Międzynarodowy system ochrony praw człowieka Art. 9 Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

1. SYSTEM OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA Ukształtował się po II wojnie światowej, kiedy zaczęto dążyć do skutecznej współpracy międzynarodowej służącej ochronie praw człowieka. Tworzą go: system uniwersalny – realizowany przez ONZ, systemy regionalne – np. europejski, realizowany przez Unię Europejską, Radę Europy oraz OBWE, system międzynarodowych organizacji pozarządowych – tj. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

2. ONZ – ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH Jednym z celów ONZ, oprócz utrzymywania pokoju na świecie, jest także ochrona praw człowieka. ONZ powołała do tego Radę Praw Człowieka ONZ, organ pomocniczy Zgromadzenia Ogólnego. Jej siedziba mieści się w Genewie. To właśnie Rada opracowała tekst Powszechnej deklaracji praw człowieka.

ZADANIA RADY PRAW CZŁOWIEKA ONZ zbieranie informacji o drastycznych wypadkach naruszeń praw człowieka, promocja edukacji w tym zakresie, tworzenie odpowiednich struktur instytucjonalnych, monitorowanie przestrzegania praw człowieka w poszczególnych państw członkowskich ONZ, sporządzanie raportów, rekomendacji i zaleceń URZĄD WYSOKIEGO KOMISARZA DO SPRAW PRAW CZŁOWIEKA Urząd ten został utworzony w 1993r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Zajmuje się przede wszystkim: promocją współpracy międzynarodowej, przygotowaniem raportów, przeprowadzaniem analiz i zbieraniem informacji na temat naruszeń praw człowieka.

3. Rada Europy Międzynarodowa organizacja działająca na rzecz umacniania demokracji, przestrzegania prawa oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. Została powołana 5 maja 1949 r. w Londynie. Najważniejsze organy Rady: Komitet Ministrów – ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, Zgromadzenie Parlamentarne – przedstawiciele parlamentów narodowych opiniujące i konsultujące działalność Rady. Obsługuje je Sekretariat. Pozostałe: Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych oraz Urząd Komisarza Praw Człowieka. Do rady Europy należy obecnie 47 krajów (w tym Polska!).

4. Unia Europejska Po utworzeniu Rady Europy w latach 50. XX w. powstały: Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom), Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG). Zapoczątkowały one proces integracji europejskiej. Na mocy traktatu z Maastricht powstała Unia Europejska. Istotną regułę obowiązującą w Unii stanowi zasada solidarności. Zgodnie z nią działania podejmowane przez państwa członkowskie muszą uwzględniać dobro całej organizacji. Podstawowymi wartościami, do których odwołuje się Unia są: PRAWO CZŁOWIEKA, DEMOKRACJA i PAŃSTWO PRAWA.

5. Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) w Strasburgu Pełni najważniejszą rolę w stworzonym przez Radę Europy systemie ochrony praw człowieka. Powstał w 1959r. i działa na podstawie Europejskiej konwencji praw człowieka. Sprawy zależnie od ich ważności rozpatrywane są przez jednego sędziego, komitet trzech sędziów, Izbę – składającą się z 5 lub 7 sędziów lub Wielka Izbę – złożoną z 17 sędziów. Trybunał rozpatruje skargi indywidualne lub międzypaństwowe dotyczące kwestii regulowanych przez Konwencję i protokoły dodatkowe. Zgodnie z art.34 aktu skargę indywidualną może złożyć osoba, która uważa, że jej prawa zostały naruszone.

WARUNKI PRZYJĘCIA SKARGI INDYWIDUALNEJ Wyczerpanie wszystkich środków odwoławczych w danym kraju, Złożenie skargi w terminie od 6 miesięcy od otrzymania decyzji w sprawie, Zgłoszenie skargi przez osobę pokrzywdzoną – naruszenie prawa musi dotyczyć jej osobiście, Wskazanie artykułu Konwencji lub protokołów dodatkowych, który zdaniem skarżącego został naruszony, Wskazanie przez skarżącego, że doznał on znaczącego uszczerbku wskutek naruszenia praw osobistych. Drobiazgowe spełnienie wszystkich wymogów odgrywa bardzo istotną rolę – Trybunał odrzuca blisko 90% wpływających do niego zażaleń właśnie z powodu uchybień formalnych. Skargę należy przesłać pocztą. Wyroki Izby zapadają większością głosów i uprawomocniają się po 3 miesiącach.

6. Europejska karta społeczna Główne narzędzie kontroli przestrzegania praw socjalnych i ekonomicznych, takich jak: Prawo do odpowiednich warunków pracy, Prawo dzieci i młodocianych do ochrony przed zagrożeniami fizycznymi oraz moralnymi, Zakaz pracy dzieci w wieku poniżej 15 lat oraz szczególna ochrona dzieci w wieku od 15 do 18 lat, Ochrona pracujących kobiet, Prawo do poradnictwa i szkolenia zawodowego, Prawo do rokowań zbiorowych, Prawo do korzystania z opieki społecznej.

7. Urząd Komisarza Praw Człowieka Rady Europy Urząd utworzony w 1999r. z okazji 50 rocznicy powstania Rady Europy. Komisarz odwiedza kraje członkowskie Rady i sprawdza, czy są w nich przestrzegane prawa człowieka. Współpracuje z ONZ, UE i OBWE. Komisarz ma prawo uczestniczyć w rozprawach ETPC. Od 2006r. urząd ten sprawuje Thomas Hammarberg, były sekretarz Amnesty International.

8. Unia Europejska a prawa człowieka Prawa podstawowe zostały zagwarantowane dopiero w 1986r. w preambule do Jednolitego aktu europejskiego. Twórcy traktatu z Maastricht 1992r sugerowali ich dwa źródła: wspólne tradycje konstytucyjne państw członkowskich, europejską konwencję praw człowieka. Ochronę praw podstawowych wzmocniono w 1997r. dzięki traktatowi amsterdamskiemu. Jednak aż do 2000 roku nie spisano ich katalogu. Uczyniono to dopiero podczas opracowywania Karty praw podstawowych podpisanej 7 grudnia 2000r. w Nicei. Karty praw podstawowych są jednym z najważniejszych aktów europejskiego systemu ochrony praw człowieka.

9. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) Organizacja powstała w 1995r. Wcześniej funkcjonowała Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE). Obecnie w skład OBWE Wchodzi 56 państw z Europy, Ameryki Północnej i centralnej Azji. Przy OBWE działa Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka. W strukturach OBWE znajdusie się także Urząd Wysokiego Komisarza do spraw Mniejszości Narodowych, którego zadaniem jest szybkie reagowanie na pojawiające się napięcia na tle etnicznym. OBWE powołała również Urząd Przedstawiciela do spraw Wolności Mediów.

Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka.

9. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) Prawa podstawowe zostały zagwarantowane dopiero w 1986r. w preambule do Jednolitego aktu europejskiego. Twórcy traktatu z Maastricht 1992r sugerowali ich dwa źródła: wspólne tradycje konstytucyjne państw członkowskich, europejską konwencję praw człowieka. Ochronę praw podstawowych wzmocniono w 1997r. dzięki traktatowi amsterdamskiemu. Jednak aż do 2000 roku nie spisano ich katalogu. Uczyniono to dopiero podczas opracowywania Karty praw podstawowych, podpisanej 7 grudnia 2000r. w Nicei. Karty praw podstawowych jest jednym z najważniejszych aktów europejskiego systemu ochrony praw człowieka.

Prawa człowieka a organizacje pozarządowe

Amnesty International Jest ogólnoświatowym ruchem mającym na celu ochronę praw człowieka. Zajmuje się badaniem i dokumentowaniem naruszeń tych praw, prowadzi kampanie w celu powstrzymania takich incydentów. AI jest zorganizowana w taki sposób, aby uniemożliwić zwykłym ludziom wypowiedzenie się na rzecz osób zagrożonych naruszeniem praw człowieka.

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża Jest jednym z najstarszych ruchów humanitarnych o zasięgu ogólnoświatowym. Składa się z: Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, stowarzyszeń krajowych Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka Została założona w 1989r. w Warszawie. Komitet Helsiński działał w Polsce w podziemiu od 1982r. (powstał w trakcie stanu wojennego). Po zmianie ustroju politycznego w naszym kraju w 1989r. członkowie Komitetu postanowili ujawnić i stworzyć niezależny instytut zajmujący się edukacją w zakresie praw człowieka oraz kultury wolności a także odpowiednimi badaniami.

Human Rights Watch To pozarządowa organizacja zajmująca się ochroną praw człowieka, powstała w 1988r. z przekształcenia Helsinki Watch – organizacji założonej przez Roberta L.Bersteina. Misja HRW polega na zapobieganiu dyskryminacji, walce o wolność polityczną i godne traktowanie ofiar wojen. Siedziba organizacji znajduje się w Nowym Jorku.

Opracował: Dominik Woźniak kl. 1 „b” Źródła: Arkadiusz Janicki; „W centrum uwagi”, wyd. Nowa Era, Warszawa 2011 Internet (www.wikipedia.org KONIEC Dziękuję za uwagę  Opracował: Dominik Woźniak kl. 1 „b”