Metoda nauki czytania Przyłubskich

Metoda analityczno – syntetyczna o charakterze funkcjonalnym Ewy i Feliksa Przyłubskich powstała w wyniku powiązania różnych metod wykorzystujących różnorodny poziom rozwoju poszczególnych funkcji psychicznych. W procesie nauki czytania, którego podstawę stanowią relacje funkcjonalne, bierze udział funkcja: wzrokowa, Słuchowa, kinestetyczno-ruchowa, autorzy wprowadzili również ogniwo pośrednie – sylabę oraz pewne elementy metody globalnej, dzięki czemu w okresie przedliterowym dziecko poznaje całościowo określone wyrazy wynikające z kontekstu oglądanej ilustracji, później rozpoznaje te wyrazy pośród innych. Analiza przebiega od wyrazu, poprzez sylabę, do głoski, jest to analiza: wyraz – sylaba – głoska, a w odniesieniu do syntezy odwrotnie: głoska – sylaba – wyraz.

Nauka czytania metodą głoskowo – literową polega na tym, że nauczyciel pokazuje litery i mówi, jakiej głosce odpowiada dana litera, musi przedtem nauczyć dzielić słuchowo wyraz na głoski. Z odczytanych pojedynczo głosek dziecko składa wyraz. Początkowe czytanie to przekład liter na głoski, wymawianie tych głosek, łączenie ich w wyrazy, czyli przekształcanie tekstu pisanego na mówiony, dopiero później następuje czytanie wprost z tekstu z pominięciem mowy jako pośrednika.

Nabywanie umiejętności czytania i pisania w przedszkolu ma nieco inny charakter niż nauka czytania i pisania w szkole. Nabywanie umiejętności czytania i pisania należy traktować jako jeden z elementów stymulujących ogólny rozwój dziecka, dlatego kształtowanie tej umiejętności nie może stanowić wyodrębnionej części pracy dotyczącej poznawania liter, czytania, powinno łączyć się ono z tematyką wszystkich działów programowych i różnymi rodzajami działalności dziecięcej.

ETAPY WPROWADZANIA I stworzenie sytuacji dla wielozdaniowych wypowiedzi na temat… Wyłonienie wyrazu podstawowego; Analiza i synteza słuchowa wyrazu podstawowego: Wybrzmiewanie całego wyrazu; Podział wyrazu na głoski (schemat wyrazu); Wyodrębnienie samogłosek i spółgłosek (model wyrazu).

3. Analiza i synteza wzrokowa wyrazu podstawowego: Podpisanie wyrazu znanymi literami; Pokaz nowej litery i umieszczenie jej na pierwszym miejscu w wyrazie; Łączenie liter w sylaby; Łączenie sylab w wyraz. 4. Ćwiczenia w rozpoznawaniu i odczytywaniu nowej litery.

W metodzie analityczno – syntetycznej, we wstępnym okresie w przedszkolu, zanim następuje przejście do systematycznego zapoznania dzieci z kolejnymi wyrazami podstawowymi i wyodrębnionymi z nich literami, stosujemy elementy metody globalnej, która polega na zapamiętaniu obrazów graficznych całych wyrazów i czytaniu ich przez rozpoznawanie po wyglądzie ogólnym. W tym okresie dziecko nie zna liter, poznaje wyraz jako całość, punktem wyjścia zawsze jest wyraz, nigdy litera. Wyraz musi być bliski dziecku, określający znane mu przedmioty, fakty, zjawiska.

W programie pracy dydaktyczno – wychowawczej dotyczącej nauki czytania wyróżniono dwa etapy: 1. Wyrabianie gotowości do czytania, tzw. etap przedliterowy; 2. Wprowadzanie elementów czytania, czyli systematyczne zapoznawanie z kolejnymi literami. Oba te etapy są jednakowo ważne, w pierwszym dominuje dźwięk –głoska, a w drugim jej obraz – litera, są ze sobą wzajemnie powiązane. W pierwszym etapie – wyrabianie gotowości do czytania, powinny być przyjęte następujące kierunki działań: ·  Rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej ·  Rozwijanie spostrzegawczości słuchowej ·  Rozwijanie słuchu fonematycznego i umiejętności analizy słuchowej ·  Zapoznanie z umownymi symbolami graficznymi.

Do drugiego etapu przechodzimy, gdy większość dzieci w grupie dobrze sobie radzi z analizą dźwiękową wyrazów o prostej budowie fonetycznej, nie rezygnujemy natomiast z ćwiczeń z okresu przygotowawczego, w dalszym ciągu stosujemy wszystkie. Następuje stopniowe przechodzenie od analizy i syntezy słuchowej, poprzez słuchowo-wzrokową(czytanie głośne), do samej wzrokowej (czytanie ciche), u dzieci 6-letnich pozostajemy głownie na etapie czytania głośnego, bardzo rzadko stosujemy czytanie ciche.

Podstawową pomocą w kształtowaniu umiejętności czytania metodą anlityczno-syntetyczną E. i F. Przyłybskich jest książeczka „Mam 6 lat” oraz „Mam 6 lat - Materiały do ćwiczeń”. E. i F. Przyłubscy przyjęli założenie, że w edukacji przedszkolnej wprowadzanie kolejnych liter musi być zgodne z podręcznikiem „Mam 6- lat”, następujące po sobie strony książki zawierają wyrazy składające się z liter dotychczas poznanych przez dziecko

Wprowadzanie każdej litery musi odbywać się wg określonego schematu: Omówienie odpowiednio dobranej ilustracji, której główny element, nosi nazwę, która rozpoczyna się od głoski odpowiadającej wprowadzanej literze. Zwrócenie uwagi na wyraz podstawowy, z którego wydzieli się pierwszą głoskę odpowiadającą wprowadzanej literze. Analiza i synteza słuchowa wyrazu podstawowego, ułożenie z prostokątów jego schematu. Wyodrębnienie z wyrazu podstawowego pierwszej głoski, a później poszukiwanie jej w innych wyrazach znanych dzieciom. Prezentacja litery wielkiej i małej będącej podstawą zapisu wyodrębnionej z wyrazu pierwszej głoski, analiza poszczególnych elementów litery, zwrócenie uwagi na cechy dystynktywne litery. Wycięcie nowej litery z alfabetu ruchomego. Rozpoznanie nowej litery wśród innych liter nie zawsze znanych dzieciom.

Zadanie

Dziękuję za uwagę