Psychologiczno-pedagogiczne aspekty pracy z uczniem zdolnym Aleksandra Tokarz Instytut Psychologii UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Podstawa merytoryczna referatu Wyniki badań prowadzonych w Polsce (Borzym, Czerwińska-Jasiewicz, Matczak, Sękowski Chruszczewski, Lewowicki, Limont, Wiechnik, Turska, ….) Wyniki badań własnych (n. p. Tokarz, Słabosz, 2000) Wyniki badań prowadzonych w Europie, a publikowanych na łamach High Ability Studies. Obserwacje pracy szkół dla dzieci i młodzieży uzdolnionej na Słowacji (konferencja, 1999). Obserwacje pracy szkoły dla dzieci i młodzieży uzdolnionej w Polsce – GiLA w Toruniu   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Plan referatu Rozróżnienie treści i specyfiki diagnozy pedagogicznej, pedagogiczno -psychologicznej i psychologicznej. Sformułowanie psychometrycznych kryteriów wybitnych osiągnięć. Co oznacza wysoki iloraz inteligencji? Do czego się odnoszą wybitne zdolności specjalne lub/i twórcze? II. Uwarunkowania kontekstowe rozwoju wybitnych zdolności: znaczenie postaw nauczycieli w pracy uczniami zdolnymi, efekt Pigmaliona. III. Podstawowe założenia pracy z uczniem zdolnym na podstawie doświadczeń Skoly dla Nadanych Deti w Bratyslawie.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

UWAGI WPROWADZAJĄCE: Wybitne zdolności a twórczość Złożony proces Specyficzne style poznawcze (Strzałecki) - Różnorodność i złożoność systemu poznawczego - Niezależność (autonomia) w zakresie wartościowania, silna motywacja - Swobodna ekspresja osobowości Efekt: 1. Nowy, oryginalny, wartościowy subiektywnie 2. Nowy, oryginalny, wartościowy obiektywnie ZDOLNOŚCI Konfiguracja cech: - Wysoki iloraz inteligencji - Specyficzne zdolności kierunkowe - Inne zdolności (np. twórcze) - Inne cechy (np. silna motywacja, wytrwałość) Efekt: Nowy, oryginalny, wartościowy Standardowy, pragmatyczny, wartościowy   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

UWAGI WPROWADZAJĄCE: Jakiego człowieka pragniemy wychować? - Wszechstronnie rozwiniętego? „Mit o szkole jako miejscu wszechstronnego rozwoju”….. - Twórczego czy dobrze przystosowanego? - Przydatnego społecznie czy szczęśliwego? - ???   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Diagnoza pedagogiczna, pedagogiczno –psychologiczna i psychologiczna Diagnoza pedagogiczna Oceny szkolne Obserwacja ucznia w klasie i w szkole Osiągnięcia poza szkołą [olimpiady, konkursy] Diagnoza pedagogiczno –psychologiczna Kryteria pedagogiczne wzbogacone fragmentaryczną diagnozą psychologiczną Diagnoza psychologiczna Pomiar inteligencji, cech osobowości, motywacji, kompetencji społecznych i emocjonalnych   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Sprzeczności pomiędzy diagnozami Odmienne rozumienie i precyzja w definiowaniu cech intelektualnych i osobowościowych Odmienne ich wartościowanie Zależność vs niezależność diagnoz i stylu wartościowania od kontekstu Zależność vs niezależność diagnoz i stylu wartościowania od zewnętrznej kontroli Różna skuteczność w oddziaływaniu na postawy i zachowania ucznia   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jakie cechy przejawia uczeń zdolny w szkole? SPOSTRZEGAWCZOŚĆ. Odróżnia istotne elementy zagadnienia i istotne problemy od nieistotnych. Dostrzega subtelne i dojrzałe wzorce, połączenia i relacje oraz posługuje się nimi. AKTYWNOŚĆ. Jest aktywny, zgłasza się na ochotnika do pracy nad wybranymi przez siebie zadaniami. Energicznie poszukuje informacji, pomysłów i rozwiązań problemów, którymi się zajmuje. REFLEKSYJNOŚĆ. Wykazuje dojrzałe, pogłębione zrozumienie złożonych pojęć w wybranej przez siebie dziedzinie. W pracy dąży do doskonałości. Szuka rozwiązań lub wniosków będących najlepszymi z możliwych. WYTRWAŁOŚĆ. Skupia całą uwagę na wybranym przez siebie zadaniu, wydaje się pochłonięty przez zadanie. Pokonuje trudności, które napotyka podczas rozwiązywania problemu. Kończy pracę dopiero wtedy, gdy osiągnie zamierzony cel.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jakie cechy przejawia uczeń zdolny w szkole? NIEZALEZNOŚĆ. Sam decyduje, kiedy rozpocząć pracę. Pracuje przy minimalnej pomocy ze strony innych lub bez pomocy. Ma wyraźne zainteresowania i pomysły. Modyfikuje cele, by dopasować je do własnych zainteresowań. NASTAWIENIE NA CEL. Ma wysokie i własne wymagania odnośnie do tego, co robi. Zmienia i poprawia swoje wytwory, by dorównać tym wymaganiom. Potrafi wyłożyć swój cel i plan jego osiągnięcia. Umie o tym dyskutować z innymi. ORYGINALNOŚĆ. Chętnie eksperymentuje z nowymi środkami wyrazu i nowymi pomysłami. Łącząc elementy pochodzące z wielu źródeł, dochodzi do świeżych pomysłów i nowych wytworów.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jakie cechy przejawia uczeń zdolny w szkole? WYDAJNOŚĆ. Wykazuje dużą płynność pomysłów. Wytwarza wiele różnych odpowiedzi w danej sytuacji czy w odniesieniu do danego problemu. Pracuje wydajnie. Jego wytwory mają wysoka jakość i są kończone w terminie lub przed terminem. SAMOOCENA. Zna swoje silne i słabe strony. Wykorzystuje silne strony. Wybiera zadania o optymalnej trudności, takie, którym może podołać. Śledzi własne postępy. Wie, kiedy trzeba jeszcze raz przejrzeć rozwiązanie czy wytwór, a kiedy są gotowe i skończone. SKUTECZNE KOMUNIKOWANIE POMYSŁÓW. Jasno formułuje swoje pomysły i zamierzenia. Używa metod i stylów porozumiewania się dostosowanych do celu.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Co oznacza wysoki iloraz inteligencji? Krzywa normalna   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Do czego się odnoszą wybitne zdolności specjalne lub/i twórcze? Cechy i dyspozycje: Wiedza Zdolności twórcze Motywacja autonomiczna Rezultat Prognoza Procesy psychiczne: Rozwój ku dojrzałości i twórczości:   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Rozwój ku dojrzałości i twórczości: wiedza, uzdolnienia twórcze i motywacja Wielka Wybitne Silna Bardzo twórczy Silna motywacja Wybitna twórczość Zasoby Edukacja Wychowanie Wiedza Zdolności twórcze Motywacja autonomiczna Rezultat Prognoza GENIUSZ PROBLEMY→   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Rozwój ku dojrzałości i twórczości: wiedza, uzdolnienia twórcze i motywacja Zdolności twórcze Motyw. autonomiczna Rezultat Prognoza ZDOLNY LEŃ PROBLEMY Wielka Wybitne Słaba Średnio twórczy Słaba motywacja Wzmacnianie motywacji: nagrody zewnętrznej, nastawienie zadaniowe Wzmacnianie sfery aksjologicznej   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Rozwój ku dojrzałości i twórczości: wiedza, uzdolnienia twórcze i motywacja Zdolności twórcze Motyw. autonomiczna Rezultat Prognoza KUJON PROBLEMY Mała Niskie Silna Względnie twórczy, nowy Średnia motywacja, gdy W+, Z+, ZT+ Nabywanie wiedzy Kształcenie umiejętności Trening myślenia twórczego (?) KSZTAŁCENIE INTELEKTULANE   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Związki i zakłócenia w rozwoju motywacji i zdolności Niezbędność zdolności twórczych przy wysokich zdolnościach specyficznych Niezbędność motywacji autonomicznej w działaniu efektywnym i twórczym Dialektyczność rozwoju motywacji i zdolności, także twórczych Incydentalne i koincydentalne uwarunkowania rozwoju   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Związki i zakłócenia w rozwoju zdolności i motywacji Ścisły związek w rozwoju umiejętności, wykonania i efektywności, czyli: kształtujących się zdolności, motywacji i sprawstwa. Konieczność kształcenia ku dojrzałości: kształtowania zdolności, motywacji, wartości na poziomie – META: „wykorzystania” potencjału zdolności Autonomiczności motywacji Autonomii osoby Sensu życia Konieczna pełna wizja OSOBY którą chcemy wykształcić.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

II. Uwarunkowania kontekstowe rozwoju wybitnych zdolności: Znaczenie postaw i przekonań nauczycieli w pracy uczniami zdolnymi: cechy ucznia „idealnego”, cechy ucznia „złego”, opinie nauczycieli o ich własnych dyspozycjach twórczych. Efekt Pigmaliona czyli efekt oczekiwań społecznych   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Oznaczenia cech ucznia idealnego: 1 – ciekawy nowych rzeczy; 2 – dominujący; 3 – energiczny; 4 – lękliwy; 5 – neguje wszystko; 6 – niezależny; 7 – podejmuje trudne zadania; 8 – pracowity; 9 – przeszkadza w klasie; 10 - szczery; 11 – uprzejmy; 12 – wykonuje zadania w terminie; 13 – z poczuciem humoru; 14 – zważający na innych; 15 – dąży do odległych celów; 16 – dziecinny; 17 – gadatliwy; 18 – myślący niezależnie; 19 – nieśmiały; 20 – pewny siebie; 21 – przenikliwy; 22 – posłuszny; 23 – spokojny; 24 – uparty i zawzięty; 25 – wrażliwy emocjonalnie; 26 – wyniosły i zadufany w sobie; 27 – zdrowy.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Cechy ucznia idealnego Do opisu ucznia idealnego ponad połowa nauczycieli wybrała takie cechy jak : ciekawy nowych rzeczy (91%) w tym 59% nauczycieli wybrało tą właściwość ucznia jako najważniejszą, pracowity (66%) w tym jako najważniejszą cechę wybrało ten przymiotnik 13% n-li, zaś najczęściej stawiano to jako drugą w kolejności cechę - 21%. myślący niezależnie (56%) w tym jako najważniejszą cechę wybrało tę właściwość ucznia tylko 9%, zaś jako drugą w kolejności cechę 15%, a jako trzecią - 14%. podejmuje trudne zadania (56%) w tym jako najważniejszą cechę wybrało 5% nauczycieli, jako cechę drugą 13% n-li, zaś jako cecha trzecia w kolejności wybrana została przez 18%. Preferowane przez nauczycieli cechy są właściwościami istotnymi, obejmują właściwości systemu poznawczego i równocześnie motywacyjnego Jest to obraz cech pozbawiony konfliktu, opis odnoszący się do szkoły kształcącej umysł ucznia w harmonijnej współpracy z nauczycielem. ALE! preferencje takich cech jak np. niezależny, wrażliwy, uparty czy zawzięty dominujący, dążący do odległych celów, są znacząco niższe, chociaż są tp symptomy intensywnego dążenia do samodzielności, typowego dla okresu dojrzewania. Mógłby to być również wykładnik celów wychowawczych szkoły, jeśli miałaby ona dążyć do ukształtowania u swych podopiecznych dojrzałej i niezależnej osobowości.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Cechy ucznia „złego” Dla określenia „ucznia złego” nauczyciele wybrali cechy: wyniosły i zadufany w sobie (91%) w tym na pierwszym miejscu wybrało 28% n-li, neguje wszystko 87% w tym jako pierwszą cechę wybrało 32% nauczycieli, jako drugą negatywną cechę ucznia wybrało 24% nauczycieli, przeszkadza w klasie 71%, jako drugą cechę wybrało 18% nauczycieli, a jako trzecią cechę wybrało 15% nauczycieli, lękliwy (69%), jako czwartą cechę wybrało 15% nauczycieli, zaś jako cechę piątą w kolejności wybrało najwięcej - 17% nauczycieli.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Przekonania nauczycieli dotyczące ich własnych uzdolnień (Tokarz, Słabosz, 2001)   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Nauczycielska OFERTA dotyczy głównie osobowości, a nie intelektu, Przekonania nauczycieli dotyczące ich własnych uzdolnień (Tokarz, Słabosz, 2001) Nauczycielska OFERTA dotyczy głównie osobowości, a nie intelektu, Znacznej, deklarowanej sprawności działania: wysokiej giętkości i spontaniczności towarzyszy stosunkowo niska tolerancja niezgodności poznawczych i niewysoka oryginalność. Najniższy wynik dotyczy czynnika wewnętrznej sterowności co oznacza: - małą gotowość do kierowania się wewnętrznym systemem wartości, - małą zależność od wzmocnień wewnętrznych a większą od wpływów zewnętrznych.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jaki powinien być nauczyciel ucznia uzdolnionego Cechy nauczycieli (Baldwin, 1993) są pogrupowane w kategorie: - przekonania filozoficzne, - właściwości zawodowe - cechy osobowości. - kompetencje zawodowe Przekonania filozoficzne świadome przekonanie nauczyciela, że założenia natury filozoficznej są niezbędne w nauczaniu uzdolnionych, preferowanie nauczania uzdolnionych i trafną koncepcję uzdolnienia. Za: Baldwin (1993) Wydaje się, że w zakres tych przekonań powinny wchodzić także; stanowisko wobec natury uzdolnień (wrodzone – nabyte, sztywne – plastyczne, zdeterminowane, - spontanicznie rozwijające się itd.) warunkujące przeświadczenie o skuteczności własnych oddziaływań pedagogicznych i dydaktycznych por. S. Seul (1996).   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jaki powinien być nauczyciel ucznia uzdolnionego Właściwości zawodowe: odbyte treningi w nauczaniu uzdolnionych, iloraz inteligencji 128 lub więcej, potrzeba osiągnięć i głębokie zainteresowanie wykładanym przedmiotem, zdolności do stymulowania uczniów i wiedza | o metodach nauczania. Kompetencje społeczne: pozytywne i bliskie kontakty z uczniami, umiejętności swobodnego gospodarowania czasem i organizowanie uczniowi wspomagającego otoczenia. Cechy osobowości: wysoki poziom energii, ufność we własne siły, ciepło, brak negatywizmu, inteligencja, oryginalność myślenia, entuzjazm, poczucie humoru, analityczność myślenia i gromadzenie informacji, intuicja, umysł poszukujący, nastawienie badawcze wobec różnych problemów, samodyscyplina, tendencje do sprzeciwiania się autorytetom, wolność od wrogości i chęci karania, zdolności twórcze, empatia, giętkość. Kompetencje zawodowe: umiejętność nauczania i zainteresowanie nauczaniem, orientacja na działanie, zaciekawienie nauczaniem, przystosowanie do stresu i do wyjątkowych zachowań uczniów uzdolnionych, pozytywne postawy wobec uczniów, dobre wykształcenie, szerokie zainteresowania, dobra organizacja pracy   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Społeczny efekt oczekiwań Charakterystyka efektu Pygmaliona (Rosenthala) Stwierdzony na podstawie badań w klasie szkolnej nad wpływem przekonań nauczyciela o uczniu na skuteczność nauczania, kształcenia sprawności i umiejętności, Badania osób poddawanych eksperymentom, pacjentów i uczniów - określenie skutków oczekiwań pozytywnych i negatywnych Efekt GALATEI większe wsparcie społeczne i emocjonalne dla uczniów, o których się sądzi, że są zdolni do osiągnięć sprzężenia zwrotne informują o postępach, są jednoznaczne osobom „pozytywnym” poświęca się więcej uwagi osobom „pozytywnym” stwarza się lepsze warunki do wykonywania trudnych zadań   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Społeczny efekt oczekiwań Efekt GOLEMA uczniowie „negatywni” są usadzani dalej od nauczyciela i są grupowani otrzymują mniej uśmiechu, uwagi, kontaktu wzrokowego w trakcie lekcji rzadziej są pytani i mniej występują publicznie nauczyciel krócej czeka na ich odpowiedź nauczyciel nie towarzyszy uczniowi w sytuacji niepowodzenia i częściej go krytykuje wobec klasy za nieprawidłowe odpowiedzi uczeń „negatywny” rzadziej otrzymuje pochwały za prawidłowe odpowiedzi nauczyciel niedokładnie informuje o tym, co sądzi na temat odpowiedzi. Chwali za mało ważne odpowiedzi, nawet za nieadekwatne. uczniowie odrzucają informacje otrzymywane od nauczyciela nauczyciel wymaga od uczniów mniej pracy i wysiłku   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Społeczny efekt oczekiwań Ważniejsze czynniki wpływające na relacje nauczyciel - uczeń (wg schematu Brzezińskiego, Kowalika, wyd.2. 1998): oddziaływanie na inne osoby ulega „przefiltrowaniu” przez czynniki pośredniczące, związana z osobą nauczyciela, terapeuty czy eksperymentatora. Najważniejsze z nich: Subiektywna i obiektywna wiedza o uczniu Wstępne kontakty z uczniem Osobowość nauczyciela: otwartość, plastyczność, system wartości i przekonań, wiedza Iloraz inteligencji nauczyciela i ucznia Poczucie własnej wartości obu ze stron Postrzeganie kontroli nad własnym zachowaniem Status motywacyjny (skąd bierze się zadanie, jaka jest nagroda i kara ...) Lęk przed oceną. Rodzaj, jakość i częstość informacji zwrotnych Wsparcie emocjonalne i społeczne Stwarzanie warunków dla danego rodzaju zachowania.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Doboru się dokonuje zawsze na podstawie: III. Podstawowe założenia pracy z uczniem zdolnym na podstawie doświadczeń Skoly dla Nadanych Deti w Bratyslawie Diagnoza „aby dziecko [od 5 r.ż] mogło być przyjęte do naszej szkoły, musi spełnić dwa podstawowe kryteria: uzyskać uznawany powszechnie / międzynarodowy/ i aktualnie obowiązujący poziom IQ ,zbadany trafnymi i wystandaryzowanymi testami psychologicznymi / to samo jest wymagane odnośnie do uzdolnień szczegółowych/ wykazać się pewnym poziomem wiadomości tzn. podczas rekrutacji do szkoły wykazać się umiejętnością / określonym poziomem / czytania i liczenia, jak również indywidualnym poziomem dojrzałości emocjonalno - społecznej. Doboru się dokonuje zawsze na podstawie: podwójnego badania psychologicznego: jednego w najbliższej okręgowej poradni psychologiczno pedagogicznej w miejscu zamieszkania, drugiego w naszej szkole / przez psychologa szkolnego”   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Procedura rekrutacji uczniów zdolnych wg Skoly dla Nadanych Deti w Bratyslawie Rodzic musi zgłosić dziecko na badanie psychologiczne do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w miejscu zamieszkania lub w innej wyspecjalizowanej placówce psychologicznej. Dziecko musi wykonać testy psychologiczne, musi spełnić podstawowe kryteria i osiągnąć ustanowione kryterium wg wystandaryzowanych norm. Dziecko musi, przy rozmowie wstępnej, spełnić również drugie kryterium, tzn. wykazać się określonym poziomem wiadomości w formie egzaminu z czytania, liczenia oraz pisania literami drukowanymi. Każde dziecko uczestniczy w rozmowach wstępnych, rekrutacyjnych około 3 miesiące przed rozpoczęciem nauki tak, żeby potwierdzić poziom rozwoju jego uzdolnień intelektualnych, wiedzy i zainteresowań. Określa się przy tym ogólny poziom rozwoju osobowości i także sfery emocjonalnej i społecznej. Po wstąpieniu do szkoły - zawsze we wrześniu - jest okres obserwacji, kiedy sprawdza się wszechstronnie poziom wiedzy i dojrzałość osobowości dziecka w celu zoptymalizowania pracy nauczycielek. Jeżeli dziecko przechodzi z innej szkoły musi również przejść wymienione badania psychologiczne w poradni szkolnej, później zaś odbyć tzw. pobyt diagnostyczno - obserwacyjny, który trwa od 2 tygodni do 1 miesiąca. Dyrekcja Szkoły we współpracy w pedagogami i psychologiem szkolnym decyduje o przyjęciu ucznia do szkoły,   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Zadania bratysławskiej szkoły dla dzieci uzdolnionych „Naszych uczniów chcemy wychować na samodzielne, twórcze, aktywne i zrównoważone jednostki. I to wszystko za pomocą: Wysoce zindywidualizowanego podejścia / maksymalna, ilość dzieci w klasie - 15 osób/ Przystosowania indywidualnych pedagogicznych działań do dzieci tak, abyśmy mogli doskonalić je w ich mocnych stronach i korygować ich niedostatki. Metod nauczania opierających się na rozwoju, twórczości , samodzielności i ich specyficznych zdolnościach, metod dostosowanych do spontanicznego rozwoju zdolności. Specyficznych materiałów dydaktycznych, specjalnych arkuszy / materiałów/gazet/ przygotowanych specjalnie dla dzieci twórczych. Szerokiej oferty poszerzającej i wzbogacającej w odniesieniu do czynności związanych z programowymi i dodatkowymi przedmiotami nauczania, przy pomocy specjalnych lektorów wyspecjalizowanych w danej dziedzinie / matematyka, informatyka, język angielski/ Bogatej działalności kółek zainteresowań [i nie-kółek] w godzinach popołudniowych.”   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jakie są metody nauczania Założeniem pracy z dziećmi uzdolnionymi są wyniki badań naukowych i doświadczeń praktycznych świadczących o tym, że Rozwój dzieci uzdolnionych nie jest płynny i równomierny ale przeciwnie, na niektórych etapach, jest nieregularny. To wpływa na ich poziom wydolności, sposób funkcjonowania i niektóre fazy pracy. Zawsze respektuje się aktualny poziom wydolności, jaki dziecko wykazuje. Uzdolnionemu dziecku trzeba właściwie wymierzyć obowiązki o określonej trudności [WYZWANIA], poprzez specyficzne, interesujące zadania, które odpowiadają ich ogromnemu potencjałowi, by się nie nudziły w szkole. Podstawą postępowania wychowawczego jest zasada wzbogacania , pogłębiania i poszerzania treści nauczania. W klasie pracuje maksymalnie 16 dzieci z 2 nauczycielkami przy tym, przy poszczególnych przedmiotach, uczniowie są podzieleni na grupy w zależności od poziomu wiedzy aktualnego poziomu wydolności i wszystkich innych dyspozycji poszczególnych dzieci.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Sposoby oceniania Na pierwszym stopniu nauczania nie ma ocen. Używa się szerokiej skali ocen opisowych / obrazkowe, słowne., graficzne, oparte na znakach i procentowe/. Przede wszystkim należy zauważyć to, co dziecko zrobiło dobrze, nie podkreślać błędów, ale podążać za dzieckiem, by się nauczyło pokonywać własne błędy. Cenione są rozwiązania i podejścia nie tradycyjne. Dzieci nie są oceniane poprzez wzajemne oceny, ocenianie nie jest publiczne. Nie ma gazetek ze skalami ocen uczniowskich, nie omawia się głośno wyników w nauce poszczególnych uczniów. Działa zasada, że ocenianie jest odrębną sprawą, która zachodzi pomiędzy nauczycielem a uczniem. U każdego ucznia ważne są jego mocnych strony. Na drugim stopniu nauczania używa się ocen punktowych / procentowych /, przy czym na półrocze i na końcu roku / świadectwo/, punkty przekształca się na stopnie.   Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego