GLOBALNE BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE Wykład I

Lesław Michnowski Członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk http://www.psl.org.pl/kte kte@psl.org.pl

Informacje dotyczące wykładu: http://www. psl. org. pl/kte/wyklady-sw Informacje dotyczące wykładu: http://www.psl.org.pl/kte/wyklady-sw.htm (w przygotowaniu) Zapytania, uwagi słuchaczy: kte@psl.org.pl leslaw.michnowski@neostrada.pl

Kryzys globalny Apel Sekretarza Generalnego ONZ U-Thanta (1969): członkom Narodów Zjednoczonych pozostało może dziesięć lat na uregulowanie zastarzałych waśni i podjęcie wspólnej ogólnoświatowej inicjatywy w celu zahamowania wyścigu zbrojeń, poprawy warunków środowiskowych człowieka, zlikwidowania groźby eksplozji demograficznej oraz nadania należytego rozmachu wysiłkom w dziedzinie rozwoju. Jeżeli (…) nie zorganizuje się takiego współdziałania na skalę światową, to (…) problemy osiągną tak zatrważające rozmiary, że ich opanowanie nie będzie już w naszej mocy

Meadows, D.H., …Granice wzrostu (1972)

Uznaje się, iż KRYZYS GLOBALNY: - narastanie deficytu dostępnych zasobów naturalnych; - bezwzględne degradowanie środowiska przyrodniczego (w tym zmiany klimatyczne); - szybki wzrost biernego potencjału intelektualnego światowej społeczności („eksplozja demograficzna”).

Dwie koncepcje przezwyciężania kryzysu globalnego: 1 – socjal-darwinistyczna, „wzrostu (silnych) kosztem (ich słabszego) środowiska społecznego” - współcześnie (co najmniej) „zerowego wzrostu” – poprzez zmniejszanie ilości (zwłaszcza NIECO słabszych) konsumentów deficytowych zasobów (naturalnych i przyrodniczych). albo 2 – ekohumanistyczna, trwałego rozwoju (sustainable development) „dobra wspólnego/wspólnego interesu”, oparta na zasadzie „rozwoju razem ze środowiskiem społecznym i przyrodniczym”.

Socjal-darwinizm („kultura śmierci”): wzorowany na mechanizmach ewolucji biologicznej sposób dostosowywania form życia (podmiotów życia społeczno-gospodarczego) do nieuchronnie zachodzących zmian w uwarunkowaniach życia „ante factum”, czyli poprzez mnożenie „mutacji” i śmierć podmiotów „niedostosowanych” (do nowych uwarunkowań życia) lub wyrzucanie „na śmietniki” wyrobów „nietrafionych”.

Ekohumanizm, to partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego – wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysokorozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego – powszechnie wspomagane nauką i wysoką techniką.

W wykładzie przedstawiam wyniki moich systemowych badań: - istoty kryzysu globalnego, oraz - skuteczności proponowanych metod jego przezwyciężenia. Przedstawiam także zarys strategii przywracania światowej społeczności zdolność rozwoju Badania te są prowadzone w ramach cybernetyki rozwoju.

Główne wnioski z tych badań: 1 - kryzys globalny jest skutkiem niedostosowania światowej społeczności do życia wspomaganego wysoko rozwiniętą nauką i techniką, czyli w STANIE ZMIAN I RYZYKA (SZR); 2 -- „nie ma granic dla MĄDRZE kierowanego wzrostu i trwałego rozwoju (sustainable development) światowej społeczności; 3 - opanowanie zdolności trwałego rozwoju wymaga dokonania ekohumanistycznej przemiany cywilizacyjnej, w tym ukształtowania wysoce sprawnego układu sterowania FEEDFORWARD

„Zło w dobro przekształcaj” Nie dać się „złu” zniszczyć, nie niszcząc zarazem różnorodności Ziemi (globalnego ekosystemu, czyli układu: światowa społeczność – przyroda) Różnorodność jako czynnik synergii rozwoju

Cybernetyka: - ogólna teoria sterowania (dowolnymi procesami); - teoria informacji w szerszym znaczeniu (Wiener, 1961, 1971}, a także „sztuka królewska” (Trentowski, 1843)

Proces: ciąg zmian zachodzących we właściwościach lub strukturze podlegających zmianom obiektu zgodnie z logiką danego procesu, określaną jego fazami i etapami

INFORMACJA [łac. informatio 'wyobrażenie, wyjaśnienie, zawiadomienie'], w cybernetyce i teorii informacji każdy czynnik, który ludzie, organizmy żywe lub urządzenia automatyczne mogą wykorzystać do bardziej sprawnego, celowego działania (w szczególności sterowania); zob. też wiadomość. (Encyklopedia PWN W-wa 1965)

information is the key to (sustainability) transformation information is the key to (sustainability) transformation. (…) When (…) information flows are changed, any system will behave differently Meadows et. al., Limits to Growth, the 30 -Years Update

W nowym współcześnie świecie, który dysponuje nieskończenie wielką ilością informacji, dobrobyt jednego z krajów będący wynikiem wykorzystywania informacji może być upowszechniany na inne kraje. Wartość informacji wzrasta w miarę upowszechniania jej wykorzystywania Yoshio Utsumi, ITU

Cybernetyka rozwoju niezbędna w doprowadzaniu do zgodności form życia światowej społeczności z ulegającymi szybko zachodzącym zmianom uwarunkowaniami życia człowieka i przyrody.

Rozwój: ta część procesu życia (dowolnej postaci systemu społeczno-gospodarczego) w trakcie której system ten zwiększa swą jakość, w tym trwałość i sprawność oraz jakość życia stanowiących go osób.

Rozwój światowej społeczności: - rozwój społeczny, w tym ponoszenie jakości życia (osób stanowiących światową społeczność); - rozwój gospodarczy (taki gospodarczy wzrost, który przyczynia się do wzrostu jakości życia osób i trwałości światowej społeczności); - kształtowanie środowiska przyrodniczego (w tym dostępności zasobów naturalnych) zgodnie z potrzebami rozwoju społecznego.

Trwały rozwój (sustainable development) systemu społeczno-gospodarczego/społeczności: rozwój nie przerywany ekospołecznie kosztownymi kryzysami i „budową na gruzach” nowych form życia. Uzależniony jest on od zdolności poznawania nowych uwarunkowań życia oraz rozpoznawania i rozwojowego przekraczanie – wraz z przebudową form życia - granic wzrostu społeczności

Formy życia: - stosunki społeczne, w tym dominująca aksjologia, system ekonomiczny, system polityczny, infrastruktura społeczno-gospodarcza); - stosowana technika (czyli zbiór – wspomagających życie człowieka - technicznych środków i sposobów ich wykorzystywania).

Uwarunkowania życia: kondycja środowiska społeczno-przyrodniczego (stan i jakość tego środowiska), w tym - dostępność zasobów naturalnych; - potencjał naukowo-techniczny i zbrojny innych społeczności.

Zapewniana w wyniku rozwoju zgodność form życia z aktualnymi jego uwarunkowaniami to niezbędny warunek życia wszelkiej postaci systemów życia (indywidualnego, społecznego, ekospołecznego).

W Raporcie Brundtland tak dalekowzrocznie sformułowano postulat „sustainable development”: „Ludzkość jest w stanie sprawić, aby rozwój był trwały i zapewniał zaspokojenie obecnych potrzeb bez uszczerbku dla możliwości zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń. (…) Trwały rozwój wymaga zaspokojenia podstawowych potrzeb wszystkich ludzi (bogatych i biednych – LM), wymaga też rozciągnięcia na wszystkich możliwości zaspokojenia aspiracji do lepszego życia.”

W Deklaracji z Johannesburga (2002) stwierdzono: Accordingly, we assume a collective responsibility to advance and strengthen the interdependent and mutually reinforcing pillars of sustainable development – economic development, social development and environmental protection – at local, national, regional and global levels.

Traktat Reformujący - Lizboński

3. Unia (…) Działa na rzecz TRWAŁEGO ROZWOJU EUROPY, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy )…) oraz społeczna gospodarka rynkowa (…) zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego. Wspiera postęp naukowo-techniczny. Zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość i ochronę socjalną, 5. W stosunkach zewnętrznych Unia (…) Przyczynia się do (….) trwałego rozwoju Ziemi (czyli globalnego ekosystemu – LM), (…)

3. The Union (…) shall work for THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF EUROPE based on balanced economic growth (…) and (…) social market economy, aiming at full employment and social progress, and a high level of protection and improvement of the quality of the environment. It shall promote scientific and technological advance.(…) It shall combat social exclusion and discrimination, and shall promote social justice 5. the Union shall (…) contribute to (…) THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF THE EARTH (…)

Konstytucja RP Art. 5. Rzeczpospolita Polska (…) zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Co z czym ma się równoważyć Co z czym ma się równoważyć? Jak odróżniać zrównoważony rozwój od zrównoważonego regresu? Kiedy następuje przyspieszenie „zrównoważonego rozwoju”, a kiedy (prowadzące do kryzysu) jego spowolnianie? Pojęcia „sustainable development” nie można przełożyć na j. ang. jako „zrównoważony rozwój”

Kryzysogenne konsekwencje rozwoju nauki i techniki w XX wieku

Stan Zmian i Ryzyka (SZiR jako skutek rozwoju nauki i techniki, w tym organizacji): - gdy tempo zmian w Ś i inercja SCT powodują konieczność „feedforward” („ante factum”, pre-emptive) na skutek moralnego zdegradowania się, jako wyłącznej, metody „post factum” – „feedback”. Ryzyko wynika z konieczności kształtowania - w takiej sytuacji - polityki na podstawie prognoz - z natury niepewnych.

Układ sterowania feedback – ze sprzężeniem zwrotnym nadążającym: czyli z takim sprzężeniem zwrotnym, przy którym porównanie skutku działania z realizacją celu działania dokonywane jest na zasadzie „post factum”, czyli po stwierdzeniu w PRAKTYCE skutku działania

Układ sterowania feedforward – ze sprzężeniem zwrotnym wyprzedzającym: czyli z takim sprzężeniem zwrotnym, przy którym porównanie skutku działania z realizacją celu działania dokonywane jest na zasadzie „ante factum”, czyli na podstawie PRZEWIDYWANIA skutku działania

W Sytuacji Zmian i Ryzyka moralna destrukcja staje się głównym KRYZYSOGENNYM czynnikiem degradacji światowej społeczności

Dla życia w Stanie Zmian i Ryzyka konieczność ukształtowania wysoce sprawnego feedforward światowej społeczności, jako warunku skutecznego eliminowania negatywnych konsekwencji tak szybko współcześnie postępującej moralnej degradacji form życia do niedawna poprawnych lecz już niezgodnych z nowymi uwarunkowaniami życia ludzi i i przyrody.

Socjal-darwinistyczne koncepcje przezwyciężania kryzysu globalnego:

Mamy więc zwolenników koncepcji (…) analogii do „łodzi ratunkowej” Mamy więc zwolenników koncepcji (…) analogii do „łodzi ratunkowej”. Te analogie (…) wyrażają myśl (…) że skoro zasoby są ograniczone, a liczba ludności wzrasta, tak że nie można wyżywić wszystkich, trzeba biednych podzielić na takich, którzy zginą (…) Ponieważ łódź już jest pełna, zabranie do niej biednych spowodowałoby zatonięcie wszystkich. NIECH WIĘC TONĄ BIEDNI. Patrz: O nowy styl rozwoju. Raport fundacji Hammarskjolda dla ONZ w sprawie rozwoju i współpracy międzynarodowej, (w:) Nowy Międzynarodowy Ład Ekonomiczny, PWE, Warszawa 1979, s. 147.

Jay. W. Forrester (MIT – USA) 1970 – kryzys globalny, bo zbyt dużo: - ludzi; - żywności, - opieki zdrowotnej, czyli NIESPRAWNOŚĆ DOTYCHCZASOWYCH METOD SOCJAL-DARWINIZMU 1995 – brak: - INFORMACYJNYCH NARZĘDZI WSPOMAGANIA POLITYKI, oraz - wiedzy o właściwościach systemów społecznych.

Metoda „zerowego wzrostu”

Dla „zerowego wzrostu”: „UDOSKONALIĆ” SOCJAL-DARWINIZM 20-80%, „tittytainment”, 3S (sensacja, seks, sport) Dzielić – nie łączyć! Generować nienawiść i wzajemnie wyniszczające konflikty Eliminować – tajną lub jawną wojną – (ZWŁASZCZA NIECO SŁABSZYCH) konkurentów do deficytowych zasobów: narody, cywilizacje lub inne społeczności Niszczyć w eliminowanych społecznościach wszelkie mechanizmy obronne, m.in.: państwo, system informacyjny, związki zawodowe, system oświatowy (zdolność krytycznego myślenia), SILNE ORGANIZACJE RELIGIJNE. Wdrażać i utrzymywać NEO-LIBERALIZM

“(…) humanity is moving toward self-destruction by purposely managing economic growth at a historical level of around 4% per year, a level which results in environmentally destructive exponential consumption growth. The consequences of this growth are pervasive, and profoundly affect the world socio-economic system.” Patrz: Diamond, , The New York Times, January 1, 2005

Jeśli zostanie uznane, iż ma miejsce „niezastępowalność” deficytowych zasobów naturalnych, to strategia „zerowego wzrostu” ulegnie przekształceniu w metodę „sukcesywnego holokaustu”, czyli stopniowego eliminowanie kolejnych konkurentów do tych zasobów (0,5 mld. ludzi!).

holokaust Wg Encyklopedii Katolickiej: „holocaustum ofiara całopalna, dar ofiarny, złożony w całości Bogu przez spalenie" (Abraham, Izaak)

Bez globalnego interwencjonizmu nie można realizować strategii „zerowego wzrostu”

Nowy – w tym Orwell’owski – totalitaryzm jako czynnik zwiększania skuteczności socjal-darwinistycznej selekcji.

Jan Paweł II: „demokracja bez wartości (dobra wspólnego - LM) łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm” Benedykt XVI: „a democracy without values can lose its very soul”,

Raporty Meadows’ów (MIT – Klub Rzymski) Jeden z modeli stwierdza, że nasz skończony świat nie ma, praktycznie biorąc, granic (wzrostu – LM). Wybranie tego modelu doprowadzi nas do dalszego przekraczania granic i - jak sądzimy - do załamania. Według drugiego modelu granice istnieją i już się do nich zbliżamy, brakuje nam czasu, zaś ludzie nie mogą (w warunkach narastania deficytu zasobów życia – LM) działać w sposób umiarkowany, odpowiedzialny i kierując się litością (względem słabszych – LM) (…) rezultatem będzie również załamanie.

Według trzeciego modelu granice istnieją i już się do nich zbliżamy, lecz mamy jeszcze dość czasu, pod warunkiem, że nie będziemy go dalej tracić. Mamy akurat tyle energii, materiałów i pieniędzy, tyle odporności w środowisku, tyle zalet w ludziach ile trzeba, by przeprowadzić rewolucję (opartą na loving – LM) wiodącą do lepszego świata”.

Trzy (przeciwstawne koncepcji „zerowego wzrostu”) zalecenia działań dla zapobieżenia globalnej katastrofie: I - ONZ, ukształtowania zdolności trwałego, „trójfilarowego”, rozwoju światowej społeczności; II – UE, realizacji odnowionej (w czerwcu 2006 r.) Strategii Trwałego Rozwoju Unii Europejskiej, oraz III - SNK, ukształtowania Cywilizacji Życia i Miłości i Rodziny Ludzkiej.

Koncepcja ONZ - trwałego rozwoju (sustainable development) 1 Koncepcja ONZ - trwałego rozwoju (sustainable development) 1. - zintegrowanie trzech dotąd zazwyczaj odrębnie – a częstokroć jedynie deklaratywnie - realizowanych polityk: rozwoju społecznego, rozwoju gospodarczego oraz ochrony środowiska przyrodniczego. 2 – doprowadzenie do praktycznej realizacji postanowień Uniwersalnej Deklaracji Praw Człowieka oraz Rozwojowych Celów Milenijnych; 3 - dokonania radykalnej zmiany wzorców produkcji i konsumpcji.

4 – ukształtowanie sprawiedliwej globalizacji (fair globalization); 5 - nadania wzrostowi gospodarczemu trwałego charakteru, 6 - stworzenia możliwości łączenia interesu własnego podmiotów życia społeczno-gospodarczego z dobrem społeczno-przyrodniczego środowiska; 8 – doprowadzenie do powszechnego wykorzystywania osiągnięć rozwoju nauki i techniki, w tym technik informacyjnych.

Merkel Davos 2007 „But in contrast to the 1972 Club of Rome report, we've drawn a different conclusion today: ZERO GROWTH CAN AND WILL NOT BE THE ANSWER. Rather, the answer is greater innovation, particularly in environmental technologies. Zero growth would ultimately result in the preservation of the status quo, an absolutely unacceptable idea for emerging economies and developing countries.”

B. Gates (Microsoft Corporation) Davos 2008 called for a "creative capitalism" that uses market forces to address poor-country needs that are being ignored. "We have to find a way to make the aspects of capitalism that serve wealthier people serve poorer people as well,"

replace the individualism and selfishness of the dominant culture with human solidarity as the golden rule that guides our behaviour. Miguel d'Escoto Brockmann President of the United Nations 63 General Assembly - 23 September 2008

The leaders at the meeting (UE, „4”, Paryż, 4 X br) (…) called for an international conference on the financial crisis that would include the G8 countries and large developing economies such as China, India, Brazil and South Africa. (…) the aim of the international conference would be to construct "the foundation of an entrepreneurial capitalism instead of a speculative capitalism.

Po Szczycie Rady UE 15-16 X 08 Sarkozy said the aim of the international conference would be to construct "the foundation of an entrepreneurial capitalism instead of a speculative capitalism. We want to build the beginning of new financial world as they did in Bretton Woods."

Koncepcja UE - Odnowiona EU SDS I - „Ma zapewnić pokoleniom obecnym i przyszłym stały wzrost jakości życia i dobrobytu na Ziemi. (…) (oraz) pełne zatrudnienie”; II - podporządkowuje Strategię Lizbońską, czyniąc ze wzrostu gospodarczego czynnik realizacji powyższych celów;

III - zaleca ukształtowanie zdolności trwałego zintegrowania polityk: społecznej, gospodarczej oraz ochrony środowiska przyrodniczego, jak również IV - zbudowanie informacyjnych podstaw takiego zintegrowania i skutecznych działań wyprzedzających; V - nakłada zadanie wypracowania dalekosiężnej, 50- letniej - etapowo realizowanej - strategii trwałego rozwoju społeczności UE

Koncepcja Społecznej Nauki Kościoła („kultury życia”) I - odejście od socjal-darwinizmu na rzecz Cywilizacji Życia i Miłości i wraz z tym ukształtowania rodziny ludzkiej; II – przekształcenie neo-liberalnej gospodarki w „ekonomię społeczną” – kierującej się „dobrem wspólnym”; III - przekształcenie sposobu wykorzystywania własności prywatnej, tak aby było to zgodne z prawem powszechnego przeznaczenia dóbr;

IV - stworzenie możliwości sprawiedliwego dzielenia efektów społecznego procesu pracy zgodnie z zasadą „oddać każdemu, co mu się należy”; V - zlikwidowanie nieuzasadnionych różnic społecznych; VI - dokonanie przebudowy obecnej formy globalizacji na zgodną z „ekonomią społeczną”; VI - wyeliminowanie społecznych przyczyn terroryzmu; VI - ukształtowanie osobowości ludzi zdolnych z własnej woli do działań na rzecz „dobra wspólnego”.

Według Jana Pawła II: „przykazanie «nie zabijaj» staje się wezwaniem do czynnej miłości, która ochrania i troszczy się o ROZWÓJ życia bliźniego (...)”[1]. [1] Encyklika Veritatis Splendor, p. 15.

„świat współczesny, łącznie ze światem ekonomii, zamiast troszczyć się o prawdziwy rozwój wiodący wszystkich ku życiu „bardziej ludzkiemu” (...) zdaje się prowadzić nas szybko ku śmierci. Jest to stwierdzenie kryzysu globalnego oraz wskazanie głównego kierunku działań obronnych

Niepohamowany pęd nielicznej grupy uprzywilejowanych do przywłaszczenia sobie dóbr ziemi i do ich eksploatacji staje się przyczyną nowego rodzaju zimnej (tajnej – LM) wojny, tym razem między Północą a Południem planety, między krajami wysoko uprzemysłowionymi, a ubogimi”

„Do starożytnych bolesnych plag ( „Do starożytnych bolesnych plag (...) głodu, epidemii i przemocy, wojen, dodawane są inne, dotychczas nie znane formy o niepokojących wymiarach.(…) jak nie przejmować się (…) widząc (…) spisek przeciw życiu, który (…) wyraża coraz ostrzejszymi zagrożeniami osób i narodów,”

„Formy degradacji osoby ludzkiej oraz wartości życia ludzkiego stały się bardzo subtelne, a tym samym bardzo niebezpieczne. (...) Przyszłym losom świata grozi (...) niebezpieczeństwo, jeśli ludzie nie staną się mądrzejsi”

„Liberalizm (podstawa kapitalizmu, to – LM) ideologia "starania o dobro części obywateli, to znaczy tych, którzy są bogaci i żyją w dobrobycie, (przyzwalająca aby – LM) zaniedbywać resztę, stanowiącą niewątpliwie przeważającą większość społeczeństwa”

(...) Własność prywatna ma z natury swojej charakter społeczny, oparty na prawie powszechnego przeznaczenia dóbr. (...) Człowiek używając tych dóbr powinien uważać rzeczy zewnętrzne, które posiada (…) za wspólne w tym znaczeniu, by nie tylko jemu, ale i innym przynosiły pożytek (wspólny interes – LM)"

„Własność środków produkcji (…) jest słuszna wtedy, gdy służy użytecznej pracy; przestaje natomiast być uprawniona, gdy nie jest produktywna, lub kiedy służy przeszkadzaniu pracy innych, lub uzyskiwaniu dochodu, którego źródłem jest nie globalny rozwój pracy i społecznego majątku, lecz wyzysk, niegodziwe wykorzystywanie, SPEKULACJA i rozbicie solidarności świata pracy”.

„nie do przyjęcia jest twierdzenie, jakoby po klęsce socjalizmu realnego kapitalizm pozostał jedynym modelem organizacji gospodarczej (...) (zdolnym - L.M.) uleczyć obecne zło, niesprawiedliwy podział bogactw i nędzę

„stworzyć ekonomię społeczną, która będzie kierowała funkcjonowaniem rynku tak, by było to korzystne dla dobra WSPÓLNEGO

„globalizacja musi stanowić część szerszego programu politycznego i ekonomicznego, którego celem będzie autentyczny postęp całej ludzkości. Wówczas będzie ona służyć całej ludzkiej rodzinie i pomnażać wspólne dobro wszystkich ludzi, a nie tylko przynosić korzyści uprzywilejowanej grupie osób

„człowiek (...) przez swoją pracę uczestniczy w dziele swego Stwórcy (…) praca (...) jest jedynym źródłem bogactw (...) przez pracę (...) człowiek (…) urzeczywistnia siebie jako człowiek, a także poniekąd bardziej „staje się człowiekiem”

„gwarancje niezbywalnych praw człowieka: praca, pożywienie, mieszkanie, zdrowie, wykształcenie, opieka społeczna, uczestnictwo w życiu społecznym, wolność stowarzyszeń i wyboru własnego powołania Por.: ONZ, Uniwersalna Deklaracja Praw Człowieka, 1948

(. ) BUDOWAĆ RAZEM, jeśli chce się UNIKNĄĆ ZAGŁADY WSZYSTKICH (...) BUDOWAĆ RAZEM, jeśli chce się UNIKNĄĆ ZAGŁADY WSZYSTKICH. (…) dobro (…) i szczęście (…) nie dadzą się osiągnąć bez (…) WYRZECZENIA SIĘ własnego EGOIZMU (…) Jan Paweł II, SRS p. 26

Benedykt XVI

„Z wielką precyzją, chociaż w sposób jednostronny i wybiórczy, Marks opisał sytuację swojego czasu i z wielkim talentem analitycznym przedstawił drogę do rewolucji – nie tylko teoretycznie: z partią komunistyczną, która zrodziła się z manifestu komunistycznego z 1848 roku, konkretnie ją zainicjował.”

„Wówczas miały bowiem zostać zniesione wszystkie sprzeczności (…) Odtąd wszystko miało toczyć się samo słuszną drogą, ponieważ wszystko miało należeć do wszystkich, a wszyscy mieli chcieć dla siebie nawzajem dobra.”

„zwycięstwo (w Rosji) ukazało zarazem ewidentny fundamentalny błąd Marksa. Wskazał on bardzo precyzyjnie, w jaki sposób dokonać przewrotu. Nie powiedział jednak, jak sprawy miały się potoczyć potem. Zakładał po prostu, że wraz z pozbawieniem klasy panującej dóbr, z upadkiem władzy politycznej i uspołecznieniem środków produkcji zrealizuje się Nowe Jeruzalem.”

„Jeśli wraz z postępem technicznym nie dokonuje się postęp w formacji etycznej człowieka (…), wówczas nie jest on postępem, ale zagrożeniem dla człowieka i dla świata.”

„Greater hope is needed to as to permit the common good of everyone to prevail over the LUXURY OF THE FEW and THE POVERTY OF THE MANY.”

"Moderation is (…) a path of salvation for humanity "Moderation is (…) a path of salvation for humanity. it is now clear that only by (…) a serious commitment to the fair distribution of wealth, will it be possible to establish a JUST AND SUSTAINABLE ORDER OF DEVELOPMENT.”

Która z powyższych dwu metod – socjal-darwinistyczna („zerowego wzrostu”), czy ekohumanistyczna („trwałego rozwoju”) – może i kiedy być skuteczną w przezwyciężaniu kryzysu globalnego?

Zadania badawcze: 1 – czy metodą „zerowego wzrostu” można przezwyciężyć kryzys globalny? 2 – czy opanowanie – za pomocą ekohumanizmu - zdolności trwałego rozwoju (SD) jest konieczne dla uniknięcia globalnej katastrofy? 3 – co i w jakiej kolejności (strategia) należy czynić aby ukształtować – warunkującą trwały rozwój światowej społeczności - Cywilizację Życie i Miłości?

Zadania badawcze: 1 – czy metodą „zerowego wzrostu” można przezwyciężyć kryzys globalny? 2 – czy opanowanie – za pomocą ekohumanizmu - zdolności trwałego rozwoju (SD) jest konieczne dla uniknięcia globalnej katastrofy? 3 – co i w jakiej kolejności należy czynić aby tą (SD) drogą ukształtować CŻM?

Dziękuję za uwagę leslaw.michnowski@neostrada.pl