Człowiek w społeczeństwie autor: Bartosz Wardęga

Kim jest człowiek? Człowiek jest istotą biologiczną, którą charakteryzuje: a) Wyprostowana postawa b) Chwytliwe ręce c) Wzrok skierowany naprzód d) Wielki mózg i złożony system nerwowy e) Złożony mechanizm głosowy f) Długa zależność dziecka od rodziców g) Plastyczność wrodzonych potrzeb h) Trwałość popędu seksualnego działająca stale

Wyprostowana postawa – pozwala człowiekowi lepiej ogarnąć wzrokiem otoczenie i uwalnia przednie kończyny, które są lepiej wykorzystywane niż u czworonogów. Chwytliwe ręce – wraz z ruchomymi palcami i przeciwstawnym kciukiem, pozwalające na wykonywanie delikatnych i skomplikowanych czynności. Wzrok skierowany naprzód – umożliwiający trójwymiarowe widzenie przestrzeni i lepiej jej organizowanie. Wielki mózg i złożony system nerwowy – umożliwia wysoki rozwój intelektu i życia psychicznego.

Złożony mechanizm głosowy – budowa warg i krtani umożliwiająca wydawanie zróżnicowanej ilości dźwięków. Długa zależność dziecka od rodziców – wolne tempo dojrzewania oraz długi okres opieki dorosłych. Dziecko jest dłużej nauczane by funkcjonować w społeczeństwie, poprzez włączanie popędów w ustalone ,,reguły” kultury. Plastyczność wrodzonych potrzeb – brak stałych mechanizmów instynktowych, przystosowanie popędów do warunków ich zaspokajania. Trwałość popędu seksualnego działająca stale – nie ma okresowego popędu, człowiek potrafi go kontrolować.

Na życie człowieka w społeczeństwie wpływają komponenty : a) biogenny b) psychiczny c) socjogenny d) duchowy

Komponent biogenny – na udział człowieka w społeczeństwie ma wpływ jego fizjologia, a w szczególności układ nerwowy ( dzięki sodkom chemicznym można wywołać u człowieka określone zachowanie). Ważnym elementem komponentu biogennego człowieka są warunki geograficzne. Człowiek jest zależny od swojego środowiska tzn. od układu przedmiotów i innych organizmów żywych, które go otaczają i wywierają jakiś wpływ na procesy życiowe organizmu. Takie zjawisko nazywamy determinizmem geograficznym.

Komponent psychiczny – zaliczamy do niego: naturę ludzką - zespół stałych dążeń i motywów, celów i wartości wyznaczających postępowanie człowieka instynkt – wrodzony i niezmienny mechanizm reagowania na określone potrzeby zewnętrzne jak wewnętrzne, wspólne całemu gatunkowi, wywołujące u wszystkich osobników gatunku te same i niezmienne sposoby zachowania się. struktury osobowości człowieka – są to impulsy biopsychiczne np. uczucia i wola człowieka, które są cechą kulturową, ponieważ zależą od grupy w której się jednostka wychowała.

Komponent socjogenny – ważny wpływ ma tu determinizm demograficzny, czyli zmiana składu jednostek posiadających różne cechy biologiczne i psychiczne. Stąd więc np. nagromadzenie cech biologicznych w ludności takich, jak odsetek osobników różnej płci, wieku, zdrowotności, płodności, rozrodczości itp. jest bardzo ważne dla charakterystyki społeczeństwa i zachodzących w nim zjawisk.

Komponent duchowy – zbiór poglądów, wierzeń, ustalonych sposobów wychowania oraz rodzajów kultury duchowej jak i materialnej, które mają ma wpływ na zacieśnienie się więzi pomiędzy poszczególnymi członkami społeczeństwa.

SOCJALIZACJA Człowiek zostaje wprowadzony do życia w społeczeństwie w procesie socjalizacji. Socjalizacja (proces uspołeczniania) – jest to proces nabywania przez jednostkę, systemu wartości, norm oraz wzorców zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie jednostki. Proces socjalizacji dzielimy na: pierwotną oraz wtórną.

Socjalizacja pierwotna – zachodzi w rodzinie w początkowych fazach rozwoju jednostki. Charakteryzuje się emocjonalnym oddziaływaniem innych na jednostkę. Reguły działania są przyswajane głównie poprzez naśladownictwo ale także poprzez przekaz werbalny.

Socjalizacja wtórna – następuje po socjalizacji wtórnej, kiedy jednostka wzrastając do życia społecznego wchodzi do tzw. ,,wtórnych grup społecznych” , cechujących się względnie małą trwałością i wielością członków np. szkoła lub kościół.

Główne czynniki socjalizacji: 1. Rodzina 2. Szkoła 3 Główne czynniki socjalizacji: 1. Rodzina 2. Szkoła 3. Grupa rówieśnicza 4. Mass media 5. Inne czynniki ( np. kościół)

Resocjalizacja Resocjalizacja – proces modyfikacji osobowości jednostki społecznej w celu przystosowania jej do życia w danej zbiorowości. Polega na kształtowaniu norm społecznych i wartości, których jednostka nie miała możliwości przyswoić wcześniej w trakcie socjalizacji. Proces resocjalizacji powoduje rezygnację jednostki z przyswojonych do tej pory reguł, które były niezgodne z regułami akceptowanymi przez daną zbiorowość.

Bibliografia: - Jan Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1970 - Encyklopedia Popularna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa, ISBN 83-01-01750-3 DZIĘKUJE