Udział MSP w zamówieniach publicznych Dąbrowa Górnicza, dn. 19 listopada 2009 r. Magdalena Olejarz Urząd Zamówień Publicznych

Regulacje prawne ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.) akty wykonawcze, m.in.: rozporządzenie ws. wartości progowych rozporządzenie ws. dokumentów

Nowelizacje w 2009 r. Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – tzw. mała nowelizacja Ustawa o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 23 października 2009 r.- tzw. duża nowelizacja Zmiany aktów wykonawczych do nowelizacji

Bariery Bariery w dostępie do zamówień publicznych najczęściej wskazywane przez przedsiębiorców: wielkość zamówienia przekraczająca możliwości wykonawców zbyt wysokie wymagania stawiane wykonawcom zbyt krótki czas na przygotowanie ofert

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych Możliwość dzielenia zamówienia na części Podwykonawstwo: „wykonawca może powierzyć wykonanie zamówienia podwykonawcom, z wyjątkiem przypadku, gdy ze względu na specyfikę przedmiotu zamówienia zamawiający zastrzeże w siwz, że część lub całość zamówienia nie może być powierzona podwykonawcom” (art. 36 ust. 5) Wykonawca wskazuje w ofercie części zamówienia, które zamierza powierzyć podwykonawcom.

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych Konsorcja: wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia (art. 23) grupa wykonawców może polegać na zdolności poszczególnych członków grupy lub innych podmiotów

Warunki udziału w postępowaniu Warunki udziału w postępowaniu (art. 22 ust. 1 -mała nowelizacja): - doświadczenie i wiedza, - posiadanie uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności, - dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonywania zamówienia, - znajdowanie się w odpowiedniej sytuacji ekonomicznej i finansowej

Warunki udziału w postępowaniu Uprawnienie wykonawcy do potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu poprzez wykorzystanie wiedzy i doświadczenia, potencjału technicznego, osób zdolnych do wykonania zamówienia oraz zdolności finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nim stosunków, Obowiązek wykazania w takim przypadku, że wykonawca będzie dysponował wymaganymi możliwościami, w szczególności przedstawiając w tym celu zobowiązanie podmiotów trzecich (art. 26 b – mała nowelizacja )

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych Warunki udziału w postępowaniu Opis sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu powinien być związany z przedmiotem zamówienia i proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz zamieszczony w ogłoszeniu albo w zaproszeniu do negocjacji w przypadku trybów niewymagających publikacji ogłoszenia (art. 22 ust. 3 i 4 – mała nowelizacja) Art. 25 ustawy PZP – „zamawiający może żądać od wykonawcy wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania”

Warunki udziału w postępowaniu Doprecyzowanie przepisów dotyczących wskazania momentu, w którym wykonawca potwierdza spełnianie warunków udziału w postępowaniu (art. 26 ust. 2a), oraz uelastycznienie sposobu potwierdzania spełniania tych warunków (art. 26 ust. 2b i 2c). - mała nowelizacja Zobowiązanie wykonawcy, na żądanie zamawiającego i w zakresie przez niego wskazanym, do wykazania, odpowiednio na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert, spełniania: warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w art. 22 ust. 1, i braku podstaw do wykluczenia z powodu niespełnienia warunków, o których mowa w art. 24 ust. 1. Umożliwienie wykonawcy, jeżeli z uzasadnionej przyczyny nie może on przedstawić dokumentów wymaganych przez zamawiającego, alternatywnego potwierdzenia znajdowania się w odpowiedniej sytuacji ekonomicznej lub finansowej poprzez przedstawienie innych dokumentów, które w wystarczający sposób potwierdzają spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku.

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych Warunki udziału w postępowaniu: Możliwość uzupełniania dokumentów Zobowiązanie zamawiającego do wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień dotyczących oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz dokumentów potwierdzających spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty wymagań określonych w siwz (art. 26 ust 3 i 4)

Wyjaśnienia treści siwz Doprecyzowanie zasad wyjaśniania przez wykonawców treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz udzielania takich wyjaśnień przez zamawiających (art. 38 ust. 1 – mała nowelizacja) Wniosek o wyjaśnienie treści siwz musi wpłynąć do zamawiającego nie później niż do końca dnia, w którym upływa połowa wyznaczonego terminu składania ofert. Jeżeli wniosek o wyjaśnienie siwz wpłynął po terminie zamawiający może udzielić wyjaśnień ale nie ma takiego obowiązku. Zobowiązanie zamawiającego do niezwłocznego udzielania wyjaśnień: - nie później niż na 6, 4 albo na dwa dni przed upływem terminu składania ofert, - o ile wniosek wpłynął do zamawiającego nie później niż w dniu, w którym upływa połowa terminu składania ofert. Przedłużenie terminu składania ofert nie wpływa na przedłużenie terminu do zadawania pytań.

Zaliczki Jednoznaczne uprawnienie zamawiających do udzielania zaliczek na poczet wynagrodzenia wykonawcy zamówienia publicznego (art. 151a – mała nowelizacja): Możliwość udzielenia zaliczek na poczet wykonania umowy musi być przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu lub siwz. Zaliczki mogą być udzielane w odniesieniu do zamówień finansowanych z udziałem: Środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, Niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA); Niepodlegających zwrotowi środków innych niż wymienione w lit. a i b pochodzących ze źródeł zagranicznych. Zaliczki mogą być udzielane jeżeli przedmiotem zamówienia są roboty budowlane. Ograniczenie wymienione w tiret 2 i 3, dotyczące udzielania zaliczek nie dotyczy jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków oraz innych jednostek sektora finansów publicznych, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego.

Zmiany w zakresie środków ochrony prawnej Nowe uregulowania dotyczące środków ochrony prawnej – duża nowelizacja Uregulowania związane z koniecznością wdrożenia do prawa krajowego tzw. „dyrektywy odwoławczej”

Ogłoszenie ex-ante W trybie negocjacji bez ogłoszenia oraz z wolnej ręki zamawiający może opublikować ogłoszenie o dobrowolnej przejrzystości ex ante Opublikowanie takiego ogłoszenia pozwala wykonawcom uzyskać informacje o zamówieniach udzielanych w trybach, gdzie nie ma obowiązkowego ogłoszenia, co umożliwia ewentualne zakwestionowanie wyboru trybu; Zamieszczenie takiego ogłoszenia chroni zamawiającego przed zawarciem umowy podlegającej unieważnieniu

Standstill - zawieszenie możliwości zawarcia umowy Terminy dotyczące zawarcia umowy Po upływie 10 dni od dnia przesłania informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej jeśli zawiadomienie zostało wysłane faksem lub drogą elektroniczną (15 dni gdy w inny sposób) – w przypadku zamówień których wartość jest równa lub przekracza tzw. progi unijne, 5 lub 10 dni w przypadku tzw. zamówień podprogowych, Naruszenie standstill daje uprawnienie KIO do nałożenia na zamawiającego kary finansowej w wysokości do 5% wartości wynagrodzenia wykonawcy przewidzianego w zawartej umowie. 16

Wyjątki od standstill Zamawiający może zawrzeć umowę w sprawie zamówienia publicznego przed upływem ustawowych terminów, jeżeli (art. 94 ust. 2): w postępowaniu o udzielenie zamówienia: a) w przypadku trybu przetargu nieograniczonego złożono tylko jedną ofertę, b) w przypadku trybu przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem i dialogu konkurencyjnego złożono tylko jedną ofertę oraz w przypadku wykluczenia wykonawcy upłynął termin do wniesienia odwołania na tę czynność lub w następstwie jego wniesienia Izba ogłosiła wyrok lub postanowienie kończące postępowanie odwoławcze; 2. umowa dotyczy zamówienia udzielanego w trybie negocjacji bez ogłoszenia, w ramach dynamicznego systemu zakupów albo na podstawie umowy ramowej; 17

Wyjątki od standstill 3. w postępowaniu o udzielenie zamówienia o wartości mniejszej niż tzw. progi unijne nie odrzucono żadnej oferty oraz: a) w przypadku trybu przetargu nieograniczonego albo zapytania o cenę nie wykluczono żadnego wykonawcy, b) w przypadku trybu przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego i licytacji elektronicznej – upłynął termin do wniesienia odwołania na czynność wykluczenia wykonawcy lub w następstwie jego wniesienia KIO ogłosiła wyrok lub postanowienie kończące postępowanie odwoławcze; postępowanie jest prowadzone w trybie licytacji elektronicznej, z wyjątkiem przypadku wykluczenia wykonawcy, wobec którego nie upłynął jeszcze termin do wniesienia odwołania lub w następstwie jego wniesienia KIO nie ogłosiła jeszcze wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze. Jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana, uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, zamawiający może wybrać ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert bez przeprowadzania ich ponownego badania i oceny, chyba że zachodzą przesłanki unieważnienia postępowania. 18

Terminy na wniesienie odwołania 10 dni od dnia przesłania informacji przez zamawiającego stanowiącej podstawę do wniesienia odwołania, jeżeli informacja przesłana faksem lub drogą elektroniczną oraz 15 dni, jeżeli w inny sposób - w przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej tzw. progi unijne. 5 dni jeżeli informacja przesłana faksem lub drogą elektroniczną oraz 10 dni, jeżeli w inny sposób - zamówienia poniżej tzw. progów unijnych. Odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu 10 dni od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub zamieszczenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej (jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza tzw. progi unijne) 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej (jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż tzw. progi unijne)  19

Terminy na wniesienie odwołania Odwołanie wobec innych czynności W terminie 10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania - w przypadku zamówień, których wartość jest równa lub przekracza tzw. progi unijne, W terminie 5 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania w przypadku zamówień, których wartość jest mniejsza niż tzw. progi unijne. Odwołanie w sytuacji kiedy zamawiający nie opublikował ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub mimo takiego obowiązku nie przesłał wykonawcy zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej lub nie zaprosił wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej, wnosi się nie później niż w terminie: 15 dni od dnia zamieszczenia w BZP albo 30 dni od dnia publikacji w Dz.U. U.E. ogłoszenia o udzieleniu zamówienia (w negocjacjach bez ogłoszenia, zamówieniu z wolnej ręki albo zapytaniu o cenę – ogłoszenia o udzieleniu zamówienia z uzasadnieniem), 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy, jeżeli zamawiający nie opublikował ogłoszenia o udzieleniu zamówienia lub opublikował je bez uzasadnienia (w trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki) w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, 1 miesiąca od dnia zawarcia umowy, jeżeli zamawiający nie zamieścił ogłoszenia o udzieleniu zamówienia albo zamieścił je bez uzasadnienia (trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki albo zapytania o cenę) w Biuletynie Zamówień Publicznych 20

Skutki wniesienia odwołania Zakaz zawarcia umowy do czasu ogłoszenia przez KIO wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze. Zakaz ten może być chylony przez KIO w przypadku, gdy nie zawarcie umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego przewyższające korzyści związane z ochroną wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. 21

Rozstrzygnięcie odwołania KIO uwzględniając odwołanie może: nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego lub nakazać unieważnienie czynności zamawiającego - jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego nie została zawarta jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta oraz zachodzi jedna z okoliczności wskazanych w art. 146 ust. 1: a) unieważnić umowę; b) unieważnić umowę w zakresie zobowiązań niewykonanych i nałożyć karę finansową w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy nie jest możliwy zwrot świadczeń spełnionych na podstawie umowy podlegającej unieważnieniu; c) nałożyć karę finansową albo orzec o skróceniu okresu obowiązywania umowy w przypadku stwierdzenia, że utrzymanie umowy w mocy leży w ważnym interesie publicznym; stwierdzić naruszenie przepisów ustawy - jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta w okolicznościach dopuszczonych w ustawie. 22

Unieważnienie umowy Umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający: z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki; nie zamieścił ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nie przekazał ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich; zawarł umowę z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeżeli uniemożliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy; uniemożliwił składanie ofert orientacyjnych wykonawcom niedopuszczonym dotychczas do udziału w dynamicznym systemie zakupów lub uniemożliwił wykonawcom dopuszczonym do udziału w dynamicznym systemie zakupów złożenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym w ramach tego systemu; udzielił zamówienia na podstawie umowy ramowej przed upływem terminu określonego w art. 94 ust. 1, jeżeli nastąpiło naruszenie art. 101 ust. 1 pkt 2; z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb zapytania o cenę. 23

Wyjątki od unieważnienia umowy Zamawiający miał uzasadnione podstawy, aby sądzić, że działa zgodnie z ustawą, a umowa została zawarta odpowiednio po upływie 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy w Biuletynie Zamówień Publicznych albo po upływie 10 dni od dnia publikacji takiego ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej W dynamicznym systemie zakupów albo umowie ramowej zamawiający miał uzasadnione podstawy sądzić, że działa zgodnie z ustawą, a umowa została zawarta po upływie terminu określonego w art. 94 ust. 1 W uzasadnionych przypadkach KIO uprawnione jest do unieważnienia umowy jedynie w zakresie świadczeń jeszcze nie wykonanych, może też nałożyć karę finansową Jeśli przemawia za tym ważny interes publiczny 24

Kary finansowe Kary finansowe mają stanowić alternatywę wobec unieważnienia umowy Wysokość kar finansowych do 10 % wynagrodzenia wykonawcy przewidzianego w umowie. 25

Dziękuję za uwagę!