łapińska-Noworyta

Analizowany zbiór został utworzony w oparciu o dane z GUS dotyczące wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych 2479 gmin. Analizowany zbiór został utworzony w oparciu o dane z GUS dotyczące wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych 2479 gmin. Do analizy wybrałam podzbiór 35-u gmin. 20 gmin położonych w województwie mazowieckim, w powiatach pruszkowskim i garwolińskim i 15 w województwie podlaskim, w powiecie białostockim. Do analizy wybrałam podzbiór 35-u gmin. 20 gmin położonych w województwie mazowieckim, w powiatach pruszkowskim i garwolińskim i 15 w województwie podlaskim, w powiecie białostockim. Wybór gmin podyktowany był pewną jednorodnością próby. Powiaty pruszkowski i białostocki zlokalizowane są w obrębie dużych aglomeracji miejskich, powiat garwoliński ma korzystne położenie na trasie Warszawa - Lublin, w odległości 60 km od Warszawy. Wybrane powiaty wyróżnia dobra sytuacja gospodarcza i cywilizacyjna, dobre warunki pod inwestycje, dogodne położenie. Dodatkowym aspektem wyboru tych powiatów są względy osobiste. Powiaty te są mi dosyć dobrze znane i przez to interesujące. Wybór gmin podyktowany był pewną jednorodnością próby. Powiaty pruszkowski i białostocki zlokalizowane są w obrębie dużych aglomeracji miejskich, powiat garwoliński ma korzystne położenie na trasie Warszawa - Lublin, w odległości 60 km od Warszawy. Wybrane powiaty wyróżnia dobra sytuacja gospodarcza i cywilizacyjna, dobre warunki pod inwestycje, dogodne położenie. Dodatkowym aspektem wyboru tych powiatów są względy osobiste. Powiaty te są mi dosyć dobrze znane i przez to interesujące. Pierwsza część prezentacji jest próbą scharakteryzowania całego analizowanego zbioru gmin oraz poszczególnych typów: Pierwsza część prezentacji jest próbą scharakteryzowania całego analizowanego zbioru gmin oraz poszczególnych typów: a) w oparciu o podstawowe wartości dotyczące wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych. a) w oparciu o podstawowe wartości dotyczące wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych. b) podstawowe statystyki opisowe b) podstawowe statystyki opisowe

Wskaźniki ekonomiczne dotyczą: liczby pracujących, podmiotów gospodarczych i bezrobotnych na 1000 mieszkańców. Wskaźniki ekonomiczne dotyczą: liczby pracujących, podmiotów gospodarczych i bezrobotnych na 1000 mieszkańców. Wskaźniki cywilizacyjne obejmują: odsetek mieszkańców objętych siecią wodociągową, kanalizacyjną, obsługiwanych przez oczyszczalnie i liczby absolwentów przypadających na 1000 mieszkańców Wskaźniki cywilizacyjne obejmują: odsetek mieszkańców objętych siecią wodociągową, kanalizacyjną, obsługiwanych przez oczyszczalnie i liczby absolwentów przypadających na 1000 mieszkańców Druga część prezentacji jest próbą odpowiedzi na postawioną hipotezę, czy istnieje zależność między danymi dotyczącymi rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego analizowanego zbioru gmin. Druga część prezentacji jest próbą odpowiedzi na postawioną hipotezę, czy istnieje zależność między danymi dotyczącymi rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego analizowanego zbioru gmin. W jakim stopniu typ gmin (miejski, miejsko-wiejski, wiejski) wpływa na relacje między poszczególnymi danymi ekonomicznymi i cywilizacyjnymi. W jakim stopniu typ gmin (miejski, miejsko-wiejski, wiejski) wpływa na relacje między poszczególnymi danymi ekonomicznymi i cywilizacyjnymi. Które dane odnoszące się sytuacji ekonomicznej i cywilizacyjnej są ze sobą najsilniej skorelowane. Które dane odnoszące się sytuacji ekonomicznej i cywilizacyjnej są ze sobą najsilniej skorelowane. Aby odpowiedzieć na te pytania wyznaczyłam współczynniki korelacji między danymi gospodarczymi i cywilizacyjnymi dla całego analizowanego zbioru gmin i poszczególnych rodzajów. Aby odpowiedzieć na te pytania wyznaczyłam współczynniki korelacji między danymi gospodarczymi i cywilizacyjnymi dla całego analizowanego zbioru gmin i poszczególnych rodzajów. Dla zależności o najwyższych współczynnikach korelacji stworzyłam wykresy rozrzutu z liniową funkcją regresji, a także 2- go i 3-go stopnia. Dla zależności o najwyższych współczynnikach korelacji stworzyłam wykresy rozrzutu z liniową funkcją regresji, a także 2- go i 3-go stopnia.

Na następnym slajdzie pokazałam wartości wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych dla rozpatrywanego zbioru 35-u gmin Wskaźniki ekonomiczne są sumą: Liczby pracujących na 1000 /M Liczby podmiotów gospodarczych na 1000/M Liczby bezrobotnych na 1000/M (wartość ujemna) Wskaźniki cywilizacyjne są sumą: Odsetka mieszkańców objętych siecią wodociągową Odsetka mieszkańców objętych siecią kanalizacyjną Odsetka mieszkańców obsługiwanych przez oczyszczalnie Wartości o skrajnej dominacji wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych zaznaczyłam kolorem czerwonym Skrajnie niskie wartości wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych zaznaczyłam kolorem niebieskim

Statystyki dotyczące całej populacji i analizowanego zbioru Zbliżone wartości średnie i odchylenia standardowe dla całej populacji i badanej próby wskazują na jej reprezentatywny charakter. Gminy typu - 1 odstają pod względem wartości średnich i odchyleń standardowych od gmin typu - 2 i typu - 3. Gminy miejsko-wiejskie zdecydowanie przewyższają cywilizacyjnie gminy wiejskie

Udział wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych dotyczących całej analizowanej próby Miejsko-wiejskie

Wartości wskaźników dotyczące rozwoju ekonomicznego i cywilizacyjnego w gminach miejskich

Wartości wskaźników dotyczące rozwoju ekonomicznego i cywilizacyjnego w gminach typu miejsko-wiejskiego

Wartości wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych dotyczące rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego w gminach wiejskich

Wskaźniki dotyczące rozwoju ekonomicznego analizowanej próby miejsko-wiejskie wiejskie miejskie

Odsetek mieszkańców objętych siecią wodociągową, kanalizacyjną i oczyszczalniami w gminach trzech powiatów miejsko-wiejskie wiejskie miejskie

Wartości współczynników korelacji między danymi ekonomicznymi i cywilizacyjnymi badanej próby i całego zbioru LP/1000LB/1000LG/1000WODKANOCZABS LP/1000 1,00 LB/1000 0,031,00 LG/1000 0,60-0,221,00 WODOCIĄGI 0,25 0,26-0,010,28 0,151,00 KANALIZACJA 0,49 0,58 0,020,60 0,540,521,00 OCZYSZCZALNIE 0,43 0,620,080,56 0,530,470,971,00 ABSOLWENCI 0,41 0,660,350,41 0,160,240,350,391,00 LP/1000LB/1000LG/1000WODKANOCZABS LP/1000 1,00 LB/1000 0,031,00 LG/1000 0,60-0,221,00 WODOCIĄGI 0,25 0,26-0,010,28 0,151,00 KANALIZACJA 0,49 0,58 0,020,60 0,540,521,00 OCZYSZCZALNIE 0,43 0,620,080,56 0,530,470,971,00 ABSOLWENCI 0,41 0,660,350,41 0,160,240,350,391,00 Kolorem niebieskim zaznaczone są wartości dotyczące całego zbioru (2479 gmin) Kolorem czerwonym zaznaczone są maksymalne wartości współczynników rozpatrywanej próby

Zależność odsetka mieszkańców objętych siecią kanalizacyjną od liczby pracujących/1000 M w gminach trzech powiatów r= 0,58

Wartości współczynników korelacji dotyczące wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych dla zbioru gmin typu 3 badanej próby LP/1000LB/1000LG/1000WODKANOCZABS LP/10001 LB/10000,151,00 LG/10000,25-0,051,00 Odsetek objętych wodoc.0,160,09-0,401,00 Odsetek objętych kanaliz.0,490,360,000,661,00 Odsetek objętych oczyszcz.0,490,52-0,090,610,941,00 Liczba absolwentów/1000 M0,110,680,040,010,050,101

Zależność odsetka mieszkańców objętych siecią kanalizacyjną od liczby pracujących na 1000 mieszkańców w gminach typu 3 r = 0,49

Wartości współczynników korelacji dotyczące wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych w gminach wiejskich LP/1000LB/1000LG/1000WODKANOCZABS LP/10001 LB/1000-0,281,00 LG/10000,84-0,541,00 Odsetek objętych wodoc.0,15-0,120,241,00 Odsetek objętych kanaliz.0,63-0,240,670,451,00 Odsetek objętych oczyszcz.0,72-0,150,640,400,951,00

Zależność odsetka mieszkańców objętych siecią kanalizacyjną od liczby pracujących/1000 M w gminach wiejskich wyrażona trzema postaciami równań Raszyn Nadarzyn

Wnioski Wartości średnie i odchylenia standardowe wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych są podobnie rozłożone dla całego zbioru i badanej próby, co wskazuje na jej reprezentatywny charakter. Wartości średnie i odchylenia standardowe wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych są podobnie rozłożone dla całego zbioru i badanej próby, co wskazuje na jej reprezentatywny charakter. Gminy miejskie wyróżniają się wysokimi zrównoważonymi wartościami wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych. Wśród gmin miejskich na uwagę zasługuje Garwolin, miasto o skrajnie dominujących wskaźnikach ekonomicznych i cywilizacyjnych. Swoją wyjątkową sytuację zawdzięcza dobrze prosperującym fabrykom (Avon, Cora, ), dogodnemu położeniu. Miasto w 100% objęte jest siecią wodociągową, w 90% skanalizowane, obsługiwane przez nowoczesną oczyszczalnię. Wyróżnia się także najwyższą liczbą absolwentów ponadgimnazjalnych. Gminy miejskie wyróżniają się wysokimi zrównoważonymi wartościami wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych. Wśród gmin miejskich na uwagę zasługuje Garwolin, miasto o skrajnie dominujących wskaźnikach ekonomicznych i cywilizacyjnych. Swoją wyjątkową sytuację zawdzięcza dobrze prosperującym fabrykom (Avon, Cora, ), dogodnemu położeniu. Miasto w 100% objęte jest siecią wodociągową, w 90% skanalizowane, obsługiwane przez nowoczesną oczyszczalnię. Wyróżnia się także najwyższą liczbą absolwentów ponadgimnazjalnych. Gminy miejsko-wiejskie charakteryzują się ogólnie wysokimi wartościami wskaźników cywilizacyjnych (Supraśl, Tykocin, Czarna Białostocka, Wasilków). Gminy te wyróżniają się wyjątkowymi walorami turystyczno- rekreacyjnymi. Tykocin, atrakcyjnie położony w malowniczej dolinie Narwi, ma czołową pozycję wśród zabytkowych zespołów Podlasia. Pozostałe wymienione gminy położone są w centrum Puszczy Knyszyńskiej w pobliżu Białegostoku. Na szczególną uwagę zasługuje Supraśl, niezwykły zakątek Podlasia, miasto o bogatej historii i silnym zapleczu naukowym. W 2001 roku Supraśl otrzymał status uzdrowiska. Gminy miejsko-wiejskie charakteryzują się ogólnie wysokimi wartościami wskaźników cywilizacyjnych (Supraśl, Tykocin, Czarna Białostocka, Wasilków). Gminy te wyróżniają się wyjątkowymi walorami turystyczno- rekreacyjnymi. Tykocin, atrakcyjnie położony w malowniczej dolinie Narwi, ma czołową pozycję wśród zabytkowych zespołów Podlasia. Pozostałe wymienione gminy położone są w centrum Puszczy Knyszyńskiej w pobliżu Białegostoku. Na szczególną uwagę zasługuje Supraśl, niezwykły zakątek Podlasia, miasto o bogatej historii i silnym zapleczu naukowym. W 2001 roku Supraśl otrzymał status uzdrowiska. Gminy wiejskie wyróżniają się największym zróżnicowaniem pod względem ekonomicznym i niskimi wartościami wskaźników cywilizacyjnych. Obok gmin o miejskim charakterze (Raszyn, Nadarzyn, Michałowice), występują gminy typowo wiejskie z zagrodową zabudową, pozbawione prawie infrastruktury cywilizacyjnej ( Maciejowice, Trojanów, Zawady) Gminy wiejskie wyróżniają się największym zróżnicowaniem pod względem ekonomicznym i niskimi wartościami wskaźników cywilizacyjnych. Obok gmin o miejskim charakterze (Raszyn, Nadarzyn, Michałowice), występują gminy typowo wiejskie z zagrodową zabudową, pozbawione prawie infrastruktury cywilizacyjnej ( Maciejowice, Trojanów, Zawady)

Z wyznaczonych współczynników korelacji między danymi ekonomicznymi i cywilizacyjnymi wynika, że najlepsza zależność występuje między liczbą pracujących i odsetkiem mieszkańców objętych siecią kanalizacyjną. Dla tych wskaźników przeprowadziłam analizę regresji prostej i funkcje przedstawiłam na wykresach. Zależności są słabe, charakteryzują się dużym rozrzutem punktów i niskimi współczynnikami determinacji. Z wyznaczonych współczynników korelacji między danymi ekonomicznymi i cywilizacyjnymi wynika, że najlepsza zależność występuje między liczbą pracujących i odsetkiem mieszkańców objętych siecią kanalizacyjną. Dla tych wskaźników przeprowadziłam analizę regresji prostej i funkcje przedstawiłam na wykresach. Zależności są słabe, charakteryzują się dużym rozrzutem punktów i niskimi współczynnikami determinacji. Wartości współczynników korelacji zależą od typu gminy i są najwyższe dla gmin wiejskich, wyróżniających się największym zróżnicowaniem wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych. Wartości współczynników korelacji zależą od typu gminy i są najwyższe dla gmin wiejskich, wyróżniających się największym zróżnicowaniem wskaźników ekonomicznych i cywilizacyjnych. Gminy o skrajnie dominujących wartościach mają wpływ na wynik analizy, (szczególnie w przypadku małej próby). Przykładem jest miasto Garwolin, którego usunięcie z analizowanego zbioru zmieniło charakter funkcji z rosnącej na malejącą. Gminy o skrajnie dominujących wartościach mają wpływ na wynik analizy, (szczególnie w przypadku małej próby). Przykładem jest miasto Garwolin, którego usunięcie z analizowanego zbioru zmieniło charakter funkcji z rosnącej na malejącą. Na wartość wskaźników dotyczących rozwoju gospodarczego gminy ma wpływ jej położenie ( w pobliżu dużej aglomeracji miejskiej, na trasie przelotowej, przy ważnych węzłach komunikacyjnych). Dogodne położenie sprzyja inwestycjom i rozwojowi gospodarczemu. Na wartość wskaźników dotyczących rozwoju gospodarczego gminy ma wpływ jej położenie ( w pobliżu dużej aglomeracji miejskiej, na trasie przelotowej, przy ważnych węzłach komunikacyjnych). Dogodne położenie sprzyja inwestycjom i rozwojowi gospodarczemu. Wartość wskaźników cywilizacyjnych zależy od typu gminy. Gminy wiejskie wyróżniają się zdecydowanie niższymi wskaźnikami cywilizacyjnymi, głównie brakiem sieci kanalizacyjnej, oczyszczalni, szkół. Wysokimi wskaźnikami cywilizacyjnymi wyróżniają się gminy o charakterze turystyczno-rekreacyjnym, o walorach przyrodniczych, przykładem mogą być gminy: Supraśl, Wasilków,Tykocin. Rozwój turystyki pociąga za sobą rozwój infrastruktury cywilizacyjnej. Wartość wskaźników cywilizacyjnych zależy od typu gminy. Gminy wiejskie wyróżniają się zdecydowanie niższymi wskaźnikami cywilizacyjnymi, głównie brakiem sieci kanalizacyjnej, oczyszczalni, szkół. Wysokimi wskaźnikami cywilizacyjnymi wyróżniają się gminy o charakterze turystyczno-rekreacyjnym, o walorach przyrodniczych, przykładem mogą być gminy: Supraśl, Wasilków,Tykocin. Rozwój turystyki pociąga za sobą rozwój infrastruktury cywilizacyjnej.