Prawa Człowieka

Czym są prawa człowieka? Prawa człowieka są to powszechne prawa moralne o charakterze podstawowym, przynależne każdej jednostce w jej kontaktach z państwem. Pojęcie praw człowieka opiera się na trzech tezach: po pierwsze, że każda władza jest ograniczona; po drugie, że każda jednostka posiada sferę autonomii, do której nie ma dostępu żadna władza; i po trzecie, że każda jednostka może się domagać od państwa ochrony jej praw. Według innej definicji:   Prawa człowieka - prawa pierwotne w stosunku do państwa, przysługujące każdemu człowiekowi, bez względu na jego przynależność państwową czy pozycję w społeczeństwie. Taki sens tego pojęcia można wyprowadzić z wielu aktów prawnych. Przykładem może być francuska Deklaracja praw człowieka i obywatela z 1789 r., w której stanowi się o "naturalnych, niezbywalnych, świętych prawach człowieka", czy niektóre akty prawa międzynarodowego (...). Sam termin "prawa człowieka" powstał w okresie oświecenia. Po raz pierwszy w akcie prawnym użyty został w Bill of rights Wirginii z 1776 r. i już wówczas obejmował prawa pierwotne w stosunku do państwa i społeczeństwa. (Słownik wiedzy o Sejmie, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2001, s.129).

Jakie mamy prawa człowieka? prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, prawo do rzetelnego procesu sądowego w sprawach cywilnych i karnych, prawo do głosowania i kandydowania w wyborach, wolność myśli, sumienia i wyznania, wolność wyrażania opinii (w tym również wolność mediów), prawo do posiadania własności lub korzystania z niej bez przeszkód, wolność zgromadzeń i stowarzyszania się,

Historia Na jej uchwaleniu zaważyły wydarzenia drugiej wojny światowej. Kiedy zbrodnie nazistowskich Niemiec wyszły na jaw, uznano, że Karta Narodów Zjednoczonych jedynie ogólnie formułuje prawa człowieka, dlatego też na konferencji w San Francisco wysunięto propozycję utworzenia karty praw człowieka; jej opracowaniem zająć się miała Komisja Praw Człowieka powołana przez Radę Gospodarczą i Społeczną. Główną rolę w tworzeniu Deklaracji odegrali Kanadyjczyk John Peters Humphrey (wówczas Dyrektor Wydziału Praw Człowieka w Sekretariacie ONZ), René Cassin z Francji, Eleanor Roosevelt, Charles Malik z Libanu oraz Peng-chun Chang z Chin. Deklarację przyjęto bez głosu sprzeciwu. Wstrzymało się od głosu osiem krajów: Arabia Saudyjska, RPA oraz państwa komunistyczne, w tym Polska. Ponieważ została przyjęta jako rezolucja, deklaracja nie miała wiążącego charakteru. Powszechną Deklarację Praw Człowieka można uznać za pierwsze znaczące dokonanie ONZ w dziedzinie ochrony praw człowieka.

Charakter prawny W momencie powstania Deklaracja była jedynie standardem - jako rezolucja Zgromadzenia Ogólnego nie tworzyła prawa międzynarodowego. W tej chwili większość prawników zajmujących się prawem międzynarodowym uważa ją za prawo zwyczajowe, z czego wnioskują jej powszechne obowiązywanie. Na bazie Deklaracji w 1966 roku uchwalono Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka, które jako umowy międzynarodowe od początku obowiązywały wszystkie Państwa - Strony. Deklaracja do dziś jest podstawą systemu ochrony praw człowieka ONZ.

Ciekawostki W porównaniu do Paktów Praw Człowieka, które zostały uchwalone na podstawie Deklaracji zawiera ona więcej o dwa prawa - prawo do własności oraz prawo do azylu. Państwa przyjmujące ostatecznie wycofały te dwa prawa z uchwalonych później dokumentów, ze względu na ich wiążący charakter. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka została umieszczona w Księdze Rekordów Guinessa, jako najczęściej tłumaczony dokument. Na stronie ONZ można znaleźć aż 300 wersji językowych. Krytyczne omówienie roli Deklaracji znajdujemy w książkce autorstwa Pawła Bały i Adama Wielomskiego "Prawa człowieka i ich krytyka. Przyczynek do studiów o ideologii czasów ponowożytnych", Warszawa 2008.

Prawa człowieka Prawa człowieka, zespół praw i wolności, które przysługują każdemu człowiekowi bez względu na rasę, płeć, język, wyznanie, przekonania polityczne, pochodzenie narodowe i społeczne, majątek itp. Prawa człowieka są prawami o charakterze moralnym, zbiorem postulatów domagających się poszanowania wartości najcenniejszych dla człowieka, takich jak życie, godność, wolność, swobodny rozwój. Wyrazem respektowania tak rozumianych praw są akty prawne w postaci konstytucji, ustaw, umów międzynarodowych i deklaracji organizacji międzynarodowych. Uznaje się je za wartości uniwersalne i równocześnie chroni się je, uznając za cenne dla człowieka i ludzkości. Kształtowały się od czasów oświecenia wraz z rozwojem nowoczesnych prądów myślowych.

Kiedy użyto praw człowieka? Po raz pierwszy potwierdzono istnienie naturalnych praw jednostki w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 (Wielka Rewolucja Francuska). W XX w. przyjęto zasadę, że respektowanie bądź nierespektowanie praw jednostki nie jest wewnętrzną sprawą poszczególnych państw, ale także społeczności międzynarodowej.

Jaka jest podstawa prawna? Podstawę prawną dla ochrony praw człowieka stworzyły dwa dokumenty: Karta Narodów Zjednoczonych uchwalona w 1945 i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona w 1948 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. W Deklaracji do podstawowych praw zaliczono: wolność, równość, prawo do pracy, ochrony prawnej, azylu, posiadania obywatelstwa, ochrony społecznej, do nauki, zakładania rodziny.

Pakty i zgromadzenie, Kiedy? W 1966 Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło dwa międzynarodowe pakty praw: Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Obydwa weszły w życie w 1976, kiedy to uzyskały wymaganą liczbę 35 ratyfikacji (obecnie ponad 100).

Europejska Karta Socjalna W 1961 państwa członkowskie Rady Europy wprowadziły Europejską Kartę Socjalną. Instytucjami służącymi ochronie praw człowieka są: Komitet Praw Człowieka ONZ, Europejska Komisja Praw Człowieka, Europejski Trybunał Praw Człowieka i Komitet Ministrów Rady Europy.

Komitet Praw Człowieka Komitet Praw Człowieka - powołany na mocy artykułu 28. Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku. Jego celem jest monitorowanie przestrzegania postanowień Paktu oraz jego dwóch Protokołów Fakultatywnych. Komitet składa się z 18 niezależnych ekspertów, o nieposzlakowanej opinii i uznanych w świecie kompetencjach w dziedzinie praw człowieka. Osoby te wybierane są spośród kandydatów zgłoszonych przez państwa, które ratyfikowały Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych w głosowaniu tajnym. Kadencja członków Komitetu trwa 4 lata, przy czym ta sama osoba, może zostać wybrana ponownie, jeśli zostanie zgłoszona jako kandydat. Komitet zbiera się 3 razy w roku, na sesje trwające około 3 tygodni. W marcu odbywają się one w siedzibie głównej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, w lipcu i listopadzie w siedzibie ONZ w Genewie

Złoty medal praw człowieka Złoty Medal Praw Człowieka ma na celu wyróżnienie osób i inicjatyw, które w istotny sposób przyczyniły się do budowania poparcia dla pokojowej walki Tybetańczyków o wolność, w szczególności po tragicznych wydarzeniach w Tybecie w marcu 2008 roku. Redakcja strony ratujTybet.org nadała w sumie 14 Złotych Medali Praw Człowieka. Zdajemy sobie doskonale sprawę, że lista ta jest niepełna i wiele znaczących i wspaniałych osób wspierających Tybet i Tybetańczyków powinno zostać wyróżnionych. Chcielibyśmy w szczególny sposób wyróżnić naukowców, dziennikarzy i polityków, którzy w ostatnim czasie, lub od dłuższego czasu aktywnie angażują się w głośnie mówienie o Tybecie, z pewnością wśród nich nie powinno zabraknąć Agaty Barei Starzyńskiej, Agnieszki Lichnerowicz, Bartka Solika i Bartka Dobrocha, Beaty Bublewicz, Danuty Kuroń, Macieja Kuźmicza, Magury, Tomasza Chudzińskiego i wielu wspaniałych innych osób, dzięki którym Polska w widoczny i zdecydowany sposób solidaryzuje się z Tybetem. Dziękujemy!

Prawa człowieka umierającego Troska o godną śmierć nie jest wynalazkiem naszych czasów. W Średniowieczu znany był gatunek literatury zwany ars moriendi, którego najważniejszymi działami są: "Admonitio morienti" Anzelma z Canterbury (1034-1109) i "De arte moriendi" Jana Gersona (1363-1429). Najwcześniejszym polskim utworem odpowiadającym tej konwencji jest pochodząca z XV wieku "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią". Autorzy należący do tego nurtu literatury pisali książki zawierające rady, wskazówki i zasady, jak umierający powinien się przygotować do zbawiennej śmierci. Literatura ta pełniła funkcję, którą dzisiaj nazwalibyśmy pedagogiką tanatologiczną. Oswajała ona z tematem śmierci i przygotowywała na jej przyjęcie.

Pojęcie praw człowieka Pojęcie praw człowieka Prawa człowieka – zespół powszechnych praw przysługujących człowiekowi od państwa z racji posiadanej godności osobowej, bez względu na czas, miejsce, wyznanie, kolor skóry, pochodzenie i narodowość. Państwo powinno zapewnić prawa człowiekowi (poszanować jego godność osobową), który przebywa na jego terytorium. Nie może z tego tytułu żądać nic w zamian. Prawa człowieka należą się bowiem bezwarunkowo. Prawa człowieka określają wzajemne relacje między człowiekiem a państwem, nakładają na państwo pewne obowiązki względem człowieka. Każdy człowiek posiada coś, co nazywamy godnością. Poszanowania godności człowieka przez państwo strzegą właśnie prawa człowieka. Wyróżnia się dwa rodzaje godności: • osobową (przynależną każdemu człowiekowi z racji urodzenia), posiada ją każdy człowiek, niezależnie od pochodzenia, stanu majątkowego i wyznawanej religii, godność osobowa jest fundamentem niezbywalnych praw ludzkich, • osobistą (tę, którą człowiek sobie wypracowuje swoimi czynami w czasie swojego życia).

Deklaracja praw człowieka Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela została uchwalona 26 sierpnia 1789 r. przez Konstytuantę. Stworzona przez rewolucję francuską, wywodziła się z filozoficznych i politycznych nurtów Oświecenia (Rousseau, Wolter, Diderot, J. Locke).

Geneza W trakcie trwania Wielkiej Rewolucji, Deklaracja stanowiła jej podstawowy dokument programowy. Zredagowana według projektu Lafayett'a była wyrazem zmian zachodzących we Francji. Z 4 na 5 sierpnia Konstytuanta znosząc ustrój feudalny dała początek nowej ery w państwowości tego kraju. Wydanie samej Deklaracji było tylko początkiem szerokiego zakresu prac jakie zostały podjęte.

Rozwiązania szczególne W jej treści można było wyodrębnić dwie podstawowe grupy zagadnień: Zasady organizacji państwa: suwerenność narodu francuskiego trójpodział władzy (wzorowana na podziale Monteskiusza) Wolności i prawa obywatelskie (fundamentalne i nienaruszalne): wolność fizyczna i duchowa (wolność słowa i wyznania) prawo własności bezpieczeństwo opór przeciwko wszelkim formom ucisku równość wobec prawa i sądu nietykalność osobistą równy dostęp do urzędów i stanowisk

Cel Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela miała na celu zapobieganie nadużyciom władzy (jakie występowało w monarchii absolutnej) umacniając podstawy nowego burżuazyjnego porządku. Była daleko posuniętym osiągnięciem z dziedziny praw człowieka, dając im konstytucyjną wręcz gwarancję. Deklaracja pojawiła się w preambule Konstytucji francuskiej z 1791 r. i stanowiła inspirację dla powstających konstytucji w niektórych państwach.

Europejski trybunał praw człowieka Europejski Trybunał Praw Człowieka, utworzony w 1959 organ Rady Europy, orzekający w sprawach o przestrzeganie przez państwa Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Siedziba Trybunału znajduje się w Strasburgu. Sędziowie Trybunału są powoływani przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy. Ratyfikowanie Konwencji przez państwo nie przesądza automatycznie o jurysdykcji Trybunału, uznanie jego kompetencji wymaga złożenia przez państwo specjalnej deklaracji (np. Polska ratyfikowała Konwencję 19 stycznia 1993, a kompetencję Trybunału uznała od maja 1993).

Nowy trybunał Nowy Trybunał zachowuje kompetencje wydawania na wniosek Komitetu Ministrów Rady Europy opinii doradczych w kwestiach prawnych dotyczących wykładni Konwencji. Sędziowie (jest ich tylu, ile państw-stron Konwencji), wybrani na 6 lat przez Zgromadzenie Parlamentarne spośród trzech kandydatów wskazanych przez państwo, nie będą mogli jak dotąd łączyć funkcji. Sędziowie są wybierani na 6-letnią kadencję, są niezawiśli i muszą odznaczać się najwyższymi kwalifikacjami zawodowymi.

Łamanie praw człowieka W dzisiejszych czasach wiele mówi się międzynarodowych prawach człowieka. Bardzo często są on łamane. Niektórzy poszkodowani (np. gwałcone kobiety, bite dzieci) nie potrafią lub nie chcą opowiadać o swoich problemach. Amnesty International, jest ogólnoświatowym ruchem ludzi działających na rzecz praw człowieka. Jej członkowie dobrowolnie poświęcają swój czas i energię, solidaryzując się z ofiarami przypadków naruszeń praw człowieka. Podstawową formą działalności Amnesty International jest prowadzenie kampanii, bada, dokumentuje i publikuje raporty o przypadkach naruszeń praw człowieka, ale na tym jej praca się nie kończy. Członkowie AI (Amnesty International) podejmują praktyczne i skuteczne kroki w celu powstrzymania tych naruszeń. AI jest zorganizowana w taki sposób, aby umożliwić zwykłym ludziom wypowiedzenie się na rzecz osób zagrożonych naruszeniem praw człowieka. Podstawą działalności AI jest międzynarodowa solidarność. Główne przyczyny łamanie praw człowieka, to odmienności: przekonania polityczne, odmienności rasowe, kulturowe, religijne.