Nasze dane: Nazwa szkoły: Zespół Szkół Gimnazjum i Liceum w Trzemesznie ID grupy: 97/59_P_G1 Kompetencja: Przedsiębiorczość Temat projektowy: „ Współczesne problemy rynku pracy” Semestr/rok szkolny: 2011/2012

Plan prezentacji Definicja rynku pracy Popyt i podaż na pracę Instrumenty rynku pracy Elementy rynku pracy Funkcje rynku pracy Rodzaje rynków pracy Specjalności cenione na rynku pracy Mierniki aktywności zawodowej Ludność w wieku produkcyjnym Bezrobocie - pojęcie Stopa bezrobocia w Polsce i w województwie Wielkopolskim

Rodzaje bezrobocia Skutki bezrobocia Metody walki z bezrobociem Dyrektywy europejskie dotyczące rynku pracy

Rynek pracy Jest to rodzaj rynku ekonomicznego, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy i poszukujący siły roboczej.

Każdy rynek pracy składa się z mniejszych rynków pracy, na których dochodzi do kontaktów pomiędzy osobami świadczącymi określone usługi na rzecz osób zlecających właśnie te usługi. Usługi noszą nazwę pracy. Za dobrze wykonaną pracę należne jest odpowiednio wysokie i ustalone wcześniej przez obydwie strony wynagrodzenie.  Rynek pracy rządzi się własnymi prawami. Występuje na nim zarówno podaż jak i popyt. Pracodawcy zgłaszają na rynku pracy popyt na pracę, a pracownicy zgłaszają podaż pracy, czyli szukają oni dla siebie odpowiednich stanowisk. Rynek pracy charakteryzuje się tym, iż zarówno pracownik jak i pracodawca jest zupełnie wolny w swoich wyborach. Oczywiście w najlepszej sytuacji są te osoby, które posiadają najwyższe kwalifikacje zawodowe.  

Instrumenty rynku pracy 1) finansowanie kosztów przejazdu do pracodawcy zgłaszającego ofertę pracy lub do miejsca pracy, odbywania stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, szkolenia lub odbywania zajęć w zakresie poradnictwa zawodowego poza miejscem stałego zamieszkania w związku ze skierowaniem przez powiatowy urząd pracy; 2) finansowanie kosztów zakwaterowania w miejscu pracy osobie, która podjęła zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie poza miejscem stałego zamieszkania, w przypadku skierowania przez powiatowy urząd pracy; 3) dofinansowanie wyposażenia miejsca pracy, podjęcia działalności gospodarczej, kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa; 4) refundowanie kosztów poniesionych z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego; 5) finansowanie dodatków aktywizacyjnych.

Elementy rynku pracy ● zasoby kapitału ludzkiego i jego wykorzystanie (z punktu widzenia grup wiekowych, wykształcenia, kategorii zdrowotnych) ● podział pracowników wg pracujących w poszczególnych sektorach gospodarki narodowej (wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki narodowej), ● wielkość i struktura bezrobocia.

Funkcje rynku pracy Główną funkcją rynku pracy jest alokacja i realokacja występujących na nim zasobów ludzkich (oferujących pracę) oraz zapewnienie w dłuższym okresie równowagi między podażą i popytem na pracę.

Rodzaje rynków pracy

Podział według "statusu prawnego" pracy: Rynek oficjalny szara strefa (tzw. "praca na czarno"):

Podział według zasięgu rynku pracy: Rynek lokalny- praca w niewielkiej odległości od miejsca zamieszkania (do 60-70km) Rynek regionalny - dotyczący całego regionu (np. województwo) Rynek krajowy- dotyczący całego kraju Rynek zagraniczny- praca poza granicami kraju ojczystego

Specjalności cenione na rynku pracy Rynek pracy powoli odżywa po kryzysie, co powoduje, że firmy zaczynają inwestować i szukać ludzi do pracy. Na początku bieżącego roku zapotrzebowanie na pracowników jest prawie dwa razy większe niż rok temu. W czołówce najbardziej poszukiwanych w tym roku zawodów znajdą się przede wszystkim specjaliści związani z branżą budowlaną oraz informatyką i programowaniem.

NAJBARDZIEJ POŻĄDANE ZAWODY NA RYNKU PRACY

Kierownik budowy

Konstruktor maszyn

Eksperci od reklamy i sprzedaży internetowej

Programista

Pracownik działu IT

Kasjer

Moderator dyskusji internetowych

Budowlaniec z wykształceniem zawodowym

Księgowy i finansista

SYTUACJA NA POLSKIM RYNKU PRACY

Piramida wieku dla Polski, ze względu na wyraźnie zaznaczające się wyże i niże demograficzne (wybrzuszenia i wklęśnięcia), ma charakterystyczny, “pofałdowany” kształt. Owe wyże i niże to efekt II wojny światowej. W czasie jej trwania notowano bardzo niską liczbę urodzeń przy jednoczesnej wysokiej umieralności (zwłaszcza wśród mężczyzn). Stąd mała liczebność roczników wojennych. Natomiast po wojnie nastąpiła odbudowa i rozwój całego państwa, w tym także potencjału ludnościowego. W latach 50-tych miała miejsce kulminacja liczby urodzeń, co uwidoczniło się w postaci wyżu demograficznego. Kolejne wklęśnięcia i wybrzuszenia w piramidzie powtarzają się mniej więcej co 30 lat – jest to czas potrzebny, by następne pokolenie weszło w wiek dorosły i miało decydujący wpływ na liczbę urodzeń. Taka pokoleniowa powtarzalność w strukturze wieku nazywana jest echem demograficznym. Na piramidzie, a także na rysunku poniżej oznaczone zostały też grupy wiekowe w zależności od prawnej zdolności do pracy. W chwili obecnej struktura ta przedstawia się dosyć korzystnie – 64,5% ludności w wieku produkcyjnym utrzymuje 35,5% ludności będącej w wieku nieprodukcyjnym. Jednakże niepokojący może być stały spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym, w obliczu zbliżającego się wzrostu liczby ludności w wieku poprodukcyjnym. Stopień feminizacji w Polsce wynosi 107 kobiet na 100 mężczyzn. Struktura płci widoczna na piramidzie pokazuje, że kobiety mają przewagę liczebną nad mężczyznami w rocznikach starszych. Dzieje się tak w większości społeczeństw, ponieważ kobiety generalnie żyją dłużej W Polsce dodatkowo dochodzi jeszcze efekt znacznych strat wojennych wśród mężczyzn i dotyczy to właśnie roczników starszych. Płeć męska przeważa za to w rocznikach młodszych, co wynika ze statystyk prowadzonych dla noworodków – na każde 100 urodzonych dziewczynek rodzi się średnio 106 chłopców. Współczynnik feminizacji w miastach jest wyższy niż na wsi, ponieważ młode kobiety częściej od mężczyzn decydują się na emigrację z terenów wiejskich.

BEZROBOCIE

Bezrobocie Jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów. Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy).

Definicja osoby bezrobotnej: ukończyła 18 rok życia nie ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn, aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP, jest zameldowana lub pozostaje w naszym kraju legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE).

RODZAJE BEZROBOCIA

Rozróżnia się kilka kryteriów podziału bezrobocia. Ze względu na przyczynę wywołującą bezrobocie wyróżniamy: 1. bezrobocie frykcyjne - jest efektem naturalnego ruchu na rynku osób zatrudnionych; dotyczy osób pozostających bez pracy przez krótki okres z powodu zmiany miejsca pracy, zmiany zawodu, wchodzenia absolwentów na rynek, powrotu do pracy po przerwie (np. z powodu urlopu macierzyńskiego) itp.; przyjmuje się, że jest oznaką "zdrowej" gospodarki; 2. bezrobocie technologiczne - jest skutkiem postępu technicznego oraz unowocześniania produkcji, prowadzących do eliminowania czynnika ludzkiego z procesów produkcyjnych; występuje w sytuacji słabego rozwoju gospodarczego, skutkującego wprowadzaniem inwestycji, mechanizacji i modernizacji procesów przy jednoczesnym ograniczaniu zatrudnienia;

Biorąc pod uwagę okres pozostawania bez pracy rozróżniamy: 1. bezrobocie krótkookresowe - dotyczy osób pozostających bez pracy przez okres nie przekraczający 3 miesięcy; 2. bezrobocie średniookresowe - dotyczy sytuacji braku zatrudnienia przez okres od 3 do 6 miesięcy; 3. bezrobocie długookresowe - występuje w sytuacji, kiedy brak pracy trwa od 6 do 12 miesięcy; 4. bezrobocie długotrwałe (zwane chronicznym) - dotyczy osób nie mogących znaleźć pracy przez ponad 12 miesięcy; uznaje się je za najbardziej niekorzystne i niebezpieczne dla gospodarki, ponieważ wywołuje negatywne skutki w niemal wszystkich sferach życia.

Ze względu na fakt rejestracji bezrobotnego wyróżnia się: 1. bezrobocie rejestrowane - dotyczy osób pozostających bez pracy zarejestrowanych w urzędach pracy oraz posiadających cechy określone ustawowo 2. bezrobocie ukryte - dotyczy osób, które nie chcą lub nie mogą się zarejestrować w urzędach pracy, ponieważ nie spełniają wszystkich kryteriów określonych w ustawie; pojawia się w sytuacji nadzatrudnienia (tzn. wykonywana praca wydaje się być zbędna, a zmniejszenie zatrudnienia nie wpływa na wielkość produkcji); najczęściej dotyczy rolnictwa.

3. bezrobocie strukturalne - jest efektem niedostosowania struktury podaży zasobów ludzkich i popytu na nie; pojawia się w sytuacji zmian restrukturyzacyjnych i transformacji gospodarki przy jednoczesnym opóźnieniu odpowiadających im zmian w szkolnictwie; może być wywołane ograniczonymi zasobami kapitału, które umożliwiłyby pełne zatrudnienie siły roboczej; 4. bezrobocie koniunkturalne - związane jest z występowaniem cykli koniunkturalnych, w fazie spadku i recesji gospodarczej zmniejsza się jest popyt globalny, co wywołuje konieczność ograniczenia zatrudnienia; tego rodzaju bezrobocie spada, kiedy następuje wzrost gospodarczy i zdolności produkcyjne przedsiębiorstw mogą być pełniej wykorzystane; 5. bezrobocie sezonowe - dotyczy działalności/branż cechujących się sezonowością popytu bądź podaży (np. rolnictwo, turystyka), wahania te są uzależnione od pór roku lub warunków pogodowych.

Stopa bezrobocia - to stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły roboczej wyrażony w procentach

Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) Badanie sytuacji na rynku pracy mające na celu uzyskanie informacji o wielkości i strukturze zasobów siły roboczej. Badania te prowadzone są przez Główny Urząd Statystyczny od 1992 roku. Wyniki publikowane są co kwartał, a gospodarstwa domowe bada się w każdym tygodniu w ciągu całego kwartału. Badanie aktywności ekonomicznej ludności jest opracowywane na podstawie uogólnionych wyników z próby badawczej, metodą reprezentacyjną, co umożliwia uogólnienie wyników badania na populację generalną

Stopa bezrobocia w grudniu 2011 – -komunikat GUS Grudzień był kolejnym miesiącem, kiedy odnotowano wzrost liczby bezrobotnych w stosunku do poprzedniego miesiąca (12,1%), jak i do analogicznego okresu sprzed roku (12,4%). W stosunku do listopada 2011 roku bezrobotnych przybyło we wszystkich województwach. Najwyższa stopa bezrobocia utrzymywała się nadal w województwach: warmińsko – mazurskim (20,1%), zachodniopomorskim (17,5%), kujawsko – pomorskim (16,9%), podkarpackim (15,7%), lubuskim (15,4%) oraz świętokrzyskim (15,3%). Najniższą stopą bezrobocia charakteryzowały się województwa: wielkopolskie (9,2%), mazowieckie (9,9%), śląskie (10,1%) i małopolskie (10,5%).   Najliczniejszą grupę osób bezrobotnych stanowiły osoby w wieku 25–34 lata (29,4% ogółu zarejestrowanych) oraz osoby w wieku do 24 lat (21,0%). Podobnie jak w poprzednich okresach, największa grupa bezrobotnych posiadała wykształcenie zasadnicze zawodowe (28,0%) oraz gimnazjalne i niższe (27,5%) ogółu zarejestrowanych w urzędach pracy. Świadectwem ukończenia szkół policealnych i średnich zawodowych legitymowało się 22,2% ogółu bezrobotnych, średnich ogólnokształcących 10,8%, a dyplomem ukończenia szkół wyższych  – -11,5%.

Pod względem bezrobocia rejestrowanego Wielkopolska znajduje się w sytuacji wyróżniającej ją na tle pozostałych województw. Od 2007 roku stopa bezrobocia w województwie wielkopolskim utrzymuje się na najniższym poziomie w kraju, a dodatkowo w latach 2006–2008 charakteryzowała się tendencją spadkową (z 11,7% na koniec 2006 do 6,4% na koniec 2008 roku), będącą rezultatem rozwoju gospodarki i prowadzonych inwestycji. Wskaźnik ten w każdym roku był średnio o 3 punkty procentowe niższy niż stopa bezrobocia dla całego kraju. Wzrost stopy bezrobocia do 9,1% na koniec 2009 roku, który przerwał tę pozytywną, wieloletnią tendencję, spowodowany był spowolnieniem gospodarczym, które dotknęło województwo wielkopolskie, jak i całą gospodarkę światową, i zmusiło pracodawców do wstrzymania inwestycji, redukcji miejsc pracy lub narzucenia ograniczeń w tworzeniu nowych miejsc pracy. Mimo że był to nadal jeden z najniższych wskaźników w kraju, jego wzrost spowodował, że ponad 133,5 tys. Wielkopolan i ich rodzin zmagało się z problemem bezrobocia oraz jego konsekwencjami.

Stopa bezrobocia w województwie wielkopolskim

SKUTKI BEZROBOCIA

Pozytywne: 1. Wzrost szacunku dla pracy 2 Pozytywne: 1. Wzrost szacunku dla pracy 2. Większa motywacja dla kształcenia 3. Racjonalizacja wyboru kwalifikacji i zawodu (dostosowanie kierunku studiów do rynku pracy)

Skutki negatywne: 1. Ekonomiczne: a) utracona produkcja w gospodarce (mniejsza produkcja niż możliwości) b) pogorszenie stanu budżetu państwa w wyniku: - zmniejszenia wpływów z podatków - wydatków na zasiłki i inne formy pomocy społecznej (szkolenia) c) pogorszenie sytuacji materialnej bezrobotnych i ich rodzin d) zatrudnienie w szarej strefie

2. Społeczne: a) izolacja społeczna bezrobotnych b) frustracja i pesymistyczne nastroje c) rozwój patologii: - alkoholizm - przestępczość d) pogorszenie stanu zdrowia psychofizycznego bezrobotnych e) wzrost nastrojów radykalnych stanowiących podłoże dla skrajnych ruchów politycznych (sytuacja przed II wojną w Niemczech)

Walka z bezrobociem

Rząd jako najwyższy organ w państwie musi dbać o sprawy pracowników Rząd jako najwyższy organ w państwie musi dbać o sprawy pracowników. W jego ślady powinny pójść samorządy terytorialne, jako organy terenowe, które w sposób bezpośredni mają kontakt z pracownikami. Jednym z najważniejszych działań organów państwowych powinno być zwalczanie bezrobocia, właśnie w tym względzie pomoc samorządów ma kluczowe znaczenie.

Działania organów rządowych: zmniejszenie podatków, dla tych pracodawców którzy otwierają nowe miejsca pracy zmiana systemu kształcenia na bardziej efektywny minimalizacja biurokracji, jeżeli chodzi o sprawy związane z otwieraniem nowych przedsiębiorstw wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw prowadzenie przez państwo polityki proeksportowej mającej na celu zwiększenie produkcji i zatrudnienia zwolnienie z płacenia podatku od towarów i usług przy eksporcie redukcja godzin pracy

Działania organów samorządowych: przyciąganie zagranicznych inwestycji, a co za tym idzie i kapitału, lecz bez robienia sobie zbyt dużej nadziei jeżeli chodzi o możliwości tego typu inwestorów stawianie na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz pomoc i współpraca z tymi jednostkami stwarzanie odpowiednich warunków, które przyciągną potencjalnych właścicieli do zakładania drobnych przedsiębiorstw na danym trenie rozsądne korzystanie z funduszy przekazanych przez Unię Europejską (np. z fundacji PHARE) rozpoczęcie działań zmierzających do zmniejszenia ilości osób wyjeżdżających z kraju do pracy, i staranie się aby to inwestorzy zagraniczni przyjeżdżali do naszego państwa i zakładali przedsiębiorstwa uruchomianie prac publicznych

DYREKTYWY EUROPEJSKIE

DYREKTYWA 2006/54/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia wżycie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana) }DYREKTYWA RADY 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług }DYREKTYWA 2002/73/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO IRADY z dnia 23 września 2002 r. zmieniająca dyrektywę Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia wżycie zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca wżycie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne

}DYREKTYWA RADY 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r }DYREKTYWA RADY 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy }DYREKTYWA RADY 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotycząca ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji ze względu na płeć }DYREKTYWA RADY 96/97/WE z dnia 20 grudnia 1996 r. zmieniająca dyrektywę 86/378/EWG w sprawie wprowadzania wżycie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w systemach zabezpieczenia społecznego pracowników }DYREKTYWA RADY 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 roku w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)

}DYREKTYWA RADY 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r }DYREKTYWA RADY 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa }DYREKTYWA RADY z dnia 11 grudnia 1986 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn pracujących na własny rachunek, w tym w rolnictwie, oraz w sprawie ochrony kobiet pracujących na własny rachunek w okresie ciąży i macierzyństwa }DYREKTYWA RADY z dnia 24 lipca 1986 r. w sprawie wprowadzenia wżycie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w systemach zabezpieczenia społecznego pracowników DYREKTYWA RADY 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 roku w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)

DYREKTYWA RADY z dnia 24 lipca 1986 r DYREKTYWA RADY z dnia 24 lipca 1986 r. w sprawie wprowadzenia wżycie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w systemach zabezpieczenia społecznego pracowników EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY /EFS/ -jest głównym instrumentem polityki strukturalnej i polityki zatrudnienia Unii Europejskiej, wspierającym działania podejmowane w ramach Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL. Europejski Fundusz Społeczny jest najwcześniej utworzonym funduszem strukturalnym UE. Powołano go na podstawie art. 123 Traktatu Rzymskiego w 1957 roku jako narzędzie realizacji wspólnotowej polityki społecznej. Finansuje on działania państw członkowskich w zakresie przeciwdziałania bezrobociu i rozwoju zasobów ludzkich. Od lat sześćdziesiątych aż do dnia dzisiejszego ewoluował wraz z całokształtem polityki spójności społeczno-gospodarczej (polityki strukturalnej) i polityki zatrudnienia UE.

Główne priorytety EFS Poprawa jakości kapitału ludzkiego (34% wszystkich środków) Poprawa dostępu do zatrudnienia i równowaga (30%) Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i firm, przedsiębiorstw i przedsiębiorców (18%) Poprawa integracji społecznej osób mniej uprzywilejowanych (14%) Wzmocnienie zdolności instytucjonalnych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym (3%) Mobilizacja na rzecz reform w obszarze zatrudnienia i integracji (1%)

KONIEC