Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania1 Określenie zakresu przedmiotu Systemy wspomagania decyzji - SWD (Decision Support System - DSS) są klasą skomputeryzowanych systemów informacyjnych, które wspomagają działalność podejmowania decyzji Dlaczego skomputeryzowane? Budowane dla wspomagania decyzji, których podjęcie wymaga analizowania i przetwarzania dużych ilości danych i złożonych relacji pomiędzy nimi Dwa obszary: podejmowanie decyzji, systemy informacyjne Płaszczyzna spotkania: technika komputerowa

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania2 Decyzja jest pojęciem popularnym w naszym języku a jednocześnie kluczowym we wszystkich naukach i dziedzinach życia Istnieje wiele rodzajów podejmowanych decyzji Czy powinienem kupić nowy komputer? Czy powinienem tej jesieni podróżować samolotami? Jaki jest najbardziej odpowiedni profil produkcji fabryki? Który rynek powinien być najbardziej dochodowy?

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania3 Rozróżnienie: decyzje indywidualne (osobnicze) decyzje instytucjonalne Będą nas interesowały decyzje tego drugiego rodzaju

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania4 planowanie i kierowanie operacjami militarnymi, przeniesienie idei z zastosowań militarnych do handlu i przemysłu i rozwinięcie ich próby zastosowania w polityce, ….. Historia zainteresowania i rozwoju metod podejmowania decyzji instytucjonalnych

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania5 Podejście prezentowane w przedmiocie: Modelowanie podstawowych procesów na które mają wpływać decyzje, modelowanie ujmujące zmiany wywoływane przez podejmowane decyzje, biorące przy tym pod uwagę aspekt informacyjny i przebieg procesu podejmowania decyzji

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania6

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania7 Decyzja jest pojęciem związanym z procesem decyzyjnym nazywanym też procesem podejmowania decyzji lub krótko podejmowaniem decyzji – jest jego wynikiem Proces decyzyjny może prowadzić do decyzji, może kończyć się podjęciem decyzji, ale nie musi. Decyzja może oznaczać: jakieś działanie lub jakiś akt, jakiś plan lub jakiś projekt jakąś opinię lub jakiś sąd

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania8 Definicja: Podejmowanie decyzji to każdy ciąg procesów mentalnych (myślowych) i/lub komputerowych (obliczeniowych) tworzących proces przetwarzania (obróbki), w który włączone są informacja, wiedza i preferencje, a którego wynikiem końcowym jest decyzja

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania9 W procesie podejmowania decyzji zostaje rozwiązany problem decyzyjny przez wybranie jednej z możliwych opcji decyzyjnych i wskazanie jej jako decyzji Podejmowanie decyzji rozpoczyna się, kiedy pojawia się potrzeba wyboru i istnieje możliwość dokonania takiego wyboru oraz, kiedy istnieje jednostka, która uświadamia sobie potrzebę wyboru i chce go dokonać

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania10 Nieodzowne składniki każdego procesu decyzyjnego: istnienie, co najmniej dwóch opcji, które będziemy nazywali opcjami decyzyjnymi, spośród których można dokonać wyboru – podjąć decyzję, istnienie, co najmniej jednego kryterium oceny decyzji, dzięki któremu jesteśmy w stanie oceniać opcje z punktu widzenia tego kryterium i dokonać wyboru dobrego lub najlepszego w sensie istniejącego kryterium, istnienie jednostki, która dokona wyboru decyzji, którą będziemy nazywali decydentem

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania11 Opcje decyzyjne to kandydatury na decyzję, wszystkie opcje decyzyjne tworzą zbiór D, który będziemy nazywali zbiorem opcji decyzyjnych lub przestrzenią decyzyjną Czy można matematycznie scharakteryzować opcje decyzyjne?

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania12 Każdą opcję decyzyjną można w jakiś sposób scharakteryzować, opisać ją za pomocą szeregu cech - atrybutów, określić za pomocą szeregu cząstkowych wielkości Oznaczmy te cechy za pomocą zbioru wielkości zmiennych Wartości każdej z tych wielkości należą do dziedziny Iloczyn kartezjański dziedzin atrybutów opcji decyzyjnych nazywać będziemy przestrzenią decyzyjną zatem

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania13 Poszczególne elementy zbioru są opcjami decyzyjnymi Będziemy zakładali, że poszczególne atrybuty decyzji dają się wyrazić liczbowo, bądź co najmniej ocenić za pomocą przyjętej umownej skali liczbowej

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania14 Przykład: Programy produkcji zakładów określają ile, jakiego towaru zakład wyprodukuje w określonym przedziale czasu. Weźmy dwa zakłady wytwarzające produkty o różnym charakterze: fabryka samochodów i rafineria nafty. Fabryka samochodów może produkować model samochodu terenowego i/lub model samochodu kompaktowego, zaś rafineria nafty może produkować jeden rodzaj benzyny i/lub jeden rodzaj oleju napędowego. Infrastruktura technologiczna zakładów determinuje maksymalne liczby i ilości tych produktów

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania15

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania16

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania17 Kryterium oceny decyzji to przyporządkowanie lub przepis na przyporządkowanie każdej opcji decyzyjnej ilościowej (lub ilościowych) lub jakościowej (lub jakościowych) oceny korzyści (dobroci, lepszości,...) wynikających w jej wyboru jako decyzji Często kryterium oceny decyzji nazywane jest celem decyzji.

Komputerowe wspomaganie decyzji 2010/2011Wprowadzenie – mapa pojęć Kazimierz Duzinkiewicz, dr hab. inż.Katedra Inżynierii Systemów Sterowania18 Decydent to podmiot podejmowania decyzji, jednostka, która dokonuje wyboru decyzji spośród opcji. Decydentem może być: pojedyncza osoba – człowiek – np. ktoś zamierzający kupić prezent imieninowy grupa osób – np. rada miasta pracująca nad budżetem miasta urządzenie – np. regulator ustalający taki dopływ gazu do pieca, aby uzyskać pożądaną temperaturę grupa urządzeń – np. grupa robotów mobilnych realizujących zadanie w terenie