P RZEDSIĘBIORCY PUBLICZNI ZARZĄD MIENIEM PUBLICZNYM Prawo Gospodarcze Publiczne, SSA III

P OJĘCIE MIENIA PUBLICZNEGO znaczenie przedmiotowe - mienie publiczne w znaczeniu przedmiotowym podobnie jak inne rodzaje mienia to własność i inne prawa majątkowe. znaczenie podmiotowe - mienie publiczne można podzielić na mienie przysługujące podmiotom samorządowym i podmiotom państwowym. znaczenie funkcjonalne – mienie publiczne to mienie służące w sposób bezpośredni i pośredni interesowi publicznemu. Inaczej mówiąc jest to mienie służące zaspokajaniu w sposób bezpośredni lub pośredni potrzeb materialnych i niematerialnych społeczeństwa, określonej grupy czy wspólnoty lokalnej.

K ATEGORIE MIENIA PUBLICZNEGO Mienie powszechne - dobra publiczne – wszelkie rzeczy przeznaczone do powszechnego użytku (drogi, place, itp.) Mienie służące administracji – majątek administracyjny, w znaczeniu zapewnienia funkcjonowania agend państwowych i samorządowych jak i służące wypełnianiu zadań administracji publicznej (oświata, szkolnictwo, zdrowie, porządek publiczny, bezpieczeństwo kraju), korzystanie z tych dóbr odbywa się z reguły na zasadzie dopuszczenia i regulowane jest w przepisach administracyjnych lub cywilnych. Minie skarbowe (kapitałowe) – zespół środków finansowych i rzeczowych, z których podmioty korzystają dla realizacji swych celów jako wartości kapitałowej (dochody z kapitału, papiery wartościowe, pożytki z nieruchomości). Celem tego mienia jest generowanie dochodu stanowiącego bazę materialną należytego funkcjonowania administracji publicznej i zaspokajania potrzeb użyteczności publicznej.

Ź RÓDŁA NABYCIA MIENIA PUBLICZNEGO Zwykły obrót prawny o charakterze prywatnoprawnym; Źródła o charakterze publicznoprawnym – daniny publiczne, opłaty, subwencje, przekazanie, przejęcie mienia w drodze porozumienia czy decyzji administracyjnej, wywłaszczenie nieruchomości w drodze decyzji administracyjnej, przysporzenie powstałe w drodze jednorazowego aktu normatywnego; Nacjonalizacja; Komunalizacja.

NACJONALIZACJA Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej; Nabycie mienia publicznego w drodze przysporzenia z mocy prawa w związku z tworzeniem gospodarki państwowej; Dwa sposoby przejęcia na własność: - bez odszkodowania; - za odszkodowaniem. Przejęcie przez państwo miało charakter pierwotny, a więc obejmujący wszystkie składniki przedsiębiorstwa wolne od zobowiązań i obciążeń w stosunku do osób trzecich. O przejęciu na własność orzekał właściwy minister.

KOMUNALIZACJA przejęcie przez właściwe gminy określonych składników mienia ogólnonarodowego (państwowego). 2 sposoby nabycia mienia: - nabycie z mocy prawa z dniem wejścia w życie ustawy (art. 5 ust. 1,2 u.s.g.) – potwierdzenie w formie decyzji wojewody o charakterze deklaratoryjnym (mienie ogólnonarodowe należące do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego). - nabycie mienia ogólnonarodowego przez gminę w drodze konstytutywnego aktu administracyjnego wojewody.

P ODMIOTY ZARZĄDU MIENIEM PUBLICZNYM Zarząd pośredni, realizowany przez Ministra Skarbu Państwa, organ założycielski, organy jednostek samorządowych. Zarząd bezpośredni wykonywany przez osoby prawne, ich organy (przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki SP, jednostki samorządowej).

S KARB PAŃSTWA To osoba prawna, która w stosunkach cywilnoprawnych jest podmiotem praw i obowiązków dotyczących mienia państwowego, nienależącego do innych osób prawnych.

O RGANY JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Do wyłącznej właściwości organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych, przekraczających zakres zwykłego zarządu. Organ wykonawczy jst – przygotowanie i wykonanie uchwał. Zasadą jest gospodarowanie mieniem samorządowym w zakresie niezastrzeżonym dla rad i sejmików. Ponadto wójt (burmistrz, prezydent), starosta, marszałek są kompetentni do wydawania indywidualnych decyzji z zakresu administracji publicznej, w tym także tych w odniesieniu do gospodarowania mieniem samorządowym.

Z AKŁADY BUDŻETOWE Zarząd mieniem może być zorganizowany przez Skarb Państwa oraz wspólnoty samorządowe w formie jednostek organizacyjnej wchodzących w skład ich struktury w znaczeniu prawnym, w postaci (do 1 stycznia 2011 r. także państwowego) samorządowego zakładu nie mającego osobowości prawnej, działającego w oparciu o przepisy o finansach publicznych. Zakład to względnie samodzielna jednostka organizacyjna wyposażona w wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, której podstawowym celem jest bezpośrednie świadczenie usług socjalno – bytowych, zdrowotnych, kulturalnych w dziedzinie określonej w akcie o jej utworzeniu

S AMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDŻETOWY W formie samorządowego zakładu budżetowego wykonywane mogą być wyłącznie zadania własne gminy, powiatu lub województwa. w zakresie: gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami użytkowymi, dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, lokalnego transportu zbiorowego, targowisk i hal targowych, zieleni gminnej i zadrzewień, kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych zwierząt, w tym w szczególności prowadzenia hodowli zwierząt zagrożonych wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego występowania, cmentarzy.

Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej a zakład? Zakład budżetowy a jednostka budżetowa?

P RZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE Przedsiębiorstwo państwowe – samodzielny, samofinansujący się i samorządny przedsiębiorca, posiadający osobowość prawną, wyposażony w majątek oraz zarządzany i reprezentowany przez własne organy. Ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Przedsiębiorstwo państwowe: -jako jednostka działająca na zasadach ogólnych, -jako jednostka użyteczności publicznej.  Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej to przedsiębiorstwo mające na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności.

C ECHY PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO Samodzielność: w stosunkach poziomych; w stosunkach pionowych (gwarancje materialne i formalne). Samorządność (uczestnictwo załogi przedsiębiorstwa w zarządzaniu przedsiębiorstwem państwowym w zakresie i obszarze spraw określonych w przepisach ustawowych, odnosi się do relacji wewnętrznych) Samofinansowanie ( przedsiębiorstwo z własnych dochodów pokrywa koszty swojej działalności; zasada maksymalizacji wyniku finansowego)

O RGANY PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO Dyrektor przedsiębiorstwa o zasada domniemania kompetencji dyrektora (art. 32 upp) o - zarządzanie przedsiębiorstwem; o - reprezentowanie przedsiębiorstwa na zewnątrz; o - podejmowanie decyzji zgodnie z przepisami prawa (dyrektor podejmuje je samodzielnie, ponosi za nie odpowiedzialność) Ogólne zebranie pracowników (delegatów). Rada pracownicza.

M IENIE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO mienie, w które pp zostało wyposażone przez organ założycielski – są to środki niezbędne do prowadzenia działalności określonej w akcie prawnym o utworzeniu pp (art. 46 upp). mienie nabyte przez pp w trakcie jego działalności. Mienie to ma charakter publicznoprawny – podlega pewnym ograniczeniom - co do ius disponendi ; - obowiązek sprzedaży mienia publicznego zgodnie z odrębnymi przepisami w drodze publicznego przetargu (art. 46 ust. 3upp). Mienie to podlega ochronie w szczególności przed ewentualnym podjęciem decyzji organu założycielskiego, które mogłyby skutkować ograniczeniem lub pozbawieniem prawa przedsiębiorstwa do mienia, w które zostało wyposażone lub które nabyło.

S YTUACJA ORGANIZACYJNO - PRAWNA JEDNOOSOBOWEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ S KARBU P AŃSTWA Komercjalizacja, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę; jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków (zasada sukcesji generalnej). komercjalizacja jest zmianą formy organizacyjno- prawnej, a nie kreowaniem nowego podmiotu.

S YTUACJA ORGANIZACYJNO - PRAWNA JEDNOOSOBOWEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ S KARBU P AŃSTWA komercjalizacji podlegać mogą wszystkie przedsiębiorstwa państwowe z wyjątkiem postawionych w stan likwidacji i upadłości, będących w stadium podziału, łączenia czy postępowania układowego albo ugodowego a także w zarządzie menedżerskim, objętych prywatyzacją bezpośrednią; przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, wykonujących działalność gospodarczą w zakresie międzynarodowego transportu morskiego. komercjalizacji dokonuje Minister właściwy do spraw SP: - z własnej inicjatywy - na wniosek organu założycielskiego, dyrektora pp, rady pracowniczej, sejmiku województwa.

A KT KOMERCJALIZACJI W imieniu Skarbu Państwa sporządza go minister Skarbu Państwa. Powinien zawierać następujące informacje: - statut spółki, - wysokość kapitału zakładowego, - imiona i nazwiska władz pierwszej kadencji, - osobę upoważnioną do zgłoszenia wniosku o wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców, jeżeli jest to osoba inna niż zarząd. Dniem przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę SP ( dzień komercjalizacji ) jest pierwszy dzień miesiąca przypadającego po wpisaniu spółki do rejestru. Z tym dniem następuje także wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru.

S TATUS PRAWNY JEDNOOSOBOWYCH SPÓŁEK SKARBU PAŃSTWA  państwowa osoba prawna oparta na mieniu publicznym,  jedynym akcjonariuszem jest SP,  wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe,  bilans zamknięcia przedsiębiorstwa państwowego staje się bilansem otwarcia spółki,  przekształcona spółka poddana jest przepisom prawa handlowego z zachowaniem pewnych odrębności przewidzianych w ustawie o komercjalizacji. Organy: walne zgromadzenie, rada nadzorcza, zarząd

P RYWATYZACJA Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji Prywatyzacja to proces polegający na obejmowaniu akcji (lub udziałów) w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne państwowe osoby prawne; zbywaniu należących do skarbu Państwa akcji (udziałów) w spółkach; rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji, na zasadach określonych w powyższej ustawie.

P RYWATYZACJA POŚREDNIA Istota – zbycie akcji czy udziałów jednoosobowej spółki kapitałowej Skarbu Państwa, powstałej z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego. Nabywcami są podmioty inne niż Skarb Państwa. 1. etap – komercjalizacja 2. etap – zbywanie/nabywanie akcji/udziałów.

P RYWATYZACJA POŚREDNIA Tryb nabycia akcji: o Oferta ogłoszona publicznie, o Przetarg publiczny. o Rokowania podjęte na podstawie publicznego zaproszenia, o Przyjęcie oferty złożonej przez podmiot ogłaszający wezwanie w ramach publicznego obrotu papierami wartościowymi, o Aukcja ogłoszona publicznie (gdy przedmiotem zbycia są akcje spółki, w której Skarb Państwa posiada nie więcej niż 10 % kapitału zakładowego, a cena sprzedaży nie jest niższa od wartości księgowej akcji) o Naruszenie powyższych reguł – sankcja nieważności.

P RYWATYZACJA POŚREDNIA Szczególne uprawnienia do nabywania akcji przez pracowników, rolników i rybaków (art. 36 i 37 u.k.p) Termin – 6 miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru. Prawo do nieodpłatnego nabycia do 15 % akcji spółki objętych przez Skarb Państwa w dniu wpisania spółki do rejestru.

P RYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA Prywatyzacja bezpośrednia polega na rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego przez: sprzedaż przedsiębiorstwa, wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.

P RYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA Istota tego procesu sprowadza się do zadysponowania całym mieniem przedsiębiorstwa państwowego skutkiem czego jest ustanie bytu prawnego takiej osoby prawnej jaką jest przedsiębiorstwo państwowe. Kupujący/przejmujący staje się podmiotem wszelkich praw i obowiązków tego przedsiębiorstwa, bez względu na charakter prawny tychże stosunków, chyba że ustawa stanowi inaczej. Odpowiedzialność ograniczona do stanu przedsiębiorstwa według stanu z chwili jego nabycia.

P RYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA „pełnomocnik do spraw prywatyzacji”, zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej (wydawane przez organ założycielski za zgodą MSP), bilans zamknięcia przedsiębiorstwa, wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru.

P RYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA Sprzedaż przedsiębiorstwa Tryb: - przetarg publiczny, - rokowania podjęte na podstawie publicznego zaproszenia.

P RYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki (polega na tworzeniu spółki pomiędzy SP a osobami trzecimi) W trybie rokowań podjętych w trybie publicznego zaproszenia, Prawo pracowników do nieodpłatnego nabycia do 15 % udziałów/akcji należących do SP

P RYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA Wszystkie składniki materialne i niematerialne przekazywane są spółce kapitałowej w celu odpłatnego korzystania, z przewidzianą w umowie opcją przeniesienia własności. Konieczne jest łączne spełnienie przesłanek z art. 51 u.k.p. Umowa na okres nieprzekraczający lat 15. Art. 52. ust. 2 u.k.p.