Dane INFORMACYJNE (do uzupełnienia) Nazwa szkoły: Publiczne Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków ID grupy: 98/90_P_G1 Kompetencja: przedsiębiorczość Temat projektowy: Środowisko naturalne w Polsce. Stan obecny – ochrona- prewencja Semestr/rok szkolny:I/2011 …………………………………………………….

Ochrona środowiska w Polsce

Ochrona środowiska w Polsce ma miejsce poprzez Akty prawne Przyrost powierzchni objętych ochroną Parki Narodowe Rezerwaty przyrody Parki krajobrazowe Obszary chronionego krajobrazu Pomniki przyrody Ochronę gatunkową

Akty prawne: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska Prawo geologiczne Prawo górnicze Prawo wodne

Przyrost powierzchni objętych ochroną Powierzchnie objęte ochroną w 1980 r. wynosiły 1079900 ha, natomiast w 1998 r. Łączna powierzchnia wszystkich form ochrony przyrody obejmowała w naszym kraju 9718000 ha, co stanowiło 31,1 % ogólnej powierzchni Polski. Jest to więc znaczny postęp w stronę ochrony środowiska w naszym kraju.

Parki narodowe - Babiogórski Park Narodowy - Białowieski Park Narodowy - Biebrzański Park Narodowy - Bieszczadzki Park Narodowy - Drawieński Park Narodowy - Gorczański Park Narodowy - Kampinoski Park Narodowy - Karkonoski Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy - Ojcowski Park Narodowy - Park Narodowy Bory Tucholskie - Park Narodowy Ujście Warty - Pieniński Park Narodowy - Poleski Park Narodowy - Roztoczański Park Narodowy - Słowiński Park Narodowy - Świętokrzyski Park Narodowy

Rezerwaty przyrody Ponieważ w Polsce istnieje wiele rezerwatów w prezentacji zostały wymienione istniejące w Nadleśnictwie konińskim : Rezerwat przyrody "Mielno". Rezerwat przyrody "Bieniszew" Rezerwat przyrody "Sokółki" Rezerwat przyrody "Pustelnik" Rezerwat przyrody "Złota Góra"

Parki krajobrazowe W Polsce znajduje się ponad 120 parków krajobrazowych, w prezentacji zostały umieszczone te znajdujące się w Wielkopolsce Lednicki Park Krajobrazowy Nadgoplański Park Tysiąclecia Nadwarciański Park Krajobrazowy Park Krajobrazowy Dolina Baryczy Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego Park Krajobrazowy Promno Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka Powidzki Park Krajobrazowy Przemęcki Park Krajobrazowy Pszczewski Park Krajobrazowy Rogaliński Park Krajobrazowy Sierakowski Park Krajobrazowy Żerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy

Obszary chronionego krajobrazu Obszary chronionego krajobrazu są bardzo słabą formą ochrony przyrody, o niewielkich rygorach ochronności. W Polsce istnieje 450 obszarów chronionego krajobrazu.

Pomniki przyrody Pomniki przyrody zgodnie z ustawą o ochronie przyrody to pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.  Obiekty uznawane za pomniki przyrody chronione są ze względu na szczególną wartość przyrodniczą, jak wielkość, pokrój czy wiek, naukową, kulturową, historyczną lub estetyczną i krajobrazową.

Ochrona gatunkowa Ochrona gatunkowa ma na celu zabezpieczenie dziko rosnących roślin i bytujących zwierząt, a w szczególności gatunków rzadkich lub zagrożonych wyginięciem, jak też zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej

Surowce mineralne w Polsce

Węgiel kamienny, Węgiel brunatny, Ropa naftowa, Gaz ziemny, Siarka, Rudy miedzi, Rudy cynku i ołowiu, Sól kamienna, Granit i bazalt,

Występowanie - mapa

Węgiel kamienny W Polsce kopalnie węgla kamiennego występują na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym obejmującym Górnośląski Okręg Przemysłowy oraz Rybnicki Okręg Węglowy, a także na Dolnym Śląsku i na Lubelszczyźnie – Lubelskie Zagłębie Węglowe. Przykładem tego typu kopalni jest KWK Wujek w Katowicach.

Węgiel brunatny Miejsca wydobycia w Polsce: Zagłębie Konińskie (Konin, Koło, Turek) Zagłębie Turoszowskie (Turów, Bogatynia) Zagłębie Bełchatowskie (Bełchatów, Szczerców) Sieniawa Lubuska

Ropa naftowa Rozmieszczenie złóż ropy naftowej: • Karpaty ( Gorlice – Krosno - Sanok) obszar najstarszego wydobycia tzw. Zagłębie Karpackie Złoża ropy od Limanowej do Ustrzyk Dolnych. • Zagłębie Podkarpackie – Mielec, Ropczyce na wschodzie do Kazimierzy Wielkiej i Bochni na zachodzie ( eksploatacja w miejscowości Grobla i Pławowice) – 25 % wydobycia • Nizina Śląska ( Krosno Odrzańskie) • Pobrzeże Słowińskie (Kamień Pomorski – Daszewo), - 50 % wydobycia • Szelf Bałtyku na północ od Przylądka Rozewie, • Okolice Gorzowa Wielkopolskiego. • Okolice Garwolina – Maciejowice • Okolice w Kościanie, Brońsku i Wielichowie jako nowe złoża odkryte w Wielkopolsce.

Gaz ziemny W Polsce gaz ziemny wydobywa się głównie na Podkarpaciu (Przemyśl, Husów, Sanok) i Zapadlisku Przedkarpackim (wysokometanowy) w wyniku odmetanowywania kopalni węgla kamiennego w GOP, a także w Wielkopolsce oraz Lubuskiem – rejon Drezdenka oraz Międzychodu. Pierwsze odwierty zakończyły się powodzeniem i uruchomienie 13 kopalń planowane jest przez PGNiG już w 2012 roku. W ostatnim czasie rozpoczęły się nowe badania w celu potwierdzenia obecności ropy w okolicach Szamotuł oraz Trzcianki i Czarnkowa.

Surowce energetyczne surowce energetyczne to paliwa kopalne: węgiel kamienny i brunatny, torf, ropa naftowa, gaz ziemny, drewno w procesie spalania zamieniane na energię mechaniczną pary, uran (stosowany w elektrowniach atomowych) lub elektryczność

Zanieczyszczenia W związku z rosnącą populacją, zapotrzebowanie na surowce naturalne, głównie energetyczne, wciąż wzrasta. Zwiększanie ich wydobycia i zużycia wywiera coraz bardziej niekorzystny wpływ na środowisko. Zanieczyszczenie środowiska wpływa natomiast źle na nasze zdrowie i samopoczucie. Coraz większe zużycie energii i wyczerpywanie się surowców naturalnych powoduje większe zwrócenie uwagi na odnawialne, ekologiczne źródła energii. Główne zagrożenia dla środowiska ze strony działalności człowieka to: wyczerpywanie zasobów nieodnawialnych (surowce mineralne); zanieczyszczanie i niszczenie niezbędnych do życia zasobów, takich jak powietrze, woda, gleba, warstwa ozonowa.

Siarka W Polsce złoża siarki w stanie rodzimym występują w okolicach Tarnobrzega (Piaseczno, Machów, Jeziórko oraz Osiek), w rejonie Staszowa (Grzybów) oraz koło Lubaczowa (Horyniec-Zdrój, Basznia).

Sól kamienna W Polsce największe złoża soli kamiennej są wieku cechsztyńskiego, znajdują się na Kujawach (kopalnie w Inowrocławiu – wydobycie ok. 2,5 mln t rocznie i Ciechocinku, gdzie sól pozyskiwana jest metodą wypłukiwania solanki), a także we wschodniej Wielkopolsce w Kłodawie – obecnie najważniejsze złoże eksploatowane metodą podziemną, wydobycie ok. 700 tys. t rocznie, oraz na Dolnym Śląsku w Sieroszowicach – wydobycie ok. 220 tys. t rocznie. Złoża w Małopolsce – mioceńskie, obecnie nieeksploatowane: w Wieliczce – wydobycie zakończono w 1996 r., a produkcja w wysokości ok. 20 tys. t soli rocznie odbywa się poprzez utylizację wód zasolonych wpływających do kopalni. Kopalnia jest przede wszystkim obiektem turystyczno-uzdrowiskowym, odwiedzanym przez ponad 1 mln turystów rocznie w Bochni – w likwidacji od 1990 r., od 1995 r. prowadzona jest działalność turystyczno-uzdrowiskowa w Baryczy – zakończono wydobycie w 1998 r.

Surowce chemiczne Sól kamienna jest jednym z ważniejszych surowców w przemyśle chemicznym oraz spożywczym. Kryształy są używane do budowy aparatury pomiarowej np. spektrofotometrów absorbcyjnych w podczerwieni Siarka i jej związki są cennymi surowcami do otrzymywania kwasu siarkowego, podstawowego produktu przemysłu chemicznego, a także do produkcji disiarczku węgla (CS2). Większość siarki zużywana jest do produkcji kwasu siarkowego. Dużych ilości siarki plastycznej używa się w procesie wulkanizacji, w którym kauczuk zmienia się w gumę. Ze względu na niski punkt zapłonu, siarka stosowana jest do wyrobu czarnego prochu i ogni sztucznych. W medycynie stosowana jest siarka koloidalna przy chorobach skórnych. Służy również jako środek do zwalczania pasożytów roślinnych. Niewielkie ilości tego pierwiastka używa się do produkcji leków, pestycydów, zapałek, papieru oraz specjalnego betonu, zwanego betonem

Rudy miedzi Rudy miedzi rozciągają się na monoklinie przedsudeckiej(od Lubina na południowym wschodzie do Bytomia). Miedź jest dodawana do wielu stopów, zarówno do stali, jaki i do stopów aluminium. Jest też dodawana do srebra i złota poprawiając znacznie ich własności mechaniczne.

Rudy cynku i ołowiu Rudy cynku i ołowiu wydobywa się w północnym i północno-wschodnim obrzeżeniu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego zwany jest również obszarem śląsko-krakowskim. Obecnie wydobycie rud prowadzi się ze złoża Balin-Trzebionka w rej. chrzanowskim oraz ze złóż Olkusz i Pomorzany w rej. olkuskim.

Rudy cynku i ołowiu Rudy cynku i ołowiu wydobywa się w północnym i północno-wschodnim obrzeżeniu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego zwany jest również obszarem śląsko-krakowskim. Obecnie wydobycie rud prowadzi się ze złoża Balin-Trzebionka w rej. chrzanowskim oraz ze złóż Olkusz i Pomorzany w rej. olkuskim.

Surowce metalurgiczne nieżelazne Rudy ołowiu, cynku i miedzi znajdują zastosowanie w przemyśle hutniczym. Najważniejsze zastosowanie technologiczne cynku to pokrywanie nim blach stalowych (stal ocynkowana), w celu uodpornienia na korozję. Cynk jest też składnikiem wielu stopów, zwłaszcza z miedzią (mosiądz, tombak). Cynk stosowany jest też w ogniwach elektrycznych Daniella i Leclanchégo.

Zanieczyszczenia Sole cynku(II) w dużych ilościach są rakotwórcze. Miedź i ołów to metale ciężkie, które w ilościach śladowych są niezbędne dla organizmów żywych, natomiast w większych powodują zatrucia. .

Zanieczyszczenia Sole cynku(II) w dużych ilościach są rakotwórcze. Miedź i ołów to metale ciężkie, które w ilościach śladowych są niezbędne dla organizmów żywych, natomiast w większych powodują zatrucia. .

Granit i Bazalt W Polsce wychodnie kwaśnych skał magmowych nie zajmują dużych obszarów, sprowadzają się głównie do rejonów na Dolnym Śląsku. Granitoidy budują Karkonosze i Tatry, spotkać je można także w wielu masywach w Sudetach i na Przedgórzu Sudeckim. Porfiry kwarcowe znaleziono w okolicach Krakowa i w Sudetach. Skały zasadowe są w Polsce zdecydowanie rzadsze niż kwaśne, występują bowiem jedynie wyspowo na Śląsku – od granicy z Niemcami do Góry Świętej Anny i niedaleko Cieszyna oraz w rejonie Szczawnicy. Pospolitsze są skały obojętne, których stanowiska znajdują się w Sudetach i na Przedgórzu Sudeckim. Kilka stanowisk znaleziono także w Pieninach. Bardzo dużo skał magmowych można znaleźć na Niżu Polskim, w rejonach działalności lodowców plejstoceńskich. Osadziły one bowiem materiał skalny, w tym ogromne ilości głazów narzutowych, pochodzący z tarczy skandynawskiej. Wśród utworów polodowcowych można znaleźć granitoidy, gabra, sjenity, dioryty, porfiry i wiele innych.

Surowce zdobnicze i budowlane Granit przybiera różne barwy, takie jak szara, białoróżowa, zielona, czerwona, czarny i inne. Ze względu na dostępność dużych bloków, łatwość cięcia i polerowania oraz walory estetyczne jest używany w budownictwie jako kamień budowlany i dekoracyjny. Granit jest wykorzystywany w sporcie żużlowym: stanowi nawierzchnię toru, która w dużym stopniu zmniejsza przyczepność kół, przez co sport ten staje się widowiskowy. Jak również w curlingu, jako materiał do produkcji kamieni curlingowych. Bazalt jest stosowany jako materiał budowlany lub drogowy – kruszywo łamane. Używany jest również jako surowiec do leizny kamiennej (topiony bazalt) i do produkcji wełny mineralnej. Wyroby wykonane z przetopionego bazaltu mają twardość ok. 8,5 w skali Mohsa i dlatego są stosowane jako materiały trudnościeralne.