Systemy walutowe po II wojnie światowej.

System waluty złotej. System powojenny: z Bretton Woods. Funkcjonowanie systemu.. Ograniczenia systemu względnie stałych kursów. Kryzys systemu w latach 1968 – 1973 i jego upadek Obecna różnorodność systemów kursowych (kursy płynne, stałe, względnie stałe)

System walutowy zasady wymienialności walut narodowych, dokonywania płatności i utrzymywania równowagi płatniczej. równowaga BP: bilans obrotów bieżących + rachunek finansowy i kapitałowy z wyjątkiem salda rezerw walutowych jest zrównoważony.

System waluty złotej System funkcjonował w latach 1870 – 1914 Parytety złote: np.. 1 $ - 1,672 g złota; 1£ - 7,988; 1 F – 0,3222: kursy: 4,77$ = 1£ ; 5,18 F – 1$; 24,7 F - 1£ Automatyczny mechanizm zachowania równowagi płatniczej:dostosowania cen i przepływy kruszcu

Załamanie systemu waluty złotej I wojna światowa i wielki kryzys Przyczyny: brak mechanizmu utrzymywania względnie pełnego zatrudnienia; brak możliwości stosowania aktywnej polityki pieniężnej; zmiana roli państwa w gospodarce i powstanie interwencjonizmu państwowego

System z Bretton Woods oraz MFW Pierwszy system powołany poprzez umowę międzynarodową; Zasady: wymienialność międzywalutowa minimum w zakresie obrotów bieżących; kursy walutowe względnie stałe (margines wahań; możliwość dewaluacji lub rewaluacji kursów); odpowiedzialność banków centralnych za utrzymanie stałych kursów (mechanizm interwencji BC)

Międzynarodowy Fundusz Walutowy Funkcje: regulacyjne, finansowe, forum współpracy państw członkowskich (BC) pożyczki MFW i uwarunkowania MFW w zakresie polityki makroekonomicznej parytety względnie stałe (ustalone z możliwością zmian).

Opcje polityki gospodarczej w systemie z Bretton Woods. Podstawowym narzędziem utrzymania wewnętrznej równowagi była polityka fiskalna. Podstawowymi narzędziami utrzymania równowagi zewnętrznej były pożyczki od MFW, restrykcje dot. przepływów finansowych (kapitałowych) i okazjonalne zmiany kursu walutowego

Funkcjonowanie systemu. „głód dolarowy” pierwszych lat powojennych; problem deficytu bilansu obrotów bieżących USA; problemy polityki gospodarczej w warunkach stałych kursów walutowych; dylemat utrzymania wewnętrznej i zewnętrznej równowagi: niemożność pogodzenia systemu stałych kursów walutowych, swobody przepływów kapitału i braku swobody prowadzenia niezależnej polityki pieniężnej .

Cele polityki gospodarczej Równowaga wewnętrzna: YP = C(YP – T) + I + G + NX(eP*/P, YP-T) Równowaga zewnętrzna; NX(eP*/P, YP-T) = X Polityka zmiany wydatków (zmiana globalnego popytu) i polityka przesunięcia wydatków (zmiana kursu walutowego przesuwa wydatki w relacji kraj zagranica)

Problemy koordynacji polityki gospodarczej Zewnętrzna równowaga jest utrzymana jeśli NX jest na poziomie X Ekspansja fiskalna (G lub T) Kurs walutowy e XX (NX=X) Y>Yp; NX>X II Y<Yp NX>X Równowaga wewnętrzna jest zachowana jeśli produkt jest na poziomie potencjalnym 1 Y>Yp NX<X Y<Yp NX<X (Y=YP)

Problemy koordynacji polityki gospodarczej Ekspansja fiskalna (G or T) e XX Dewaluacja prowadząca do jednoczesnego osiągnięcia równowagi wewnętrznej i zewnętrznej: dobra krajowe tanieją co zwiększa globalny popyt, produkcję oraz NX. II W punkcie 2 gospodarka jest poniżej XX oraz II produkcja poniżej potencjalnej deficyt NX większy od X 1 4 3 2 Polityka fiskalna pozwala osiągnąć równowagę wewnętrzną lub zewnętrzną: poprzez ograniczenie popytu na produkt i import lub wzrost popytu na produkt i import.

Kryzys systemu systemu i jego upadek zmiany w podejściu do równowagi zewnętrznej: narastanie przepływów finansowych (kapitałowych); stopniowa liberalizacja przepływów na rachunku finansowym spekulacyjne przepływy kapitału i kryzysy bilansu płatniczego; inflacja i stałe kursy; problem równowagi zewnętrznej USA

Kryzys systemu systemu i jego upadek cd. W systemie z BW stosowano głównie politykę fiskalną. Z politycznych względów powstrzymywano się od zmian kursów walutowych, co prowadziło do narastania nierównowag płatniczych (zewnętrznych). Narastający deficyt NX w USA i ataki spekulacyjne; podobnie we Francji i W. Brytanii; nadwyżki w RFN i JAponii

Funkcjonowanie systemu i jego upadek cd. 1968: podwójna cena złota i zawieszenie de facto wymienialności USD; 1971 masowy napływ USD do RFN; tzw. Smithsonian Agreement ( 8% dewaluacj USD,; 10% podatek importowy w USA; wzrost ceny złota z 35 USD do 38 USD za incję); 1973: ponowne ataki spekulacyjne i wprowadzenie kursów płynnych (Japonia i EWG); 1974 kryzys naftowy i jego skutki. Światowa inflacja i ostateczne załamanie systemu z Bretton Woods

Argumenty wspierające system kursów płynnych Autonomia polityki pieniężnej. BC mają większą swobodę dostosowywania podaży pieniądza, stopy procentowej do potrzeb osiągnięcia stabilizacji wewnętrznej; większa swoboda w reagowaniu na zakłócenia zewnętrzne; Symetria mechanizmów dostosowawczych. Płynne kursy jako jako automatyczny stabilizator gospodarki pozwalający osiągać jednocześnie równowagę wewnętrzną i zewnętrzną. Są elastycznym narzędziem dostosowującym produkcję do zmian popytu, co pozwala zmniejszyć negatywne zmiany produktu i zatrudnienia;

Argumenty wspierające system kursów płynnych cd. System kursów względnie stałych nie może przetrwać przy dużych różnicach w polityce makroekonomicznej i dużych szokach jakie wystąpiły w gospodarce światowej w ostatnich 30 latach; Płynne kursy mogą zapobiegać gwałtownym spekulacjom prowadzącym do kryzysów walutowych w sytuacji, gdy BC nie mają dostatecznie dużych rezerw dla obrony stałego kursu walutowego.

Negatywne strony systemu kursów płynnych Brak koordynacji polityki gospodarczej możliwość prowadzenia polityki szkodliwej dla innych krajów; brak koordynacji może prowadzić do dużych wahań kursów walutowych; niestabilność oczekiwań kursowych (samospełniające się oczekiwania); w rzeczywistości wahania kursów walutowych są bardzo znaczne jednak brak wyraźnych dowodów, że wpłynęło to negatywnie na handel i przepływy kapitałowe

Brak dyscypliny do prowadzenia pro-inflacyjnej polityki przez BC cele inflacyjne mogą być lepszym hamulcem dla takiej polityki niż stałe kursy; BC w dalszym ciągu prowadzą znaczne interwencje na rynku walutowym ograniczając nadmierne wahania kursów; Szczególna odpowiedzialność „dużych” krajów ponieważ ich polityka gospodarcza ma znaczny wpływ na sytuację innych krajów; rosnąca potrzeba międzynarodowej koordynacji polityki gospodarczej dla stabilizacji międzynarodowego rynku walutowego.