w ramach programu priorytetowego Szkolenie na temat: Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko ze szczególnym uwzględnieniem planowania przestrzennego w ramach programu priorytetowego „Wsparcie realizacji Polityki Ekologicznej Państwa przez Ministra Środowiska” Część 4 Wspieranie systemu ocen oddziaływania na środowisko i obszarów Natura 2000 Ryszard Zakrzewski Katowice-listopad, 2012 r. 1

PROGRAM SZKOLENIA Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko ze szczególnym uwzględnieniem planowania przestrzennego Uwarunkowania prawne wynikające z dyrektyw Unii Europejskiej i konwencji międzynarodowych. Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko jako podstawa wczesnej identyfikacji konfliktów środowiskowych. Rodzaje dokumentów poddawanych strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem dokumentów z zakresu planowania przestrzennego. Ocena oddziaływania na obszary Natura 2000 w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Rola i zakres opracowania ekofizjograficzego w procesie opracowywania planu zagospodarowania przestrzennego. Rola i zakres prognozy oddziaływania na środowisko. Procedura strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Kryteria oceny dokumentów planistycznych. Udział społeczeństwa w procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Postępowanie transgraniczne w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Relacje między dokumentami poddawanymi strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko a decyzjami o środowiskowych uwarunkowaniach (zgodność decyzji z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego). Dyskusja.

UWARUNKOWANIA PRAWNE WYNIKAJĄCE Z DYREKTYW UNII EUROPEJSKIEJ I KONWENCJI MIĘDZYNARODOWYCH

Wymagania dyrektyw unijnych i konwencji międzynarodowych Dyrektywa 2001/42/EC w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko, Protokół w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko do Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, podpisany w 2003 r. i ratyfikowany przez Polskę w 2011r., Dyrektywa Parlamentu i Rady 2011/92/UE w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tekst jednolity dawnej Dyrektywy Rady 85/337/EWG ze zmianami) , Dyrektywa 2003/4/WE w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę Rady 90/313/EWG, Dyrektywa Rady 2003/35/WE ustanawiająca udział społeczeństwa w przygotowaniu niektórych planów i programów dotyczących środowiska oraz zmieniająca Dyrektywy Rady: 85/337/EWG i 96/61/WE w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do sprawiedliwości Konwencja EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, podpisana w Aarhus w 1998r. i ratyfikowana przez Polskę w 2001r. Konwencja EKG ONZ o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, podpisana w 1991r. w Espoo i ratyfikowana przez Polskę w 1997r., Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory z 1992 r. (zmieniona Dyrektywą 97/62/EWG) Dyrektywa Rady 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa Realizacja projektów infrastrukturalnych – musi być zgodna z wymaganiami ochrony środowiska stawianymi przez Unię Europejską

Projekty finansowane ze środków unijnych – wymagania „środowiskowe” Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. w art. 52 wspomnianego rozporządzenia z 2006 r. określa się m.in., że: „Wkład funduszy może być kształtowany w świetle (…) ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, przede wszystkim poprzez stosowanie zasady ostrożności, zasady działania zapobiegawczego oraz zasady „zanieczyszczający płaci”.

Zasady powyższe realizowane są poprzez instrumenty oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) i strategicznej oceny oddziaływania (SOOS), którym w cytowanym Rozporządzeniu nadaje się znaczący charakter, poprzez zapis w art.47 : 1.Oceny mają na celu poprawę jakości, skuteczności spójności pomocy funduszy oraz strategii i realizacji programów operacyjnych w odniesieniu do konkretnych problemów strukturalnych dotykających dane państwa członkowskie i regiony z jednoczesnym uwzględnieniem celu w postaci trwałego rozwoju i właściwego prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego oddziaływania na środowisko oraz strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

Kluczowe akty prawa krajowego Ustawa - Prawo ochrony środowiska (Poś) oraz akty wykonawcze do ustawy podstawa do przeprowadzania postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ) – do 14 listopada 2008 r. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 199 poz. 1227 ze zm.) – obowiązuje od 15 listopada 2008 r. (ustawa ooś) Ustawa o ochronie przyrody Ustawa - Prawo wodne Ustawa - Prawo geologiczne i górnicze Ustawa o lasach Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych Ustawa o odpadach Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa - Prawo budowlane Ustawa o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego Ustawa o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych Ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących inne

System ocen oddziaływania na środowisko: strategiczne oceny oddziaływania na środowisko (SOOŚ) oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko (OOŚ) oceny oddziaływania przedsięwzięć na obszary Natura 2000

STRATEGICZNE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (SOOŚ) JAKO PODSTAWA WCZESNEJ IDENTYFIKACJI KONFLIKTÓW ŚRODOWISKOWYCH ORAZ REALIZACJI ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

STRATEGICZNE OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (SOOŚ) strategiczna ocena oddziaływania na środowisko – to postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu, obejmujące w szczególności: - uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko, - sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko, - uzyskanie wymaganych ustawą opinii (GDOŚ/RDOŚ i PIS), - zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu (art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy ooś)

PRZEDMIOT OCENY STRATEGICZNEJ (art. 46 i art. 47 ustawy ooś): projekty dokumentów z zakresu zagospodarowania przestrzennego (koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, plany zagospodarowania przestrzennego, strategie rozwoju regionalnego), projekty polityk, strategii, planów i programów sektorowych (w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu), opracowywane lub przyjmowane przez organy administracji, wyznaczające ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, projekty dokumentów innych niż wyżej wymienione, których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony, projekty dokumentów innych niż wszystkie wyżej wymienione, jeżeli w uzgodnieniu z właściwym organem (GDOŚ/RDOŚ), organ opracowujący projekt dokumentu stwierdzi, że wyznaczają one ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub że realizacja postanowień tych dokumentów może spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko. Przy stwierdzaniu ww. konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, bierze się pod uwagę uwarunkowania określone w art. 49 ustawy ooś („screening”) Jeżeli ze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wynika, że projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub art. 47, może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000 - nie może on zostać przyjęty, o ile nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy o ochronie przyrody (art. 55 ust. 2 ustawy ooś).

Art. 34 ustawy o ochronie przyrody 1. Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarach morskich – dyrektor właściwego urzędu morskiego, może zezwolić na realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 lub obszary znajdujące się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1*, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000. 2. W przypadku gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może zostać udzielone wyłącznie w celu: 1) ochrony zdrowia i życia ludzi; 2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; 3) uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego; 4) wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej. * lista proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty, przekazywana przez Ministra Środowiska (po uzyskaniu zgody Rady Ministrów) do Komisji Europejskiej

ODSTĄPIENIE OD PRZEPROWADZENIA STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (art. 48 ustawy ooś): - możliwość ta dotyczy projektów dokumentów planistycznych i sektorowych, wymienionych w art. 46 pkt 1 i 2; - organ opracowujący projekt dokumentu może, po uzgodnieniu z GDOŚ/RDOŚ i właściwym organem PIS, odstąpić od przeprowadzenia oceny strategicznej, jeżeli uzna, że realizacja postanowień danego dokumentu nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko, - odstąpienie to – w przypadku dokumentów planistycznych - może dotyczyć wyłącznie projektów dokumentów stanowiących niewielkie modyfikacje przyjętych już dokumentów, - odstąpienie to – w przypadku dokumentów sektorowych - może dotyczyć wyłącznie projektów dokumentów stanowiących niewielkie modyfikacje przyjętych już dokumentów lub projektów dokumentów dotyczących obszarów w granicach jednej gminy, - ww. odstąpienie od przeprowadzenia oceny strategicznej – wymaga uzasadnienia zawierającego informacje o uwarunkowaniach, o których mowa w art. 49 („screening”), - informację o odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko – organ opracowujący projekt dokumentu sektorowego podaje do publicznej wiadomości bez zbędnej zwłoki.

„SCREENING” – art. 49 ustawy ooś – uwarunkowania, jakie należy brać pod uwagę przy: - odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (dot. dokumentów sektorowych) - przy stwierdzeniu konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla dokumentów „innych”, o których mowa w art. 47 ustawy ooś Uwarunkowania, jakie należy brać pod uwagę: charakter działań przewidzianych w dokumentach, w szczególności: stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsięwzięć, powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach, przydatność w uwzględnieniu aspektów środowiskowych, w szczególności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju, oraz we wdrażaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska, powiązania z problemami dotyczącymi ochrony środowiska; rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności: prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań, prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych, prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska; cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko, w szczególności: obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystanie terenu, formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z 2004 r. o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym.

Organ opracowujący projekt dokumentu, sporządza PROGNOZĘ ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO: - zakres prognozy oddziaływania na środowisko określa art. 51 ust. 2 ustawy ooś, - organ opracowujący projekt dokumentu uzgadnia z właściwymi organami (GDOŚ/RDOŚ i organem PIS), zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko (art. 53 ustawy ooś). Informacje zawarte w prognozie - powinny być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu oraz etapu przyjęcia tego dokumentu w procesie opracowywania projektów dokumentów powiązanych z tym dokumentem (art. 52 ust. 1 ustawy ooś). Ponadto, w prognozie - uwzględnia się informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania (art. 52 ust. 2 ustawy ooś). Fakultatywna delegacja dla ministra właściwego ds. budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej do wydania – w porozumieniu z ministrem właściwym ds. środowiska oraz ministrem właściwym ds. zdrowia – rozporządzenia, w którym może określić dodatkowe wymagania, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektów mpzp (art. 52 ust. 3 ustawy ooś)

Organ opracowujący projekt dokumentu (art. 54 ustawy ooś): poddaje go wraz z prognozą – opiniowaniu przez właściwe organy (GDOŚ/RDOŚ i organ PIS), zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko - zgodnie z przepisami działu III rozdziału 1 i 3 ustawy ooś. Zasady wnoszenia uwag i wniosków oraz opiniowania projektów mpzp oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin – określają przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Organ opracowujący projekt dokumentu (art. 55 ust. 1 ustawy ooś): - bierze pod uwagę ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko, - bierze pod uwagę opinie organów (GDOŚ/RDOŚ i PIS), - rozpatruje uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa.

Do przyjętego dokumentu załącza się PISEMNE PODSUMOWANIE. Pisemne podsumowanie zawiera (art. 55 ust. 3 ustawy ooś): a) uzasadnienie wyboru przyjętego dokumentu w odniesieniu do rozpatrywanych rozwiązań alternatywnych, b) informację, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione: - ustalenia zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko, - opinie właściwych organów (GDOŚ/RDOS i PIS), - zgłoszone uwagi i wnioski w ramach udziału społeczeństwa, - wyniki postępowania transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone, - propozycje dotyczące metod i częstotliwości przeprowadzania monitoringu skutków realizacji postanowień dokumentu*. Organ opracowujący projekt dokumentu - przekazuje przyjęty dokument wraz z ww. podsumowaniem – właściwym organom GDOS/RDOS i PIS (art. 55 ust. 4 ustawy ooś). * Organ opracowujący projekt dokumentu jest obowiązany prowadzić monitoring skutków realizacji postanowień przyjętego dokumentu w zakresie oddziaływania na środowisko, zgodnie z częstotliwością i metodami, o których mowa w pisemnym podsumowaniu (art. 55 ust. 5 ustawy ooś)

Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa (art. 42 i art. 43 ustawy ooś): rozpatruje uwagi i wnioski, dołącza do przyjętego dokumentu UZASADNIENIE - zawierające informacje o udziale społeczeństwa w postępowaniu oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa (art. 42 pkt. 2 ustawy ooś) podaje do publicznej wiadomości informację o przyjęciu dokumentu i o możliwościach zapoznania się z jego treścią oraz: UZASADNIENIEM, o którym mowa w art. 42 pkt. 2 ustawy ooś, PODSUMOWANIEM, o którym mowa w art. 55 ust. 3 ustawy ooś – w przypadku dokumentów, o których mowa w art. 46 i 47 ustawy ooś.

Organ właściwy w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach ocen strategicznych (art. 57 ustawy ooś): - GDOŚ - w przypadku dokumentów opracowywanych i zmienianych przez naczelne lub centralne organy administracji rządowej, - RDOŚ – w przypadku innych dokumentów, - także dyrektor urzędu morskiego – gdy planowana realizacja danego dokumentu dotyczy obszarów morskich, Gdy planowana realizacja danego dokumentu obejmuje obszar dwóch województw – organem właściwym w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach sooś jest rdoś, na którego obszarze właściwości znajduje się większa część terenu, na którym ma być realizowany ten dokument. Opiniowanie i uzgadnianie następuje w porozumieniu z zainteresowanym rdoś. (art. 57 ust. 3 ustawy ooś) Gdy planowana realizacja danego dokumentu obejmuje obszar więcej niż dwóch województw – organem właściwym w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach sooś jest GDOŚ (art. 57 ust. 4 ustawy ooś).

Organ PIS właściwy w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach ocen strategicznych (art. 58 ustawy ooś): - GIS - w przypadku dokumentów opracowywanych i zmienianych przez naczelne i centralne organy administracji rządowej, - PPIS – w przypadku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, - PWIS - w przypadku innych dokumentów. Gdy planowana realizacja danego dokumentu obejmuje obszar dwóch województw – organem właściwym w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach sooś jest PWIS, na którego obszarze właściwości znajduje się większa część terenu, na którym ma być realizowany ten dokument. Opiniowanie i uzgadnianie następuje w porozumieniu z zainteresowanym PWIS. (art. 58 ust. 2 ustawy ooś) Gdy planowana realizacja danego dokumentu obejmuje obszar więcej niż dwóch województw – organem właściwym w sprawach opiniowania i uzgadniania w ramach sooś jest GIS (art. 58 ust. 3 ustawy ooś).

WYMAGANIA JAKIE POWINNA SPEŁNIAĆ PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (1) Art. 51 1.(ustawy ooś) Organ opracowujący projekt dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47 sporządza prognozę oddziaływania na środowisko, 2. Prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym trans granicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistym;

WYMAGANIA JAKIE POWINNA SPEŁNIAĆ PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (2) 2) określa, analizuje i ocenia: istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z puktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy;

WYMAGANIA JAKIE POWINNA SPEŁNIAĆ PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (3) 3) przedstawia: rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Wymagania jakie powinna spełniać prognoza oddziaływania na środowisko (4) Art.52 ustawy ooś. 1. Informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko, o których mowa w art. 51 ust.2, powinny być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu oraz etapu przyjęcia tego dokumentu w procesie opracowywania projektów dokumentów powiązanych z tym dokumentem. 2. W prognozie oddziaływania na środowisko, o której mowa w art. 51 ust.1, uwzględnia się informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania.

WYMAGANIA JAKIE POWINNA SPEŁNIAĆ PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO (5) Art.52 ustawy ooś. 3. Minister właściwy do spraw budownictwa i gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska oraz ministrem właściwym do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe wymagania, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, kierując się szczególnymi potrzebami planowania przestrzennego na szczeblu gminy oraz uwzględniając: formę sporządzenia prognozy, 2) zakres zagadnień, które powinny zostać określone i ocenione w prognozie, 3) zakres terytorialny prognozy, 4) rodzaje dokumentów zawierających informacje, które powinny być uwzględnione w prognozie. Art. 54 ustawy ooś. 3. Zasady wnoszenia uwag i wniosków oraz opiniowania projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin określają przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – ZALECENIA OGÓLNE Prognoza powinna odnosić się do pełnej wersji projektowanego dokumentu Prognoza powinna objąć wszystkie planowane działania mogące znacząco oddziaływać na środowisko oraz zachodzące między nimi relacje Stopień szczegółowości analiz dokonywanych w prognozie powinien zostać dostosowany do zapisów projektowanego dokumentu

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – OCENA ODDZIAŁYWANIA NA OBSZARY NATURA 2000 W przypadku stwierdzenia możliwości oddziaływań należy w prognozie w rzetelny i wyczerpujący sposób udokumentować przeanalizowanie przesłanek art. 34 ustawy o ochronie przyrody Wyniki tej analizy powinny być wykorzystane do zaprojektowania konkretnych dla poszczególnych działań propozycji środków minimalizujących i kompensujących Wszelkie analizy oraz wnioski powinny być wyczerpujące ale dostosowane zakresem i stopniem szczegółowości do zakresu i poziomu szczegółowości zapisów projektowanego dokumentu

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – ZASADY OPRACOWANIA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH (1) Należy: Zidentyfikować jak najwcześniej najważniejsze decyzje, jakie będą podejmowane w procesie planowania strategicznego Opracować jak najwcześniej alternatywne drogi osiągnięcia zakładanych celów Przedstawić alternatywy i metodykę ich opracowania najdokładniej jak to możliwe Wykorzystać wyniki analizy wariantowej przy opracowywaniu ostatecznej wersji projektu dokumentu ! Nie należy: Definiować zbyt wąsko celów projektowanego dokumentu (utrudnia to opracowanie alternatyw) Pozostawiać identyfikacji i analizy alternatyw na późniejsze etapy oceny (SEA dla dokumentów niższej rangi lub EIA) Proponować abstrakcyjnych alternatyw wyłącznie w celu zaspokojenia wymogów prawa Proponować alternatyw ekstremalnych, aby wymusić wybór przyjętego z góry wariantu Proponować alternatyw dla każdego, nawet najdrobniejszego zagadnienia

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – ZASADY OPRACOWANIA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH (2) Rozwiązania alternatywne powinny mieścić się w zakresie merytorycznym opracowania Rozwiązania alternatywne powinny być adekwatne do stopnia szczegółowości zapisów projektowanego dokumentu (analiza dróg osiągnięcia celów strategicznych, analiza celów szczegółowych, analizy lokalizacyjne – w przypadku uwzględnienia w dokumencie konkretnych przedsięwzięć) Rozwiązania alternatywne dla celów szczegółowych i lokalizacji powinny być zgodne z szerszymi zapisami projektowanego dokumentu

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO – ZASADY OPRACOWANIA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH (3) Rozwiązania alternatywne należy opracowywać: Jak najwcześniej (od poziomu najbardziej ogólnych celów strategicznych) Adekwatnie do zapisów projektowanego dokumentu (ogólnie dla ogólnych, szczegółowo dla szczegółowych) Realistycznie W oparciu o prawidłowe założenia metodyczne (które należy przedstawić) W ramach zakresu merytorycznego projektowanego dokumentu Ze szczególnym uwzględnieniem kwestii wrażliwych (społecznie, środowiskowo) Z uwzględnieniem wyników postępowania z udziałem społeczeństwa i wymaganych prawem opinii i uzgodnień

ZALECANE ETAPY WARIANTOWANIA Wstępnie zdefiniowanie celów Odpowiedź na pytanie: Czy osiągnięcie wszystkich założonych wstępnie celów jest niezbędne? Czy listę celów należy uzupełnić? Odpowiedź na pytanie: Jak osiągnąć niezbędne cele? Wybór najlepszej drogi osiągnięcia zakładanych celów Zdefiniowanie celów szczegółowych (Ewentualnie) zdefiniowanie działań (Ewentualnie) wskazanie przedsięwzięć Analiza wariantowa

możliwości składania uwag i wniosków**, UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA W OPRACOWYWANIU DOKUMENTÓW. Organy właściwe do opracowania projektów dokumentów wymagających zapewnienia możliwości udziału społeczeństwa - zapewniają możliwość udziału społeczeństwa przed przyjęciem tych dokumentów lub ich zmianą (art. 30 ustawy ooś) Organ opracowujący projekt dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informację o (art. 39 ustawy ooś): przystąpieniu do opracowywania projektu dokumentu i o jego przedmiocie, możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy* oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu, możliwości składania uwag i wniosków**, sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie co najmniej 21-niowy termin ich składania***, organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków, postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli jest prowadzone. * Do niezbędnej dokumentacji sprawy należą założenia lub projekt dokumentu oraz wymagane przez przepisy załączniki oraz stanowiska innych organów, jeżeli są one dostępne w terminie składania uwag i wniosków. ** Uwagi i wnioski mogą być wnoszone w formie pisemnej, ustnie do protokołu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym (art. 40 ustawy ooś) *** uwagi lub wnioski złożone po upływie tego terminu – pozostawia się bez rozpatrzenia (art. 41 ustawy ooś). podanie informacji do publicznej wiadomości – definicja określona w art. 3 ust. 1 pkt 11

POSTĘPOWANIE TRANSGRANICZNE W RAMACH STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Obowiązek przeprowadzania postępowania OOŚ w kontekście transgranicznym wynika z Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, Protokołu Strategicznego do Konwencji z Espoo, dyrektyw 2011/92/UE i 2001/42/WE ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Kluczowe elementy postępowania OOŚ w kontekście transgranicznym: Powiadomienie Potwierdzenie uczestnictwa w procedurze Przekazanie danych wstępnych o planowanym przedsięwzięciu (projektu planu i prognozy) Udział społeczeństwa Przygotowanie dokumentacji OOŚ (raport o oddziaływaniu na środowisko/prognoza) Przekazanie dokumentacji OOŚ (raportu/prognozy) Udział społeczeństwa strony narażonej Konsultacje pomiędzy Stronami odnośnie redukowania oddziaływań Stanowisko Strony narażenia Decyzja Końcowa Przekazanie Stronie narażonej decyzji końcowej/przyjętego dokumentu

Postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko przeprowadza się: 1) w razie stwierdzenia możliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko, pochodzącego z terytorium RP, na skutek (art. 104 ust. 1 ustawy ooś): realizacji projektów dokumentów, o których mowa w art. 46 lub 47*ustawy ooś realizacji planowanych przedsięwzięć objętych decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach * * realizacji planowanych przedsięwzięć objętych decyzjami: o pozwoleniu na budowę, o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego, o pozwoleniu na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, jeżeli w ramach postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie była przeprowadzona ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko * * 2) na wniosek innego państwa, na którego terytorium może oddziaływać przedsięwzięcie albo realizacja projektu dokumentu, o którym mowa w art. 46 lub 47 (art.104 ust. 2) 3) gdy możliwe oddziaływanie pochodzące spoza granic RP mogłoby ujawnić się na jej terytorium (art. 105 ustawy ooś). * przepisy ustawy dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko stosuje się odpowiednio w przypadku wprowadzania zmian do już przyjętych dokumentów (art. 106 ust. 2 ustawy ooś) * * przepisy ustawy dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko stosuje się odpowiednio w przypadku uchylenia, zmiany oraz stwierdzenia nieważności tych decyzji (art. 106 ust.1 ustawy ooś)

W przypadku postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko prowadzonego z udziałem państw niebędących państwami członkowskimi UE – przepisy działu VI ustawy stosuje się, o ile wynika to z umowy międzynarodowej i o ile umowa ta nie przewiduje inaczej. (art. 106 ust. 3 ustawy ooś).

Postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania pochodzącego z terytorium RP w przypadku projektów polityk, strategii, planów i programów (art. 113-117 ustawy ooś). W przypadku stwierdzenia możliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko na skutek realizacji dokumentu: organ administracji opracowujący projekt tego dokumentu niezwłocznie informuje o tym GDOŚ i przekazuje mu projekt dokumentu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko (projekt dokumentu oraz prognozę, w części która umożliwi państwu narażonemu ocenę możliwego znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko – sporządza się w języku tego państwa) GDOŚ niezwłocznie powiadamia państwo narażone, - załączając do tego powiadomienia projekt dokumentu wraz z prognozą; - i proponując termin na odpowiedź, czy dane państwo jest zainteresowane uczestnictwem w postępowaniu sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko

Jeżeli państwo powiadomi, że jest zainteresowane uczestnictwem w postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko GDOŚ, w porozumieniu z organem administracji przeprowadzającym SOOŚ, uzgadnia z tym państwem terminy etapów postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia możliwości udziału w postępowaniu właściwych organów oraz społeczeństwa tego państwa Przyjęcie dokumentu (nie powinno ono nastąpić przed zakończeniem postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko) GDOŚ przekazuje państwu uczestniczącemu w postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko - dokument wraz z podsumowaniem, o którym mowa w art. 55 ust. 3 ustawy ooś Organ administracji przeprowadzający SOOŚ - prowadzi, za pośrednictwem GDOŚ, konsultacje* z państwem narażonym. Konsultacje te dotyczą środków eliminowania lub ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko

Uwaga dotycząca prowadzonych z państwem narażonym konsultacji: * Konsultacje te prowadzi, za pośrednictwem GDOŚ, organ przeprowadzający strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko. GDOŚ może jednak przejąć prowadzenie konsultacji, jeżeli uzna to za celowe ze względu na wagę lub zawiłość sprawy. Wyniki konsultacji rozpatruje się przed przyjęciem dokumentu. Dokument nie może być przyjęty przed zakończeniem postępowania w zakresie oceny transgranicznej

Postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania pochodzącego z terytorium RP w przypadku przedsięwzięć (art. 108-112 ustawy ooś). Postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia z I lub II grupy, może być przeprowadzone: 1) w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko prowadzonej na etapie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, 2) w ramach tzw. „ponownej” oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko prowadzonej na etapie wydawania pozwolenia na budowę albo zezwolenia na realizację inwestycji drogowej albo zezwolenia na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego 3) postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko musi być przeprowadzone, gdy zażąda tego inne państwo członkowskie UE. Ustawa nie przewiduje możliwości poddania procedurze w kontekście transgranicznym przedsięwzięć z tzw. III grupy.

Postępowanie w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko stanowi element postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia i musi być zakończone przed wydaniem ww. decyzji.

W przypadku stwierdzenia możliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko na skutek realizacji planowanego przedsięwzięcia: organ administracji właściwy do wydania decyzji wydaje postanowienie o przeprowadzeniu postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko W postanowieniu tym organ ustala zakres dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia tego postępowania oraz obowiązek sporządzenia tej dokumentacji przez wnioskodawcę, w języku państwa narażonego. na ww. postanowienie przysługuje zażalenie organ administracji – niezwłocznie informuje GDOŚ o możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia i przekazuje mu kartę informacyjną przedsięwzięcia GDOŚ niezwłocznie powiadamia państwo narażone, - informując o decyzji, która ma być dla tego przedsięwzięcia wydana i o organie właściwym do jej wydania, oraz załączając kartę informacyjną przedsięwzięcia, - i proponując termin na odpowiedź, czy dane państwo jest zainteresowane uczestnictwem w postępowaniu sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko

Jeżeli państwo powiadomi, że jest zainteresowane uczestnictwem w postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko GDOŚ, w porozumieniu z organem administracji przeprowadzającym OOŚ, uzgadnia z tym państwem terminy etapów postępowania, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia możliwości udziału w postępowaniu właściwych organów oraz społeczeństwa tego państwa GDOŚ przekazuje państwu narażonemu otrzymane materiały – raport i inne wymagane dokumenty Państwo narażone uczestniczące w postępowaniu - przedkłada uwagi i wnioski dotyczące karty informacyjnej przedsięwzięcia, które organ administracji rozpatruje przy wydawaniu postanowień „scopingowych” (dla przedsięwzięć z I grupy) i screeningowych (dla przedsięwzięć z II grupy) Organ administracji wydający decyzję przekazuje raport i inne wymagane dokumenty GDOŚ

GDOŚ przekazuje państwu uczestniczącemu w postępowaniu w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko – decyzję, bez zbędnej zwłoki. Organ administracji przeprowadzający OOŚ - prowadzi, za pośrednictwem GDOŚ, konsultacje* z państwem narażonym. Konsultacje te dotyczą środków eliminowania lub ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko Uwagi i wnioski złożone przez państwo narażone (do raportu), w tym wyniki konsultacji, rozpatruje się i uwzględnia przy wydawaniu decyzji.

Uwaga dotycząca prowadzonych z państwem narażonym konsultacji: Uwaga dotycząca prowadzonych z państwem narażonym konsultacji: * Konsultacje te prowadzi, za pośrednictwem GDOŚ, organ przeprowadzający ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. GDOŚ może jednak przejąć prowadzenie konsultacji, jeżeli uzna to za celowe ze względu na wagę lub zawiłość sprawy.

Dokumentacja niezbędna do przeprowadzenia tego postępowania: - karta informacyjna przedsięwzięcia, - wniosek o wydanie decyzji (decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego), - postanowienie screeningowe wraz z opiniami właściwych organów, - część raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, która umożliwi państwu narażonemu - ocenę możliwego znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko

METODYKA OCENY WPŁYWU PLANOWANYCH PRZEDSIEWZIĘĆ NA OBSZARY NATURA 2000 WEDŁUG WYTYCZNYCH UNIJNYCH – najważniejsze założenia

Zgodnie z art. 6 ust 3 Dyrektywy Siedliskowej: „Każdy plan lub przedsięwzięcie, które nie jest bezpośrednio związane lub konieczne do zagospodarowania obszaru, ale które może na niego w istotny sposób oddziaływać, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami, będzie podlegać odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego obszaru z punktu widzenia założeń jego ochrony. W świetle wniosków wynikających z tej oceny oraz z zastrzeżeniem postanowień ust. 4, kompetentne władze krajowe będą wyrażać zgodę na ten plan lub przedsięwzięcie po upewnieniu się, że nie będzie on wpływać bezpośrednio na dany obszar oraz, jeśli to stosowne, po uzyskaniu opinii ogółu ludności.”

Zgodnie z art. 6 ust 4 Dyrektywy Siedliskowej: „Jeśli pomimo negatywnej oceny skutków dla danego obszaru oraz braku rozwiązań alternatywnych, plan lub przedsięwzięcie musi zostać zrealizowany ze względu na imperatyw wynikający z nadrzędnego interesu publicznego, w tym interesów mających charakter społeczny lub gospodarczy, państwo członkowskie podejmie wszelkie działania kompensujące konieczne do zapewnienia ochrony ogólnej spójności Natury 2000. O podjętych działaniach kompensujących państwo członkowskie poinformuje Komisję. Jeżeli dany obszar obejmuje typy siedliska przyrodniczego i/lub jest zamieszkały przez gatunek o priorytetowym znaczeniu, jedyne względy, na które można się powołać to względy odnoszące się do zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa publicznego, pozytywne skutki o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska oraz, po wyrażeniu opinii przez Komisję, inne przyczyny związane z imperatywem nadrzędnego interesu publicznego.”

Ustawa o ochronie przyrody Art. 33. 1 Ustawa o ochronie przyrody Art. 33. 1. Zabrania się, z zastrzeżeniem art. 34, podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności: 1) pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub 2) wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub 3) pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty, znajdujących się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, do czasu zatwierdzenia przez Komisję Europejską jako obszary mające znaczenie dla Wspólnoty i wyznaczenia ich jako specjalne obszary ochrony siedlisk. 3. Projekty polityk, strategii, planów i programów oraz zmian do takich dokumentów a także planowane przedsięwzięcia, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub obszarów, o których mowa w ust. 2, lub nie wynikają z tej ochrony, wymagają przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na zasadach określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Art. 34. 1. Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarach morskich – dyrektor właściwego urzędu morskiego, może zezwolić na realizację planu lub działań, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000 lub obszary znajdujące się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000. 2. W przypadku gdy znaczące negatywne oddziaływanie dotyczy siedlisk i gatunków priorytetowych, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może zostać udzielone wyłącznie w celu: 1) ochrony zdrowia i życia ludzi; 2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; 3) uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego; 4) wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.”;

Procedura oceny według art Procedura oceny według art. 6(3) i (4) jest uruchamiana nie w wyniku stwierdzenia pewności, lecz prawdopodobieństwa wystąpienia znaczącego oddziaływania, i to nie tylko w wyniku realizacji planu lub przedsięwzięcia umiejscowionego wewnątrz, ale również na zewnątrz obszaru Natura 2000.

znaczące negatywne oddziaływanie na obszar Natura 2000 – to oddziaływanie na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności działania mogące : pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami (art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy ooś)

Etapy metody oceny wg art Etapy metody oceny wg art. 6 Dyrektywy Siedliskowej: Etap I: screening (rozpoznanie) Etap II: właściwa ocena Etap III: ocena rozwiązań alternatywnych Etap IV: ocena w sytuacji, kiedy nie istnieją rozwiązania alternatywne, a pozostają negatywne oddziaływania Każdy etap oceny powinien zostać zakończony opracowaniem formularza lub matrycy, ujmującej syntetycznie rezultaty przeprowadzonych czynności. * ww. metoda etapowa oceny wpływu planowanego przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 powinna być przeprowadzana w ramach postępowania w sprawie ooś i odpowiednio udokumentowana w raporcie o oddziaływaniu na środowisko

Etap I: screening (rozpoznanie) - identyfikacja prawdopodobnych oddziaływań projektu przedsięwzięcia lub planu na obszar Natura 2000 – pojedynczo albo w powiązaniu z innymi planami lub przedsięwzięciami - ocena, czy ww. przewidywane oddziaływania mogą mieć znaczący wpływ na obszar Natura 2000

Reasumując, należy określić, czy planowane działania mogą wpłynąć na: a) stan sprzyjający ochronie gatunków lub siedlisk; b) integralność obszaru; c) wkład obszaru do ekologicznej spójności sieci Natura 2000. a) stan ochrony siedliska przyrodniczego oraz stan ochrony gatunków (art. 1 Dyrektywy Siedliskowej) stan „sprzyjający” ochronie siedlisk występuje wówczas, gdy: · ich naturalny zasięg i obszary mieszczące się w obrębie tego zasięgu są stałe lub zwiększają się; · struktura i funkcje konieczne do długotrwałego zachowania siedliska istnieją i prawdopodobnie będą istnieć w dającej się przewidzieć przyszłości; · stan ochrony typowych dla siedlisk gatunków jest sprzyjający. stan „sprzyjający” ochronie gatunków występuje wówczas, gdy: · liczebność populacji rozpatrywanych gatunków utrzymuje się w skali długoterminowej jako trwały składnik swoich naturalnych siedlisk; · naturalny zasięg gatunków nie zmniejsza się oraz prawdopodobnie nie ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć przyszłości; · istnieje i prawdopodobnie będzie istnieć w przyszłości wystarczająco duże siedlisko, aby utrzymać populacje gatunków przez dłuższy czas.

b) integralność obszaru (wewnętrzna spójność obszaru) „spójność ekologicznej struktury i funkcji obszaru Natura 2000 na jego całym terytorium lub siedlisk, zespołu siedlisk oraz / albo populacji gatunków, dla których obszar ten został włączony do sieci Natura 2000” (Managing NATURA 2000 sites) Spójność jest wysoka wówczas, gdy: - obszar osiąga samoistnie założenia swojej ochrony, - posiada i utrzymuje zdolność do samoistnej naprawy bądź odbudowy w dynamicznych warunkach rozwoju, - zakres zewnętrznej ingerencji w formę jego ochrony jest minimalny. Wewnętrzna spójność obszaru może ulec niekorzystnym zmianom wskutek oddziaływań (bezpośrednich lub pośrednich) na siedliska lub gatunki, powodując zmiany ich powierzchni lub liczebności. Podstawowym przejawem tych zmian jest fragmentacja siedliska obszaru, ujawniająca się w formie zmniejszania lub/i rozdrabniania chronionych siedlisk.

c) wkład obszaru do ekologicznej spójności sieci Natura 2000, czyli: · jakie znaczenie posiada dany obszar dla ochrony gatunków lub siedlisk w określonym regionie biogeograficznym (np. jaki odsetek liczby osobników gatunku z całego regionu zamieszkuje dany obszar lub ile procent powierzchni określonych siedlisk występujących w regionie znajduje się na danym obszarze naturowym – im większy jest ten udział, tym wkład obszaru w spójność sieci jest istotniejszy); · jaka jest lokalizacja obszaru w stosunku do innych obszarów sieci Natura 2000 w danym regionie biogeograficznym (czy obszar łączy się z innymi obszarami sieci, czy stanowi ważny element sieci – niekoniecznie posiadającej ciągłość przestrzenną – np. dla gatunków migrujących, jak dużo innych obszarów Natura 2000 jest położonych w tej części regionu, w której znajduje się analizowany obszar – ogólnie obszar ma większe znaczenie dla spójności sieci im ważniejsze są jego funkcje łącznikowe w sieci, im większe znacznie ma dla postoju gatunków migrujących oraz im mniej jest innych obszarów Natura 2000 w tej części regionu biogeograficznego, w której jest on położony).

Etap II: odpowiednia ocena - ocena oddziaływania przedsięwzięcia lub planu na integralność obszaru Natura 2000, pojedynczo lub w powiązaniu z innymi przedsięwzięciami lub planami, w odniesieniu do struktury obszaru, jego funkcji oraz celów ochrony, - jeśli istnieją oddziaływania negatywne - ocena możliwości łagodzenia tych oddziaływań (ocena potencjalnych środków łagodzących)

Na etapie II - można zidentyfikować następujące kroki postępowania: 1) zgromadzenie wymaganych informacji (uzupełnienie informacji), 2) przeprowadzenie prognozowania oddziaływań, 3) określenie tych oddziaływań, które mogą mieć negatywny wpływ integralność obszaru Natura 2000 (definiowaną w nawiązaniu do celów ochrony i statusu obszaru), 4) przegląd i ocena zaproponowanych środków łagodzących wpływy projektu lub planu na obszar, 5) wnioski z przeprowadzenia fazy II oceny. Etap ten powinien zakończyć się wykonaniem matryc: oceny środków łagodzących oraz ogólnym sprawozdaniem z II etapu

Łagodzenie – to środki zmierzające ku minimalizacji lub nawet likwidacji ujemnego oddziaływania planu lub przedsięwzięcia podczas jego trwania lub po jego zakończeniu Środki łagodzące muszą być uwzględnione w projekcie planu/przedsięwzięcia Podejście do łagodzenia Preferencje Zapobieganie oddziaływaniom u ich źródła Najwyższa Redukowanie oddziaływań u ich źródła Zmniejszenie oddziaływania na obszarze docelowym Zmniejszenie oddziaływania na poziomie receptorów Najniższa

W celu dokonania oceny zaproponowanych środków łagodzących należy: - sporządzić spis środków, które mają być wdrożone (np. ekrany akustyczne, nasadzanie drzew); - przedstawić wyjaśnienie, w jaki sposób te środki pozwolą na uniknięcie (wyeliminowanie) niekorzystnych oddziaływań na obszar naturowy; - przedstawić wyjaśnienie, w jaki sposób te środki pozwolą na zmniejszenie (redukcję) niekorzystnych oddziaływań na obszar naturowy. Dla każdego z proponowanych środków łagodzenia należy: - określić, w jaki sposób i przez kogo zostaną one zapewnione i wdrożone; - przedstawić dane na temat stopnia pewności odnośnie ich skuteczności; - opracować terminarz wdrożenia środków łagodzących, odnoszący się do danego przedsięwzięcia lub planu; - określić, w jaki sposób środki te będą monitorowane - określić, w jaki sposób będzie korygowany ewentualny brak skuteczności zastosowanych środków łagodzących.  

Etap III: ocena rozwiązań alternatywnych - proces, w ramach którego dokonuje się analizy alternatywnych sposobów osiągnięcia celów przedsięwzięcia lub planu, dzięki którym możliwe będzie uniknięcie negatywnego wpływu na integralność obszaru Natura 2000

Na etapie III można zidentyfikować następujące kroki postępowania: 1) identyfikacja rozwiązań alternatywnych, 2) ocena rozwiązań alternatywnych (w zakresie ich możliwego oddziaływania na cele ochrony obszaru Natura 2000), 3) wnioski z przeprowadzenia etapu III oceny. Etap ten powinien zakończyć się sporządzeniem matryc: oceny rozwiązań alternatywnych (wykonanej odrębnie dla każdego z proponowanych rozwiązań); sprawozdania z etapu III (zbiorczego dla wszystkich proponowanych rozwiązań); ewidencji oceny rozwiązań alternatywnych, w której powinien być podsumowany proces konsultowania proponowanych rozwiązań alternatywnych.

Warianty projektu planu lub przedsięwzięcia mogą dotyczyć: · lokalizacji lub przebiegu (w przypadku trasowania inwestycji liniowych); · skali lub rozmiarów inwestycji; · sposobu osiągania celów projektu (np. zarządzanie popytem); · metody realizacji (budowy) przedsięwzięcia (np. „ciche palowanie”); · metody funkcjonowania (działania) przedsięwzięcia; · metody likwidacji przedsięwzięcia po zakończeniu jego funkcjonowania; · harmonogramu i skali czasowej przedsięwzięcia (np. prace sezonowe). Kluczowe znaczenie dla oceny rozwiązań alternatywnych jest objęcie oceną „alternatywy”: „nie podejmowania działań”.

Etap IV: ocena w sytuacji, kiedy nie istnieją rozwiązania alternatywne i pozostają oddziaływania negatywne - ocena przypadków, w których satysfakcjonujące rozwiązania alternatywne nie istnieją, a projektowany dokument lub przedsięwzięcie powinno być zrealizowane ze względu na konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, z równoczesną oceną zaproponowanych środków kompensujących

Na etapie IV można zidentyfikować następujące kroki postępowania: 1) określenie działań i środków kompensujących, jeśli okaże się, że realizacja przedsięwzięcia lub planu jest niezbędna, pomimo jego znaczących negatywnych oddziaływań na obszar Natura 2000, 2) ocena środków kompensujących, 3) wnioski z przeprowadzenia IV etapu oceny. Etap IV powinien zakończyć się wypełnieniem dwóch matryc: oceny środków kompensujących i ewidencji oceny środków kompensujących, w której podsumowany być powinien proces konsultowania proponowanych środków.

  Skuteczność działań łagodzących jest ograniczona, a pochłanianie terenów i pewien stopień fragmentacji zawsze pozostanie, mogąc wywrzeć znaczący wpływ na integralność biologiczną obszaru Natura 2000. Efekty po zakończeniu działań łagodzących tzw. oddziaływania resztkowe [residual impacts] należy oszacować w trakcie dokonywania odpowiedniej oceny, o której mowa w art. 6 ust. 3 i skompensować przy pomocy dodatkowych działań: działań kompensujących, równoważących wpływ na biologiczną integralność i mających na celu utrzymanie ogólnej spójności sieci Natura 2000.  

kompensacja przyrodnicza - to zespół działań obejmujących w szczególności roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywację gleby, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych (źródło: Poś) za wytycznymi unijnymi: działania kompensujące - to działania niezależne od planu lub przedsięwzięcia, których celem jest kompensacja negatywnego efektu wywołanego przez plan lub przedsięwzięcie na chroniony obszar. Zastosowanie działań kompensujących powinno być brane pod uwagę wyłącznie po uprzednim stwierdzeniu negatywnego oddziaływania na obszar sieci Natura 2000. Proponowanie działań kompensujących na początku procesu nie zwalnia od respektowania wcześniejszych kroków opisanych przez art. 6, a zwłaszcza poszukiwania alternatywnych rozwiązań oraz dokonania oceny porównawczej efektu.

  Uwagi ogólne: 1) kompensację należy rozważać tylko wtedy, gdy nie odniosły skutku inne zabezpieczenia. 2) kompensacja powinna się skupiać na prawdopodobnych znaczących negatywnych oddziaływaniach na obszar Natura 2000 pozostałych po zakończeniu działań łagodzących i zidentyfikowanych podczas odpowiedniej oceny zgodnie z art.6 ust. 3. 3) działania kompensujące powinny stanowić dodatek do działań wymaganych na mocy dyrektyw „przyrodniczych”; powinny być one wyraźnie oddzielone od działań łagodzących.  

Im skuteczniejsze są działania łagodzące wchodzące w skład planu lub projektu, tym mniejszy będzie konieczny zakres działań kompensujących.

  Działania kompensujące obejmują: odtworzenie/odbudowę – przywrócenie poprzedniego stanu siedliska, aby zapewnić zachowanie jego wartości przyrodniczych oraz zgodność z celami ochrony obszaru Natura 2000; tworzenie – utworzenie nowego siedliska na nowym obszarze lub powiększenie zasięgu istniejącego obszaru Natura 2000; wzbogacenie/wzmocnienie – poprawa stanu pozostałego siedliska proporcjonalnie do strat poniesionych w wyniku realizacji projektu lub planu; zachowanie puli siedlisk – działania zapobiegające dalszemu zmniejszaniu spójności sieci Natura 2000.

Lokalizacja działań kompensujących Kolejność preferencji w lokalizowaniu działań kompensujących:   1)  kompensacja wewnątrz obiektu Natura 2000 pod warunkiem, że wszystkie elementy konieczne do zapewnienia ekologicznej spójności i funkcjonalności istnieją w obiekcie.   2) kompensacja poza obiektem Natura 2000, lecz w takim samym środowisku topograficznym lub krajobrazowym jak obiekt pod warunkiem, że możliwy jest taki sam wkład w strukturę ekologiczną i/ lub funkcje. Nowa lokalizacja może się znajdować w innym obiekcie Natura 2000 lub w miejscu nie należącym do sieci (wówczas obszar należy zaklasyfikować jako obiekt Natura 2000).   3) kompensacja poza narażonym obiektem Natura 2000 w innym środowisku topograficznym lub krajobrazowym. Nowa lokalizacja może być innym obiektem ustanowionym jako Natura 2000 na takich samych lub na innych podstawach jak obiekt, na który oddziałuje plan lub projekt. Jeśli działania kompensujące będą realizowane w miejscu nie należącym do sieci, należy miejsce to ustanowić jako obiekt Natura 2000.

Środki kompensacji należy poddać ocenie, aby mieć pewność, że są one: - adekwatne - najwłaściwsze dla danego obszaru Natura 2000 oraz szkody spowodowanej przez przedsięwzięcie lub plan; - umożliwiające zachowanie lub wzmocnienie/polepszenie ogólnej spójności sieci Natura 2000; - wykonalne; - mogą zostać wdrożone zanim wystąpią szkody na obszarze Natura 2000 (chyba, że można dowieść, że nie jest to konieczne w danych okolicznościach).

Podsumowując, środki i działania podejmowane w ramach kompensacji przyrodniczej powinny: - dotyczyć, w porównywalnych proporcjach, siedlisk i gatunków ulegających negatywnym oddziaływaniom; - odnosić się do tego samego regionu biogeograficznego, w obrębie tego samego państwa członkowskiego, i znajdować się w możliwie najbliższym sąsiedztwie siedliska, które narażone jest na niekorzystne oddziaływanie ze strony przedsięwzięcia lub planu; - zapewniać spełnienie funkcji porównywalnych do tych, które stanowiły kryteria ustanowienia pierwotnego obszaru Natura 2000; - mieć w sposób jasny zdefiniowany sposób i cel wdrażania, pozwalające zapewnić utrzymanie i wzmocnienie spójności sieci Natura 2000.

Za Studium ...(2005): Ponieważ są specyficzne i dodatkowe, działania kompensujące same mogą stać się osobnymi programami ochrony przyrody, zawierającymi różne kierunki działania, pod warunkiem, że wszystkie są istotne dla odtworzenia elementów integralności biologicznej, która prawdopodobnie zostanie uszkodzona, aby utrzymać ogólną spójność sieci Natura 2000.   Programy działań kompensujących: - powinny zawierać jasno określone cele i zadania istotne dla tych warunków integralności biologicznej, dla których należy zdefiniować linię bazową; - powinny być technicznie wykonalne; - powinny posiadać określone ramy czasowe osiągnięcia celów; - powinny zawierać harmonogramy monitoringu i raportowania; - powinny zawierać informacje o efektywności działań w zachowaniu ogólnej spójności sieci i powinny pozwalać na wprowadzanie poprawek, które skorygują potencjalne negatywne trendy w zmianach spodziewanych podczas etapu planowania i projektowania. - powinny mieć określony odpowiedni budżet dla wdrożenia programu i monitoringu w rozważanym okresie w sposób gwarantujący powodzenie wprowadzanych działań w każdym przypadku.

Po ustaleniu i udokumentowaniu braku odpowiednich alternatyw i akceptacji imperatywów nadrzędnego interesu publicznego należy zaproponować wszystkie działania kompensujące potrzebne do ochrony ogólnej spójności sieci Natura 2000. obowiązek informowania KE o przyjętych działaniach kompensujących (znaczące negatywne oddziaływania prawdopodobnie mogą występować tylko w stosunku do siedlisk i/ lub gatunków innych niż priorytetowe) obowiązek uzyskania opinii KE - w przypadku oddziaływań na siedliska i/ lub gatunki o znaczeniu priorytetowym. Opinia nie jest wiążąca. KE może stwierdzić, że potrzebne są dodatkowe działania kompensujące poza tymi zaproponowanymi przez Państwo Członkowskie, aby zapewnić utrzymanie priorytetowych elementów ogólnej spójności sieci. Dyrektywa Ptasia nie ustanawia gatunków o pierwszorzędnym znaczeniu, dlatego działania kompensujące mające na celu skompensowanie oddziaływań na gatunki żyjące w obszarach ptasich (OSO) nigdy nie będą wymagać opinii Komisji.

Poinformowanie Komisji o działaniach kompensujących, czy w celach jedynie informacyjnych lub w celu uzyskania opinii Komisji - powinno mieć miejsce przed wdrożeniem planu lub projektu, a informacje będą zawierać oświadczenie o tym, czy przyjęte działania są odpowiednie. Opinia KE nie jest wiążąca, jednak w przypadku jeśli podjęte działania nie pozostają w zgodności z prawem wspólnotowym, Komisja może podjąć odpowiednie działania prawne.

Standardowy Formularz Komunikacyjny   Działania kompensujące przyjęte w myśl Artykułu 6(4) Dyrektywy Siedliskowej sieci Natura 2000   Państwo członkowskie:   Właściwy organ:   Osoba do kontaktu:   Data przesłania:     Prośba o opinię Komisji: TAK NIE              

  4. UZASADNIENIE PRZYJĘCIA PLANU LUB PROJEKTU POMIMO MOŻLIWYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA SPÓJNOŚĆ OBIEKTU NATURA 2000   A/ Istnienie imperatywu wynikającego z nadrzędnego interesu publicznego, w tym o charakterze społecznym lub ekonomicznym. (dla wszystkich przypadków, gdzie stwierdzono możliwe znaczące oddziaływania na obiekty sieci Natura 2000)           B/ Przyczyny dotyczące ludzkiego zdrowia, bezpieczeństwa publicznego, lub korzystnych konsekwencji o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska. (dla wszystkich przypadków, w których mogą wystąpić znaczące negatywne oddziaływania na pierwszorzędne siedliska / gatunki)    

5. DZIAŁANIA KOMPENSUJĄCE PRZYJĘTE PRZEZ ORGAN KRAJOWY I   5. DZIAŁANIA KOMPENSUJĄCE PRZYJĘTE PRZEZ ORGAN KRAJOWY   I. Tabela podsumowująca                   II. Informacje szczegółowe: (wypełnić poszczególne pola)     A/ Sformułowanie działań: szczegółowe cele i poziomy docelowe oraz ich związek z narażonymi celami ochrony obiektu Natura 2000 i ze znacznością oddziaływań mogących wyniknąć z planu lub projektu.   B / Szacunkowe dane i istniejące dowody skuteczności działań proponowanych w stosunku do celów oraz zidentyfikowane wskaźniki odpowiednie do mierzenia postępu ku ogólnej spójności sieci Natura 2000, w tym ramy czasowe osiągnięcia pełnej funkcjonalności.     Rodzaj znaczącego oddziaływania Narażony element Natura 2000 Zamierzone działanie

F.3.3. STOSOWANIE DYREKTYWY 2001/42/WE W SPRAWIE STRATEGICZNEJ OCENY ŚRODOWISKA F.3.3.1. Czy projekt wynika z planu lub programu objętego zakresem wymienionej dyrektywy? NIE – w takim przypadku proszę podać krótkie wyjaśnienie: TAK – w takim przypadku proszę podać, w celu dokonania oceny czy uwzględniono szerszy, potencjalny, skumulowany wpływ projektu, link internetowy do nietechnicznego streszczenia (opracowanego zgodnie z załącznikiem I lit. j) dyrektywy 2001/42/WE) sprawozdania dotyczącego środowiska sporządzonego na potrzeby planu lub programu lub dostarczyć kopię elektroniczną tego sprawozdania.

F. 4. OCENA WPŁYWU NA OBSZARY NATURA 2000 F. 4. 1 F.4. OCENA WPŁYWU NA OBSZARY NATURA 2000 F.4.1. Czy projekt może wywierać istotny negatywny wpływ na obszary objęte lub które mają być objęte siecią Natura 2000?  Tak, w takim przypadku (1) Proszę przedstawić streszczenie wniosków wynikających z odpowiednich ocen przeprowadzonych zgodnie z art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43/EWG (2) Jeżeli podjęcie środków kompensujących uznano za konieczne zgodnie z art. 6 ust. 4, proszę dostarczyć kopię formularza „Informacja na temat projektów, które mogą wywierać istotny negatywny wpływ na obszary Natura 2000, zgłoszone do Komisji (DG ds. Środowiska) na mocy dyrektywy 92/43/EWG.  Nie, w takim przypadku proszę załączyć wypełnione przez właściwą instytucję zaświadczenie z załącznika Ib. POLE TEKSTOWE

Załącznik Ib – zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 Organ odpowiedzialny _______________________________ po zbadaniu wniosku dotyczącego projektu _______________________________ który ma być zlokalizowany w _______________________________ oświadcza, że projekt nie wywrze istotnego oddziaływania na obszar Natura 2000 z następujących powodów: W związku z tym uznano, że przeprowadzenie oceny, o której mowa w art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43/EWG, nie zostało uznano za niezbędne. W załączniku znajduje się mapa w skali 1:100 000 (lub w skali najbardziej zbliżonej do wymienionej) ze wskazaniem lokalizacji projektu oraz przedmiotowego obszaru Natura 2000, jeżeli taki istnieje. Data (dd/mm/rrrr): _____________ Podpis: _____________ Nazwisko : _____________ Stanowisko: _____________ Organ: _____________ (organ odpowiedzialny za monitorowanie obszarów Natura 2000) Pieczęć urzędowa: POLE TEKSTOWE

Prewencyjne instrumenty ochrony środowiska Powiązanie planowania przestrzennego z ochroną środowiska poprzez system ocen oddziaływania na środowisko Prewencyjne instrumenty ochrony środowiska

Podstawą kształtowania polityki przestrzennej oraz ustalania przeznaczenia terenów na określone cele powinien być ład przestrzenny oraz zasada zrównoważonego rozwoju podniesiona przez prawodawcę konstytucyjnego do rangi zasady ustrojowej państwa polskiego (art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)

Ład przestrzenny - takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne. Art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz.717 ze zm.)

Zrównoważony rozwój - taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Art. 3 pkt 50 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.150 ze zm.)

Ochrona środowiska - podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej; ochrona ta polega w szczególności na: a)  racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, b)  przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, c)  przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego. Art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.150 ze zm.)

 W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza:   1)   wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury;   2)   walory architektoniczne i krajobrazowe;   3)   wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych;   4)   wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;   5)   wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych;   6)   walory ekonomiczne przestrzeni;   7)   prawo własności;   8)   potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa;   9)   potrzeby interesu publicznego. Art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz.717 ze zm.)

Zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska stanowią podstawę do sporządzania i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.150 ze zm.)

Rodzaje dokumentów planistycznych: Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Plan zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz.717 ze zm.) Plan zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz.1502 ze zm.)

Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, Planów zagospodarowania przestrzennego, oraz Strategii rozwoju regionalnego. Art. 46 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz.1227 ze zm.)

Poziomy planowania przestrzennego i odpowiadające im opracowania środowiskowe opracowanie ekofizjograficzne SOOŚ lub: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego analizy uwarunkowań środowiskowych Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa (w tym plan zagospodarowania obszaru metropolitalnego) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Pozwolenie na budowę ew. OOŚ bis Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach OOŚ Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (K. Twardowska w: M. Kistowski, M. Pchałek, Natura 2000 w planowaniu przestrzennym – rola korytarzy ekologicznych, Warszawa, 2009)

Art. 72 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz Art. 72 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 ze zm.) 1. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapewnia się warunki utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalną gospodarkę zasobami środowiska (…). 2. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, (…) ustala się proporcje pozwalające na zachowanie lub przywrócenie na nich równowagi przyrodniczej i prawidłowych warunków życia. 3. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego określa się także sposób zagospodarowania obszarów zdegradowanych w wyniku działalności człowieka, klęsk żywiołowych oraz ruchów masowych ziemi. 4. Wymagania, o których mowa w ust. 1-3, określa się na podstawie opracowań ekofizjograficznych, stosownie do rodzaju sporządzanego dokumentu, cech poszczególnych elementów przyrodniczych i ich wzajemnych powiązań. 5. Przez opracowanie ekofizjograficzne rozumie się dokumentację sporządzaną na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa, charakteryzującą poszczególne elementy przyrodnicze na obszarze objętym studium lub planem i ich wzajemne powiązania.

Opracowania ekofizjograficzne: Podstawy prawne: art. 72 ust. 4 (w powiązaniu z ust. 1-3) oraz art. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1298) Rola: Określenie i ocena uwarunkowań przyrodniczych planowania przestrzennego Powinny być wykonywane przed sporządzeniem projektu planu Uwarunkowania środowiskowe /opracowanie ekofizjograficzne Dokument planistyczny Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko M. Kistowski, M. Pchałek, Natura 2000 w planowaniu przestrzennym – rola korytarzy ekologicznych, Warszawa, 2009

Opracowanie ekofizjograficzne sporządza się biorąc pod uwagę:   1)   dostosowanie funkcji, struktury i intensywności zagospodarowania przestrzennego do uwarunkowań przyrodniczych;   2)   zapewnienie trwałości podstawowych procesów przyrodniczych na obszarze objętym planem zagospodarowania przestrzennego;   3)   zapewnienie warunków odnawialności zasobów środowiska;   4)   eliminowanie lub ograniczanie zagrożeń i negatywnego oddziaływania na środowisko;   5)   ustalenie kierunków rekultywacji obszarów zdegradowanych. Rozróżnia się następujące rodzaje opracowań:   1)   podstawowe - sporządzane na potrzeby: a)  projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub kilku projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla obszaru gminy lub jej części albo zespołu gmin lub jego części, b)  projektu planu zagospodarowania przestrzennego województwa dla obszaru województwa;  2)   problemowe - wykonywane w przypadku konieczności bardziej szczegółowego rozpoznania cech wybranych elementów przyrodniczych lub określenia wielkości i zasięgów konkretnych zagrożeń środowiska i zdrowia ludzi. STUDIUM? § 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1298)

Uzgodnienia wymagane zgodnie z ustawą o ochronie przyrody: Projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej wymagają uzgodnienia: w części dotyczącej parku narodowego i jego otuliny z dyrektorem parku narodowego w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku narodowego w części dotyczącej rezerwatu przyrody i jego otuliny z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na cele ochrony rezerwatu przyrody. w części dotyczącej parku krajobrazowego i jego otuliny z właściwym miejscowo regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody parku krajobrazowego. w części dotyczącej obszaru chronionego krajobrazu z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć negatywny wpływ na ochronę przyrody obszaru chronionego krajobrazu. w części dotyczącej istniejącego lub projektowanego obszaru Natura 2000 z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w zakresie ustaleń tych planów, mogących znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000. art. 10 ust. 6, art. 13 ust. 3a, art. 16 ust. 7, art. 23 ust. 5, art. 30 ust 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.)

Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000: Regionalny dyrektor ochrony środowiska ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia, plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, kierując się koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 (art. 28 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody). Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 zawiera wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 (art. 28 ust. 10, pkt 5 ustawy o ochronie przyrody).

Plan ochrony dla obszaru Natura 2000: Minister właściwy do spraw środowiska ustanawia, w drodze rozporządzenia, plan ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części na okres 20 lat, kierując się koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszar Natura 2000. (art. 29 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody). Plan ochrony dla obszaru Natura 2000 zawiera wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszar Natura 2000 (art. 29 ust. 8, pkt 4 ustawy o ochronie przyrody).

„Specustawy” Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 ze zm.) Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.) Ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz. U. z 2009 r. Nr 42, poz. 340 ze zm.) Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 700 ze zm.) Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (Dz. U. z 2010 r. Nr 26, poz. 133) Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 106, poz. 675) Ustawa z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (Dz. U. z 2001 r. Nr 84, poz. 906) Ustawa z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. (Dz. U. Nr 123, poz. 835) Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963) Ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących Projektowana: Ustawa o korytarzach przesyłowych

Art. 80 ust. 2 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko: Właściwy organ wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach po stwierdzeniu zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony. NIE DOTYCZY TO decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydawanej dla: drogi publicznej linii kolejowej o znaczeniu państwowym przedsięwzięć Euro 2012 przedsięwzięć wymagających koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin inwestycji w zakresie terminalu inwestycji związanych z regionalnymi sieciami szerokopasmowymi budowli przeciwpowodziowych

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach: (opr. na podstawie: K. Twardowska, 2009) opracowanie ekofizjograficzne SOOŚ lub: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego analizy uwarunkowań środowiskowych Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa (w tym plan zagospodarowania obszaru metropolitalnego) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Pozwolenie na budowę ew. OOŚ bis Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach OOŚ Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu Zgodność z MPZP Podstawa wydania WZ

Dziękuję za uwagę