Podstawy makroekonomii Ćwiczenia nr 10: Teoria cyklu koniunkturalnego oraz kryzys w USA i strefie euro 2015-03-31 1 Arkadiusz Sieroń.

Prezentacja na temat: "Podstawy makroekonomii Ćwiczenia nr 10: Teoria cyklu koniunkturalnego oraz kryzys w USA i strefie euro 2015-03-31 1 Arkadiusz Sieroń."— Zapis prezentacji:

1 Podstawy makroekonomii Ćwiczenia nr 10: Teoria cyklu koniunkturalnego oraz kryzys w USA i strefie euro 2015-03-31 1 Arkadiusz Sieroń

2 Plan ćwiczeń Kartkówka Kryzys w USA 2007-2008. Kryzys w strefie euro. Bilans handlowy 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 2

3 Kryzys finansowy w USA Banki udzielały głównie kredytów hipotecznych => bańka na rynku nieruchomości. Pieniądze bardziej podbijały surowce i aktywa => CPI nie jest najlepszym narzędziem do banadania koniunktury. Stopa procentowa Fedu spadła z 6,5% w styczniu 2001 r. do 1% w czerwcu 2004 r. W tym czasie ceny nieruchomości istotnie rosły. Jasny związek między polityką Fedu a bańką. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 3

4 Kryzys finansowy w USA Nie należy utożsamiać bańki na rynku nieruchomości z kryzysem. Regulacje bazylejskie. Rola sekurytyzacji oraz agencji ratingowych. Pokusa nadużycia oraz dźwignia finansowa. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 4

5 Kryzys realny czy finansowy? W 2008 r. kryzys realnej gospodarki zapoczątkował kryzys bankowy czy też finansowy. Sztucznie niskie stopy procentowe ułatwiły akumulację długu prowadzącą do finansowania bańki. Kiedy błędne inwestycje zostały ujawnione, wartość rynkowa tych inwestycji gwałtownie spadła. Część tych aktywów (błędnych inwestycji) była finansowana przez sektor bankowy lub była jego własnością. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 5

6 Kryzys realny czy finansowy? Gdy błędne inwestycji były likwidowane, przedsiębiorstwa bankrutowały, zaś ludzie tracili miejsca pracy wykreowane dzięki bańce. Ludzie i przedsiębiorcy zaczęli nie wywiązywać się ze swoich zobowiązań kredytowych. W konsekwencji wartość aktywów banków wyparowała, redukując ich kapitał własny. Płynność banków także ucierpiała, bo pożyczkobiorcy przestali spłacać swoje kredyty. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 6

7 Kryzys realny czy finansowy? W konsekwencji zmniejszonej wypłacalności banków instytucje finansowe prawie przestały pożyczać sobie nawzajem jesienią 2008 r. Rynek międzybankowy przestał być płynny. Kryzys realny doprowadził do kryzysu finansowego. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 7

8 Kredyty hipoteczne 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 8

9 CPI a inne wskaźniki cenowe 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 9

10 Bańka na rynku nieruchomości 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 10

11 Fed a bańka 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 11

12 Polityka po wybuchu kryzysu Polityka odwlekania kryzysu => ekspansja monetarna => może prowadzić do hiperinflacji w stylu weirmarskim lub stagflacji w stylu japońskim; oraz ekspansja fiskalna => wzrost długu publicznego. Fed obniżył % do rekordowo niskich poziomów. Jednak banki komercyjne nie są chętne do udzielania kredytów => wzrost rezerw. Brak chęci, bo 1) toksyczne aktywa; 2) wzrost ryzyka; 3) brak wiarygodnych inwestorów; 4) niskie %. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 12

13 Spadek prywatnych oszczędności 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 13

14 Baza monetarna i rezerwy banków 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 14

15 Wydatki rządowe USA 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 15

16 Dług publiczny 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 16

17 Koszty boomu i rozwój interwencji Działania podejmowane przez państwo przynoszą skutki odwrotne od oficjalnie zamierzonych. Ekspansja kredytowa zmniejsza realne bogactwo obywateli (błędna struktura produkcji, specyficzny kapitał, wzrost cen). Interwencje pociągają kolejne: rezerwa cząstkowa => bank centralny => jeszcze luźniejsza polityka monetarna => wzrost wydatków rządowych. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 17

18 Przyszłość Teoretycznie rzecz ujmując, istnieją trzy możliwe scenariusze przebiegu recesji: deflacja, stagflacja i hiperinflacja. Ekspansja kredytowa jest kontynuowana, ale tempo wzrostu zwiększa się nie dość szybko, by w każdy kolejnym okresie zapobiec procesom odwrotu. Oczekiwania inflacyjne zdają się to potwierdzać. Czy czeka nas peknięcie banki akcyjnej? 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 18

19 Oczekiwania inflacyjne 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 19

20 Spadek tempa wzrostu podaży pieniądza a rynek akcji 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 20

21 Czy na ropie była bańka? 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 21

22 Kryzys w strefie euro Kryzys ujawnił się na rynku obligacji państwowych. Kryzys zaprzecza, że to skomplikowane instrumenty odpowiadają za kryzys. EBC udzielał pożyczek pod zastaw obligacji państwowych. EBC akceptował obligacje krajów PIIGS tak jakby były to obligacje niemieckie. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 22

23 Kryzys w strefie euro Zdolność kredytowa krajów PIIGS została zafałszowana wstąpieniem tych państw do strefy euro oraz niskimi stopami procentowymi. Kryzys realny => kryzys finansowy => kryzys długu publicznego => kryzys walutowy? Kryzys w strefie euro wynikał z istnienia jednego banku centralnego oraz wielu niezależnych polityk fiskalnych. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 23

24 Kryzys w strefie euro System finansowy kupuje obligacje rządowe poprzez tworzenie nowych pieniędzy. Banki je kupują, bo mogą je wykorzystać jako zabezpieczenie kredytów od ECB. Rządy narodowe mogą więc monetyzować swoje długi kosztem wszystkich użytkowników euro. Pakt Stabilności i Wzrostu miał temu przeciwdziałać, ale zawiódł. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 24

25 Dygresja: Fed a EBC. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 25

26 Dygresja: Fed a EBC. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 26

27 Dygresja: Fed a EBC. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 27 Fed kupuje bezpośrednio obligacje od systemu bankowego, a ECB (podobnie NBP) akceptuje je jako zastaw pod kredyty. Efekt ten sam: wzrost podaży pieniądza i monetyzacja długów publicznych. Fed jest bardziej transparentny, bo wykazuje obligacje na swoim bilansie. ECB dokonuje monetyzacji w bardziej subtelny sposób, który bardziej wspiera system bankowy.

28 Kryzys w strefie euro Ekspansywna polityka EBC oraz konwergencja stóp procentowych => zakłócenia w krajach PIIGS. Grecja – sektor publiczny na wyrost. Hiszpania – bańka mieszkaniowa. Irlandia – bańka mieszkaniowa i finansowa. Kraje PIIGS mogły żyć ponad stan dzięki monetyzacji rządowych długów. Mogły one utrzymać poziom wydatków i odkładać niezbędne reformy w czasie, a i tak importować niezbędne dobra. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 28

29 Konwergencja stóp procentowych 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 29

30 Wzrost podaży pieniądza 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 30

31 Bańka mieszkaniowa w strefie euro 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 31

32 Target2 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 32

33 Bilanse handlowe w 2010 r. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 33

34 Target2 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 34

35 Podsumowanie Przyczyną kryzysu w USA i euro jest luźna polityka monetarna banków centralnych. W strefie euro istnieje dodatkowo problem tzw. tragedii euro, czyli jednego banku centralnego przy wielu niezależnych rządach. To prowadzi do redystrybucji między członkami strefy euro. 2015-03-31Arkadiusz Sieroń 35

36 Dziękuję za uwagę! Na następnych zajęciach kolokwium! 2015-03-31 36 Arkadiusz Sieroń