Kierowca 50+ Pakiet edukacyjny Ida Leśnikowska-Matusiak SEMINARIUM „Bezpieczeństwo w Ruchu Drogowym – zobowiązania i wyzwania” MSW, 8.03.2012 r., Warszawa Ida Leśnikowska-Matusiak

Prognozowane zmiany demograficzne w krajach UE 25 do 2050 roku EU 25 Populacja (miliony) 2004 2050 Razem 456.8 -1% Młodzież  (0-14) 74.8 -18% Wiek produktywny (15-64) 306.8 -16% Starsi (65+) 75.3 77% Późna starość (80+) 18.2 174% źródło: imf.org

Badania, konferencje… 9th International Conference on Mobility and Transport for Elderly and Disabled People TRANSED 2001 TOWARDS SAFETY, INDEPENDENCE AND SECURITY, Warsaw, Poland 2-5 July 2001 Clarke D., Ward P., Truman W., Bartle C. Collisions Involving Older Drivers: An Indepth Study, Road Safety Research Report 109, Department for Transport, London 2009

Badania przeprowadzone w odniesieniu do starszych kierowców wykazały m Badania przeprowadzone w odniesieniu do starszych kierowców wykazały m.in, że: wzrost liczby aktywnych kierowców w starszym wieku ma nieznaczny wpływ na liczbę śmiertelnych wypadków, ale jest ściśle związany z liczbą wypadków, w wyniku których są ranni, starsi kierowcy są bezpieczniejsi niż kierowcy znajdujący się w innych grupach wiekowych, starsi kierowcy z różnymi „ograniczeniami” natury medycznej nie wykazują wysokiego ryzyka spowodowania wypadku drogowego,

Główne problemy starszych kierowców prowadzące do wypadków mają związek z: podzielnością uwagi, postrzeganiem, zawężeniem pola widzenia i słabą wrażliwością kontrastu, oceną odległości i prędkości, czasem wykonywania manewrów; czasem reakcji, koordynacją.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Kanada (prowincja Ontario) Po ukończeniu 80. roku życia i na 90 dni przed upływem wygaśnięcia terminu ważności starego prawa jazdy kierowca raz na 2 lata ma obowiązek wziąć udział w 3,5-godzinnych zajęciach, podczas których musi: poddać się badaniom wzroku,  zdać egzamin teoretyczny, uczestniczyć w wykładzie.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Stany Zjednoczone Procedurę przedłużania prawa jazdy regulują przepisy stanowe ale najczęściej: po ukończeniu przez kierowcę, w zależności od stanu, 65., 70. i więcej lat zwiększa się częstotliwość tej procedury – zwykle co 2 lata, odebranie uprawnień do kierowania pojazdem ma miejsce tylko w rzeczywiście uzasadnionych medycznie przypadkach. Uniemożliwienie prowadzenia samochodu jest traktowane jako bardzo poważne ograniczenie lub nawet wykluczenie starszej osoby z życia w społeczeństwie.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Stany Zjednoczone Na podstawie informacji o zastrzeżeniach dotyczących stanu zdrowia starszych kierowców zostaje podjęta odpowiednia decyzja o przedłużeniu prawa jazdy, lub: wydaniu tymczasowego prawa jazdy do czasu ustalenia stanu zdrowia potwierdzającego zdolność kierowcy do prowadzenia samochodu, skierowaniu na egzamin teoretyczny (test pisemny) lub jazdę po mieście z egzaminatorem, cofnięciu prawa jazdy.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Stany Zjednoczone Starsi kierowcy, którzy zaczynają mieć problemy z prowadzeniem samochodu podlegają wielu ograniczeniom, jak: kierowanie samochodem wyłącznie w dzień, prowadzenie samochodu z ograniczoną prędkością, poruszanie się samochodem wyłącznie w określonej odległości od miejsca zamieszkania.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Niemcy Niemiecki dobrowolny program edukacyjny składa się z czterech kolejnych seminariów w formie warsztatów.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Holandia Holenderski dobrowolny program przeznaczony jest dla kierowców w wieku 50 i więcej lat. Uzupełnieniem zajęć praktycznych jest podręcznik z informacjami o wpływie wieku na prowadzenie samochodu wraz z zaleceniami dla starszych kierowców. Po ukończeniu jazdy każdy uczestnik otrzymuje raport o jego mocnych i słabych stronach z sugestiami sposobu ich poprawy.

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach W krajach skandynawskich prowadzone są dobrowolne szkolenia oraz wydawane są specjalne materiały informacyjno-edukacyjne przeznaczone dla starszych kierowców, np.: Kurs sprawnościowy dla kierowcy-seniora Samoocena kierowcy-seniora

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Australia – Years ahead (Naprzód seniorzy) Projekt przeznaczony dla seniorów obejmuje trzy części: Część 1. Wybór bezpiecznego pojazdu; Część 2. Program bezpieczeństwa dla starszych uczestników ruchu, Część 3 to jednogodzinne spotkanie, podczas którego informuje się ich o zagrożeniach i przekazuje zalecenia jak bezpiecznie prowadzić samochód

Działania podejmowane wobec starszych kierowców w wybranych krajach Polska W Polsce prawo jazdy wydawane jest bezterminowo. Nie prowadzi się żadnych działań skierowanych do starszych kierowców.

„Kierowca 50+”. Pakiet edukacyjny Celem projektu jest zapewnienie możliwości kierowania samochodem jak najdłużej bez stwarzania zagrożeń w ruchu drogowym lub – w razie takiej konieczności – pomoc w podjęciu decyzji o ograniczeniu lub całkowitym zaprzestaniu kierowania pojazdem.

Pakiet edukacyjny „Kierowca 50+” zawiera: program szkolenia materiały dla wykładowców/ instruktorów nauki jazdy materiały dla osób szkolonych

Program szkolenia Program na strukturę modułową Składa się z 5 modułów 1. 3. 5. 4. 2.

1. Moduł Zmiany biologiczne i mentalne postępujące z wiekiem i ich wpływ na kierowanie pojazdem. Wpływ zmęczenia, leków, alkoholu i narkotyków na kierowanie pojazdem.

Cele Uświadomienie kierowcom: wpływu procesu starzenia się organizmu na kierowanie pojazdem, wpływu zmęczenia, leków, alkoholu i narkotyków na kierowanie pojazdem, możliwości opóźnienia procesu starzenia się organizmu człowieka, konieczności kontroli swojego stanu zdrowia.

Moduł Przepisy ruchu drogowego 2. Moduł Przepisy ruchu drogowego

Cele poprawne stosowanie zasad i przepisów ruchu drogowego w sytuacjach szczególnego ryzyka dla kierowców 50+, dokonanie analizy niebezpiecznych sytuacji i samoocena własnego zachowania.

3. Moduł Nowoczesna technika i technologia w pojeździe wspomagające kierowcę. Fizyka jazdy

Cele poznanie/przypomnienie praw fizyki decydujących o panowaniu nad pojazdem poznanie urządzeń i rozwiązań wspomagających kierowców w bezpiecznym prowadzeniu pojazdu uświadomienie granic możliwości działania systemów bezpieczeństwa wspierających kierowcę

Moduł Pierwsza pomoc ofiarom wypadków drogowych 4. Moduł Pierwsza pomoc ofiarom wypadków drogowych

Cele uświadomienie kierowcom znaczenia znajomości zasad udzielania I pomocy ofiarom wypadku drogowego, nabywanie wiedzy i kształtowanie umiejętności z zakresu udzielania I pomocy poszkodowanym w wypadku drogowym.

Moduł Kierowanie pojazdem 5. Moduł Kierowanie pojazdem

Cele uświadomienie „kierowcom 50+” specyficznych dla nich sytuacji wysokiego ryzyka, poznanie i zrozumienie własnych ograniczeń  kierowania pojazdem, poznanie strategii pozwalających uniknąć ryzykownych sytuacji na drodze lub poradzić sobie z nimi.

Materiały dla wykładowców/instruktorów nauki jazdy: podręcznik prezentacje w formie elektronicznej

Podstawowe zasady realizacji szkolenia 1. przekazywanie wiedzy, udzielanie informacji – nie ocenianie 2. zachęcanie do samooceny 3. aktywizowanie do czynnego udziału w zajęciach, dzielenia się swoimi doświadczeniami

Materiały dla słuchaczy – kierowców 50+ Część I treści odpowiadające poszczególnym modułom + praktyczne porady Część II 3 kwestionariusze samooceny wkładka „Ważne informacje” ulotka

Wnioski Starzenie się społeczeństw krajów uprzemysłowionych ma charakter powszechny w związku z czym może generować szereg problemów dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Osoby starsze są najszybciej rosnącą grupą kierowców zarówno pod względem ich liczby jak i liczby przejechanych kilometrów. Nie ma dowodu na to, że starsi kierowcy stanowią większe niż młodzi kierowcy lub kierowcy w średnim wieku zagrożenie dla pozostałych uczestników ruchu.

Wnioski Odbieranie uprawnień do kierowania pojazdem osobom starszym powinno mieć miejsce tylko w rzeczywiście uzasadnionych medycznie przypadkach. Edukacja, obok badań lekarskich i nowoczesnej techniki i technologii w pojeździe jest najbardziej skutecznym sposobem na zapewnienie możliwości kierowania pojazdem jak najdłużej bez stwarzania zagrożeń w ruchu drogowym. Specjalne szkolenia adresowane do tej grupy kierowców realizowane są w wielu krajach na całym świecie. Polska jak najszybciej powinna dołączyć do tych państw.

Komisja Europejska (Kierunki polityki brd na lata 2011-20 i Biała Księga: Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu): jednym z głównych działań służących wyeliminowaniu ofiar śmiertelnych na drogach jest skoncentrowanie się na szkoleniu i edukacji wszystkich uczestników ruchu, (…) prowadzenie cyklicznych szkoleń dla kierowców niezawodowych, uwzględniających prawo osób starszych do swobodnego poruszania się.

Dziękuję za uwagę