Konferencja: Praca zawodowa a obowiązki rodzinne Warszawa, 20 czerwca 2007 Rynek pracy a rodzina Irena E.Kotowska Instytut Statystyki i Demografii SGH Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

RYNEK PRACY Niska aktywność zawodowa kobiet i mężczyzn w Polsce

Zmiany demograficzne dotyczące rodziny spadek skłonności do zawierania małżeństw, decyzje o związku są podejmowane później, rosnące znaczenie związków kohabitacyjnych, rodzina mniej stabilna spadek płodności, decyzje o dziecku są podejmowane później proces deinstytucjonalizacji i destabilizacji rodzin, późne formowanie rodzin, rosnący ‘sektor nierodzinny’

Wybrane wskaźniki rodności 1989 2002 2003 2004 2005 Liczba urodzeń (w tys.) 562,5 353,8 351,1 356,1 364,4 Urodzenia pierwsze 212,8 172,2 176,4 180,7 186,5 Urodzenia drugie 188,3 109,9 108,6 112,0 117,1 Udział urodzeń pierwszych 0,38 0,49 0,50 0,51 Udział urodzeń drugich 0,33 0,31 0,32 Współczynnik dzietności 2,030 1,249 1,222 1,227 1,243 Odsetek urodzeń pozamałżenskich 5,8 14,4 15,8 17,1 18,5

Struktura ludności według płci i wieku w Polsce w 2002 i 2030r

Przewidywane zmiany liczby i struktury ludności Polski

RYNEK PRACY Rosnąca konkurencyjność, dynamika i niestabilność popytu na pracę Zmiany form zatrudnienia i organizacji pracy, konieczność stałego doskonalenia kwalifikacji, rosnąca niepewność Niestabilność i nieciągłość zatrudnienia, dywersyfikacja jego form Destandaryzacja przebiegu życia zawodowego Zarządzanie własną karierą zawodową wymaga więcej wysiłku i umiejętności (konflikt czasu, dyspozycyjności) Konieczność równoległego inwestowania w kapitał ludzki rodziców i dzieci

Aliaga Ch., 2005, Gender gaps in the reconciliation between work and family life, Statistics in Focus, Population and Social Conditions, No 4, Eurostat.

PRACA-RODZINA Konflikt kulturowy pomiędzy obowiązkami rodzinnymi i pracą zawodową kobiet obejmuje poglądy na temat roli kobiet i mężczyzn w społeczeństwie (podział obowiązków w rodzinie, kobiety na rynku pracy) Konflikt strukturalny pomiędzy obowiązkami rodzinnymi i pracą zawodową kobiet dotyczy istniejących możliwości i ograniczeń pracy kobiet

Nasilenie konfliktu kulturowego i strukturalnego Konflikt kulturowy Konflikt strukturalny TRADY-CYJNE WSPARCIE TRADYCYJNEGO PODZIAŁU OBOWIĄZKÓW WSPARCIE PARTNERSKIEGO PODZIAŁU OBOWIĄZKÓW LIBERALNE Źródło: Muszyńska M. (2003), Gender, structural conflict and family formation in Europe, Europejska Konferencja Ludnościowa, Warszawa, sierpień 2003

Pytania badawcze PRACA-RODZINA Jakie są główne czynniki determinujące niskie zatrudnienie i wysokie bezrobocie kobiet i mężczyzn w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem roli charakterystyk popytu i podaży pracy kobiet? Jaka jest alokacja czasu między aktywność zawodową, edukacyjną i rodzinną? W jaki sposób sytuacja rodzinna kobiet i mężczyzn wpływa na ich aktywność zawodową i edukacyjną?

Pytania badawcze PRACA –OPIEKA Jakie są charakterystyki osób wymagających opieki i sprawujących opiekę w Polsce? Jaka jest dystrybucja opieki pomiędzy członków gospodarstwa domowego, osoby spoza gospodarstwa domowego oraz instytucje opiekuńcze? Jakie rozwiązania polityki społecznej mogą sprzyjać zwiększeniu zatrudnienia osób sprawujących opiekę? PRACA –DZIETNOŚĆ Jakie są szanse zwiększenia poziomu dzietności w Polsce? W jakim stopniu opieka ogranicza zatrudnienie?

ŹRÓDŁA DANYCH Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), II kwartał 2005r. (18,3 tys. gospodarstw domowych, 57,0 tys. osób; wywiady indywidualne - 45,9 tys. osób w wieku 15 lat i więcej) badanie modułowe BAEL „Praca a obowiązki rodzinne”, II kwartał 2005r., próba BAEL, osoby w wieku 15-64 lata (37,35 tys.) badanie specjalne „Aktywność zawodowa, edukacyjna i rodzinna”, II kwartał 2005r. podpróba BAEL, osoby w wieku 18-64 lata (7761 osób kwestionariusz gospodarstwa domowego, kwestionariusz indywidualny - 5547 osób)

Kotowska I. E. , Sztanderska U. , Wóycicka I. (red Kotowska I.E., Sztanderska U., Wóycicka I.(red.), Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne” , Wydawnictwo Scholar (w druku)