Unia Walutowa

Powstanie unii walutowej w Europie; Euro i polityka gospodarcza; Teoria optymalnych obszarów walutowych; Korzyści i koszty unii walutowej;

Powstanie unii walutowej Inicjatywy reform systemu walutowego we Wspólnotach Europejskich pierwsze plany unii walutowej (tzw. plan Barre’a i Schillera 1969) raport Wernera (przyjęty: marzec 1971); Europejski System Walutowy (1978): wprowadzono Europejski Mechanizm Kursów Walutowych (ERM); powołanie ECU; powołanie Europejskiego Funduszu Współpracy Walutowej; stałe kursy walutowe (ściśle określone dopuszczalne marginesy wahań: 2,25% ERM 2: 15%)

Funkcjonowanie ESW Stałe kursy w paśmie wahań 2,25 do 1993 r.(szersze pasmo dla Portugalii , Hiszpanii i W. Brytanii 6 <do 1992> i Włoch <do 1990 r>) ograniczona kontrola w transakcjach kapitałowych do 1990; mechanizm kredytowy; wiodąca rola Niemiec (niska inflacja wymuszająca restrykcyjną politykę pieniężną, co oznaczało relatywnie wysoką stopę procentową)

Funkcjonowanie ESW asymetryczne szoki szczególnie w 1992 r. wskutek różnic w polityce pieniężnej i fiskalnej i wobec wysokiej stopy procentowej w Niemczech presja na aprecjację marki i deprecjację niektórych innych walut; W. Brytania wychodzi z EMS w 1992 r.) 1993: rozszerzenie pasma wahań ERM 2; do końca 1993 opanowanie kryzysu

Powstanie Unii Walutowej Plan wprowadzenia UGW Delorsa (1989); Traktat z Maastricht 10 XII 1991 3 etapy wprowadzania unii walutowej; podstawowym warunkiem ustanowienia unii: koordynacja polityk gospodarczych; kryteria uczestnictwa w unii walutowej: stopa inflacji < 1,5 punktu procentowego ponad średnią 3 krajów o najniższej inflacji; średnia długookresowa stopa procentowa obligacji rządowych < 2 punkty procentowe ponad stopę 3 krajów o najniższym poziomie inflacji; deficyt budżetowy < 3% PKB; dług publiczny < 60% PKB; kurs stały w przewidzianym przedziale wahań co najmniej przez 2 lata poprzedzające wejście do strefy euro.

Spełnienie kryteriów z Maastricht

Powstanie UGW Decyzja o zakwalifikowaniu krajów do UGW 3 05 1998 r. Elastyczne podejście do kryteriów; próg inflacji 2,7% (kryterium nie spełniała Grecja <5,2%>); długoterminowa stopa procentowa 7,8% pewna tolerancja dla wyższego poziomu długu pod warunkiem wyraźnego trendu obniżania stopy długu do 60% (Włochy, Belgia, Grecja miały w 98 r. dług powyżej 100% PKB)

W 1998 r. utworzono Europejski System Banków Centralnych (ESBC); skład: EBC plus 12 BC krajów członkowskich (obecnie 16); EBC jest niezależny (niezależność instytucjonalna, personalna, funkcjonalna i finansowa); EBC podejmuje decyzje dotyczące polityki pieniężnej. BC krajów członkowskich wdrażają tę politykę.

Powstanie Unii Walutowej 1.01 1999 utworzenie unii walutowej i wprowadzenie euro 11 krajów członkowskich: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy. 1.01 2001 dołączenie Grecji; 1.01 2007 Słowenia; 1.01 2008 Cypr i Malta; 1.01 2009 Słowacja

Teoria unii walutowej Teoria optymalnych obszarów walutowych (zapoczątkowana przez R. Mundell’a w 1961 r.): optymalnym obszarem dla wprowadzenia systemu bezwzględnie stałych kursów lub wspólnej waluty są kraje o wysokim stopniu wzajemnej integracji gospodarczej; gospodarcza integracja oznacza swobodę przepływów dóbr, usług, kapitału finansowego i rzeczowego oraz siły roboczej; ustanowienie stałych kursów walutowych (unii walutowej) pociąga za sobą koszty ale także przynosi korzyści;

Korzyści z unii walutowej Korzyści z nieodwołalnego przyjęcia stałych kursów walutowych lub wprowadzenia wspólnej waluty wynikają z wyeliminowania niepewności oraz kosztów transakcyjnych związanych z koniecznością posługiwania się różnymi walutami oraz zmiennością kursów walutowych (są to tzw. korzyści zwiększenia efektywności walutowej ); korzyści te zależą od zakresu integracji gospodarczej: im większy jest handel między krajami członkowskimi tym większe korzyści ze zmniejszenia kosztów transakcyjnych;

Korzyści z unii walutowej cd. im większe są przepływy kapitału tym większe są korzyści z ograniczenia niepewności dotyczącej stóp zysku od inwestycji w innych krajach członkowskich; im większe przepływy pracowników tym większe korzyści z ograniczenia niepewności dotyczącej płac osiąganych w innych krajach członkowskich.

Korzyści z unii walutowej cd.

Koszty wejścia do unii walutowej Koszty stałych kursów wynikają z utraty możliwości stosowania polityki pieniężnej dla stabilizowania produkcji i cen oraz utratę możliwości wykorzystywania zmian kursów walutowych dla utrzymania wewnętrznej stabilności gospodarczej w przypadku negatywnych szoków zewnętrznych np. spadku zagregowanego popytu.

Szoki popytowe

Skutki szoków popytowych Deficyt NX w A, nadwyżka w B Mechanizmy przywracające równowagę: elastyczność płac; mobilność siły roboczej; Jeśli brak jest mobilności siły roboczej i płace są nieelastyczne wówczas dostosowania mogą następować przez zmianę kursów walutowych, co w unii walutowej jest niemożliwe.

Automatyczne dostosowania

Dostosowania przez zmianę kursów walutowych

Koszty unii walutowej Jeśli płace są sztywne a mobilność siły roboczej ograniczona, krajom tworzącym unię walutową jest trudniej dostosować się do szoków popytowych. Z drugiej strony deprecjacja kursu walutowego w długim okresie pobudza wzrost cen i jej pozytywne efekt są niwelowane. Wobec tego koszty unii walutowej w dłuższym okresie zmniejszają się.

Koszty unii walutowej i stopień integracji gospodarczej

Koszty unii walutowej i stopień integracji gospodarczej cd.

Decyzja wejścia do unii walutowej

Wzrost kosztów wejścia do UW

Czy UE jest optymalnym obszarem walutowym? W 15 „starych” krajach UE eksport do innych krajów UE stanowi ok.. 10 – 20 % PKB; w krajach UGW ok. 26% w dalszym ciągu istnieją duże różnice cen między krajami UE; mobilność ludności i siły roboczej wewnątrz UE jest dość ograniczona; duże różnice w stopie bezrobocia; W sumie: brak jednoznacznych dowodów, że UE jest optymalnym obszarem walutowym.