Kryzysy finansowe- teoria Finanse 110630-1165

Kryzys finansowy definicja Kryzys finansowy – „silne zaburzenia w systemie finansowym, które przynoszą spadek albo pogłębienie się już występującego spadku produkcji” Finanse 110630-1165

Stabilność finansowa „Brak zagrożenia, że może dojść do poważnych zaburzeń w systemie finansowym danego kraju”. Finanse 110630-1165

Bańki spekulacyjne Bańki spekulacyjne- zjawisko „coraz szybszego odchylania aktualnych wartości KW od wartości teoretycznych aż do momentu nagłego załamania” Finanse 110630-1165

Krachy giełdowe (1) Krachy giełdowe są stosunkowo rzadkim zjawiskiem lecz ich pojawienie się wpływa silnie destrukcyjnie na gospodarkę Źródłem krachów są przeważnie bańki spekulacyjne Optymizm inwestorów napędza bańki spekulacyjne Finanse 110630-1165

Krachy giełdowe (2) Bańki spekulacyjne powstają przez racjonalne oczekiwania inwestorów Początkowo inwestorzy uznają iż pozytywny trend w spółce się utrzyma np. wzrost wydajności Przykład- kryzys Dot Com Finanse 110630-1165

Krachy giełdowe (3) Mechanizm krachów giełdowych można wyjaśnić za pomocą narzędzi finansów behawioralnych Mali inwestorzy podążają za trendem bez dogłębnej analizy Duzi inwestorzy mogą przewidzieć pękniecie bańki ale niechętnie wyprzedają dochodowe aktywa Finanse 110630-1165

Krachy giełdowe (4) Pęknięcie bańki pogarsza głównie sytuacje tych inwestorów, którzy finansowali zakup paierów wartościowych kredytami np. krach giełdowy w Japonii w latach 90-tych Krach Dot Com był łagodniejszy z uwagi na finansowanie własne inwestorów Finanse 110630-1165

Konsekwencje załamania indeksów Źródło spekulacyjnych zakupów Brak możliwości spłaty pożyczek Wpływ na popyt krajowy Finanse 110630-1165

Kryzysy bankowe (1) Skłonność banków do udzielania kredytów w czasie hossy Pokusa nadużycia W warunkach bessy- niższa skłonność do udzielania kredytów negatywna selekcja kredytobiorców Finanse 110630-1165

Kryzysy bankowe(2) Banki wiedzą, że w czasie bessy firmy biorą kredyty by utrzymać płynność a nie finansować działalność operacyjną Firmy ubiegają się o kredyty, mimo że nie potrafia ich spłacić Banki żądają wyższej premii za ryzyko  wzrost kosztów kredytu W efekcie tylko firmy potrzebujące kredytu do utrzymania płynności ubiegają się o kredyt Finanse 110630-1165

Kryzysy bankowe (3) Pożyczki dla firm borykających się z problemami finansowymi sprawiają, że banki maja duży udział „toksycznych aktywów” Istotny wpływ na wypłacalność banków Ryzyko kryzysu bankowego jest tym większe im większy rozmiary akcji kredytowej w czasie hossy (no boom no bust) Kryzysy bankowe mogą pojawić się również niezależnie od krachów giełdowych np. wskutek nagłych zmian warunków gospodarczych tj. W Norwegii w l. 80-tych kryzys bankowy był skutkiem wzrostu cen ropy Finanse 110630-1165

Kryzysy walutowe(1) Kryzysy walutowe pojawiają się gdy uczestnicy rynku tracą zaufanie do danej waluty i masowo ja sprzedają a bank centralny nie jest w stanie przeciwdziałać tej tendencji Objawem kryzysu walutowego jest nagły spadek kursu waluty Finanse 110630-1165

Kryzysy walutowe (2) Kryzysy 3 generacji 1 generacji- Krugman 2 generacji- Obstfeld 3 generacji- model eklektyczny Finanse 110630-1165

Kryzysy pierwszej generacji (1) Model Krugmana Powodem powstawania kryzysu jest zła polityka gospodarcza Brak możliwości pogodzenia polityki gospodarczej z celem kursowym Finanse 110630-1165

Kryzysy pierwszej generacji (2) Ekspansywna polityka fiskalna deficyt budżetowy finansowany przez bank centralny  wzrost inflacji  brak możliwości utrzymania kursu walutowego Deficyt budżetowy  wzrost popytu krajowego i importu +inflacja deficyt bilansu handlowego spadek rezerw presja na dewaluację atak spekulacyjny wybuch kryzysu Finanse 110630-1165

Kryzysy pierwszej generacji-przykłady (1) Kryzysy w latach 80-tych Kraje Ameryki Łacińskiej (Argentyna, Chile) Niski poziom rezerw walutowych Liberalizacja przepływów kapitałowych +brak nadzoru bankowego  problem kontroli podazy pieniądza Finanse 110630-1165

Kryzysy pierwszej generacji-przykłady (2) Napływ petrodolarów do systemu bankowego Pożyczki dla krajów rozwijających się  deficyt bilansu płatniczego Spadek rezerw dewizowych  ucieczka kapitału Niewypłacalność krajów Ameryki Południowej Finanse 110630-1165

Kryzysy drugiej generacji (1) Model Obstfelda Podstawowym powodem kryzysu ataki spekulacyjne Racjonalne oczekiwania Działanie państwa a rynki finansowe Finanse 110630-1165

Kryzysy drugiej generacji (2) Kryzys dotyczy krajów o dobrej polityce gospodarczej i dużych rezerwach walutowych Spekulant wybiera moment ataku równoznaczny z decyzją władz monetarnych o zaniechaniu obrony kursu walutowego Finanse 110630-1165

Kryzysy drugiej generacji (3) Zgodnie z modelem mogą zaistnieć dwa stany równowagi: braku oczekiwań dewaluacji oczekiwań dewaluacji- państwo dostosowuje się do oczekiwań uczestników rynku Finanse 110630-1165

Kryzysy drugiej generacji - Kryzys ERM na początku lat 90-tych Restrukturyzacja gospodarki Niemiec deficyt budżetowy Presja inflacyjna w Niemczech restrykcyjna polityka monetarna Wysoki kurs marki niemieckiej Finanse 110630-1165

Kryzysy drugiej generacji-przykład Podniesienie stóp procentowych w pozostałych krajach EU oprócz Wielkiej Brytanii atak spekulacyjny na funta brytyjskiego Fala dewaluacji Ataki spekulacyjne- rola dużych graczy rynkowych Finanse 110630-1165

Kryzysy trzeciej generacji (1) Model eklektyczny- zbiór teorii Dobra sytuacja makroekonomiczna kraju Kryzys spowodowany czynnikami mikroekonomicznymi np. nadmierne ryzyko podejmowane przez firmy i banki Przyczyna makroekonomiczna- niedostateczna konkurencyjność Finanse 110630-1165

Kryzysy trzeciej generacji (2) Pokusa nadużycia- brak nadzoru finansowego  zaciąganie ryzykownych kredytów +niedopasowanie walutowe Niski wzrost wydajności  wątpliwości inwestorów Nadmierne zadłużenie Owcze pędy Finanse 110630-1165

Kryzysy trzeciej generacji (2) Wpływ oceny agencji ratingowych--. Kryzys staje się samospełniającą się przepowiednią Kaskada informacji- natłok informacji w krótkim czasie Efekt domina/ efekt zarażania- oczekiwania inwestorów, iż kryzys pojawi się w podobnych gospodarkach Finanse 110630-1165

Pokusa nadużycia Polityka kredytowa banków Too big to fail Koncentracja inwestycji finansowanych z kredytów Finanse 110630-1165

Owcze pędy Ucieczka zagranicznego kapitału Maksymalizacja zysku Minimalizacja strat Finanse 110630-1165

Efekt domina Przenoszenie się kryzysów w skali międzynarodowej Kanały transmisyjne Wielkości ekonomiczne Instytucje Finanse 110630-1165

Kryzys walutowy oraz kryzys bankowy Kryzysy bliźniacze Kryzys walutowy oraz kryzys bankowy Występuje zwłaszcza w przypadku słabego nadzoru bankowego Ryzykowne inwestycje np. finasowanie zakupu walut kredytami bankowymi Duże ryzyko w przypadku niedopasowania walutowego Finanse 110630-1165

Przykłady kryzysów walutowych trzeciej generacji Azja Południowo- Wschodnia- koniec lat 90-tych Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Nieefektywna produkcja Słaby stopień rozwoju rynku finansowego Aprecjacja USD- waluty powiązane z USD Ucieczka kapitału Finanse 110630-1165

Literatura A. Sławiński, Rynki finansowe, PWE, Warszawa 2006 P. Krugman, M.Obstfeld, International economics: theory and policy, Pearson, Addison Wesley, Boston 2009, J. A. Frankel, G. Saravelos, Are Leading Indicators of Financial Crises Useful for Assessing Country Vulnerability? Evidence from the 2008-09 Global Crisis, NBER Working Paper No. 16047, Cambridge 2010, J. Aizenman, Financial Crisis and the Paradox of Under- and Over-Regulation, NBER Working Paper No. 15018, Cambridge 2009, Finanse 110630-1165