Małe dziecko w systemie edukacji prof. dr hab. Anna I. Brzezińska Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie

Punkt wyjścia Wszystkie pokolenia doświadczają dzisiaj mnogości i różnorodności zmian wokół siebie. Dla pokoleń najmłodszych jest to codzienne od najmłodszych lat doświadczenie. Dla pokoleń w wieku średnim i starszym jest to źródło niepokojów i trudności w codziennym funkcjonowaniu. Zmienność, mobilność i różnorodność (1) wartości, (2) ofert działania i (3) wzorów zachowania, jest: czynnikiem inicjującym zmiany rozwojowe może stanowić obciążenie, szczególnie w przypadku braku odpowiednich zasobów do poradzenia sobie z nimi Zagrożenia dotyczą osób, które z powodów własnych ograniczeń lub cech środowiska, w jakim żyją nie radzą sobie samodzielnie z zaspokajaniem istotnych dla siebie potrzeb.

Podstawowe problemy edukacji Dopaso(wy)wanie oferty edukacyjnej przedszkola/szkoły do: poziomu aktualnych umiejętności poznawczych i emocjonalno - społecznych dzieci / uczniów gotowości do uczenia się gotowości do zmiany Gotowość do uczenia się i umiejętności dzieci problem poziomu kompetencji, z jakimi dzieci wkraczają do przedszkola / szkoły Oferta edukacyjna uwzględniająca „znaki czasu” problem równowagi: podstawa / nowości aktualne funkcjonowanie / dalszy rozwój dziecka

Źródła trudności we współczesnej edukacji Odmienne WIZJE własnego życia coraz większa nieprzystawalność światów dorosłych (nauczycieli), dzieci i młodzieży (uczniów) pułapka socjalizacyjna: czy „starzy” mogą skutecznie socjalizować „młodych”? pułapka edukacyjna: czy wiemy czego i po co uczyć ? Przygotowujemy dzieci do świata nam NIEZNANEGO, nie wiemy, jaki on będzie za 5, 10 … lat Problem tzw. KLUCZOWYCH kompetencji

Podstawowy problem władz oświatowych, nauczycieli i rodziców dzieci: odpowiedzialność

Odpowiedzialność za organizację procesu kształcenia (warunki, cele i metody) Odpowiedzialność za organizację procedury egzaminacyjnej / ewaluacyjnej Uczniowie Opinia publiczna Rodzice Dyrektorzy szkól Nauczyciele Władze oświatowe Media Odpowiedzialność za jakość wizerunku szkoły oraz spostrzegany prestiż szkoły i nauczycieli Odpowiedzialność za efekty procesu kształcenia = ich znaczenie i wykorzystanie w praktyce społecznej

Podstawowy problem władz oświatowych: odpowiedzialność Szkoła ma uczyć „pod egzaminy” czy egzaminy mają sprawdzać to, czego uczy szkoła? Wizja (filozofia) edukacji Misja szkoły Model kształcenia i wychowania Podstawa programowa Model ewaluacji procesu i efektów kształcenia ? Wizja ewaluacji / egzaminów Koncepcja testu egzaminacyjnego Koncepcja kryteriów oceny Koncepcja szkolenia egzaminatorów Koncepcja systemu komunikacji o wynikach egzaminów

Model szkoły = podstawowy dzisiaj problem

Obszar zdrowej, prospołecznej indywidualizacji Edukacja zindywidualizowana to wspomaganie rozwoju kompetencji osobistych, społecznych i obywatelskich na zasadzie równowagi JA – TY - MY Edukacja spersonalizowana to „człowiek uczy człowieka” w oparciu o zaufanie i współpracę na zasadzie równowagi swobody i kontroli MEGA-indywidualizacja BRAK indywidualizacji RÓWNOWAGA Funkcja socjalizacyjna edukacji Obszar zdrowej, prospołecznej indywidualizacji Funkcja emancypacyjna edukacji Dominacja osobistej funkcji zachowania Dominacja adaptacyjnej funkcji zachowania

Gdzie jest (nie)możliwa indywidualizacja i personalizacja edukacji? Model A: technologiczny efektywność kształcenia Model B: społeczny rozwój / postępy albo DYREKTOR SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA specjaliści nauczyciele uczniowie prac. pomocniczy rodzice DYREKTOR specjaliści nauczyciele uczniowie prac. pomocniczy rodzice SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA

Gotowość dziecko   szkoła Czy potrafi zmieniać swoje wymagania i dostosowywać je do możliwości i potrzeb dziecka? Czy szkoła jest przygotowana na przyjęcie 6-latków? Gotowość dziecko   szkoła Czy rodzice potrafią pomóc mu, gdy nie poradzi sobie z wymaganiami szkoły? Czy dziecko jest przygotowane do podjęcia nauki w szkole?

Podstawowe pytanie: kto musi być gotowy? Dziecko Rodzice Rodzeństwo „Opinia publiczna” Media Specjaliści wspierający dziecko i rodzinę „Nadzór” pedagogiczny Szkoła jako instytucja Dyrekcja szkoły Zespół wszystkich nauczycieli Nauczyciele klasy I Kto ma prowadzić I klasę z 6-latkami?

Jaka edukacja ? Wysoka kultura organizacyjna przedszkola / szkoły dająca wszystkim uczestnikom społeczności poczucie bezpieczeństwa i szanująca ich autonomię Metoda projektów Praca w zespołach o różnych kryteriach doboru Praca różnorodna - indywidualna, w różnych parach, w zespołach o różnej wielkości Tutoring rówieśniczy Bogata oferta różnych ról w procesie edukacji Zadania „domowe” wymagające pracy zespołowej