Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Ocena potencjału energetycznego województwa świętokrzyskiego – możliwości wykorzystania zasobów na cele energetyczne ze szczególnym uwzględnieniem produkcji biogazu Andrzej Pacocha Kielce, r. Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami PLAN PREZENTACJI Charakterystyka województwa świętokrzyskiego Ogólna charakterystyka gospodarstw rolnych Potencjał produkcyjny rolnictwa na cele energetyczne Możliwości wykorzystania odpadów z przemysłu rolno- spożywczego Wnioski Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Charakterystyka województwa świętokrzyskiego  Powierzchnia km 2  Region zamieszkuje 1 288,7 tys. osób  Charakter przemysłowo-rolniczy  Obszary przyrodnicze prawnie chronione 66% ogólnej powierzchni województwa (pierwsze miejsce w kraju) Źródło: GUS 2012 Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami  Powiaty ziemskie 13  Miasto na prawach powiatu – Kielce,  Gminy 102 w tym: 5 miejskich, 25 miejsko-wiejskie i 72 wiejskie.  Miasta 30  Wioski  Ludność zamieszkująca miasta 579,9 tys.  Ludność zamieszkująca wsie 708,8 tys. Źródło: GUS 2012 Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Charakterystyka województwa świętokrzyskiego cd.

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami  Ogólna liczba gospodarstw rolnych 141,9 tys.  Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego 5,53 ha  Gospodarstwa prowadzące chów zwierząt 67,8 tys. Źródło: GUS 2012 Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Ogólna charakterystyka gospodarstw rolnych

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami ZASOBY GRUNTOWE CZYLI CZYM DYSPONUJEMY ? Powierzchnia województwa ogółem: 1 170,8 tys. ha – 100 % w tym: 1. użytki rolne 550,6 tys. ha – 47,0% w tym: grunty orne 409,0tys. ha – 34,9 % sady 27,0 tys. ha – 2,3 % łąki 105,6 tys. ha – 9,0 % pastwiska 9,0 tys. ha – 0,8 % 2. lasy i grunty leśne 364,9 tys. ha – 31,2% 3. pozostałe grunty 255,3 tys. ha – 21,8% Źródło: GUS 2012 Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Potencjał produkcyjny rolnictwa na cele energetyczne

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Powierzchnia ogółem: 409,0 tys. ha - 100% w tym: grunty pod zasiewami 326,3 tys. ha -79,8% odłogi i ugory 82,7 tys. ha – 20,2% Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Powierzchnia gruntów ornych oraz struktura ich użytkowania

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Gleby klas I – IV b ( bardzo przydatne ) 274,4 tys. ha ( 67,1 % GO) Gleby klas V – VI ( słabo przydatne ) 134,6 tys. ha ( 39,9 % GO) Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Powierzchnia gruntów ornych z podziałem na przydatne do produkcji energetycznej

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami  Gleby klas I – IV b 274,4 tys. ha  Wydajność ziarna z 1 ha 6 Mg  Wydajność bioetanolu z 1 Mg ziarna 420 dm  Teoretyczna możliwość produkcji bioetanolu 691,5 mln dm  Faktyczna możliwość produkcji bioetanolu 138,3 mln dm ( 20% teoretycznej wielkości produkcji) Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Możliwości produkcji ziarna kukurydzy na cele energetyczne 3 3 3

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami  Gleby klas I – IV b 274,4 tys. ha  Wydajność masy zielonej z 1 ha 40 Mg  Wydajność biogazu z 1 Mg kiszonki 200 m  Teoretyczna możliwość produkcji biogazu 2 195,2 mln m  Faktyczna możliwość produkcji biogazu 439 mln m ( 20% teoretycznej wielkości produkcji) Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Możliwości produkcji zielonej masy kukurydzy na cele energetyczne 3 3 3

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami  Powierzchnia trwałych użytków zielonych 114,6 tys. ha ( około 75 tys. ha jest w użytkowaniu, 39,6 tys. ha to odłogi i ugory )  Wydajność masy zielonej traw z 1 ha 20 Mg  Wydajność biogazu z 1 Mg kiszonki z traw 160 m  Teoretyczna możliwość produkcji biogazu 366,7 mln m  Faktyczna możliwość produkcji biogazu 128 mln m ( 35% teoretycznej wielkości produkcji) Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Możliwości produkcji zielonej masy na trwałych użytkach zielonych na cele energetyczne 3 3 3

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami  Powierzchnia upraw rzepaku i rzepiku ( źródło GUS 2012) 22 tys. ha  Plon rzepaku ziarna z 1 ha ( zawartość tłuszczu śr. 47%) 3,5 Mg  Wydajność biodiesla z 1 Mg nasion rzepaku 395 dm  Teoretyczna możliwość produkcji biodiesla 30,5 mln dm  Faktyczna możliwość produkcji biodiesla 6,1 mln dm (odpad około 1 mln dm gliceryny nieoczyszczonej ) Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Możliwości produkcji rzepaku na cele energetyczne

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami  Ilość słomy zbożowej w roku 2010 ( źródło GUS 2012) 813 tys. Mg  Ilość słomy rzepakowej w roku 2010 ( źródło GUS 2012) 203 tys. Mg  Łączna ilość słomy do zagospodarowania 1016 tys. Mg  Zapotrzebowanie na cele rolnicze ( ściółka, pasz, przyoranie 50%) 508 tys. Mg  Ilość słomy do wykorzystania w energetyce 508 tys. Mg Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Możliwości wykorzystania słomy na cele energetyczne

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami W roku 2010 areał tej uprawy wynosił w województwie świętokrzyskim zaledwie około 383,49 ha i maleje!!! Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Produkcja wierzby energetycznej

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Odpady z produkcji zwierzęcej PowiatIlość bydła w tys. SD/rok Ilość gnojowicy w tys. Mg/rok Ilość trzody chlew. w tys. szt./rok Ilość gnojowicy w tys. Mg/rok Ilość drobiu w tys. sztuk/rok Ilość odcho w tys. Mg/rok Ilość produkcji biogazu w mln m 3 Ilość energii możliwej do uzyskania w PJ buski19,5243,751,64,00128,870,8411,820,23 jędrzejowski27,3341,2548,7121,75422,5232,3730,540,60 kazimierski11,0137,5046,0115,00121,066,5511,990,24 kielecki31,6395,0017,744,25864,7475,5849,170,96 konecki10,8135,001,94,75126,369,469,070,18 opatowski21,7271,2517,142,75123,968,1513,440,26 ostrowiecki8,8110,0014,035,0077,842,797,150,14 pińczowski10,9136,250,92,2570,038,506,560,13 sandomierski4,252,500,51,2512,06,601,870,04 skarżyski0,78,750,30,75197,0108,358,910,17 starachowicki6,075,004,210,50193,0106,1510,660,21 staszowski10,4130,001,23,008,04,403,690,07 włoszczowski17,7 221,255,714,25585,6322,0931,700,63 SUMA180,62257,50159,8399,502930,61611,83196,573,86

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Możliwa wielkość produkcji roślinnej na cele energetyczne ( z upraw polowych i trwałych użytków zielonych)

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Odpady z przemysłu rolno – spożywczego do wykorzystania na cele energetyczne w skali roku Odpady poubojowe 22 tys. Mg = 9,24 mln m biogazu = 0,18 PJ Odpady z prod. zwierz. (gnojowica, odchody ptasie) 196,7 mln m biogazu = = 3,9 PJ Opady z przetw. owoców i warzyw 18,9 tys. Mg = 3 mln m biogazu ( 55% metanu) = 0,59 PJ 3 3 3

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Odpady z przemysłu rolno – spożywczego do wykorzystania na cele energetyczne w skali roku OdpadIlość energii możliwa do wyprodukowania w PJ Odpady poubojowe0,18 Gliceryna nieoczyszczona0,83 Makuchy rzepakowe0,16 Wytłoki owocowo-warzywne0,59 RAZEM1,76

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Teoretyczny potencjał rolnictwa energetycznego województwa świętokrzyskiego Nazwa źródłaPotencjalna wielkość produkcji energii w PJ/rok Odpady z produkcji zwierzęcej ( gnojowica, pomiot ptasi) 3,9 Biomasa z produkcji polowej i trwałych użytków zielonych52,3 Odpady z przemysłu rolno- spożywczego 1,7 RAZEM57,9

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Realne możliwości rolnictwa energetycznego województwa świętokrzyskiego Teoretyczna wielkość energii do pozyskania z biomasy w uprawie polowej oraz z odpadów rolno – spożywczego = 57,9 PJ/a Realna wielkość energii do pozyskania z biomasy w uprawie polowej oraz z odpadów rolno – spożywczego = 11,94 PJ/a Zużycie energii w woj. świętokrzyskim w roku 2011 wyniosło 6,8 PJ energii cieplnej oraz GWh energii elektrycznej ( bez przemysłu ) ( GUS 2012 ) Łącznie zużycie energii w województwie świętokrzyskim w roku 2011 wyniosło sumarycznie ( bez przemysłu ) 24,8 PJ/a

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WNIOSKI 1.Możliwości pozyskania energii z produkcji rolniczej oraz z odpadów z przetwórstwa rolno – spożywczego jest znaczna i może stanowić o bezpieczeństwie energetycznym regionu. 2.Aby agroenergetyka mogła się rozwijać niezbędna jest pomoc Państwa zarówno finansowa jak i poprzez stworzenie jasnych i zachęcających inwestorów rozwiązań prawnych. 3.Należy w trybie pilnym stworzyć krajowy program rozwoju agroenergetyki ze szczególnym naciskiem na mikroźródła OZE ( przydomowe biogazownie, mikroagrorfinerie biodiesla, ect.) 4.Na podstawie wyników badań w województwie świętokrzyskim można postawić tezę, że pozostałe województwa również mają potencjał do pokrycia swojego zapotrzebowania na energię w conajmniej 50%

Dzień informacyjny w zakresie zarządzania zasobami/surowcami Ocena potencjału energetycznego województwa świętokrzyskiego – możliwości wykorzystania zasobów na cele energetyczne ze szczególnym uwzględnieniem produkcji biogazu Andrzej Pacocha Dziękuję za uwagę Projekt „Perspektywy RSI – IV Etap” współfinasowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego