UCZEŃ – wyzwanie, wysiłek, satysfakcja Konferencja i warsztaty o dostosowywaniu wymagań szkolnych do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia 16.02.2009 – 27.02.2009

Cel Wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery emocjonalno- motywacyjnej. Dostosowanie musi być zgodne z założeniami podstawy programowej zaś zakres wiedzy i umiejętności ucznia powinien dawać mu szansę na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu szkolnego. Modyfikacja procesu edukacyjnego

Obszary dostosowania warunki procesu edukacyjnego tj zasady, metody, formy, środki dydaktyczne zewnętrzną organizację nauczania ( np. posadzenie ucznia słabosłyszącego w pierwszej ławce)‏ warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności ( metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania )‏

Dostosowanie wymagań dla uczniów z dysleksją rozwojową, z inteligencją niższą od przeciętnej, z zaburzeniami rozwojowymi.

Zaburzenia rozwojowe Obejmują przypadki głębszego stopnia odchyleń od norm rozwojowych - poważne zniekształcenia funkcjonowania społecznego, poznawczego, ruchowego i językowego. Uczniowie zaburzeniami rozwojowymi wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki - treści, metod i warunków pracy, dlatego otrzymują z poradni orzeczenia do kształcenia specjalnego.

Upośledzenie umysłowe Obniżony poziom funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszą zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym Uczeń rozwija się wolniej niż powinien, dlatego też zadania, które jego rówieśnicy wykonują bez trudu, jemu sprawia problem.

PAMIĘĆ MECHANICZNA – zdolność do przyswajania wiedzy w sposób nieuświadomiony, niewymagający rozumienia.   PAMIĘĆ LOGICZNA – oparta na myśleniu, kojarzeniu faktów. PAMIĘĆ BEZPOŚREDNIA – świeża; pozwala zapamiętać i natychmiast odtworzyć zapamiętany materiał. SPRAWNOŚĆ MANUALNA (sprawność grafomotoryczna)– poziom graficzny pisma, tempo pisania, sprawność ruchowa rąk; TEMPO UCZENIA SIĘ WZROKOWO-RUCHOWEGO – szybkość uczenia się pisania symboli graficznych opartego na koordynacji oka i ręki; uzależnione jest od prawidłowej sprawności manualnej i ustalonej lateralizacji;

PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI ARYTMETYCZNE - przeliczanie, dodawanie, odejmowanie, w przypadku starszych dzieci - mnożenie, dzielenie, rozwiązywanie zadań z treścią. MYŚLENIE PRZYCZYNOWO-SKUTKOWE – umiejętność wskazywania następstw określonych sytuacji, wyszukiwania przyczyn pewnych stanów rzeczy, porządkowania zdarzeń (np. w układaniu historyjek obrazkowych). MYŚLENIE PRZEZ ANALOGIĘ – polega na formułowaniu wniosków na temat danej sytuacji na podstawie podobnej znanej sytuacji, wyciąganiu wniosków z podobieństw między przedmiotami, sytuacjami (np. kończenie zdań typu: „Brat jest chłopcem, a siostra jest…”). ĆWICZENIA NA MATERIALE ABSTRAKCYJNYM - ćwiczenia oparte na literach, cyfrach, wyrazach i zdaniach oraz symbolach. ĆWICZENIA NA MATERIALE KONKRETNYM – ćwiczenia oparte na obrazkach, przedmiotach.

JĘZYK POLSKI trudności w czytaniu i pisaniu ( trudności z kojarzeniem określonych dźwięków (głosek) z odpowiadającymi im symbolami (literami), trudności w rozumieniu czytanych treści, trudności w samodzielnym wypowiadaniu się, formułowaniu wniosków i sądów, w uogólnianiu, myśleniu symbolicznym (abstrakcyjnym), niski poziom rozwoju słowno – pojęciowego (odpowiada wcześniejszej fazie rozwoju)‏ ubogie słownictwo, wadliwa struktura gramatyczna wypowiedzi ustnych i pisemnych, słabsza sprawność manualna (rysunki, pismo mają niski poziom graficzny – odpowiadają wcześniejszej fazie rozwoju), słaba umiejętność stosowania konwencjonalnych sposobów zapamiętywania, duże problemy z przywoływaniem z pamięci odległych partii materiału (słaba pamięć długotrwała, operacyjna), trudności z selekcją i wychwyceniem myśli przewodniej w długich tekstach,

JĘZYK POLSKI zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie lektury wprowadzanie dodatkowych środków dydaktycznych np. ilustracje, plansze odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach dyktanda przeprowadzać indywidualnie w wolniejszym tempie , gdyż dzieci te często nie nadążają za klasą potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału. częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy , wyjaśnień

trudności z prawidłową wymową, JĘZYKI OBCE trudności z prawidłową wymową, trudności w zapamiętywaniu i / lub odtwarzaniu treści, słówek, zdań, trudności w swobodnym wypowiadaniu się na określony temat, trudności w poprawnym czytaniu i pisaniu, problemy z gramatyką. zmniejszanie ilości słówek do zapamiętania, pozostawianie większej ilości czasu na ich przyswojenie odpytywanie po uprzedzeniu : kiedy i z czego dokładnie uczeń będzie pytany wymagania w wypowiadaniu się na określony temat ograniczyć do kilku krótkich, prostych zdań na dany temat

PRZEDMIOTY ŚCISŁE (MATEMATYKA, FIZYKA, CHEMIA)‏ omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności. częste odwoływanie się do konkretu (np. graficzne przedstawianie treści zadań), podawanie poleceń w prostszej formie (dzielenie złożonych treści na proste, bardziej zrozumiałe części)‏ wydłużanie czasu na wykonanie zadania, podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby udzielenie pomocy i wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać trudności z wykonywaniem bardziej złożonych działań, trudność z pamięciowym przyswajaniem i/lub odtwarzaniem z pamięci wyuczonych treści (np. tabliczka mnożenia, skomplikowane wzory, układy równań), problem z rozumieniem treści zadań, potrzeba większej ilości czasu na zrozumienie i wykonanie zadania.

problem z zapamiętywaniem dat, nazwisk, nazw, miejscowości, HISTORIA, BIOLOGIA trudność w selekcji i wybraniu najważniejszych treści (tendencja do pamięciowego uczenia się wszystkiego po kolei), problem z zapamiętywaniem dat, nazwisk, nazw, miejscowości, nieumiejętność przekrojowego wiązania faktów i informacji, w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał (przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi)‏ podobnie postępować przy powtórkach, pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału (dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie)‏

W-F TECHNIKA MUZYKA PLASTYKA niezborność ruchowa i trudności w wykonywaniu niektórych ćwiczeń (potrzeba dłuższego treningu , aby opanować dane ćwiczenie, rzucanie do celu itp.), trudności w zrozumieniu zasad i reguł różnych gier, obniżony poziom prac plastycznych i technicznych (słabsza własna inwencja twórcza, wyobraźnia), trudność w zapisywaniu i odczytywaniu nut. zapewnienie większej ilości ćwiczeń, aby uczeń opanował daną sprawność (w razie potrzeby zwolnienie z wykonania ćwiczeń przerastających możliwości ruchowe ucznia), wielokrotne tłumaczenie i wyjaśnianie zasad i reguł gier sportowych, podpowiadanie tematu pracy plastycznej czy technicznej, częste podchodzenie do ucznia , ukierunkowywanie w działaniu, pozwalać na korzystanie ze śpiewników , wzorów, zapisów nutowych, liberalnie oceniać wytwory artystyczne ucznia w ocenianiu zwracać większą uwagę na wysiłek włożony w wykonanie zadania niż jego ostateczny efekt

Trudności w koncentracji uwagi Czyli dziecko „wyłącza się” myślowo, interesuje go wiele innych rzeczy dookoła, łatwo przerywa pracę, rozprasza się. odpowiednio rozplanować rozsadzanie dzieci w ławkach, nie wyrywać do odpowiedzi, częste angażowanie dziecka w tok lekcji, wprowadzanie jasnego systemu konsekwencji i zasad panujących w klasie, dobrze, żeby początek i koniec nowych zadań wprowadzanych na lekcji były wyraźnie zaznaczone, na lekcji wykorzystywanie różnorodnych pomocy i materiałów we wprowadzaniu nowych treści, współpracowanie z domem, w szczególności w zakresie kontroli wykonywanych prac domowych; można założyć zeszyt kontaktowy,

Zajęcia rewalidacyjne oprócz wyjaśniania bieżących zagadnień programowych należy usprawniać funkcje poznawcze (procesy intelektualne i percepcyjne). Rozp. MENiS z dn.12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych §2 ust. 10 Dyrektor szkoły, z wyjątkiem szkoły specjalnej, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, przydziela dodatkowe godziny na prowadzenie indywidualnych zajęć rewalidacyjnych z uczniami niepełnosprawnymi.

Zajęcia rewalidacyjne- rodzaje Korekcyjne wad postawy Korygujące wady mowy Orientacji przestrzennej i poruszania się Nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji Inne, wynikające z programów rewalidacji

Inne rodzaje zajęć rewalidacyjnych Korekcyjno – kompensacyjne Usprawniającą motorykę Socjoterapeutyczne Dydaktyczno – wyrównawcze (przydzielane w szczególnie uzasadnionych przypadkach)‏

Pamięć Odtwa- rzanie Podobieństwo do sytuacji Zapamięty- wanie Odtwa- rzanie Przechowy- Pamięć Podobieństwo do sytuacji zapamiętywania Rozgrzewka Chęci, emocje Schemat (uporządkowanie)‏ częste powtórki wpływ czasu to co jest ważne, logiczne, zrozumiałe uwaga (zaciekawienie tematem) – humor – wielozmysłowy przekaz (słowo + obraz + dotyk + ruch)‏ - własna aktywność – lepiej to co logiczne, praktyczne, zrozumiałe, ważne (odwołanie do konkretu) – to co jest już znane – wyróżniające się

To, co może zrobić nauczyciel Informować o czym będzie następna lekcja Na początku zajęć krótko przypomnieć o czym była mowa poprzednio Nowy temat wprowadzić najpierw w postaci informacji ogólnych (punkty, plan)‏ Rozwinięcie ilustrować pomocami, przykładami konkretnego zastosowania, praktyczności itp. Angażować uczniów w wykonanie zadania Na koniec - podsumować

Parę słów o motywacji Bez dostosowania wymagań uczniowie z trudnościami napotykają trudności w nauce, z którymi nie potrafią sami sobie poradzić. To sprawia, że zniechęcają się i wtórnie mogą się u nich problemy motywacyjne – niechęć do nauki, brak starań, brak wiary w siebie, poczucie bezradności.

Parę słów o motywacji Dostosowanie wymagań powinno obejmować nie tylko radzenie sobie z zaburzonymi funkcjami ucznia, ale także kwestię stawiania wymagań, zachęcania ucznia do starań, wzbudzanie w nim motywacji dzięki temu, że dziecko może osiągnąć sukces – czyli po pracy otrzymać nagrodę w postaci oceny.

Parę słów o motywacji Co tu może pomóc? Umożliwienie uczniom równych szans na zdobycie pozytywnych ocen Jasne kryteria Stopniowanie trudności Wzbudzanie ciekawości Wzmacnianie wiary w siebie

Dostosowanie wymagań Dostosowanie wymagań to nie pomijanie haseł programowych, ale ich realizowanie inaczej. Właściwie zorganizowana pomoc pedagogiczna powinna przyczyniać się do rozwoju i osiągania coraz lepszych wyników w nauce i stawania się wartościowym człowiekiem.

w domu, w szkole, w życiu codziennym DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Specjalne podziękowania dla wszystkich, którym bliskie jest dobro dzieci wymagających specjalnej troski w domu, w szkole, w życiu codziennym